BIOLOGIA MEDYCZNA WYKŁAD 1 16.09.2008
Literatura
- M. Zabel "Histologia" wyd 1 2004
- W. Szmicki "histologia" wyd 4 2003
- Salomon Berg Martin ville "Biologia" wyd II III USA 2000
- J
Paczatki nauk biologicznych
- ok 350 r pne Arystotelesa
- ok 300 r pne Teofrest
- 1590 bracia J i Z Jansen mikroskopia
- 1655 Hodce komorki
- 1674 Leeuwennoek odkrycie pierwotniakow
- 1838 Schleiden z Schwann tworcy teorii komorkowej
PRAWA RZADZACE ZYWA MATERIA
- prawa fizyczne
- prawa chemiczne
- biologiczne
- prawa spoleczne (czlowiek)
CECHY ZYWEJ MATERII
- metabolizm suma procesow biochemicznych (anabolizm)
BUDOWA I ZASADY DZIALANIA MIKROSKOPU
- elektronowe
- swietlne sklada sie z zespolu mechanicznego
- podstawa
- statyw
- stolik przedmiotowy
- rewolwer
- sruby mikro i makrometryczne
ZESPOL OPTYCZNY
- zrodlo swiatla
- filtry
- przeslona
- kondensor
- obiektyw - monochromatyczny
POWIEKSZENIE CALKOWITE MIKROSKOPU
iloczyn powiekszenia okularu i obiektywu
zdolnosc rozdzielcza
Najmniejsza odleglosc dzielaca dwa punkty ktore w obrazie mikroskopowym dostrzegane sa oddzielnie
1 im mniejsza odleglosc tym lepsza jest rozdzielczosc
2 poprawde zdolnosci rozdzielczej uzyskujemy przez zmniejszanie dlugosci fali swietlnej
3 0,2 um najlepsze zdolnosc rozdzielcza jaka teoretycznie mozna uzyskac w mikroskopie swietlnym w praktyce 0,25um
ZDOLNOSC ROZDZIELCZA MIKROSKOPU OKRESLA WZOR a= 0,612/a gdzie dlugosc fali tworzacej obraz A aparatura nemeryczxna obiektyw mikroskopu
ODMIANY MIKROSKOPU SWIETLNYCH
- ciemne pole
- mikroskop kontrastowo fazowy
- mikroskop interferencyjnu
- roznicowy mikroskop interferencyjnego Namorskiego
- mikroskop polaryzacyjny
- mikroskop fluorescencyjny
- mikroskop odrocony
MIKROSKOPY ELEKTRONOWE
W mikroskopie elektronowym dlugosc fali elektronowej zalezy wylacznie od predkosci elektronow zdfolnosc rozdzielcza okreslamy w nanometrach
JEDNOSTKI MIAR
Nazwa Wielokrotność symbol
Mili 10-3 m
Mikro 10-6 u
Nano 10-9 n
Piko 10-12 p
Femto 10-15 β
Atto 10-18 a
RODZAJE KOMOREK
1 Komorka eukariotyczna ”posiadający jadro ” maja organelle komorkowe otoczone blona w tym jadro z materialem genetycznym
2 Komorki prokariotyczne „przedjadrowe” nie maja wyodrębnionego jadra, material genetyczny nie otoczony blona komorkowa
ELEMENTY SKLADOWE KOMORKI
1 Błona komorkowa
2 Jądro
3 Organelle
4 Cytoszkielet
5 Cytoplazma podstawowa
BUDOWA BŁONY KOMORKOWEJ
a) TLUSZCZE
- Fosfolipidy
- Sterole
- Glikolipidy
b) BIAŁKA
- integralne
- powierzchniowe
BIALKA INTEGRALNE – (adhezyjne) spajaja szkielet
- kanały białkowe – transport związków drobnoczasteczkowych
- bialka transportujące selektywne przemieszczanie czastek
- Bialka receptorowe przetwarzanie informacji ze środowiska zewnętrznego do wewnątrz komorki
- enzymy
POLACZENIA MIEDZY KOMORKOWE
1 Połaczenia mechaniczne strefy przylegania, desmosomy – bardzo silnie wiaze komorke ze soba duza wytrzymałość mechaniczna miedzy kom nabłonka
2 polaczenia scisle strefy zamykające uniemożliwiają przejscie substancji szczelinami międzykomórkowymi (miedzy Komorkami wyscielajacymi jelito)
3 polaczenia komunikacyjne (szczelinowe, neksusy)
Palaczenia miedzy Komorkami
RODZAJE TRANSPORTU
- Dyfuzja
- dyfuzja wspomagana
- transport aktywny
- transport pęcherzykowy
Endocytoza – (fagocytoza, pinocytoza, endocytoza, receptorowa)
Egzocytoza – (wydalanie)
DYFUZJA- wypadkowe przemieszczanie się substancji zgodnie ze spadaniem gradientu
DYFUZJA ULATWIONA- ruch czastek odbywa się w kierunku zgodnym ze spadaniem gradientu stezenie przy udziale przenośników
TRANSPORT AKTYWNY – odbywa się wbrew gradientowi stezen z udzialem energii pochadzacej z rozpadu ATP. Przykładem jest pompa sodowo potasowa
ENDOCYTOZA-
- Komorka pochlania materiał do swego wnętrza
- fagocytoza Komorka pochłania czastki pożywienie lub bakterie
- pinocytoza Komorka pobiera material w postaci rozpuszczonej
- endocytoza receptorowa czastki lacza się z receptorami białkowymi zlokalizowanymi w blonie komorkowej
JADRO KOMORKOWE
ELEMENTY SKLADOWE
- chromatyna - kompleks DNA i histonow, koduje informacje genetyczna, reguluje procesy komorkowe
- jaderko zawiera DNA, RNA, bialka, produkuje rybosomy
- otoczka jadrowa zbudowana z podwojnej blony biologicznej
DNA – zbudowane z nukleotydow
SKLAD NUKLEOTYDU
- cukier pentoza (deoksyryboza)
- grupa fosforanowa
- zasada azotowa (puryna- adenina guanina)
(pirymidyna –cytozyna, tymina)
ORGANELLE KOMORKOWE
- Rybosomy
- siateczka srodplazmatyczna
RYBOSOMY-
- drobne ziarenka zbudowane z RNA I bialka
- każdy rybosom zbudowany jest z malej i dużej podjednostki które lacza się ze soba w momencie produkcji bialka
- mogą być związane siateczka srodplazmatyczna lub wolne
- sa odpowiedzialne za produkcje bialek
RODZAJE RNA
r RNA (rybosomalny) wchodzi w sklad każdej podjednostki rybosomow
m RNA (matrycowy)- miejsce syntezy polipeptydu miedzy tryplet stanami kodom określające jeden aminokwas
TRANSKRYPCJA – proces w wyniku którego jest czasteczka RNA komplementarna do matrycowej nici DNA
TRANSLACJA- proces w wyniku którego syntetyzowany jest lancuch polipeptydowy o sekwencji aminokwasow określonej przez mRNA
ETAPY TRANSLACJI
- inicjacja (rozpoczecie)
(wydluzanie)
- terminacja (zakonczenie)
SIATECZKA SRODPLAZMATYCZNA
- labirynt błon (cysterny, kanaliki)
- rodzaje
Gładka bez rybosomow funkcje produkcja lipidow neutralizacje trucizn gromadzenie jonow wapnia
SZORSTKA z 2 rybosomami produkcja bialek
APARAT GOLGIEGO
- zbudowany z diktiosomow (wygięte bloniaste cysterny)
- funkcje chemiczna modyfikacja bialek
LIZOSOMY
- bloniaste pęcherzyki
- zawieraja enzymy trawienne (lityczne)
- funkcja trawienie wewnątrzkomórkowe
PEROKSYSOMY
- bloniaste pęcherzyki zawieraja enzymy utleniające rozne substancje
MITOCHONDRIA
- zbudowane z podwojnej blony biologicznej, blona wewn tworzy grzebienie i zwiera liczne enzymy (redukujace)
Funkcje produkuje ATP
CENTRIOLE
- układ włókienek białkowych w cytoplazmie
- typy włókienek
Mikrotubule – uczestnicza w zjawiskach ruchowych, buduja centriole
Mikro filamenty- uczestnicza w zjawiskach ruchowych
Filamenty pośrednie pelnia funkcje podporowa
CYKL KOMORKOWY
- INTERFAZA – faza syntezy DNA lub faza S
- FAZA G1 aktywne dzielace się komorki rosna wzrost aktywności enzymow
- FAZA G2 przygotowanie do podziału zwiekszona synteza bialka
- FAZA G0 komorki nie dzielace się (komorki nerwowe)
Kariotyp ludzki 23 pary chromosomow