Formy prowadzenia zajęć:

1.Forma frontalna – polega na tym, że wszyscy uczniowie w tym samym czasie wykonują w tym samym tempie tą samą ilość powtórzeń te same ćwiczenia (ustawienie w rozsypce lub kolumnie czwórkowej). Stosujemy w rozgrzewce (rozgrzanie organizmu), przy zajęciach z muzyką (aerobik), w początkowym etapie nauczania wykonujemy łatwe i bezpieczne ćwiczenia, gdy ćwiczymy w dwójkach, trójkach. Należy pamiętać o stronach (nasza ręka lewa ich prawa).

2. Forma indywidualna – polega na tym, że każdy z uczniów w stworzonym przez nauczyciela warunkach wykonuje wybrane przez siebie ćwiczenia. Stosujemy do doskonalenia umiejętności, rozwijania zdolności twórczych. Ustawieni w rozsypce. Uczeń sam sobie wybiera ćwiczenia – traktujemy go podmiotowo, dajemy swobodę.

3. Zajęcia w zespołach – istotą jest podział uczniów na kilkuosobowe od 4 do 6 osób zespoły. Podział losowy. Forma pracy: Jeden uczeń ćwiczy, drugi może asekurować, trzeci odpoczywa, czwarty obserwuje tego, co się uczy, piąty koncentruje się przed wykonywaniem ćwiczenia. Możemy stosować dwie odmiany: 1. tryb równoległy – każdy z zespołów wykonuje to samo zadanie np. w koszykówce na 4 koszach te same zadania. Wykorzystanie do nauczania ćwiczeń bezpiecznych lub do doskonalenia łatwe ćwiczenia, bez asekurowania.2. tryb zmienny – stosujemy, gdy uczymy trudnych ćwiczeń, mamy w zestawie niebezpieczne ćwiczenia, gdy nie mamy do dyspozycji niewystarczającą ilość sprzętu. Każdy zespół wykonuje inne zadanie. Tylko jedno zadanie w jednym zespole może być trudne, nowe, niebezpieczne. Pozostałe zespoły muszą wykonywać zadania znane i bezpieczne. Możemy uczyć trudnych ćwiczeń i niebezpiecznych.

4. Zajęcia w zespołach z zadaniami dodatkowymi – stosujemy dodatkowe zadania, kiedy liczba uczniów w zespole jest duża lub ćwiczenie trwa długo. A)Lepiej zastosować zadania, które angażowałyby inne grupy mięśniowej;B) Powinny być uczniom znane;C) Powinny być proste;D) Nie powinny przeszkadzać w ćwiczeniu głównym. Ćwiczenia dodatkowe mogą przeszkadzać, gdy zastosujemy zadanie, nie mające wpływu i źle wpływające na tok lekcji. Jak rozdzielimy na zespoły i damy główne zadanie, nie możemy dawać od razu dodatkowych zadań. Najpierw niech się oswoją z zadaniem głównym.

5. Forma stacyjna czyli tor przeszkód – na określonej przestrzeni tworzymy przeszkody do pokonania i przebieg zajęć to pokonywanie ich strumieniem (czyli jeden za drugim). Możemy stosować w terenie. Stosujemy tylko do kształcenia sprawności ogólnej lub poszczególnych zdolności motorycznych lub doskonalenia umiejętności.

6. Forma obwodowa czyli obwód ćwiczebny – przygotowanie stanowiska do ćwiczeń po 5 uczniów na jednym stanowisku. Forma pracy: Każde stanowisko inne ćwiczenie. Przydzielasz uczniom poszczególne ćwiczenia, wyznaczony czas ćwiczeń i przerwy. W tym samym czasie na jednym stanowisku wykonywane są te same zadania. Uczeń kończy ćwiczenie, na tym, który rozpoczął. Wykorzystywana jest do doskonalenia umiejętności oraz do kształtowania zdolności motorycznych.

7. Małe obwody ćwiczebne – istota tej formy to stworzenie 3, 4 małych obwodów po trzy, cztery ćwiczenia na jednym obwodzie. Ćwiczenia ułożone od najłatwiejszego do najtrudniejszego. Zastosowanie to oprócz kształtowania sprawności ogólnej możemy uczyć nowych umiejętności. Nie łatwa w zastosowaniu, wymaga między innymi dobrych przyrządów i zdyscyplinowanych uczniów oraz sami musimy posiadać znajomość organizacyjną. Należy także pamiętać o bezpieczeństwie. W obecności jednego nauczyciela nie możemy stwarzać dwóch niebezpieczeństw. Należy także sprawdzić sprzęt i odpowiednio go przygotować do zajęć.

Celem wychowania fizycznego

Celem wychowania fizycznego jest przygotowanie ucznia do samodzielnej sprawności, uzdolnień, do samodzielnego uczestnictwa w ruchu.

Cele wychowania fizycznego:

Bart Crum określił, iż celem wych fizycznego jest przygotowanie ucznia do samodzielnego, satysfakcjonującego, całożyciowego uczestnictwa w kulturze fizycznej.

Wyróżniamy cele:

1.Cel naczelny (wg Strzyżewskiego) – to cel, do którego dążymy przez cały okres edukacji szkolnej. Cel o najwyższym stopniu uogólnienia. Za cel naczelny należy uważać zarówno doskonalenie ciała i funkcji psychomotorycznych wychowanka, jak również ukształtowanie u niego takiego systemu wiedzy, umiejętności i nawyków oraz postaw wobec kultury fizycznej, który w praktyce przejawiać się będzie w dążeniu i działaniu na rzecz utrzymania przez całe życie wysokiej sprawności fizycznej i zdrowia. Człowiek stanowi dla społeczeństwa najwyższą wartość, jako cząstka społeczeństwa jest wartością biologiczną i społeczną.

2.Cele kierunkowe – dotyczą dyspozycji osobowościowych i jest to cel, do którego dążymy przez cały okres edukacji. Jest to ukształtowanie trwałych postaw wobec wartości kultury fizycznej. Postawa wobec kult fizycznej rozumiana jako globalny cel procesu wych fizycznego składa się z szeregu postaw o węższym zakresie. Można powiedzieć, że tworzą one cały system postaw, na który składają się: -postawa wobec własnego ciała; -jego sprawności; -budowy; -higieny; -zdrowia; -wobec różnych form aktywności ruchowej.

Każda postawa składa się z komponentów: -poznawczy (wiedza, doświadczenie); -uczuciowo-motywacyjny (uczuciowy stosunek po przedmiotu działania i związanych z nim zjawisk); -behawioralny (gotowość do przejawiania pewnych form zachowania w określonych sytuacjach).

3.Cele instrumentalne (kształcenia) – dotyczą wiedzy, umiejętności, zdolności motorycznej, uzdolnień ruchowych. Są to dalekosiężne cele. W zakresie sprawności: rozwój wszystkich zdolności motorycznych oraz sprawność władania własnym ciałem. W zakresie wiedzy: wiedza o organizmie ludzkim, jego potrzebach, o kształtowaniu sprawności i jej sposobach kontroli, o higienie ogólnej, żywieniu, wypoczynku. W zakresie umiejętności: umiejętność stosowania konwencjonalnych i niekonwencjonalnych technik działalności sportowej i rekreacyjnej. W zakresie inteligencji i uzdolnień: stymulowanie rozwoju inteligencji, stwarzanie sytuacji problemowych i rozwiązywanie ich przez uczniów.

4.Cele etapowe – cele formułowane na okres jednego roku szkolnego bądź na etap edukacyjny. Podstawa programowa: -1-3 (kształcenie zintegrowane); -4-6 (kształcenie blokowe); -gimnazjum; -liceum. Nauczyciel określa roczne i etapowe cele pracy.

5.Cele operacyjne – cele formułowane na jedną lekcję, bądź cykl lekcyjny poświęcony jednemu tematowi (cykl tematyczny). Formułowane są w zakresie :-umiejętności; -motoryczności; -wiadomości; -postaw. Cele muszą być formułowane personalnie.

Potrzeby rozwojowe – stworzenie odpowiednich warunków rozwojowych (somatycznych, psychicznych, motorycznych, fizycznych) dla wszystkich uczniów (np. aktywność ruchowa, ćwiczenia korekcyjne, kompensacyjne). Wyróżniamy następujące potrzeby: -obiektywne (związane z aktywnością ruchową); -subiektywne np. oczekiwania.

Metodyka przekazywania i zdobywania wiadomości na lekcji i poza lekcjami wychowania fizycznego:

Podstawowym środkiem działania nauczyciela kult fizycznej powinno być ćwiczenie fizyczne w postaci intensywnych, a zarazem atrakcyjnych dla ucznia lekcji. Wiadomości są natomiast niezbędnym ich uzupełnieniem. Podstawową i pierwsza czynnością nauczyciela powinno być precyzyjne określenie szczegółów informacji, które będą uczniom przydatne. Nauczyciel powinien w tym celu wykorzystać odpowiednio dobrane metody. Strzyżewski wyróżnił metody: -metoda przekazywania wiadomości: pokaz, opowiadanie, pogadanka, dyskusja, wykład; -metody zdobywania wiadomości: praca z książką, opisywanie i rysowanie postaci, wywiad, wykonanie zadań ruchowych.

Pokaz – jest metodą wówczas, gdy jest podstawowym sposobem dostarczania uczniom nowych informacji, natomiast towarzyszące mu objaśnienie jest tylko uzupełnieniem lub spełnia rolę kierującą obserwacją uczniów. Nauczyciel może wykorzystywać żywy pokaz, ewentualnie środki dydaktyczne, do których należą plansze, fotogramy, kinogramy, filmy. Poprzez wykorzystywanie środków dydaktycznych nauczyciel może przekazywać wiadomości uczniom na lekcji i poza lekcjami.

Opis i opowiadanie – są najprostszymi sposobami słownego przekazu wiadomości. O metodzie opisu mówimy wówczas, gdy treści przekazywane dotyczą jednego przedmiotu i uporządkowane są w sposób logiczny (np. od informacji ogólnych do szczegółowych), bądź uporządkowane według następstwa przestrzennego. Opis może być zastosowany do zapoznania uczniów z następującymi zagadnieniami: funkcjonowanie ukł krążenia pod wpływem wysiłku fizycznego, zasady prowadzenia rozgrzewki itp. Przykładowe zagadnienia mogą być przekazane także w postaci opowiadania, które charakteryzuje się wieloprzedmiotowością i dużą dynamiką. Opis przewidywany jest dla uczniów klas starszych, natomiast opowiadanie dla klas młodszych. Obie te metody mogą być realizowane w sposób barwny i atrakcyjny. Szczególnie opowiadanie powinno się tym charakteryzować, ponieważ z założenia ma oddziaływać na stronę emocjonalną niż na jego intelekt. Niekiedy celowe jest poparcie opowiadania opisem, aby uporządkować przekazane wiadomości.

Pogadanka – oparta jest na rozmowie nauczyciela z uczniami. Nauczyciel kieruje rozmową poprzez zadawanie celowo dobranych pytań, na które uczniowie odpowiadają. Nie mogą to być jednak pytania ankietowe, lecz pytania problemowe wymagające od ucznia odpowiedzi będącej efektem przemyślenia i wykorzystania wcześniej zdobytej wiedzy. Pogadanka może być wykorzystywana w celu przygotowania uczniów do pracy, zaznajomienia z nowymi wiadomościami, utrwalenia lub kontroli wiadomości. Przedmiotem pogadanki może być każde zagadnienie z wyjątkiem prostych informacji programujących działanie uczniów. Każda pogadanka powinna być przemyślana pod względem ilości informacji oraz sposobu zadawania pytań.

Dyskusja i wykład – są to metody przekazywania wiadomości wymagające znacznej ilości czasu. Z tego powodu na lekcjach z wf nie mogą być stosowane. Powinni jednak z powodzeniem być wykorzystywane na zajęciach pozalekcyjnych.

Spośród metod zdobywania wiadomości nauczyciel powinien wykorzystać tylko metodę wykonywania zadań ruchowych. Każde podjęte przez ucznia działanie ruchowe jest nośnikiem określonej wiedzy, jednak nie każde można uznać za efekt stosowania wymienionej metody. W wyniku wykonywania zadań uczeń może: -porównać tętno przed i po wysiłku; -zdobywać wiedze organizacyjną itp. Jedna, z zalet omawianej metody jest to,że pomimo przekazu wiadomości nie zostaje w sposób odczuwalny zmniejszona intensywność lekcji. Ponadto wiedza zdobyta w działaniu jest trwalsza i bardziej operatywna, niż wiedza dotycząca aktywności ruchowej przekazana werbalnie.

Innymi metodami samodzielnego zdobywania wiadomości, do których należą praca z książką, opisywanie i rysowanie postaci oraz wywiad, nauczyciel nie może posługiwać się lekcjach kult fizycznej. Powinien zachęcać uczniów do czytania odpowiedniej literatury, która może pełnić funkcje motywująca, dydaktyczną, wychowawczą. Aby wykorzystać samodzielną pracę ucznia, nauczyciel musi pełnić rolę inspirująca, kierującą praca uczniów. Może także narzucić cel pracy. Rodzaj zadania powinien być dostosowany do możliwości intelektualnych uczniów. Opisywanie i rysowanie postaci przez uczniów głównie przez uczniów klas młodszych służy także wyżej wymienionym celom. Różni się jedynie sposób uzewnętrznienia posiadanych informacji. Wykorzystane tej metody powinno odbywać się na takiej samej zasadzie, jak w przypadku pracy z książką. W związku z tym należy zwracać uwagę, aby przekazywanie wiadomości nie trwało zbyt długo. Lepiej ze złożonym problemem teoretycznym zapoznawać uczniów na kilku kolejnych lekcjach, niż poświęcać na ten cel większość czasu jednej lekcji. Zagadnienie teoretyczne nie powinno być oderwane od problematyki zajęć.