WYKŁAD I 15.00

19.02.2014

Egzamin zerowy; egzamin :pytania testowe(jedna prawidłowa lub żadna, tylko pełna odpowiedz) + ewentualnie pytanie otwarte( wymienic, dopełnić zdanie)
Czasami lista.

1. Teoretyczne podstawy zarządzania ryzykiem

2. teoretyczne podstawy miary ryzyka

3. Kontrola zarządcza a zarzadzanie ryzykiem

4. Audyt wewnętrzny i zewnętrzny w zarządzaniu ryzykiem

5. Zarządzanie ryzykiem w przedsiębiorstwie niefinansowym

6. Zarządzanie ryzykiem w banku komercyjnym

7. Zarzadzanie ryzykiem w instytucjach ubezpieczeniowych

Dalsze:

1. Pojecie i rodzaje ryzyka

2. Wpływ zarzadzania ryzykiem na wartość przedsiębiorstwa

3. Ryzyko rynkowe

4. Ryzyko operacyjne

5. Ryzyko utraty reputacji

6. Ryzyko prawne

7. Ryzyko wypłacalności

8. Ryzyko płynności

9. Ryzyko stóp procentowych

10. Ryzyko kursowe

11. Ryzyko kapitału

12. Ryzyko kapitału ludzkiego

13. Ryzyko techniczne i organizacyjne

14. Instrumenty zarzadzania ryzykiem

15. Nowoczesne metody i modele zarządzania ryzykiem

16. Instrumenty pochodne w ograniczaniu i dewersyfikacji ryzyka

Literatura:

Jajuga K. Zarządzanie ryzykiem UE Wrocław, 2007

Best, Wartość narażona na ryzyko, DW ABC, 2000

Czarnecki L., ryzyko w działalności bankowej, studio MK Warszawa, 2011

Ryzyko kredytowe w działalności banku komercyjnego wyd. UG, Gdańsk,

Kolasińska, Wpływ ryzyka strategicznego na wartość firmy dla akcjonariuszy, wyd. CDW, 2011

Matkowski, Zarządzanie ryzykiem operacyjnym, wyd. Wolters Clube, 2006

WYKŁAD II

26.02.2014

Kontrola zarządcza – ogół działań podejmowanych dla zapewnienia realizacji celów i zadań w sposób zgodny z prawem, efektywny, oszczędny i terminowe.

Cele kontroli zarządczej, zapewnienie:

• Zgodność działalności z przepisami prawa oraz procedurami wewnętrznymi

• Skuteczności i efektywności działania

• Wiarygodności sprawozdań

• Ochrony zasobów

Poziomy kontroli zarzadczej

• I poziom kontroli zarządczej – w poszczególnych jednostkach

• II poziom kontroli zarządczej – w dziale administracji rządowej, w jednostce samorządu terytorialnego

Zadania na poziomie pierwszym

• Planowanie i sprawozdawczość

• Wdrżenie adekwatnego, skutecznego systemu kontroli

• Bieżący monitoring systemu kontroli

• Ocena systemu kontroli

• Wydanie oświadczenia o stanie kontroli

• Udokumentowanie podjętych działań

Budzet zadaniowy a kontrola zarządcza, na każdym poziomie elementy kontroli zarządczej:

• Planowanie

• Monitoring

• Ocena – mierniki

Wykład III

Wykład IV

12.03.2014

Cele i zarządzanie ryzykiem

Podstawowe elementy standardu:

• Misja

• Określanie celów i zadań, monitorowanie i ocena ich realizacji

• Identyfikacja ryzyka

• Analiza ryzyka

• Reakcja na ryzyko

Standardy kontroli finansowej

• Określenie celów i monitorowanie realizacji zadań

• Identyfikacja ryzyka

• Analiza ryzyka

• Reakcja na ryzyko (i działania zaradcze)

Określenie misji

• Standardy zalecają rozważenie stworzenia misji w postaci krótkiego i syntetycznego opisu

• Misja powinna sprzyjać ustaleniu hierarchii celów i zadań oraz efektywnemu zarządzaniu ryzykiem.

Misja ministerstwa zgodnie z założeniami będzie opdnosić się do działów administracji rządowej kierowanych przez ministra.

Określanie celów i zadań

• W co najmniej rocznej perspektywie

• Wskazanie jednostki, komórki lub osoby odpowiedzialnej za wykonanie

• Wskazanie zasobów przeznaczonych do realizacji celów i zadań

• Przypisanie wyznaczonych mierników

• Opracowanie systemu monitorowania

Liczba celów ogólnych – niewielka

Cele szczegółowe – uzupełnieniem - zawierają:

• Termin graniczny

• Przypisane zadania

• Mierniki

Zadania zawierają

• Termin graniczny

• Mierniki

Ocena realizacji celów i zadań.
Kryteria:

• Oszczędności

• Efektywności

• skuteczności

Ryzyko

Prawdopodobieństwo wystąpienia zdarzeń, które mogą mieć wpływ (negatywny lub pozytywny) na osiągnięcie zamierzonych celów lub powodują odchylenia od oczekiwanych stanów.

Odniosi się zawsze do przyszłych zdarzeń, a szacowanie jest projekcją w przyszłość.

Proces identyfikacyjny ryzyka uwzględnia także ryzyko utracenia korzyści związanych z pojawiającymi się szansami, których organizacja może nie wykorzystać.

Zarządzanie ryzykiem należy do obowiązków kadry kierowniczej i powinno być nieodłącznym elementem zarządzania działalnością jednostki.

WYKŁAD V

19.03.2014

Poziomy zarządzania ryzykiem

• strategiczny

• operacyjny

• projektu

Zarządzanie musi być zintegrowane, aby poszczególne poziomy wspierały się, a strategia zarządzania ryzykiem organizacji jest prowadzona z góry i osadzona w zwykłych, rutynowych procedurach i działaniach organizacji.

Zalety zarządznia ryzykiem

• koncentracja na najważniejszych problemach

• planowe działanie

• zapobieganie zamiast naprawy

• sukces zamiast porażki

• obniżenie kosztów

• przejrzystość zasad w odniesieniu do ryzyka

• poprawa przepływu informacji

• wykorzystanie szans

Zarządzanie ryzykiem

• wg standardów zarzadzanie ryzykiem ma na celu zwiększenie prawdopodobieństwa osiągnięcia celów i realizacji zadań

• standardy wyróżniają trzy etapy

1. identyfikacja ryzyka

2. analizę ryzyka

3. reakcję na ryzyko

Etapy zarzadzania ryzykiem

• identyfikacja czynników ryzyka i ryzyka

• analiza ryzyka

• reakcja

• monitoring

W zarządzaniu ryzyka w instytucjach finansowych występują etapy:

• identyfikacja ryzyka

• kwantyfikacja ryzyka

• analiza ryzyka

• sterowanie ryzykiem (serce procesu zarzadzania ryzyka)

• reakcja na ryzyko

• finansowanie ryzyka

• monitorowanie i administrowanie ryzykiem

Identyfikacja ryzyka

• nie rzadziej niż raz w roku

• w odniesieniu do celów i zadań

• udokumentowana

• istotna zmiana warunków wymaga ponownej identyfikacji ryzyka (np. połączenie jednostek)

• w przypadku działu administracji rządowej uwzględniane powinny być cele i zadania realizowane przez jednostki podległe lub nadzorowane

• jednostki podległe lub nadzorowane mogą być zobowiązane do przekazania odpowiednich informacji

Analiza ryzyka

Cele:

• określenie prawdopodobieństwa wystąpienia danego ryzyka

• zdefiniowanie możliwych jego skutków

• zakwalifikowanie ryzyka do określonego poziomu

Reakcja na ryzyko

Celem podejmowania działań w obliczu ryzyka jest przekształcenie niepewności w korzyść dla organizacji w drodze ograniczania zagrożeń i korzystania z szans. Każde działanie podejmowane przez organizację w ramach postępowania wobez ryzyka tworzy część całości zwanej „systemem kontroli zarządczej”.

Rodzaje akcji:

• tolerowanie

• przeniesienie

• wycofanie się

• działanie

Działanie:

• poznanie przyczyn (czynniki ryzyka)

• analiza

• zaprojektowanie mechanizmu kontrolnego

• wdrożenie

• monitorowanie (ocena ryzyka)

Czynnik ryzyka

Okoliczności, stan prawny, stan faktyczny, które mogą ale nie muszą wywołać ryzyko.

Przykładowe czynniki ryzyka:

• luki w systemie zarządczym (obszar finansowy, obszar operacyjny, obszar informatyczny)

• zmiany zachodzące w jednostce

• czynniki zewnętrzne

• brak, nieprzestrzeganie zasad etyki

• czynnik ludzki

WYKŁAD VI

26.03.2014

Politykaa zarzadzania ryzykiem

• Jest wewnętrznym aktem prawnym zawierającym katalog narzędzi zarządczych, które regulują proces zarządzania ryzykiem w organizacji

• Musi stanowić integralną część efektywnego systemu zarządzania

Zakres polityki zarządzania ryzykiem

Polityka zarzadzania ryzykiem powinna obejmować wszystkie szczeble zarządcze mające wpływ na poziom ryzyka, od strategicznego poprzez zarządzanie pracą własną oraz wszystkie procesy zachodzące w jednostce mające wpływ na osiągnięcie celów.

Zawartość polityki zarzadzania ryzykiem

• Cele zarządzania ryzykiem

• Zasady identyfikacji czynników ryzyka

• Procedura analizy ryzyka (kryteria)

• Procedura projektowania narzędzi zarządczych

• Zasady monitoringu skuteczności systemu kontroli

Rodzaje metodyki

• Zespół fachowców (rekrutowanych wewnętrznie, albo spoza organizacji), który przeprowadza analizę wszystkich operacji i działań organizacji w stosunku do jej celów oraz identyfikuje ryzyka. (wywiady z kluczowym personelem na wszystkich poziomach organizacji)

• Połączenie obu metod na różnych poziomach procesu np. kwestionariusze na etapie identyfikacji ryzyka, warsztaty na etapie analizy ryzyka

• Opisać / zidentyfikować procesy (cele, schemat, sposób udokumentowania, mechanizmy kontrolne)

• Sporządzić listę zagrożeń, na każdym etapie

• Zidentyfikować przyczyny

• Zdefiniować i ocenić mechanizmy kontrolne

• Ocenić system monitoringu i dokumentowania odstępstw

• Ustalić działania korekcyjne

Standardy

• Stanowią zestawienie podstawowych mechanizmów, które mogą funkcjonować w ramach systemu kontroli zarządczej

• Nie stanowią zamkniętego katalogu

• System kontroli zarządczej powinien być elastyczny i dostosowany do specyficznych potrzeb jednostki lub działu administracji rządowej

Mechanizmy kontroli

Wbudowane w proces lub system zasady, mające ograniczyć prawdopodobieństwo wystąpienia ryzyka lub zniwelowania negatywne skutki zaistniałego ryzyka.

Z założenia sprzyjają osiągnięciu celów zgodnie z określonymi standardami działania.

• Stanowią odpowiedź na konkretne ryzyko

• Koszty nie powinny być wyższe, niż uzyskane dzięki nim korzyści

• Dostępne i znane

• Oceniane

Elementy standardu

• Dokumentowanie systemu kontroli zarządczej

• Nadzór

• Ciągłość działalności ochrona zasobów

• Szczegółowe mechanizmy kontroli dotyczące operacji finansowych i gospodarczych

• Mechanizmy kontroli dotyczące systemów informatycznych

Mechanizmy kontroli w ramach działu:

• Działania kontrolne organu nadzorującego

• Plany i sprawozdawczość (wraz z miernikami)

• Plany i sprawozdania z audytu

• Wytyczne organu nadzorującego w zakresie kontroli zarządczej

Dokumentowanie systemu kontroli

Dokumentacja musi być:

• Kompletna

• Rzetelna

• Aktualna

Dokumentowanie systemu kontroli zarządczej

• Procedury wewnętrzne instrukcje

• Wytyczne

• Zakresy obowiązków, uprawnień i odpowiedzialności pracowników

• Inne dokumenty wewnętrzne

Dokumentowanie systemu kontroli

• Rejestr umów

• Rejestr projektów i programów badawczych

• Rejestr upoważnień i pełnomocnictw

• Rejestr ryzyka

• Rejestr odstępstw od procedur

• Rejestr zamówień publicznych

• Rejestr osób upoważnionych do dostępu do danych osobowych

Dokumentowanie w formie procedury

Dobrze zaprojektowane i zapisane procedury pozwalają na:

• Prześledzenie obiegu dokumentów

• Prześledzenie procesu decyzyjnego

• Odtworzenie przebiegu całego procesu

• Zidentyfikowanie uczestników procesu

• Zidentyfikowanie punktów kontrolnych

Pojęcie procedury

• Normowany przepisami,zwyczajami sposób prowadzenie, załatwienia sprawy

• Jest planem kolejnych czynności, które może wykonać konkretny człowiek

Forma procedur

• Wymagania: forma pisemna (zawsze?)

• Dozwolona: graficzna, tekstowa, tabelaryczna, mieszana

• Najczęściej przypisana do odpowiedniego aktu wewnętrznego lub stanowiąca część podręcznika procedur

Nadzór

Kryteria standardu

• Oszczędność

• Efektywność

• Skuteczność realizacji

WYKŁAD VII

09.04.2014

Przyczyny występowania ryzyka bankowego:

Zewnętrzne:

• Czynniki ogólnogospodarcze

• Koniunktura gospodarcza, inflancja

• Deficyt budżetowy

• Polityka fiskalna

• Polityka banku centralnego

• Czynniki społeczno-gospodarcze

• Potencjał gospodarczy rejonu

• Liczba podmiotów gospodarczych działających w rejonie

• Liczba bankrutujących podmiotów

• Stopień zadłużenia podmiotów

• Skala podejmowania inwestycji

• Konkurencja na rynku usług bankowych

• Liczba instytucji finansowych

• Czynniki polityczne

• Stabilność sytuacji politycznej

• Zmiana rządu

• Tendencje na miedzynarodowych rynkach finansowych

• Globalizacja rynków finansowych

• Nowe instrumenty finansowe (derywatywy)

• Informatyzacja usług bankowych (technologia informatyczna)

Wewnętrzne:

• Zła jakość aktywów i pasywów – brak stabilnej bazy depozytów

• Wysokie odsetki płacone od depozytów

• Zła struktura ilościowa i jakościowa kredytów

• Wzrost aktywów objętych podwyższonym ryzykiem

• Niewłaściwa polityka kredytowa

• Zbyt liberalna polityka kredytowa

• Błędna ocena zdolności kredytowej klientów

• Zbyt szybka ekspansja

• Za wysokie obciążenie kosztami tworzenia nowych oddziałów i szkoleń personalnych

• Brak przygotowania do wprowadzenie nowych insturmnetów finansowych

• Brak lub słaby marketing

• Niedostosowanie oferty usług do potrzeb rejonu

• Niewłaściwa lokalizacja

• Mało elastyczna polityka cenowa

• Brak nowych usług bankowych

• Niskie kwalifikacje kadry

• Wadliwe systemy kontroli wewnętrznej

• Działania przestępcze

Klasyfikacja wg kryterium przyczynowo-skutkowego (ryzyko bankowe):

• Ryzyko pierwotne z punktu widzenia przyczyn

• Oprocentowania

• Kursu dewiz

• Bonitetu

• Terminów

• Zmian politycznych, prawnych

• Ryzyko wtórne z punktu widzenia skutków

• Płynności

• Wyniku

• Wzrostu działalności

• Standingu

Podział ryzyka bankowego wg kryterium znaczenia dla banku

• Ryzyko płynności

• Ryzyko rynkowe

• Ryzyko stopy procentowej

• Ryzyko kursu walut

• Ryzyko instrumentów pochodnych

• Ryzyko kredytowe

Bank i jego otoczenie

• Czynniki makrootoczenia

• Społeczne i kulturowe

• Ekonomiczne

• Polityczne i prawne

• Demograficzne

• Techniczne i technologiczne

• Czynniki Mikrootoczenia

• Klient deponent

• Klienci nabywcy

• Konkurencja

• Grupy zainteresowania

• Wnętrze banku

• Niematerialne

• Materialne

WYKŁAD VIII

16.04.2014

Rola sterowania ryzykiem kredytowym w zarządzaniu portfelami kredytowymi w polskim sektorze bankowym.

Specyficznymi ryzykami w bankach komercyjnych są:

1. Ryzyko płynności

2. Ryzyko stóp procentowych

3. Ryzyko kredytowe – towarzyszy bieżącej działalności banku i odnosi się ono, zawsze do przyszłych zdarzeń, a szacowanie ryzyka jest projekcją w przyszłość. Natomiast proces zarządzania ryzykiem uwzględnia także ryzyko utracenia korzyści związanych z pojawiającymi się szansami, których bank może nie wykorzystywać.

4. Ryzyko kursowe (walutowe)

5. Ryzyko kapitału

Pierwsze 3 ryzyka są monitorowane przez komitet ALCO.

Do funkcji procesu zarządzania ryzykiem kredytowym zalicza się:

• Funkcję obiektywizacji rozumianą w sensie pełniejszego ukształtowania kontroli działalności kredytowej i badania zdolności kredytowej potencjalnych kredytobiorców

• Funkcję optymalizacji rozumianą w sensie znajdowania równowagi między zakładanym wynikiem finansowym z działalności kredytowej banku, ryzykiem kredytowym a ograniczeniami wewnętrznymi i zewnętrznymi

• Funkcję wzrostu efektywności rozumianą jako wybór efektywnych metod finansowania ryzyka i minimalizacji kosztów administracji ryzykiem

• Funkcję redukcji ryzyka rozumianą w sensie uzyskiwania sygnałów wczesnego ostrzegania o mogących pojawić się trudnościach i stratach

• Funkcję sterowania ryzykiem rozumianą w sensie świadomego stosowania taktyk mających na celu uniknięcie ryzyka, zmniejszenie ryzyka, przerzucenie ryzyka itp.

Współczesne banki organizują zarządzanie ryzykiem kredytowym na trzech poziomach:

• Strategicznym (zarząd banku, rada nadzorcza)

• Operacyjnym (dyrektorzy zarządzający pionem działalności kredytowej)

• Projektu (np. wydzielone projekty typu Project finance)

Istota prowadzonych działań mających za zadanie ograniczeanie i dywersyfikacja ryzyka kredytoweo nawiązuje do klasycznego układu zarzadzania ryzykiem składającego się z następujących etapow:

• Identyfikacja ryzyka

• Szacowania (pomiaru) ryzyka

• Akceptacji lub odrzucenia (unikania) i limitowania ryzyka – sterowanie

• Ochrony i zabezpieczenia się przed negatywnymi skutkami ryzyka

• Monitorowania ryzyka

• Finansowania ryzyka

• Stosowania działań doraźnych lub ostatecznych (restrukturyzacja i windykacja kredytu)

Polityka sterowania ryzykiem w odniesienu do pojedynczego ryzyka

• Badanie wiarygodności przed udzieleniem kredytu

• Ograniczenie wysokości kredytu

• Zabezpieczenie kredytu

• Sprawdzenie wiarygodności po udzieleniu kredytu

Polityka sterowania ryzykiem w odniesieniu do łącznego zaangażowania kredytowego

• Dywersyfikacja ryzyka

• Ubezpieczenie przed ryzykiem

• Transfer ryzyka

• Przedsięwzięcia organizacyjne i kadrowe

WYKŁAD IX

30.04.2014

Zarządzanie ryzykiem bankowym

Zarządzanie ryzykiem

• Obejmuje przedsięwzięcia mające na celu planowaną i celową analizę, sterowanie ryzykiem występującymi w działalności bankowej oraz kontrolę podejmowanych zadań.

• Zarządzanie ryzykiem powinno mieć charakter planowany i celowy tzn. działania w tym kierunku nie powinny być podejmowane sporadycznie, lecz systematycznie i długofalowo. Konieczna jest także integracja tych przedsięwzięć w ramach kompleksowego systemu zarządzania bankiem.

W zarządzaniu ryzykiem można wyróżnić trzy następujące etapy:

• Identyfikacja i kwantyfikacja ryzyka

• Sterowanie ryzykiem

• Kontrola podejmowanych przedsięwzięć

Przyczyny i rodzaje ryzyka bankowego

Ryzyko towarzyszy nieodłącznie z działalnością prowadzoną przez banki, co wiąże się ściśle z pełnioną przez nie w gospodarce narodowej funkcją pośredników finansowych. Najczęściej ryzyko rozumiane jest jako zagrożenie osiągnięcia zamierzonych celów.

W ekonomii rozróżnia się dwa blisko znaczne pojęcia: ryzyko i niepewność. Przez ryzyko rozumie się sytuację, w której są znane prawdopodobieństwa wystąpienia określonych zdarzeń, natomiast niepewność charakteryzuje się brakiem tych prawdopodobieństw.

Ryzyka występujące w działalności bankowej, w zależności od przyjętego horyzontu czasowego analizy, można podzielić na:

• Ryzyka strategiczne – które wpływają na długookresową zdolność konkurencyjną banku. Zwraca się przy tym uwagę przede wszystkim na strukturę właścicielską banku i jego zarządu

• Ryzyka operacyjne, które dzielą się na:

• Ryzyka w obszarze finansowym, określane jako ryzyka typowo bankowe i mające zasadnicze znaczenie przy zarządzaniu ryzykiem działalności bankowej

• Ryzyka w obszarze techniczno-organizacyjnym

Ryzyko w obszarze finansowym można podzielić na następujące główne grupy:

• Ryzyko płynności

• Ryzyka wyniku

1. Ryzyka związane z partnerem transakcji

• Ryzyka z tytułu transakcji bilansowych

• Ryzyka podmiotowe

1. Ryzyka cenowe

Ryzyko w obszarze techniczno-organizacyjnym:

• Ryzyka o charakterze personalnym

• Ryzyka o charakterze organizacyjnym

• Ryzyka o charakterze rzeczowo-technicznym

• Ryzyka z tytułu odpowiedzialności banku

• Ryzyka związane z obrotem płatniczym

• Ryzyko zniszczenia majątku banku na skutek klęsk żywiołowych lub kradzieży

• Ryzyko zakłóceń w systemie elektronicznego przetwarzania danych

Przyczyny wzrostu ryzyka w działalności bankowej
Ryzyko występujące w działalności bankowej jest uzależnione od wielu wzajemnie na siebie działających czynników, które głównie mają charakter zewnętrzny, do których należą m.in.

• Czynniki ogólnogospodarcze

• Czynniki społeczne

• Czynniki polityczne

• Czynniki demograficzne

• Czynniki techniczne

Do najważniejszych czynników, które przyczyniły się do wzrostu ryzyka i niepewności na międzynarodowych rynkach finansowych należą:

• Liberalizacja

• Globalizacja

• Rosnące deficyty budżetów krajów rozwiniętych i konieczność ich finansowania na rynku finansowym

• Sekurytyzacja

• Postęp techniczny

• Rozwój nowych rodzajów produktów bankowych

WYKŁAD X

07.05.2014

Zarządzanie płynnością banku

Podstawową funkcją banku jest umożliwienie lokowania wolnych środków pieniężnych w postaci depozytów oraz udzielenie kredytów osobom, firmom i innym podmiotom. Aby sprawnie spełniać te funkcje, bank musi zapewnić sobie płynność finansową, czyli zgromadzić odpowiednią ilość środków pieniężnych. Zapewnienie płynności polega na utrzymaniu zdolności do natychmiastowego pokrycia wszystkich płatności związanych z bieżącą obsługą wymagalnych depozytów, akcją kredytową, a także w niespodziewanych sytuacjach związanych z wcześniejszym likwidowaniem depozytów, zwiększonym zapotrzebowaniom na kredyty, bądź kłopotów z regulowaniem innych zobowiązań banku.

DO podstawowych metod zarządzania płynnością banku należą:

• Metoda puli zasobów finansowych

• Metoda konwersji zasobów finansowych

• Metoda aktywnego zarządzania pasywami

• Metoda przekształcenia wierzytelności kredytowych w papiery wartościowe – sekurytyzacja.

Celem zarządzania płynnością jest finansowanie niedoborów środków pieniężnych lub odpowiednie zagospodarowanie ich nadmiaru. Cel ten realizuje się poprzez stałą analizę zapotrzebowania na środki pieniężne oraz źródeł jego pokrycia. Ocena popytu i podaży środków pieniężnych pozwala na określenie nadwyżki lub niedoboru środków.

Metoda puli zasobów finansowych polega na oszacowaniu wymaganego poziomu płynności a następnie alokacji środków na tzw. Rezerwy podstawowe. Obejmuja one gotówkę w kasie, depozyty w banku centralnym, salda na rachunkach w innych bankach, oraz inne pozycje gotówkowe. Rezerwy te są zabezpieczeniem przed niespodziewanym zapotrzebowaniem na gotówkę. Następnie tworzy się rezerwę drugiej linii, która zapewnia płynność w sytuacjach przewidywalnych. Rezerwę tą tworzy się z krótkoterminowych papierów wartościowych. Dzięki wykorzystaniu papierów wartościowych bank odnosi dodatkowe korzyści wynikające z uzyskanych odsetek. Kolejną rezerwę stanowi rezerwa na udzielone kredyty. Resztą środków bankowych lokuje się w długoterminowych papierach wartościowych. Metoda ta jest niepopularna, gdyż spora część zgromadzonych kapitałów nie przynosi satysfakcjonującej stopy zwrotu.

Metoda konwersji zasobów finansowych traktuje każde źródło zasobów finansowych jako oddzielne źródło. Dzięki temu posiadane przez bank środki finansowe można odpowiednio rozdzielić na poszczególne rezerwy z uwzględnieniem szybkości obrotu, poziomu zmienności oraz innych aspektów związanych z poszczególnymi grupami zasobów finansowych. Przy wykorzystaniu tej metody środki finansowe są alokowane odpowiednio do ich płynności. Środki bardziej płynne są alokowane na rezerwę podstawową i rezerwy drugiej lini. Mniej płynne zasoby finansowe są rozdzielane na póżniej wymagane zobowiązania. Zaletą tej metody jest to, że większą wagę przywiązuje się tu do rentowności zgromadzonych środków, wadą natomiast jest brak całościowego podejścia do zagadnień pasywów i aktywów finansowych banku.

Metoda aktywnego zarządzania pasywami. Metoda kładzie szczególny nacisk na pasywa oraz ich efektywne wykorzystanie w zarządzaniu finansami banku. Wyróżniamy tu dwa podejścia: kasowe i kredytowe.

Kasowy sposób zarządzania pozwala na zapewnienie płynności banku. Polega on na pozyskaniu instrumentów finansowych dostępnych na rynku pieniężnym, które stanowią rezerwę w przypadku znacznego zapotrzebowania na środki finansowe. Zaletą tego rozwiązania jest zmniejszenie wymaganych rezerw, a dzięki temu zwiększenie rentowności banku.

Kredytowy sposób pozwala na zwiekszenie akcji kredytowej, dzięki temu zwiększa się suma bilansowa banku. Bank stosując aktywny sposób zarządzania pasywami naraża się na większe ryzyko utraty płynności w przypadku inwestowania na młodym i niepłynnym rynku.

Metoda sekurytyzacji – przekształcenie wierzytelności kredytowych w papiery wartościowe. Metoda ta polega na sprzedaży części portfela kredytowego banku inwestorom zewnętrznym. Proces ten polega na wyodrębnieniu jednorodnego pakietu aktywów banku (określonego rodzaju kredytów, najczęściej kredytów hipotecznych), a następnie sprzedawanie tego pakietu specjalnie powolanej przez bank spółce celowej. Z kolei spółka celowa emituje papierów wartościowe (tzw. ABS Asset Based Securities) zabezpieczone należnościami z tytułu kredytów objętych sekurytyzacją.

To niebezpieczeństwo niespłacenia przez dłużnika banku zaciągniętego kredytu (w całości lub części) wraz z odsetkami, prowizjami i innymi opłatami. Pojęcie to obejmuje niespłacenie przez dłużnika wierzytelności z tytułu udzielonych gwarancji i poręczeń.

Przy analizie ryzyka kredytowego istotne jest odróżnienie ryzyka pojedynczego kredytu od ryzyka łącznego z tytułu działalności kredytowej.

Etapy zarządzania ryzykiem kredytowym

• Identyfikacja i pomiar ryzyka kredytowego

• Sterowanie ryzykiem kredytowym

• Nadzór nad ryzykiem kredytowym

• Finansowanie ryzyka kredytowego

• Administrowanie ryzykiem kredytowym

Metody analizy:

• Opisowa

• Punktowa (credit scoring)

• Wskaźnikowa (wskaźniki płynności, rentowności, sprawności działania, zadłużenia i stopnia pokrycia, struktury majątku i kapitału)

• Dyskryminacyjna (wskaźnik Altmana)

• Ekonomiczna ocena przedsięwzięcia inwestycyjnego (NPV, IRR, próg rentowności)

SZANSE I ZAGROŻENIA dotyczące ryzyka kredytowego dla banku

Szanse:

• Możliwość podniesienia dochodowości aktywów – przy założeniu udzielania prawidłowych kredytów

• Zwiększenie liczby obsługiwanych klientów

• Silniejsze związanie klientów z bankiem stwarza możliwość oferowania im innych usług bankowych

• Dywersyfikacja ryzyka między różne „atrakcyjne” branże

• Poprawa płynności finansowej banku

• Wcześniejsza spłata kredytów

• Pozyskanie łatwo zbywalnego majatku stanowiącego zabezpieczenie kredytów

• Wejście w posiadanie udziałów w restrukturyzowanych firmach

• Podniesienie rentowności banku

• Podwyższenie wskaźnika wypłacalności

Zagrożenia

• Unieruchomienie posiadanych zasobów środków pieniężnych (oznacza potencjalną możliwość poniesienia strat z tytułu ich zaangażowania w inną działalność)

• Utrata klientów w przypadku odmowy udzielania kredytów

• Długotrwałe związanie banku z kredytowanymi branzami i gałęziami gospodarki

• Poniesienie strat bilansowych wskutek (utraty kredytu” – ubezpieczenie kapitałów własnych

• Możliwość poniesienia dodatkowych kosztów na ściąganie należności (dodatkowe zabezpieczenia, windykacja)

• Pogorszenie współczynnika wypłacalności – spadek poniżej 8%

• Możliwe pogorszenia płynności finansowej banku poprzez opóźnienia w spłacie kapitału kredytu i odsetek.