Wynikowy plan nauczania historii w klasach I a i I c LO w Suchowoli
Opracowany na podstawie programu nauczania historii w liceum i technikum, kształcenie w zakresie podstawowym; DKOS – 5002-07/07, z uwzględnieniem Podstawy programowej określonej Rozporządzeniem MENiS z dnia 26.02.2002 r., przygotowany przez mgr Danutę Rusel.
Plan przygotowany na podstawie publikacji:
• J. Choińska-Mika, W. Lengauer, M. Tymowski, K. Zielińska, Historia 1. Kształcenie w zakresie podstawowym. Podręcznik dla liceum i technikum, WSiP, Warszawa 2007;
• J. Choińska-Mika, K. Zielińska, Historia 1. Kształcenie w zakresie podstawowym. Poradnik dla nauczyciela liceum i technikum, WSiP, Warszawa 2007.
Kategorie taksonomiczne celów nauczania:
A – zapamiętywanie wiadomości
B – zrozumienie wiadomości
C – zastosowanie wiadomości w sytuacja typowych
D – zastosowanie wiadomości w sytuacjach problemowych
Poziomy wymagań w odniesieniu do propozycji zadań sprawdzających:
P – podstawowy
PP – ponadpodstawowy
Liczba godzin tygodniowo w klasie z zakresem podstawowym – 1;
|
Temat jednostki lekcyjnej
|
Wymagania |
Uwagi |
||
|
|
podstawowe |
ponadpodstawowe |
|
|
|
|
po lekcji uczeń: |
|
||
|
1. Cele i treści kształcenia historycznego
|
• wie, jakie umiejętności będzie rozwijał na ponadgimnazjalnym etapie kształcenia [A]; • rozumie, czym są standardy osiągnięć i w jakim celu są formułowane [B]; • wie, jaki materiał nauczania przypadnie na poszczególne lata i semestry nauki [A]; • wie, z jakich środków dydaktycznych będzie korzystać [A]; • zna sposoby sprawdzania wiedzy i umiejętności oraz kryteria oceniania i wymagania na poszczególne oceny [A]; |
|
|
|
|
2. Wprowadzenie do historii
|
• rozróżnia pojęcia – „historia”, „prehistoria”, „cezura”, „periodyzacja”, „kultura duchowa”, „kultura materialna”, „starożytność”, „antyk”, „starożytność klasyczna”, „średniowiecze”, „epoka nowożytna”, „epoka najnowsza” [B]; • podaje przykłady faktów, zjawisk, procesów historycznych [B]; • definiuje pojęcie „źródło historyczne” [B]; • rozróżnia poszczególne typy źródeł historycznych i podaje ich przykłady [B]; • czerpie informacje ze źródła pisanego i ikonograficznego [B]; • definiuje pojęcia – „hominidy”, „antropogeneza”, „antropologia”, „paleolit”, „mezolit”, „neolit” [A]; • wymienia osiągnięcia człowieka w okresie od paleolitu do neolitu [B]; |
• uzasadnia stosowanie cezur w podziale dziejów na epoki [C]; • wyjaśnia przyczyny różnic w periodyzacji dziejów Europy Zachodniej i Polski [C]; • uzasadnia przydatność prowadzenia badań historycznych [C]; • wymienia i porządkuje chronologicznie etapy rozwoju istot człowiekowatych [C]; • wymienia i porządkuje chronologicznie epoki z najdawniejszych dziejów człowieka (od paleolitu do neolitu) [C]; • odkrywa i nazywa różne kryteria klasyfikacji epok w najdawniejszych dziejach człowieka [C]; |
|
|
|
3. Starożytna cywilizacja Mezopotamii i pierwsze imperia
|
• wyjaśnia pojęcia – „miasto-państwo”, „imperium”, „ustrój teokratyczny”, „satrapia”, „despocja wschodnia” [B]; • wymienia najważniejsze osiągnięcia starożytnych ludów Bliskiego Wschodu [B]; • wymienia największe państwa starożytnego Bliskiego Wschodu oraz sytuuje je w czasie i przestrzeni (na mapie) [C]; • odróżnia miasta-państwa od większych organizmów państwowych i imperiów [B]; • wyjaśnia doniosłość trzech rewolucji – metalurgicznej, urbanistycznej i pisma [C]; |
• wyjaśnia znaczenie stosowania żelaza, prawodawstwa oraz komunikacji dla funkcjonowania państw starożytnego Bliskiego Wschodu [C]; • wymienia twórców potęgi perskiej [B]; • porównuje imperium perskie z wcześniejszymi państwami Bliskiego Wschodu [C]; |
|
|
|
4. Cywilizacja starożytnego Egiptu
|
• definiuje pojęcia – „despocja wschodnia”, „synkretyzm religijny” [A]; • wyjaśnia związki między strukturą społeczną a wierzeniami religijnymi starożytnych Egipcjan [C]; |
• synchronizuje etapy dziejów Egiptu z dziejami cywilizacji mezopotamskiej [C]; • odkrywa różnice i podobieństwa między cywilizacjami egipską i mezopotamską [C]; |
|
|
|
5. Osiągnięcia cywilizacji Bliskiego i Dalekiego Wschodu.
|
• wyjaśnia pojęcia – „diaspora”, „niewola egipska”, „niewola babilońska”, „Królestwo Izraela”, „Królestwo Judy”, „religia mojżeszowa”, „judaizm” [B]; • podaje główne zasady religii mojżeszowej [B]; • identyfikuje postacie – Abrahama, Mojżesza, Saula, Dawida, Salomona, Heroda Wielkiego, [A]; • lokuje w czasie i przestrzeni trwanie starożytnego Izraela [B]; • wymienia główne osiągnięcia cywilizacji przedaryjskiej i aryjskiej w Indiach [A]; • wyjaśnia pojęcia – „cywilizacja przedaryjska”, „cywilizacja miejska”, „warna”, „kasta”, „braminizm”, „hinduizm”, „buddyzm”, „taoizm”, „konfucjanizm” [C]; • lokuje w przestrzeni cywilizacje przedaryjską, aryjską i chińską [B]; |
• wyjaśnia pochodzenie nazw i tytułów – Izrael, Palestyna, Biblia, Stary Testament, Nowy Testament, Tora [C]; • odkrywa związki między judaizmem a chrześcijaństwem [C]; • synchronizuje etapy rozwoju starożytnych cywilizacji Indii i Chin z dziejami Bliskiego Wschodu [C]; • odkrywa związki hinduizmu, buddyzmu i konfucjanizmu ze strukturami społecznymi starożytnych cywilizacji azjatyckich [C]; • odkrywa znaczenie hinduizmu, buddyzmu i konfucjanizmu we współczesnej Azji [C];
|
|
|
|
6. Początki cywilizacji greckiej
|
• definiuje pojęcia – „kultura minojska”, „kultura mykeńska”, „agora”, „kolonia”, „metropolia”, „oligarchia”, „demokracja”, „arystokracja”, „tyrania”, „monarchia” [A]; • lokuje w czasie i przestrzeni kultury minojską i mykeńską oraz Wielką Kolonizację [B]; • lokuje w czasie Wieki Ciemne, powstanie polis greckich [B]; • rozróżnia formy ustroju greckich poleis [B]; • rozróżnia przyczyny i skutki Wielkiej Kolonizacji [B]; |
• wymienia krainy starożytnej Grecji oraz nazwy plemion greckich [A]; • wymienia osiągnięcia kultur minojskiej i mykeńskiej [C]; • wyjaśnia pochodzenie nazwy „Grecy” [C]; • klasyfikuje język grecki jako jeden z języków indoeuropejskich [C]; • wyjaśnia związki między kulturami – minojską mykeńską i grecką [C]; |
|
|
|
7. Ateny i Sparta
|
• rozróżnia i stosuje pojęcia – „strateg”, „ostracyzm”, „demagog”, „hegemonia”, „urząd kolegialny”, „heloci”, „periojkowie” [B]; • lokuje w czasie i przestrzeni oligarchię spartańską i demokrację ateńską [B]; • identyfikuje postacie – Drakona, Solona, Pizystrata, Klejstenesa, Peryklesa, Likurga [A]; • rozróżnia instytucje polityczne Sparty i Aten [B]; • porównuje funkcjonowanie oligarchii i demokracji w starożytnej Grecji [C]; |
• wyjaśnia znaczenie praw Drakona, reform Solona, reform Klejstenesa [C]; • odkrywa ograniczenia i możliwości antycznej oligarchii i demokracji [C]; • odkrywa podobieństwa i różnice między starożytną demokracją grecką a demokracją współczesną [D]; |
|
|
|
8.Wojny grecko-perskie i ich miejsce w tradycji cywilizacji europejskiej
|
• podaje daty – bitew pod Maratonem, Termopilami, Salaminą i Platejami, wojny peloponeskiej [A]; • identyfikuje głównych greckich bohaterów wojen z Persami – Miltiadesa, Leonidasa, Temistoklesa [A]; • lokalizuje na mapie główne krainy Persji oraz miejsca bitew Greków z Persami [B]; • rozróżnia bezpośrednie i pośrednie przyczyny oraz skutki wojen grecko-perskich [B]; • podaje daty wojny peloponeskiej [A]; |
• podaje daty – opanowania Jonii przez Persów, wybuchu powstania jońskiego, pokoju Kaliasa [A]; • identyfikuje władców perskich – Cyrusa, Wielkiego, Dariusza I, Kserksesa oraz władcę lidyjskiego – Krezusa [A]; • wyjaśnia charakter i znaczenie kontaktów grecko-lidyjskich w Azji Mniejszej [C]; • odkrywa znaczenie wojen grecko-perskich dla tradycji cywilizacji europejskiej [C]; • odkrywa ograniczenia i możliwości demokracji ateńskiej [C]; • odkrywa podobieństwa i różnice między starożytną demokracją grecką a demokracją współczesną [D]; |
|
|
|
9. Religia, literatura, sztuka i filozofia Greków
|
• rozróżnia i stosuje pojęcia – „kultura klasyczna”, „cywilizacja klasyczna”, „bogowie olimpijscy”, „mitologia”, „akropol”, „agora”, „kanon”, „igrzyska olimpijskie”, „gimnazjon”, „tympanon”, „biblioteka” [B]; • lokuje w czasie etapy rozwoju kultury greckiej [B]; • wymienia głównych bogów olimpijskich oraz identyfikuje ich atrybuty [A]; • identyfikuje główne postacie twórców kultury greckiej i ich dzieła [A]; • identyfikuje style oraz dzieła greckiej architektury i rzeźby [A]; • identyfikuje postacie – Talesa, Heraklita, Demokryta, Pitagorasa, Sokratesa, Platona, Arystotelesa [A]; • rozróżnia i stosuje pojęcia – „filozofia”, „jońska filozofia przyrody”, „idealizm”, „racjonalizm”, „materializm”, „logika”, „dialektyka”, „etyka”, „retoryka”, „sofistyka”, „Akademia”, „Likejon” [B]; • identyfikuje poglądy filozofów greckich [A]; |
• wyjaśnia znaczenie mitów greckich w kulturze europejskiej [C]; • wymienia formy kultu w religii greckiej [A]; • wyjaśnia związek między formami życia społeczno-politycznego a przemianami kultury greckiej [C]; • odkrywa rolę kultury greckiej jako podstawy kultury europejskiej [C]; • lokuje w czasie i przestrzeni greckie szkoły filozoficzne [B]; • wyjaśnia kolejne etapy rozwoju filozofii greckiej [C]; • odkrywa znaczenie filozofów greckich w dziejach myśli ludzkiej [C]; |
|
|
|
10. Wyprawa Aleksandra Wielkiego. Hellenizm
|
• rozróżnia i stosuje pojęcia – „falanga”, „filipika”, „diadoch”, „muzeum”, „epoka hellenistyczna”, „hellenizacja”, „orientalizacja”, „stoicyzm”, „epikureizm”, „węzeł gordyjski”, „monarchia hellenistyczna”, „siedem cudów świata” [B]; • identyfikuje postacie – Filipa II, Aleksandra III Wielkiego, Dariusza III, Demostenesa, Epikura, Archimedesa, Euklidesa, Arystarcha, Eratostenesa [A];. • podaje daty – bitwy pod Cheroneją, początku wyprawy Aleksandra Wielkiego [A]; • lokuje w czasie i przestrzeni imperium Aleksandra Wielkiego [B]; |
• wyjaśnia znaczenie imperium Aleksandra Wielkiego i monarchii hellenistycznych w dziejach Bliskiego Wschodu [C]; • odkrywa znaczenie epoki i kultury hellenistycznej w dziejach cywilizacji światowej [C]; |
|
|
|
11. Początki dziejów Rzymu i narodziny Imperium
|
• podaje daty – założenia Rzymu, początku Republiki, zakończenia podboju Italii przez Rzym, wojen punickich [A]; • identyfikuje postacie – mitycznych założycieli Rzymu, Tarkwiniusza Pysznego, Pyrrusa, Hannibala, Scypiona Afrykańskiego [A]; • wyjaśnia pojęcia – „wilczyca kapitolińska”, „pyrrusowe zwycięstwo”, „wojna punicka”, „republika”, „senat”, „patrycjusze”, „plebejusze”, „kolonia rzymska”, „obywatelstwo rzymskie”, „autonomia”, „imperium” [B]; • wymienia i lokuje w przestrzeni krainy historyczne i państwa związane z dziejami Rzymu [B]; |
• porównuje sposób zakładania kolonii przez Greków i Rzymian [C]; • porównuje politykę Rzymu wobec podbitych ludów w Italii i na innych obszarach [C]; • wyjaśnia przyczyny sukcesu ekspansji Rzymu, wyróżniając czynniki militarne, polityczne i kulturowe [C]; |
|
|
|
12. Rozkwit i upadek Republiki w Rzymie
|
• rozróżnia i stosuje pojęcia – „republika”, „obywatelstwo rzymskie”, „zgromadzenie ludowe”, „senat”, „konsul”, „dyktator”, „cenzor”, „kwestor”, „nobilowie”, „ekwici”, „trybun ludowy”, „plebs”, „proletariat”, „latyfundium”, „weteran”, „triumwirat”, „cesarstwo”, „pryncypat” [B]; • podaje daty – śmierci Cezara, bitwy pod Akcjum, początku Cesarstwa Rzymskiego [A]; • identyfikuje postacie – Spartakusa, braci Grakchów, Mariusza, Cezara, Oktawiana Augusta [A]; • wyjaśnia przyczyny i skutki reform Grakchów oraz reformy wojskowej Mariusza [C]; • wyjaśnia przyczyny i skutki dyktatury Cezara [C]; |
• wyjaśnia przyczyny i skutki zwycięstwa Oktawiana w wojnie domowej [C]; • lokuje w czasie i przestrzeni kryzys Republiki, podboje Cezara, I i II triumwirat [B]; |
|
|
|
13. Cesarstwo Rzymskie w I–II w. n.e.
|
• podaje daty rządów Augusta [A]; • identyfikuje postacie – Augusta, Trajana, Marka Aureliusza [A]; • rozróżnia i stosuje pojęcia – „limes”, „pretorianie”, „ekwici”, „dekurionowie” [B]; • wyjaśnia pojęcia – „pokój rzymski”, „romanizacja” [B]; • wylicza zdobycze cywilizacyjne upowszechnione przez Rzymian w prowincjach [A]; • lokuje w przestrzeni prowincje rzymskie i miasta założone przez Rzymian w Europie Zachodniej i Środkowej [B]; |
• wyjaśnia znaczenie miast i armii w procesie romanizacji prowincji [C]; • wyjaśnia funkcjonowanie systemu zarządzania prowincjami w okresie pryncypatu [C]; |
|
|
|
14. Kultura Imperium Rzymskiego
|
• podaje daty – założenia Rzymu, okresów Republiki i Cesarstwa w dziejach Rzymu, spisania prawa XII tablic oraz Kodeksu Justyniana [A]; • identyfikuje twórców kultury Imperium Rzymskiego – Salustiusza, Senekę, Owidiusza, Wergiliusza, Horacego, Plutarcha, Tytusa Liwiusza, Tacyta, Klaudiusza, Ptolemeusza [A]; • rozróżnia i stosuje pojęcia – „forum”, „retoryka”, „bazylika”, „termy”, „teatr”, „amfiteatr”, „cyrk”, „łuk triumfalny”, „panteon”, „trybunał”, „akwedukt”, „mecenas” [B]; • wyjaśnia pojęcia – „uniwersalna cywilizacja śródziemnomorska”, „prawo obywatelskie”, „geocentryczny model świata” [B]; |
• lokuje w czasie twórców kultury Imperium Rzymskiego – Salustiusza, Senekę, Owidiusza, Wergiliusza, Horacego, Plutarcha, Tytusa Liwiusza, Tacyta, Klaudiusza, Ptolemeusza [B]; • wyjaśnia podział Cesarstwa na dwa obszary kulturowe – Zachód i Wschód [C]; • w różnych dziedzinach kultury Imperium Romanum wskazuje wpływy kultury greckiej oraz oryginalne dokonania Rzymian [B]; • wymienia czynniki stanowiące o jedności cywilizacji śródziemnomorskiej [A]; • odkrywa trwanie kultury rzymskiej w cywilizacji europejskiej późniejszych epok [C]; |
|
|
|
15. Religie tradycyjne w świcie rzymskim. Chrystianizacja Imperium Rzymskiego
|
• podaje daty – zdobycia Palestyny przez Rzymian, ukrzyżowania Jezusa, spisania Ewangelii, podróży misyjnych św. Pawła, początku prześladowania chrześcijan, ogłoszenia wolności wyznawania chrześcijaństwa, uznania chrześcijaństwa za religię panującą w Imperium Rzymskim [A]; • identyfikuje postacie – Heroda Wielkiego, Poncjusza Piłata, czterech ewangelistów, Pawła z Tarsu, Nerona, Konstantyna Wielkiego, Teodozjusza Wielkiego [A]; • rozróżnia i stosuje pojęcia – „auspicje”, „geniusz”, „religia tradycyjna”, religia objawiona”, „mesjasz”, „Ewangelia”, „Nowy Testament”, „teologia”, „apostoł”, „biskup”, „metropolita”, „patriarcha”, „papież”, „katakumby”, „Kościół katolicki”, „poganie”, „sobór powszechny”, „herezja” [B]; • lokalizuje na mapie – obszar życia i działalności Chrystusa, pierwsze gminy chrześcijańskie, stolice patriarchatów [B]; • wymienia podstawowe cechy organizacji, doktryny i systemu wartości chrześcijaństwa w czasach starożytnych [A];
|
• wyjaśnia związek wczesnego chrześcijaństwa z judaizmem [C]; • wyjaśnia pierwotne znaczenie greckich słów apostolos i episkopos [B]; • charakteryzuje etapy chrystianizacji Imperium Rzymskiego [C]; • uzasadnia stwierdzenie, że „tożsamość europejska ma judeochrześcijańskie źródła” [D]; |
|
|
|
16. Upadek Cesarstwa Rzymskiego na Zachodzie – koniec jedności świata śródziemnomorskiego
|
• podaje daty – nadania obywatelstwa rzymskiego całej wolnej ludności Cesarstwa, reform Dioklecjana, ogłoszenia wolności wyznawania religii chrześcijańskiej, soboru nicejskiego, uznania chrześcijaństwa za religię panującą w Cesarstwie Rzymskim, ostatecznego podziału Cesarstwa na Wschód i Zachód, detronizacji Romulusa Augustulusa przez Odoakara [A]; • identyfikuje postacie – Marka Aureliusza, Karakalli, Dioklecjana, Konstantyna Wielkiego, Teodozjusza Wielkiego, Attyli, Decjusza, Odoakra [A]; • rozróżnia i stosuje pojęcia – „kolon”, „kolonat”, „tetrarchia”, „dominat”, „poganie”, „credo”, „sobór powszechny”, „herezja” [B]; • wyjaśnia pojęcia – „imperium Sasanidów”, „Cesarstwo Wschodu”, „Cesarstwo Zachodu”, „królestwa germańskie”, „Wędrówka Ludów”, „Cesarstwo Bizantyjskie” [B]; • lokuje w przestrzeni – Cesarstwo Wschodu, Cesarstwo Zachodu, królestwa germańskie, Wędrówkę Ludów, Cesarstwo Bizantyjskie, miejsca bitew pod Adrianopolem i na Polach Katalaunijskich [B]; • rozróżnia polityczne, społeczne i kulturowe czynniki kryzysu Imperium Rzymskiego na przełomie II i III w. [B]; • odróżnia przyczyny pośrednie i bezpośrednie upadku Cesarstwa na Zachodzie [B]; |
• wyjaśnia przyczyny podziału Cesarstwa na Wschód i Zachód [C]; • opisuje różnice pomiędzy Cesarstwem Wschodu i Cesarstwem Zachodu [B]; • wyjaśnia przyczyny i wskazuje najważniejsze cechy procesu Wędrówki Ludów [C]; |
|
|
|
17 - 18. Cywilizacja grecko-rzymska – fundament naszej kultury
(lekcja powtórzeniowo-sprawdzająca) |
• wskazuje najtrwalsze składniki cywilizacji grecko-rzymskiej [A]; • wymienia dziedziny współczesnej cywilizacji światowej, w których elementy cywilizacji grecko-rzymskiej nadal odgrywają ważną rolę [B]; |
|
|
|
|
19. Początki średniowiecznej Europy. |
• wyjaśnia pojęcia – „państwo sukcesyjne”, „herezja”, „arianizm” [B]; • lokuje w czasie fakty – upadek Cesarstwa na Zachodzie, chrzest Klodwiga, powstanie zakonu benedyktynów [A]; • identyfikuje postacie – św. Augustyna, św. Benedykta z Nursji, św. Grzegorza I Wielkiego [A]; • charakteryzuje system organizacji plemion germańskich [B]; • lokuje w czasie powstanie państw Longobardów, Wizygotów, Franków oraz królestw anglosaskich [B]; • wskazuje na mapie tereny zajęte przez Wizygotów, Longobardów, Wandalów, Anglów i Sasów, Franków [B]; • wyjaśnia pojęcia – „kodyfikacja prawa”, „samowładca”, „obrazoburstwo”, „schizma”, „reguła bazyliańska”, „Kościół ortodoksyjny” [B]; • identyfikuje postać i dokonania cesarza Justyniana [A]; • podaje datę schizmy wschodniej [A]; • wymienia najważniejsze cechy systemu rządów despotycznych [A]; • lokuje na mapie terytorium Bizancjum za rządów Justyniana Wielkiego [B]; • identyfikuje cechy charakterystyczne sztuki bizantyjskiej [A]; • podaje najważniejsze cechy wyróżniające krąg cywilizacyjny Bizancjum [A]; |
• wyjaśnia rolę chrześcijaństwa i Kościoła w procesie powstawania państw barbarzyńskich [C]; • wyjaśnia, dlaczego Królestwo Franków okazało się najtrwalsze spośród tzw. państw sukcesyjnych [C]; • przedstawia na mapie zmiany terytorium Bizancjum w czasie [B]; • charakteryzuje system władzy w Cesarstwie Bizantyjskim [C]; • charakteryzuje system organizacji kościelnej w Bizancjum [B]; • wyjaśnia, w jakich dziedzinach Bizancjum kontynuowało tradycję starożytnego Cesarstwa Rzymskiego [C]; |
|
|
|
20. Arabowie i świat islamu
|
• wyjaśnia terminy i pojęcia – „islam”, „ramadan”, „dżihad”, „hidżra”, „Koran”, „kalif”, „emir”, „islamizacja” [B] • lokuje w czasie życie i działalność Mahometa [B]; • lokuje na mapie miejsca związane z działalnością Mahometa [B]; • wymienia najważniejsze zasady obowiązujące wyznawców islamu [A]; • wskazuje na mapie zasięg podbojów arabskich [B]; • wymienia osiągnięcia cywilizacji arabskiej [A]; • rozróżnia chrześcijańską i muzułmańską rachubę czasu [B]; |
• wyjaśnia konsekwencje podbojów arabskich dla świata i Europy [C]; • wymienia elementy jedności świata arabskiego [B]; |
|
|
|
21. Monarchia Karola Wielkiego
|
• definiuje pojęcia – „władza uniwersalna”, „monarchia patrymonialna”, „cesarstwo karolińskie”, „beneficjum”, „hrabstwo”, „marchia” [A]; • na tablicy genealogicznej identyfikuje członków dynastii karolińskiej [A]; • rozróżnia dokonania Karola Młota i Karola Wielkiego [B]; • podaje daty – powstania Państwa Kościelnego, koronacji cesarskiej Karola Wielkiego, traktatu w Verdun [A]; • wskazuje na mapie terytoria podbite przez Karolingów oraz obszary wpływów państwa Karola Wielkiego [A];
|
• wymienia elementy jedności państwa Karola Wielkiego, rozróżniając czynniki polityczne i kulturowe [B]; • wyjaśnia genezę różnic między dwoma państwami, które wyłoniły się po rozpadzie monarchii karolińskiej – Francją i Niemcami [C]; • ocenia znaczenie dokonań Karola Wielkiego w procesie ujednolicania Europy [B]; |
|
|
|
22. Początki społeczeństwa feudalnego
|
• wyjaśnia pojęcia – „dwupolówka”, „renta feudalna”, „komendacja”, „immunitet sądowy”, „immunitet gospodarczy”, „inwestytura”, „lenno”, „system feudalny”, „drabina feudalna”, „własność podzielona” [B]; • wyjaśnia system organizacji włości feudalnej [C]; • opisuje ceremonię hołdu lennego [B]; • charakteryzuje powinności seniora i wasala [C]; |
• wyjaśnia okoliczności ukształtowania się grupy feudałów [C]; • charakteryzuje wczesnośredniowieczne rolnictwo [C]; • wyjaśnia, w czym przejawiał się partykularyzm gospodarczo-społeczny we wczesnym średniowieczu [C]; |
|
|
|
23. Powstanie państw w Europie Północnej i Środkowo-Wschodniej oraz ich chrystianizacja
|
• wyjaśnia pojęcia – „Normandia”, „Słowianie wschodni”, „Słowianie zachodni”, „Słowianie południowi”, „Państwo Wielkomorawskie”, „misja Cyryla i Metodego” [B]; • podaje daty – bitwy na Lechowym Polu, podboju Anglii przez Normanów, misji Cyryla i Metodego, chrztu Rusi, Czech i Węgier [A]; • identyfikuje postacie – Wilhelma Zdobywcy, Samona, Konstantego (Cyryla), Metodego, Stefana I Wielkiego, św. Wacława, Ruryka, Włodzimierza Wielkiego [A]; • nazywa dynastie panujące we wczesnym średniowieczu w Europie Środkowo-Wschodniej [A]; • wskazuje na mapie zasięg najazdów normandzkich [B]; |
• wymienia świętych patronów królestw Europy Środkowej i Skandynawii [A]; • ocenia znaczenie misji Cyryla i Metodego dla chrystianizacji Europy Środkowej [D]; • charakteryzuje czynniki państwowotwórcze na obszarze Europy Północnej i Środkowo-Wschodniej [C]; |
|
|
|
24. Władze i idee uniwersalne
|
• wyjaśnia pojęcia – „średniowieczne cesarstwo rzymskie”, „władze uniwersalne”, „konklawe”, „spór o inwestyturę”, „pójść do Canossy”, „konkordat” [B]; • identyfikuje postacie – Ottona I, Ottona III, Grzegorza VII, Henryka IV [A]; • podaje daty – koronacji cesarskiej Ottona I, konkordatu wormackiego [A]; • wymienia reformy wprowadzone w Kościele przez Grzegorza VII [A]; • wyjaśnia znaczenie reform gregoriańskich [C]; • lokuje w czasie i przestrzeni cesarstwo ottońskie [B]; • umieszcza w czasie i przestrzeni style – przedromański i romański [B]; • odróżnia tematy i formy charakterystyczne dla stylu romańskiego [B]; |
• określa chronologię sporu o inwestyturę [B]; • wyjaśnia rolę kongregacji kluniackiej w procesie reformy Kościoła [C]; • wyjaśnia znaczenie rywalizacji władz uniwersalnych w dziejach Europy [C]; • na wybranych przykładach wyjaśnia symbolizm sztuki romańskiej [C]; |
|
|
|
25. Powstanie państwa polskiego
|
• wyjaśnia pojęcia – „prawo książęce”, „trybut”, „biskupstwo misyjne” [B]; • identyfikuje postacie – legendarnych przodków Mieszka I, Mieszka I, Dobrawy [A]; • identyfikuje plemiona lechickie i wskazuje na mapie ich siedziby [A]; • wskazuje na mapie obszary wchodzące w skład państwa Mieszka I [B]; • rozróżnia polityczne i kulturowo-ideowe przyczyny przyjęcia chrztu przez Mieszka I [B]; • wymienia i charakteryzuje bezpośrednie i długofalowe konsekwencje przyjęcia chrztu przez Mieszka I [C];
|
• charakteryzuje rolę Polan w procesie kształtowania się państwa polskiego [C]; • wymienia i charakteryzuje czynniki państwowotwórcze na ziemiach polskich [C]; • porównuje procesy państwowotwórcze na ziemiach polskich i innych obszarach Europy Środkowej [C]; • charakteryzuje zmiany kulturowe, które były następstwem przyjęcia chrztu przez Mieszka I i chrystianizacji Polski [C]; |
|
|
|
26. Polityka wewnętrzna i zagraniczna Bolesława Chrobrego
|
• wyjaśnia pojęcia – „misja św. Wojciecha”, „zjazd gnieźnieński”, „arcybiskupstwo gnieźnieńskie” („polska metropolia kościelna”), „pokój budziszyński”, „koronacja królewska” [B]; • identyfikuje postacie – biskupa Wojciecha, Bolesława Chrobrego, Ottona III [A]; • podaje daty – misji św. Wojciecha, zjazdu gnieźnieńskiego, pokoju w Budziszynie, koronacji Bolesława Chrobrego [A]; • rozróżnia terytorium państwa polskiego pod koniec panowania Mieszka I i pod koniec rządów Bolesława Chrobrego [B]; • wyjaśnia pojęcia – „wieś służebna”, „organizacja służebna”, „pan grodowy” [B]; • wymienia najdawniejsze zabytki piśmiennictwa powstałe na ziemiach polskich [A]; • wymienia zabytki wczesnopiastowskiego budownictwa na ziemiach polskich [A]; • wymienia funkcje spełniane przez grody [A]; |
• wyjaśnia genezę zjazdu gnieźnieńskiego [C]; • wymienia postanowienia zjazdu gnieźnieńskiego i wyjaśnia ich znaczenie [C]; • ocenia znaczenie koronacji Bolesława Chrobrego [C]; • identyfikuje postacie w ikonografii Drzwi Gnieźnieńskich [A]; • wymienia elementy struktury społecznej i charakteryzuje poszczególne grupy społeczne Polski wczesnopiastowskiej [C]; • wyjaśnia, na czym polegała feudalizacja ustroju społeczno-politycznego w Polsce pierwszych Piastów [C]; • wymienia i charakteryzuje przejawy wzrostu roli możnowładztwa w państwie polskim [C];
|
|
|
|
27. Kryzys i odbudowa monarchii piastowskiej
|
• wyjaśnia pojęcia – „kryzys monarchii”, „odbudowa organizacji kościelnej”, „pierwsza monarchia piastowska”, „druga monarchia piastowska” [B]; • identyfikuje postacie – Mieszka II, Kazimierza Odnowiciela, Bolesława Śmiałego, biskupa Stanisława [A]; • podaje daty – wybuchu buntu poddanych, pierwszej monarchii piastowskiej, koronacji Bolesława Śmiałego [A]; • wyjaśnia okoliczności śmierci biskupa Stanisława [C]; |
• wyjaśnia przyczyny załamania pierwszej monarchii piastowskiej [C]; • charakteryzuje działania podjęte przez Kazimierza Odnowiciela w celu odbudowy państwa oraz ocenia ich skutki [C]; • wyjaśnia przyczyny trwających wśród historyków sporów dotyczących tzw. sprawy św. Stanisława [C]; • wyjaśnia skutki klęski Bolesława Śmiałego [C]; |
|
|
|
28. Polityka wewnętrzna i zagraniczna Bolesława Krzywoustego
|
• wyjaśnia pojęcia – „podbój Pomorza”, „chrystianizacja Pomorza”, „testament Krzywoustego”, „podział dzielnicowy”, „zasada pryncypatu”, „zasada senioratu” [B]; • identyfikuje postacie – Władysława Hermana, Zbigniewa, Bolesława Krzywoustego, Władysława Wygnańca [A]; • podaje daty – podboju Pomorza przez Bolesława Krzywoustego, podziału Polski na dzielnice na mocy testamentu Krzywoustego [A]; • lokuje na mapie – Pomorze Zachodnie, Pomorze Gdańskie, Śląsk, Wielkopolskę, Kujawy, Mazowsze, ziemię lubuską [B]; |
• ocenia politykę wewnętrzną i zagraniczną Bolesława Krzywoustego [C]; • odnajduje na mapie polskie biskupstwa z czasów panowania Bolesława Krzywoustego [B]; • wyjaśnia przyczyny podziału dzielnicowego Polski [C]; • uczestniczy w dyskusji na temat trwałości podziałów terytorium Polski wywodzących się z czasów rozbicia dzielnicowego [D]; |
|
|
|
29 - 30. Europa i Polska we wczesnym średniowieczu
(lekcja powtórzeniowa) |
• stosuje pojęcia poznane na poprzednich lekcjach [C]; • porządkuje chronologicznie wydarzenia [A]; • na mapie lokalizuje państwa wczesnośredniowiecznej Europy [B]; • wydobywa informacje z tekstów źródłowych [B]; • odczytuje przekaz ikonograficzny wybranych ilustracji [A]; • odczytuje informacje z tablicy genealogicznej [A]; |
|
|
|
|
31. Przemiany polityczne, gospodarcze i społeczne w Europie w XI– XIII w.
|
• wyjaśnia pojęcia – „zmiana demograficzna”, „gospodarka czynszowa”, „przywileje miejskie”, „handel lewantyński”, „samorząd miejski”, „drabina feudalna”, „własność podzielona”, „stan społeczny” [B]; • lokuje w czasie – rozkwit gospodarki towarowo-pieniężnej w Europie, upowszechnienie samorządności miejskiej, działalność Hanzy [B]; • wskazuje na mapie najlepiej i najsłabiej zurbanizowane regiony Europy [B]; • wskazuje na mapie największe ośrodki miejskie Europy w okresie rozkwitu średniowiecza [B]; • wskazuje na mapie średniowieczne szlaki handlowe [B]; • wymienia instytucje samorządu miejskiego [A]; • wymienia bezpośrednie i długofalowe następstwa wprowadzenia czynszów na wsi [A]; • wyjaśnia pojęcia – „centralizacja”, „decentralizacja”, „rozbicie feudalne”, „Wielka Karta Swobód”, „reprezentacja stanowa”, „parlament”, „Stany Generalne” [B]; • identyfikuje postacie – Ludwika IX, Jana bez Ziemi, Rudolfa Habsburga [A]; • identyfikuje dynastie – Kapetyngów, Plantagenetów, Hohenstaufów, Habsburgów [A]; • podaje daty – bitwy pod Bouvines, nadania Wielkiej Karty Swobód [A]; • charakteryzuje ustrój monarchii w fazie rozbicia feudalnego [C]; • lokalizuje ma mapie monarchie – angielską, francuską oraz Rzeszę Niemiecką [B]; • wyjaśnia okoliczności wydania Wielkiej Karty Swobód, wymienia jej główne postanowienia oraz ocenia znaczenie [C]; |
• wymienia czynniki stymulujące rozwój gospodarczy Europy w okresie rozkwitu średniowiecza [A]; • wyjaśnia, na czym polegało przejście od dwupolówki do trójpolówki i jakie były tego konsekwencje [C]; • wyjaśnia genezę i następstwa ruchu komunalnego we Włoszech [C]; • wyjaśnia, jaką rolę w Europie rozkwitu średniowiecza odgrywały miasta [C]; • wymienia i charakteryzuje typy więzi społecznych w Europie rozkwitu średniowiecza [A]; • charakteryzuje czynniki sprzyjające decentralizacji średniowiecznych monarchii [C]; • porównuje zakres władzy monarszej w monarchii patrymonialnej oraz w monarchii w fazie rozbicia feudalnego [C], • wyjaśnia okoliczności powstania Stanów Generalnych we Francji oraz porównuje z okolicznościami ukształtowania się parlamentu angielskiego [C]; • charakteryzuje skład i kompetencje parlamentu angielskiego [C]; |
|
|
|
32. Krucjaty i inne formy ekspansji europejskiej. Zagrożenia zewnętrzne
|
• wyjaśnia pojęcia – „ruch krucjatowy”, „rekonkwista” [B]; • na przykładach rozróżnia pojęcia – „ekspansja zbrojna” i „ekspansja gospodarcza”, „kolonizacja niemiecka” i „kolonizacja na prawie niemieckim” [B]; • identyfikuje postacie – Czyngis-chana, Henryka Pobożnego [A]; • podaje daty – zajęcia Jerozolimy przez Turków seldżuckich, początku wypraw krzyżowych (synodu w Clermont), upadku Akki, bitwy pod Legnicą [A]; • wyjaśnia genezę ruchu krucjatowego, rozróżniając przyczyny społeczne, polityczne, ekonomiczne i ideowe [C]; • odczytuje z mapy trasy najważniejszych wypraw krzyżowych [B]; • wskazuje na mapie kolebkę oraz najdalszy zasięg ekspansji terytorialnej Mongołów [A]; • odczytuje przekaz ikonograficzny wskazanych ilustracji [B]; • wyjaśnia pojęcia – „kuria rzymska”, „świętopietrze”, „inkwizycja”, „scholastyka” [B]; • podaje przykłady zakonów – kontemplacyjnych, rycerskich, żebraczych [A]; • identyfikuje postacie – św. Franciszka z Asyżu, św. Klary, św. Tomasza, św. Dominika [A]; • lokalizuje w czasie i przestrzeni najstarsze europejskie uniwersytety [B]; |
• rozróżnia krótko- i długofalowe skutki ruchu krucjatowego [B]; • ocenia wpływ zdobycia Konstantynopola przez krzyżowców na pogłębienie rozłamu pomiędzy prawosławiem a katolicyzmem [C]; • charakteryzuje podstawy materialne, organizację i zadania uniwersytetów [C]; • wyjaśnia ideowe i polityczne podstawy potęgi papiestwa pod koniec XII i w XIII w. [C]; |
|
|
|
33. Polska w okresie rozbicia dzielnicowego – przemiany polityczne . |
• wyjaśnia pojęcia – „Marchia Brandenburska”, „zakon krzyżacki”, „najazdy mongolskie” [B]; • podaje daty – ostatniego hołdu złożonego przez polskiego księcia cesarzowi, sprowadzenia Krzyżaków do Polski, bitwy pod Legnicą [A]; • wyodrębnia cezury w ramach okresu rozbicia dzielnicowego Polski [A]; • wymienia i charakteryzuje zagrożenia zewnętrzne Polski w czasach rozbicia dzielnicowego [C]; • wyjaśnia okoliczności powstania państwa zakonnego w Prusach [C]; • odczytuje z tablicy genealogicznej podziały dynastii piastowskiej na poszczególne linie [B]; • wyjaśnia pojęcia – „lokacja miasta”, „lokacja wsi”, „zasadźca”, „prawo niemieckie”, „ława miejska”, „prawo rycerskie”, „stan społeczny” [B]; • wyjaśnia, na czym polegała lokacja wsi na prawie niemieckim [C]; • wyjaśnia następstwa kolonizacji na prawie niemieckim [C]; • wymienia stany społeczne, które ukształtowały się w Polsce [A]; • na mapie lokalizuje miejscowości, w których zachowały się budowle romańskie [B]; • wymienia najważniejsze osiągnięcia kultury polskiej w czasach rozbicia dzielnicowego [A];
|
• wyjaśnia, dlaczego zasady ustrojowe wprowadzone na mocy testamentu Bolesława Krzywoustego okazały się nietrwałe [C]; • wyjaśnia, jakie czynniki sprzyjały postępującej decentralizacji państwa polskiego [C]; • charakteryzuje procesy polityczne zachodzące na ziemiach polskich w czasie rozbicia dzielnicowego [C]; • wyjaśnia różnice pomiędzy osadnictwem na prawie polskim a kolonizacją na prawie niemieckim [C]; • charakteryzuje okoliczności kształtowania się stanów społecznych na ziemiach polskich [C]; |
|
|
|
34. Kryzys społeczno-ekonomiczny i wielkie konflikty polityczne w Europie XIV–XV w.
|
• wyjaśnia pojęcia – „kryzys demograficzny”, „kryzys gospodarczy”, „kryzys społeczny”, „kryzys polityczny”, „ogradzanie”, „czarna śmierć”, „wojna stuletnia”, „wojna dwóch róż” [B]; • identyfikuje postacie – Joanny d’Arc, Jana Husa, Zygmunta Luksemburskiego, Władysława Warneńczyka [A]; • podaje daty – wybuchu epidemii „czarnej śmierci” w Europie, początku wojny stuletniej, śmierci Jana Husa, bitew na Kosowym Polu i pod Warną [A]; • wyjaśnia przyczyny oraz następstwa kryzysu demograficznego, gospodarczego, społecznego i politycznego w Europie XIV–XV w. [C]; • rozróżnia bezpośrednie i pośrednie przyczyny kryzysu XIV w. [B]; • wyjaśnia przyczyny i konsekwencje wojen husyckich [C]; • wskazuje na mapie zasięg podbojów tureckich w Europie [B]; • wyjaśnia pojęcia – „niewola awiniońska”, „koncyliaryzm”, „unia florencka”, „kolegium elektorów”, „rekonkwista” [B]; • podaje daty – wydania Złotej Bulli przez Karola IV, soboru w Konstancji, zawarcia unii florenckiej, zakończenia rekonkwisty [A]; • identyfikuje dynastie – Tudorów, Walezjuszy, Habsburgów [A]; • wymienia decyzje soboru w Konstancji [A]; • charakteryzuje późnośredniowieczną monarchię stanową [C]; • wyjaśnia pojęcia – „arcybiskupstwo praskie”, „unia kalmarska”, „unia polsko-węgierska”, „unia polsko-litewska”, „Złota Orda”, „trzeci Rzym” [B]; • wymienia najwybitniejszych przedstawicieli dynastii Luksemburgów, Andegawenów, Gedyminowiczów [A]; • podaje daty – unii polsko-węgierskiej za panowania Andegawenów, chrztu Litwy, bitwy na Kulikowym Polu, bitwy pod Grunwaldem, unii kalmarskiej [A]; • określa granice piętnastowiecznych terytoriów Czech, Węgier, Litwy, państwa krzyżackiego, państwa moskiewskiego [B]; • identyfikuje dynastie panujące w państwach Europy Środkowej i Wschodniej w XIV i XV w [A]; |
• charakteryzuje przejawy kryzysu demograficznego, społecznego i gospodarczego w Europie XIV–XV w. [C]; • lokalizuje na mapie miejsca wielkich bitew wojny stuletniej [B]; • wyjaśnia następstwa ekspansji tureckiej w Europie [C]; • wyjaśnia przyczyny oraz następstwa wojny stuletniej, wyodrębnia jej główne etapy [C]; • wyjaśnia przyczyny i następstwa wydania Złotej Bulli przez Karola IV [C]; • wyjaśnia przyczyny schizmy zachodniej [C]; • charakteryzuje system polityczny Rzeszy Niemieckiej [C]; • wyjaśnia przyczyny i przejawy rozkwitu Europy Środkowo-Wschodniej w XIV–XV w. [C] • lokalizuje na mapie główne ośrodki polityczne Rusi – Nowogród, Psków, Twer i Moskwę [B]; • wyjaśnia przyczyny ekspansji i wzrostu politycznej roli Wielkiego Księstwa Moskiewskiego [C]; • wyjaśnia, na czym polegała koncepcja Moskwy jako „trzeciego Rzymu” [C]; |
|
|
|
35. Zjednoczenie ziem polskich
|
• podaje daty – koronacji Przemysła II, Wacława II i Władysława Łokietka, bitwy pod Płowcami [A]; • wyjaśnia pojęcia – „starosta”, „procesy polsko-krzyżackie”, „procesy zjednoczeniowe” [B]; • identyfikuje postacie – Jakuba Świnki, Przemysła II, Wacława II, Władysława Łokietka, wójta Alberta [A]; • lokalizuje na mapie zasięg władztwa – Przemysła II, Wacława II, Władysława Łokietka [B]; • wymienia środowiska społeczne dążące do zjednoczenia ziem polskich [A]; • charakteryzuje okoliczności utrudniające zjednoczenie ziem polskich [C]; • wyjaśnia znaczenie koronacji Przemysła II, Wacława II, Władysława Łokietka [C]; • identyfikuje przedmioty symbolizujące polską państwowość (włócznia św. Maurycego, Szczerbiec, królewskie insygnia) [A]; |
• wymienia i wyjaśnia polityczne, społeczne, ekonomiczne i kulturowe przesłanki zjednoczenia Polski [C]; • ocenia różne koncepcje zjednoczenia ziem polskich [C]; |
|
|
|
36. Królestwo Polskie za Kazimierza Wielkiego i Andegawenów
|
• wyjaśnia pojęcia – „reforma pieniężna”, „statuty wiślicko-piotrkowskie”, „rada królewska”, „Korona Królestwa Polskiego”, „przywilej stanowy” [B]; • identyfikuje postacie – Kazimierza Wielkiego, Zygmunta Luksemburczyka, Ludwika Wielkiego, Jadwigi Andegaweńskiej [A]; • podaje daty – opanowania Rusi Czerwonej przez Kazimierza Wielkiego, założenia Akademii Krakowskiej, śmierci Kazimierza Wielkiego, wydania przywileju koszyckiego [A]; • charakteryzuje główne cele i kierunki polityki zagranicznej Kazimierza Wielkiego [C]; • wyjaśnia bezpośrednie i długofalowe następstwa przyłączenia Rusi Czerwonej do Królestwa Polskiego [C]; • wymienia i charakteryzuje reformy Kazimierza Wielkiego [C]; • wyodrębnia główne cechy Królestwa Polskiego jako monarchii stanowej [B]; • wyjaśnia okoliczności przejęcia rządów w Polsce przez Andegawenów [C]; • wyjaśnia okoliczności wydania, treść oraz bezpośrednie i długofalowe konsekwencje przywileju koszyckiego [C]; |
• porównuje Królestwo Polskie u schyłku panowania Kazimierza Wielkiego z monarchią piastowską w chwili śmierci Bolesława Krzywoustego (terytorium, ustrój, gospodarka, struktury społeczne) [C]; • wyjaśnia zakres modernizacji Królestwa Polskiego za panowania Kazimierza Wielkiego [C]; • ocenia związek polsko-węgierski za Andegawenów, wskazując jego silne i słabe strony [D]; • określa długofalowe znaczenie konfliktów polsko-krzyżackich dla państwa i społeczeństwa polskiego [C]; • ocenia znaczenie statutów wiślicko-piotrkowskich [C]; • ocenia rządy Kazimierza Wielkiego z różnych punktów widzenia [C]; |
|
|
|
37. Królestwo Polskie w Unii z Litwą
|
• wyjaśnia pojęcia – „bojarzy”, „unia krewska”, „unia horodelska” [B]; • identyfikuje postacie – Władysława Jagiełły, Witolda, Zbigniewa Oleśnickiego [A]; • podaje daty – unii w Krewie, unii w Horodle, panowania Władysława Jagiełły [A]; • lokalizuje na mapie – Wielkie Księstwo Moskiewskie, terytoria Złotej Ordy [B]; • wyjaśnia przyczyny i warunki unii krewskiej w kontekście sytuacji międzynarodowej [C]; • porównuje poziom rozwoju Polski i Litwy w momencie zawierania unii krewskiej [C]; • wskazuje główne etapy dziejów unii polsko-litewskiej w XIV–XV w. [A]; • wyjaśnia pojęcia – „pierwszy pokój toruński”, „przywilej czerwiński”, „przywilej warcki”, „przywileje jedlneńsko-krakowskie” [B]; • identyfikuje postacie – Ulryka von Jungingena, Pawła Włodkowica, Zbigniewa Oleśnickiego [A]; • podaje daty – wielkiej wojny z zakonem krzyżackim, bitwy pod Grunwaldem, pierwszego pokoju toruńskiego, przywileju czerwińskiego, przywileju warckiego przywilejów jedlneńskiego i krakowskiego [A]; • lokalizuje na mapie – trasę pochodu Jagiełły pod Grunwald, obszar Żmudzi [B]; • wyjaśnia przyczyny oraz bezpośrednie i długofalowe skutki wielkiej wojny z zakonem krzyżackim [C]; • wyodrębnia główne etapy konfliktu Polski i Litwy z Krzyżakami [A]; • wyjaśnia okoliczności wydania przywilejów w Czerwińsku, Warcie, Jedlni i Krakowie, przedstawia ich treść i ocenia znaczenie [C]; |
• analizuje czynniki wzmacniające i osłabiające unię polsko-litewską w średniowieczu [D]; • charakteryzuje skutki unii polsko-litewskiej w różnych dziedzinach (polityka, sytuacja społeczna i gospodarcza, kultura) [C]; • charakteryzuje zakres władzy monarszej w Polsce i na Litwie, wskazując różnice [C]; • wyjaśnia proces wzrostu roli politycznej stanu rycerskiego w Królestwie Polskim [C]; |
|
|
|
38. Średniowieczna Polska i Litwa pod rządami Jagiellonów
|
• wyjaśnia pojęcia – „sejmik ziemski”, „sejm walny”, „senat”, „izba poselska”, „druga unia polsko-węgierska”, „wojna trzynastoletnia”, „Związek Pruski”, „drugi pokój toruński”, „inkorporacja”, „Prusy Królewskie”, „Prusy Krzyżackie”, „przywileje cerekwicko-nieszawskie”, „polityka dynastyczna” [B]; • podaje daty – panowania kolejnych Jagiellonów, bitwy pod Warną, przywilejów cerekwicko-nieszawskich, drugiego pokoju toruńskiego, początku dwuizbowego sejmu walnego [A]; • identyfikuje postacie – Kazimierza Jagiellończyka, Piotra Dunina, Elżbiety Habsburżanki, Władysława Warneńczyka, Władysława Jagiellończyka, Jana Olbrachta [A]; • wskazuje na mapie i nazywa kraje, w których w XV w. panowali przedstawiciele dynastii Jagiellonów [B]; • lokalizuje na mapie obszary Prus Królewskich oraz Prus Zakonnych [A]; • wyjaśnia okoliczności wydania i treść kolejnych przywilejów dla rycerstwa (szlachty) [C]; • wyjaśnia genezę wojny trzynastoletniej, wyodrębniając czynniki polityczne, gospodarcze i społeczne [C]; • porównuje postanowienia pierwszego i drugiego pokoju toruńskiego [C];
|
• wymienia instytucje ustrojowe Królestwa Polskiego i charakteryzuje ich kompetencje [A]; • porównuje rezultaty tzw. wielkiej wojny z zakonem krzyżackim i wojny trzynastoletniej [C]; |
|
|