Krótki kurs rosyjskiego

а [a]

б [be]

в [we]

г [ge]

д [de]

е [je]

ё [jo]

ж [że]

з [ze]

и [i]

й [ij]

к [ka]

л [el]

м [em]

н [en]

о [o]

п [pe]

р [er]

с [es]

т [te]

у [u]

ф [ef]

х [ha]

ц [ce]

ч [cie]

ш [sza]

щ [szcza]

ъ [znak twardy]

ы [y]

ь [znak miękki]

э [e]

ю [ju]

я [ja]

Zaimek - (местоимение) jest to część mowy, która zastępuje:

a. Rzeczownik (имя существительное)

b. Przymiotnik (имя прилагательное)

c. Liczebnik (имя числительное)

d. Przysłówek (наречие)

Rodzaje zaimków

Wyróżniamy zaimki przymiotne i rzeczowne

Podział zaimków rzeczowych

1.Zaimki osobowe ( личные местоимения):
2.Zaimek zwrotny (возвратные местоимения):  
3.Zaimki pytające (вопросительные местоимения):
a. Zaimki nieokreślone (неопределённые местоимения):
b. Zaimki przeczące (отрицательные местоимения): 

Podział zaimków przymiotnyh

1. Zaimki dzierżawcze:
a) Zaimek pytajno-dzierżawczy (вопросительно – притяжательное местоимения):  
b) Zaimki przeczące (отрицательные местоимения): 
c) Zaimki określone (определительное местоимения
d) Zaimki pytające (вопросительные местоимения)
e) Zaimki nieokreślone (неопределительное местоимения)
f) Zaimki wskazujące ( указательные местоимения)

Odmiana zaimka przez przypadki

 Przypadek  Паде
 Mianownik, ( kto? co?)   именительный падеж ( кто? что?)
 Dopełniacz,  ( kogo? czego?)  родительный падеж ( кого? чего?)
 Celownik, ( komu? czemu?)  дательный падеж (кому? чему?)
 Biernik, ( kogo? co?)  винительный падеж (кого? что?)
 Narzędnik,  ( kim? czym?)  тварительный падеж (кем? чем?)
 Miejscownik, ( o kim? o czym?)  предложный падеж (о кем? о чем?)

Odmiana zaimka przez liczby

liczba pojedyncza - единственное число

liczba mnoga - множественное число

Odmiana zaimka przez rodzaje

rodzaj męski – мужской род: Мой - mój

rodzaj żeński - женский род: Моя - moja

rodzaj nijaki  - средний род:  Мое - moje

Zaimki rzeczowe

Do zaimków rzeczowych należą:

• Zaimki osobowe ( личные местоимения): я -ja /ты -ty/он - on/ она - ona /оно - ono/ мы - my/ вы -wy /они - oni

• Zaimek zwrotny (возвратные местоимения):  себя / oraz wyrażenie zaimkowe (взаимо-возвратное местоимение) друг друга

• Zaimki pytające (вопросительные местоимения), które dzielą się na dwie podgrupy: 

a) Zaimki nieokreślone (неопределённые местоимения)

кто-то - ktoś/ что-то -coś/кто – нибубь- ktokolwiek/ что-нибудь -cokolwiek / кто-либо-ktokolwiek/ что – либo - cokolwiek/ кое –кто -ktoś

b) Zaimki przeczące (отрицательные местоимения)

никто – nikt/ ничто – nic/ некого-nikogo/ нечего-niczego

Zaimki przymiotne

Do zaimków przymiotnych należą:

• Zaimki dzierżawcze, które dzielą się na podgrupy:

a) Zaimek pytajno-dzierżawczy (вопросительно – притяжательное местоимения):чей

b) Zaimki przeczące (отрицательные местоимения): ничей- niczyj /никакой - żaden

c) Zaimki określone (определительное местоимения): весь- cały/ сам – sam/сама –sama/ само –samo/ сами – sami/самый самая самое самые (znaczy to samo co сам różnica polega tylko w zastosowaniu).

Zaimek сам odnosi się do osoby, która samodzielnie, bez niczyjej pomocy coś robi:

Он сделал это сам – on zrobił to sam (w sensie samodzielnie, bez niczyjej pomocy)

Я сам хочу понять – sam chcę to zrozumieć

Он сам виновать в этом – on sam zawinił (nikt inny).

Natomiast zaimek самый używamy z:

zaimkami : этот /тот – ten

Это тот самый человек .... -to ten sam człowiek……

Это та самая книга – to ta sama książka

rzeczownikami, które oznaczają miejsce lub czas:

Он пришел с самого утра – on przyszedł z samego rana
Дебедбь сидел у самого берега – łabędź siedział przy samym brzegu

przymiotnikami dla określenia złożonego stopnia najwyższego:

Это самая прекрасная женщина в комнате – to najpiękniejsza kobieta w pokoju
Он затронул самый большой вопрос на собрании – poruszył najtrudniejszy problem na zebraniu

• Zaimki pytające (вопросительные местоимения) : какой - który

• Zaimki nieokreślone (неопределительное местоимения) : один – / какой – то /какой –нибудь -  w sensie jakiś

• Zaimki wskazujące ( указательные местоимения): этот – ten/эта – ta/ это – to/ эти – te 

  тот – ten/ та – ta/ то – to/ те - te /такой - taki

Odmiana zaimka zależy od tego, którą część mowy on zastępuje, np. zaimki rzeczowne odmieniają się jak rzeczowniki a zaimki przymiotne jak przymiotniki.

Zaimek osobowy i odmiana zaimka osobowego

я - ja
ты - ty
он - on
она - ona 
оно - ono
мы - my
вы - wy 
они - oni

Лицо (osoba) Единственное число (liczba pojedyncza) Множественное число 
(liczba mnoga)
1 л. я - ja мы - my
2 л. ты - ty вы - wy
3- л. он - on 
она - ona 
оно - ono		 они - oni

Комментарий (komentarz)

- Należy pamiętać, że w języku rosyjskim istnieje tylko jedna forma liczby mnogiej zaimka ОНИ, w języku polskim istnieje tych form więcej w zależności od rodzaju one / oni.

- Kiedy w języku polskim mówimy, że coś jest przez nas zrobione używamy konstrukcji przez + biernik: zrobiony przeze mnie/ zrobione przez nią.

W języku rosyjskim nie występuje konstrukcja przez tylko odpowiednia forma zaimka: сделанный МНОЮ/ЕЮ

zrobiony przeze mnie – сделанный МНОЮ
zrobiony przez nią - сделанный ЕЮ
zrobiony przez niego - сделанный ИМ
zrobiony przez nich - сделанный ИМИ

- W języku rosyjskim zaimek jest używany zawsze natomiast w języku polskim jest zastępowany, jest to widoczne w zdaniach poniżej:

Я из Польши – Jestem z Polski.

Где ты живешь? – Gdzie mieszkasz? ( w języku polskim nie powiemy Gdzie ty mieszkasz lecz gdzie mieszkasz)

Кто она? - Kim ona jest?

Он любит смотреть фильмы. – On lubi oglądać filmy.

Мы живем в городе Варшава. – Mieszkamy w mieście Warszawa

Где вы работаете? –Gdzie pracujecie?

Они люблять ходить на прогулки. – Lubią chodzić na spacery

Единственное число (liczba pojedyncza)

Местоимение Я Местоимение Ты Местоимение Он
и. Я - ja Ты - ty Он - on
р. Меня - mnie Тебя - ciebie Его - jego
д. Мне - mi Тебе - tobie Ему - jemu
в. Меня - mnie Тебя - ciebie Его - jego
т. Мной, мною - (ze)mną Тобой - (z) tobą Им - (z) nim
п. (Обо) мне - (o) mnie (О) Тебе - (o) tobie (О) нём - (o )nim

 

Местоимение Она Местоимение Оно
и. Она - ona Он - on
р. Её - jej Его - jego
д. Ей - jej Ему - jemu
в. Её - ją Его - jego
т. ей (ею) - z nią Им - z nim
п (о) ней - o niej (О) нём - o nim

Множественное число (liczba mnoga)

Местоимение мы Местоимение вы Местоимение они
и. Мы - my Вы - wy Они - oni
р. Нас - nas Вас - was Их - ich
д. Нам - nam Вам - wam Им - im
в. Нас - nas Вас - was Их - ich
т. Нами - nami Вами - wami Ими - nimi
п. (О) нас - o nas (о) Вас - o was (о) Них - o nich

Комментарий ( komentarz)

* Jeśli przy zaimku rosyjskim nie znajduje się przyimek typu o/c /у /от / itd., wtedy zaimek ma formę им/их/ ими /ее/ей/

* Jeśli przy zaimku rosyjskim znajduje się spójnik typu o/z itd. , wtedy zaimek ma formę c ним /о них/ с ними/ с нее /с ней

Porównaj:

u niej - у нее

do niego - к нему

u niego - у него

do niej - к ней

z nim - с ним 

o nim - о нем

z nią - с ней

o niej - о ней

* Obie te formy им /ним tłumaczy się tak samo, lecz przyimek decyduje, kiedy przy zaimku rosyjskim pojawia się n.

* W języku polskim przy zaimku zawsze występuje n bez względu na to czy znajduje się przy nim przyimek.

Odmiana zaimka przez przypadki

Przypadek Паде
Mianownik, ( kto? co?) именительный падеж ( кто? что?)
Dopełniacz, ( kogo? czego?) родительный падеж ( кого? чего?)
Celownik, ( komu? czemu?) дательный падеж (кому? чему?)
Biernik, ( kogo? co?) винительный падеж (кого? что?)
Narzędnik, ( kim? czym?) тварительный падеж (кем? чем?)
Miejscownik, ( o kim? o czym?) предложный падеж (о кем? о чем?)

Odmiana zaimka przez liczby

liczba pojedyncza - единственное число

liczba mnoga - множественное число

Odmiana zaimka przez rodzaje

rodzaj męski – мужской род: Мой - mój

rodzaj żeński - женский род: Моя - moja

rodzaj nijaki - средний род: Мое - moje

Dzisiejsza lekcja będzie dotyczyć zaimka zwrotnego.

себя oraz wyrażenie zaimkowe (взаимо-возвратное местоимение) друг друга

  Себя
и. _______
р Себя siebie
д. Себе sobie
в. Себя siebie/się
т. Собой /собою sobą
п. О Себе o sobie

1. Zaimek себя a także друг друга nie posiada formy mianownika.

Zaimek себя/ друг друга oznacza siebie się

cебя – siebie/ się, często występuje z zaimkiem sam 

друг друга - siebie/ się, oznacza siebie nawzajem

2. Zaimek друг друга ,kiedy się odmienia to pierwszy człon pozostaje taki sam a odmienia się tylko jego druga część 
друг( niezmieniona forma) друга(forma zmieniona)

Ważne zwroty z zaimkiem zwrotnym

самим собой – samo przez się

не по себе –w znaczeniu nieswojo, strasznie

на себя – na siebie/  być podobnym do siebie


друг друга
друг друга
и. _______ _______
р друг друга друг у друга
д. друг другу друг к другу
в. друг друга Друг на друга
т. друг другом друг с другом
п. О друг друге друг о друге

4. Jeżeli z wyrażeniem zaimkowym jakim jest друг друга występuje przyimek wtedy wyrażenie zaimkowe друг другаjest owym przyimkiem rozdzielone, tzn. przyimek znajduje się zawsze pomiędzy wyrażeniem.

друг  у друга – jeden u drugiego (jeden u drugiego znajdzie pomoc)

друг к другу – jeden obok drugiego (jeden siedzi obok drugiego)

друг  с другом – jeden z drugim ( jeden z drugim mają wspólne zainteresowania)

Мы уже дружим друг с другом несколько лет – przyjaźnimy się już kilka lat.

Мы рассчитываем друг на друга - liczymy jeden na drugiego/ możemy liczyć na siebie

Odmiana zaimka pytającego

  Кто Что
и. Кто kto Что co
р Кого kogo Чего czego
д. Кому komu Чему czemu
в. Кто/кого kto/kogo Что/чего co/czego
т. Кем kim Чем czym
п. О ком o kim О чем o czym


Zaimki nieokreślone

кто-то – ktoś
что-то –coś
кто – нибудь- ktokolwiek
что-нибудь -cokolwiek 
кто-либо-ktokolwiek
что – либo – cokolwiek
кое –кто –ktoś

Odmiana zaimka nieokreślonego

Никто Ничто
и. Никто nikt Ничто nic
р Никого nikogo Ничего niczego
д. Никому nikomu Ничему niczemu
в. Никого nikogo Ничто nic
т. Никем nikim Ничем niczym
п. _______ _______

Zaimki nieokreślone z przyimkiem

Никто Ничто
и. _______ _______
р Ни у кого Ни у чего
д. Ни к кому Ни к чему
в. Ни на кого Ни на что
т. Ни с кем Ни с чем
п. Ни о ком Ни о чем

*pamiętać należy, że przy odmianie zaimków nieokreślonych z przyimkiem – przyimek znajduje się między partykułą a zaimkiem:

ни о чем – o niczym ( o niczym nie rozmawialiśmy, bo nam się nie chciało)

не о чем – o niczym ( o niczym nie rozmawialiśmy, bo nie mieliśmy o czym rozmawiać)

не с кем – z nikim ( z nikim nie rozmawiałam bo nie miałam z kim)

ни с кем – z nikim( z nikim nie rozmawiałam bo mi się nie chciało)

*partykułę ни używamy wtedy, kiedy istnieje przyczyna, dla której jest to niemożliwe, na przykład nie mamy nikogo bliskiego, nikogo zaufanego, w ogóle nikogo.

*partykułę не używamy wtedy, kiedy mamy się, do kogo zwrócić o pomoc, ale nie robimy tego.

Нам ни с кем не хотелось говорить – Z nikim nam się nie chciało rozmawiać.

Нам не с кем было говорить – Nie mieliśmy z kim porozmawiać.

Мне не о чем думать -   o niczym nie myślę bo nie mam o czym.

Я сегодня так устала, что мне даже не хочется ни о чем думать – Dziś tak się zmęczyłam, że nie chce mi się nawet myśleć.

Zaimki przeczące

никто – nikt
ничто – nic
некого-nikogo
нечего-niczego

Odmiana zaimka przeczącego

Некого Нечего
и. _______ _______
р Некого nikogo Нечего niczego
д. Некому nikomu Нечему niczemu
в. Некого nikogo Нечего niczego
т. Некем nikim Нечем niczym
п. _______ _______

*zaimki przeczące nie posiadają mianownika

*zasada ich użycia jest taka sama jak przy zaimkach określonych.

Oraz zaimek przeczący z przyimkiem:

Odmiana zaimka przeczącego z przyimkiem

и. _______ _______
р Не у кого Не у чего
д. Не к кому Не к чему
в. Не на кого Не на что
т. Не с кем Не с чем
п. Не о ком Не о чем 

Dzisiaj piszę o zaimkach dzierżawczych. 

Podział tych zaimków jest następujący:

a) Zaimek pytajno-dzierżawczy (вопросительно – притяжательное местоимения):  
b) Zaimki przeczące (отрицательные местоимения): 
c) Zaimki określone (определительное местоимения
d) Zaimki pytające (вопросительные местоимения)
e) Zaimki nieokreślone (неопределительное местоимения)
f) Zaimki wskazujące (указательные местоимения)

Zaimki dzierżawcze liczba pojedyncza 

  Мужской род ( rodzaj męski) Женской род ( rodzaj żeński) Средний род ( rodzaj nijaki)
и. Мой mój Моя moja Мое moje
р. Моего mojego Моей mojej Моего mojego
д. Моему mojemu Моей mojej Моему mojemu
в. Мой/моегоmój/mojego Мою moją Мое/моего moje/mojego
т. Моим moim Моей moją Моим moim
п. О Моем o moim О Моей o mojej О Моем o moi

Zaimki dzierżawcze liczba mnoga

  Мужской род ( rodzaj męski)
И. Мои moje
Р. Моих moich
Д. Мои м moim
В. Мои/моих moich/moim moimi
Т. О Моими moimi
п. О Моих moich

Комментарий ( komentarz)

To samo dotyczy zaimka твой /твоя/ твое/ твои /, który odmienia się tak samo jak zaimek мой/ моя /мое/ мои 

Единственное число (liczba pojedyncza)

  Мужской род ( rodzaj męski) Женской род ( rodzaj żeński) Средний род ( rodzaj nijaki)
и. Наш nasz Наша nasza Наше nasz
р. Нашего naszego Нашей naszej Нашего naszego
д. Нашему naszemu Нашей naszej Нашему naszemu
в. Наш/ нашегоnasz/naszego Нашу naszą Наше / нашегоnasz/naszego
т. Нашим naszymi Нашей naszą Нашим naszymi
п. О Нашем naszych О Нашей naszej О Нашем naszych

Множественное число (liczba mnoga)

  Мужской род ( rodzaj męski)
и. Наши nasi
р. Наших naszych
д. Нашим naszym
в. Наши / наших nasi/naszych
т. Нашими naszymi
п. О Наших o naszych

Rodzaje zaimka dzierżawczego

Poniżej znajdziecie odmianę różnych rodzai zaimków dzierżawczych w podziale na liczbę pojedynczą i liczbę mnogą.

Zaimek pytajno-dzierżawczy (liczba pojedyncza)

  Мужской род ( rodzaj męski) Женской род ( rodzaj żeński) Средний род ( rodzaj nijaki)
и. Чей czyj Чья czyja Чье czyje
р. Чьего czyjego Чьей czyjej Чьего czyjego
д. Чьему czyjemu Чьей czyjej Чьему czyjemu
в. Чей/ Чьего czyjego Чью czyją Чье / Чьего czyje
т. Чьим czyim Чьей czyją Чьим czyim
п. О чьем czyim Чьей czyjej О чьем o czyim

* zaimka tego używamy przeważnie w pytaniach:

Чьи это книги? –czyje są te książki? 

Чья эта машина? - czyje jest to auto? 

Чьи эти конспекты? – czyje są te notatki? 

Zaimek pytajno-dzierżawczy (liczba mnoga)

  Чьи
и. Чьи czyje
р Чьих czyich
д. Чьим czyim
в. Чьи/ Чьих czyje
т. Чьими czyimi
п. О чьих o czyich

Zaimki przeczące (отрицательные местоимения)

ничей- niczyj

никакой – żaden 

*zaimki przeczące odmieniają się tak samo jak zaimki pytajno-dzierżawcze, przy czym dodajemy do nich przedrostek Ни :

ничей/ничья/ничье - Единственное число (liczba pojedyncza) 

ничьи - Множественное число (liczba mnoga)

Zaimki określone (определительное местоимения):

весь- cały

сам – sam 

сама –sama 

само –samo 

сами – sami

самый /самая/ самое /самые (znaczy to samo co сам różnica polega tylko w zastosowaniu)

Zaimek сам odnosi się do osoby, która samodzielnie, bez niczyjej pomocy coś robi : 

Он сделал это сам – on zrobił to sam (w sensie samodzielnie, bez niczyjej pomocy) 

Я сам хочу понять – sam chcę to zrozumieć 

Он сам виноват в этом – on sam zawinił(nikt inny). 

Natomiast zaimek самый używamy z:

→zaimkami : 

этот /тот – ten 

Это тот самый человек ....-to ten sam człowiek…… 

Это та самая книга – to ta sama książka 

→z rzeczownikami, które oznaczają miejsce lub czas: 

Он пришел с самого утра – on przyszedł z samego rana 

Лебедь сидел у самого берега – łabędź siedział przy samym brzegu 

→z przymiotnikami dla określenia złożonego stopnia najwyższego: 

Это самая прекрасная женщина в комнате – to najpiękniejsza kobieta w pokoju 

Он затронул самый большой вопрос на собрании – poruszył najtrudniejszy problem na zebraniu 

Единственное число (liczba pojedyncza)

  Мужской род ( rodzaj męski) Женской род ( rodzaj żeński) Средний род ( rodzaj nijaki)
и. Весь cały Вся cała Все całe
р. Всего całego Всей całej Всего całego
д. Всему całemu Всей całej Всему całemu
в. Весь / Всего całego Всю całą Все / Всего całe
т. Всем całym Всей całą Всем całymi
п. Обо Всем o całym Обо Всей o całej Обо Всем o całych

Множественное число (liczba mnoga)

  Все
и. Все całe
р Всех całych
д. Всем całym
в. Все/ Всех całe
т. Всеми całymi
п. Обо Всех o całych

*zaimek весь oznacza cały/wszystko/wszyscy.

Zaimki pytające (вопросительные местоимения):

какой – który

Zaimki nieokreślone (неопределительное местоимения) :

один – w sensie sam 

какой – то – któryś 

какой –нибудь w sensie jakiś

Zaimki wskazujące ( указательные местоимения):

этот – ten

эта – ta 

это – to 

эти – te 

тот – ten 

та – ta 

то – to 

те - te 

такой - taki

Rzeczownik ogólna charakterystyka

Rzeczownik odmienia się przez:

• przypadki:

 Przypadek  Падеж 
 Mianownik, (kto? co?)   именительный падеж ( кто? что?)
 Dopełniacz, (kogo? czego?)  родительный падеж ( кого? чего?)
 Celownik, (komu? czemu?)  дательный падеж (кому? чему?)
 Biernik, (kogo? co?)  винительный падеж (кого? что?)
 Narzędnik, (kim? czym?)  тварительный падеж (кем? чем?)
 Miejscownik, (o kim? o czym?)  предложный падеж (о кем? о чем?)

• liczby 

liczba pojedyncza - единственное число 

liczba mnoga - множественное число

• rodzaje 

rodzaj męski – мужской род: писатель – pisarz/ авто – auto/ Игорь -Igor

rodzaj żeński - женский род: девушка – dziewczynka/ статья – artykuł/ птица -ptak

rodzaj nijaki  - средний род : поле – pole/ здание – budynek

Podział rzeczowników


- Rzeczowniki pospolite (нарицательные), nazywają:

Osoby (лица) : отец – ojciec/ писатель- pisarz

Zwierzęta (животные): лошадь- koń/ кошка - kot

Zjawiska przyrody (явления природы) : гром- grzmot/ метель - zamieć

życie towarzyskie, społeczne (общественную жизнь) : праздник - święto/ организация - organizacja

rzeczy (вещи) : авто – auto/ комьпютер - komputer 

pojęcia abstrakcyjne (абстрактные понятия) : вежливость – wrażliwość/ злость - złość

- Rzeczowniki własne  - собственные, nazywają :

imiona (имена) Игорь – Igor/ Катя – Kasia/ Наташа - Natasza

nazwiska (фамилии) Бродский – Brodski/  Пастернак - Pasternak / Достоевский - Dostojewski

pseudonimy (псевдонимы) : Бедный – Biedny

przezwiska (прозвища) : малыш/ коалa

imiona mitologiczne ( мифологические имена) – Ахилл – Achilles/ Минерва – Minera/     Гектор - Hektor

osoby literackie ( литературные персонажи)Маргарита - Margarita /Живаго – Żywego/ Бегемот - Begemot

imiona zwierząt (клички животных) : Арел - ariel/ Мишка – misio/ Мурка - murka

nazwy geograficzne( географические названия): Россия – Rosja/ Европа –Europa/ Африка – Afryka

nazwy astronomiczne (астрономические наименования): Марс – Mars/ Млечный Путь – Droga Mleczna/ Солнце - Słońce

nazwy państw (названия государств) : Россия – Rosja/ Польша – Polska/ Германия - Niemcy

nazwy organizacji (названия организаций): ООН ( Организация Объединенных Наций – Organizacja Narodów Zjednoczonych)  

nazwy świąt (названия праздников) : Рождество – Boże Narodzenie/ Пасха - Wielkanoc  

wydarzeń historycznych (названия исторических событий): победа - zwycięstwo

utworów (названия произведений) : Преступление и наказание – Zbrodnia i kara/ Анна Каренина – Anna Karenina

nazwy marek (наименования типов, сортов, марок изделий) : рубин - rubin  

Rzeczowniki żywotne  - одушевленные: pies - собака/dziecko – ребенок. Dzielą się na: materialne (вещественные) wśród , których wydzielamy:

a) названия полезных ископаемых (nazwy bogactw naturalnych) : железо – żelazo/ золото – złoto/ медь -miedź

b) наименования химических элементов и их соединений (nazwy     związków  chemicznych i ich struktur): вода- woda/водород – wodór/сера - siarka

c) названия растений (nazwy roślin) –горох – groch/виноград – winogron/ 
      рожь -żyto

d) наименования тканей (nazwy tkanin) – шелк –jedwab/ шерст -wełna

e) названия продуктов питания (nazwy produktów spożywczych) –молоко – 
      mleko/мука –mąka/ чай-herbata/ мед –miód  

f) названия лекарств (nazwy lekarstw) – аспирин- aspiryna/ снатворное – 
      tabletki na sen

g) наименования материалов (nazwy różnych materiałów, budowlanych itd.)- цемент – cement/ глина -glina 

h) названия отходов (nazwy rozmaitych odpadków) : опилки – opiłki очистки- obierki

i) названия осадков (nazwy opadów) –дождь – deszcz/ снег – śnieg/ град- grad.
              
>> Rzeczowniki nieżywotne  - неодушевленные : dom - дом/pióro - перо/szkoła - школа

>> Rzeczowniki konkretne  - конкретные , możemy je rozpoznać za pomocą zmysłów, mają kształt, barwę, zapach : kaktus - кактус/człowiek - человек/

>> Rzeczowniki abstrakcyjne  - отвлеченные, nie można je rozpoznać za pomocą zmysłów, są to też nazwy czynności : młodość - молодость/żal - печаль/radość - радость

>> Rzeczowniki osobowe, to wyrazy będące nazwami pospolitymi i własnymi osób :
            nauczyciel - учитель/lekarz – врач /Kowalski - Ковалский

• Istnieją rzeczowniki, które posiadają tylko liczbę pojedynczą (singularia tantum):

Клубника – truskawka/ кортофель –ziemniak/ мебель - mebel
I tylko liczbę mnogą (pluralia tantum): весы- waga/часы-zegar/ сливки –śmietanka/качели - huśtawka

• Rzeczowniki nieodmienne, tzn. takie, które nie odmieniają się przez przypadki, (ich forma zostaje zawsze taka sama, niezmienna): турне – tournee, objazd / купе – przedział/ шоссе- szosa/ кино- kino/ какао-kakao/ метро-metro/ радио-radio/ интервью-wywiad/ такси-taksówka.

Przymiotnik rosyjski odmienia się przez: 

a) przypadki
b) liczby
c) rodzaje

Odmiana przymiotnika przez przypadki

Przypadek Падеж
Mianownik, ( kto? co?) именительный падеж ( кто? что?)
Dopełniacz, ( kogo? czego?) родительный падеж ( кого? чего?)
Celownik, ( komu? czemu?) дательный падеж (кому? чему?)
Biernik, ( kogo? co?) винительный падеж (кого? что?)
Narzędnik, ( kim? czym?) тварительный падеж (кем? чем?)
Miejscownik, ( o kim? o czym?) предложный падеж (о кем? о чем?)

Odmiana przymiotnika przez liczby

liczba pojedyncza - единственное число 
liczba mnoga - множественное число

Odmiana przymiotnika przez rodzaje

rodzaj męski – мужской род: известный, интересный, хороший
rodzaj żeński - женский род: известная, интересная, хорошая
rodzaj nijaki - средний род : известное, известное, хорошее

Podział przymiotnika

Przymiotnik zależny jest od rzeczownika pod względem liczby, rodzaju, osoby. Np. jeśli rzeczownik девушка występuje w mianowniku liczby pojedynczej, rodzaju żeńskiego to przymiotnik хороший także powinien wystąpić w mianowniku liczby pojedynczej rodzaju żeńskiego – харошая : харошая девушка 

Oprócz przymiotników jakościowych dzielą się przymiotniki na: 

względne –относительные 

dzierżawcze – притяжательные отцовый – ojcowski/ маминый – maminy/ рыбий - rybi рыбья –rybia, рыбье – rybie, рыбьи –rybie. 

porządkowe - порядковые первой- pierwszy/ второй – drugi/ третьий-trzeci 
Przymiotniki tworzą : 

przysłówki (наречия) на -о/-е/и 
весёлый – wesoły (przymiotnik) – весело –wesoło (przysłówek)

Wszystko o stopniowaniu:)

Przymiotniki:

· podlegają stopniowaniu (имеют степени сравнения). Dzielą się na:

1. stopień równy (положительная степень)
2. stopień wyższy ( сравнительная степень)

Formy stopniowania

prosta forma stopniowania

Pamiętać należy, że podczas stopniowania może dojść do tzw. чередования, które polega na tym, że niektóre spółgłoski ulegają zamianie:

к →ч
г →ж
х →ш
т →ч
д →ж
ст →щ
д →ж
з →ж

Dodajemy końcówkę е /ее lub ше ( дальше, дольше, тоньше, старше): od przymiotnika дорогой odcinamy końcówkę ой i uzyskujemy temat: дорог, pamiętamy że г →ж i powstaje дорож i dodajemy końcówkę е: дороже
дорогой – дорог – дорож – дороже

Простой 
prosty		 проще
Редкий 
rzadki		 реже
Узкий 
wąski		 Уже

ст →щ 


д →ж 


з →ж 


Opisowa forma stopniowania

Tworzymy poprzez dodanie do stopnia równego wyrazu bardziej - более lub mniej - менее: 
редкий (stopień równy) + более –bardziej/ менее –mniej

убогий более/менее убогий
дикий более/менее дикий
дешевый более/менее дешевый
ровная более/менее ровная

*takie złożone formy stopnia wyższego przymiotników, używamy, kiedy występuje przyimek в более/в менее (w bardziej / w mniej). 
stopień najwyższy (превосходная степень)

Formy stopnia najwyższego

Również występują dwie formy stopnia najwyższego: 
prosta forma stopnia najwyższego, tutaj także bardzo często dochodzi do tzw. чередования: 
к →ч 
г →ж
х →ш 
т →ч
д →ж
ст →щ
д →ж
з →ж

dodajemy końcówkę ейш/айш. 

Zasada tworzenia jest podobna jak przy tworzeniu stopnia wyższego : od przymiotnika талантливый odcinamy końcówkę ый i uzyskujemy temat: талантлив, do którego dodajemy końcówkę ейш: талантливейш a następnie dodajemy końcówkę przymiotnika ый i powstaje forma талантливейшый 
талантливый – талантлив + ейш + ый = талантливейшый 
opisowa forma stopnia najwyższego:

polega na dodaniu do przymiotnika stopnia równego: веселый wyrazu самый i tak powstaje forma opisowa stopnia najwyższego: самый веселый. Pamiętać należy, że dany przymiotnik ma swój rodzaj: самый веселый 
самая веселая 
самое веселое 
самые веселые

lub na dodaniu do przymiotnika stopnia równego: веселый wyrazu наиболее (najbardziej)/ наименее (najmniej)веселый : 
веселый + наиболее = наиболее веселый 
наименее = наименее веселый

Odmiana przymiotnika

Tylko przymiotniki jakościowe i względne dzielą się na twardotematowe i miękkotematowe. 
Przymiotniki dzielą się na 3 typy odmian:

Przymiotniki twardotematowe

 
Мужской род ( rodzaj męski)
Женской род ( rodzaj żeński) 
Средний род ( rodzaj nijaki)
и. Красивый ładny Красивая ładna Красивое ładne
р. Красивого ładnego Красивой ładnej Красивого ładnego
д. Красивому ładnemu Красивой ładnej Красивому ładnemu
в. Красивый/Красивого 
ładny/ładnego		 Красивую ładną Красивое/ Красивого 
Ładne/ładnego
т. Красивым ładnym Красивой ładną Красивым ładnym
п. Красивом ładnym Красивой ładnej Красивом ładnym

(liczba mnoga)

и. Красивые ładne
р. Красивых ładnych
д. Красивым ładnym
в. Красивые/ Красивых 
ładne/ ładnych
т. Красивыми 
ładnymi
п. Красивых 
ładnych

Przymiotniki zakończone na ый

*do grupy przymiotników zakończonych na ый należą: 

ый (rodzaj męski)/ая (rodzaj żeński)/ое(rodzaj nijaki)/ ые(liczba mnoga) –twarda odmiana 
ий(rodzaj męski)/ яя(rodzaj żeński)/ ее(rodzaj nijaki)/ ие(liczba mnoga)-miękka odmiana 
kiedy dane końcówki odetniemy od przymiotnika powstanie nam temat : отличн (temat przymiotnika) – ый(końcówka) 
отличный, отличная, отличное, отличные (doskonały, wzorcowy) 
великолепный, великолепная, великолепное, великолепные (wspaniały, okazały) 
смелый, смелая, смелое, смелые (śmiały, odważny) 
храбрый, храбрая, храброе, храбрые (odważny) 
трусливый, трусливая, трусливое, трусливые (tchórzliwy) 
добрый, добрая, доброе, добрые (dobry) 
плохой, плохая, плохое, плохие (zły) 
античный, античная, античное, античные (antyczny) 
современный, современная, современное, современные (współczesny) 
бедный, бедная, бедное, бедные (biedny) 
богатый, богатая, богатое, богатые (bogaty) 
белый, белая, белое, белые (biały) 
черный, черная, черное, черные (czarny) 
разноцветный, разноцветная, разноцветное, разноцветные (różnokolorowy)

Odmiana przymiotnika z końcówką ой

  Мужской род ( rodzaj męski) Женской род ( rodzaj żeński) Средний род ( rodzaj nijaki)
и. Молодой młody Молодая młoda Молодое młode
р. Молодого młodego Молодой młodej Молодого młodego
д. Молодому młodemu Молодой młodej Молодому młodemu
в. молодой/молодого młody/młodego Молодую młodą Молодое/ молодого 
Młode/ młodego
т. Молодым młodym Молодой młodą Молодым młodym
п. Молодом młodym Молодой młodej Молодом młodym

(liczba mnoga)

и. Молодые młodzi
р. Молодых młodych
д. молодым 
młodym
в. Молодые/ молодых 
Młodzi/młodych
т. Молодыми młodymi
п. Молодых 
młodych

Przymiotniki zakończone na ой

больной, больная, больное, больные – chory, chora, chore, chorzy 
босой, босая, босое, босые –bosy 
большой, большая, большое, –большие duży 
глухой, глухая, глухое, глухие– głuchy 
голубой, голубая, голубое, голубые –błękitny, niebieski 
городской, городская, городское, городские –miastowy 
дорогой, дорогая, дорогое, дорогие – drogi 
живой, живая, живое, живые - żywy, ruchliwy 
золотой, золотая, золотое, золотые –złoty 
мясной, мясная, мясное, мясные –mięsny 
ночной, ночная, ночное, ночные –nocny 
пожилой, пожилая, пожилое, пожилые - w podeszłym wieku 
(пожилой человек/ пожилой мужчина/ пожилая женщина)/ простой –prosty, zwyczajny/ пустой, пустая, пустое, пустые– pusty 
родной, родная, родное, родные – rodzony, drogi, bliski, ojczysty 
седой, седая, седое, седые –siwy 
слепой, слепая, слепое, слепые – niewidomy, ślepy 
худой, худая, худое, худые – chudy 
чужой, чужая, чужие - cudzy. 
*pamiętać należy, że po к/ г/ х /ж/ щ/ ш/ ч/ zawsze piszemy и nigdy ы: 

po к/ г/ х /ж/ щ/ ш/ ч piszemy и дорогие 
большие 
чужие

Przymiotniki miękkotematowe

 
Мужской род ( rodzaj męski)
Женской род ( rodzaj żeński) 
Средний род ( rodzaj nijaki)
и. Зимний zimowy Зимняя zimowa Зимнее zimowe
р. Зимнего zimowego Зимней zimowej Зимнего zimowego
д. Зимнему zimowemu Зимней zimowej Зимнему zimowemu
в. Зимний/ Зимнего 
zimowy/ zimowego		 Зимнюю zimową Зимнее/зимнего 
zimowe/ zimowego
т. Зимним zimowym Зимней zimową Зимним zimowym
п. Зимнем zimowym Зимней zimowej Зимнем zimowym

(liczba mnoga)

и. Зимние zimowe
р. Зимних zimowych
д. Зимним zimowym
в. Зимние/Зимних 
zimowe/ zimowych
т. Зимними zimowymi
п. Зимних zimowych

* miękka odmiana charakteryzuje się końcówkami: ий(rodzaj męski)/ яя (rodzaj żeński)/ее (rodzaj nijaki)/ ие (liczba mnoga)

Mieszana odmiana przymiotnika

 
Мужской род ( rodzaj męski)
Женской род ( rodzaj żeński) 
Средний род ( rodzaj nijaki)
и. Долгий długi Долгая długa Долгое długie
р. Долгого długiego Долгой długiej Долгого długiego
д. Долгому długiemu Долгой długiej Долгому długiemu
в. Долгий/Долгого 
długi/długiego		 Долгую długą Долгое/ Долгого długie
т. Долгим długim Долгой długą Долгим długim
п. Долгом długim Долгой długiej Долгом długim

(liczba mnoga)

и. Долгие długie
р. Долгих długich
д. Долгим długim
в. Долгие/ Долгих 
długie/ długich
т. Долгими długimi
п. Долгих długich

*mieszana odmiana charakteryzuje się tym, że przy odmianie zawiera w sobie i końcówki twardej odmiany i końcówki miękkiej odmiany. Jest to związane z tym, że po к/ г/ х /ж/ щ/ ш/ ч piszemy и, i pomimo tego, że dany przymiotnik powinien się odmieniać wg twardej odmiany to w narzędniku będzie miał и a nie ы jak to powinno być wg twardej odmiany.

 
Мужской род ( rodzaj męski)
Женской род ( rodzaj żeński) 
Средний род ( rodzaj nijaki)
и. Лисий lisi Лисья lisia Лисье lisie
р. Лисьего lisiego Лисьей lisiej Лисьего lisiego
д. Лисьему lisiemu Лисьей lisiej Лисьему lisiemu
в. Лисий/ Лисьего 
lisi/lisiego		 Лисью lisią Лисье/ Лисьего 
Lisie/ lisiego
т. Лисьим lisim Лисьей lisią Лисьим lisim
п. Лисьем lisim Лисьей lisiej Лисьем lisim

(liczba mnoga)

и. Лисьи lisie
р. Лисьих lisich
д. Лисьим lisim
в. Лисьи/ Лисьих 
Lisie/lisich
т. Лисьими lisimi
п. Лисьих lisich

*przymiotniki z rzeczownikami żywotnymi w bierniku przyjmują formę dopełniacza
*przymiotniki z rzeczownikami nieżywotnymi przyjmują formę mianownika

Ogólna charakterystyka liczebnika

1. Odpowiadają na pytanie: ile? Ilu? Który z kolei?

2. Oznaczają liczbę lub kolejność określanego rzeczownika lub przymiotnika.

3. W zależności od tego, z jaką częścią mowy się łączą, odmieniają się przez:

• przypadki

 Przypadek   Падеж 
Mianownik, ( kto? co?)  
Dopełniacz,  ( kogo? czego?)
Celownik, ( komu? czemu?) 
Biernik, ( kogo? co?)
Narzędnik,  ( kim? czym?)
Miejscownik, ( o kim? o czym?)		  
именительный падеж ( кто? что?)
родительный падеж ( кого? чего?)
дательный падеж (кому? чему?)
винительный падеж (кого? что?)
тварительный падеж (кем? чем?)
предложный падеж (о кем? о чем?)

•    Liczby

liczba pojedyncza - единственное число 

liczba mnoga - множественное число

•    rodzaje 

rodzaj męski – мужской род:один

rodzaj żeński - женский род: одна

rodzaj nijaki  - средний род: одно

Dzisiaj napiszę o liczebnikach głównych ponieważ temat jest bardzo szeroki na następnej lekcji dopowiem o l. zbiorowych, porządkowych oraz zestaw ćwiczeń.

Podział liczebników głównych


Liczebniki te dzielą się na:

Liczebniki proste (простые): należą liczebniki od 1 do 9 a także liczebniki 40 (сорок),100 (сто), 1000(тысяча), 1000000 (миллион), 1000000000 (миллиард)

Liczebniki złożone, składają się przeważnie z dwóch członów (сложные): należą liczebniki od11 do 19 

Liczebniki zestawione (составные):składają się z połączenia prostych i złożonych liczebników, składają się z więcej niż dwóch liczebników .

Przykłady liczebników głównych

1 один 
2 два
3 три 
4 четыре 
5 пять
6 шесть
7 семь
8 восемь
9 девять
10 десять  
11 одиннадцать
12 двенадцать
13 тринадцать
14 четырнадцать
15 пятнадцать
16 шестнадцать
17 семнадцать
18 восемнадцать
19 девятнадцать
20 двадцать
21 двадцать один 
22 двадцать два 
23 двадцать три 
30 тридцать
40 сорок
50 пятьдесят 
60 шестьдесят 
70 семьдесят 
80 восемьдесят 
90 девяносто 
100 сто
200 двести 
300 триста 
400 четыреста 
500 пятьсот 
600 шестьсот 
700 семьсот 
800 восемьсот 
900 девятьсот 
1000 тысяча

Ważne reguły związane z liczebnikami głównymi

W liczebnikach od 5 do 20 i 30 znak miękki znajduje się na końcu : пять/ семнадцать/ тридцать 

Wliczebnikach od 50 do 80 i od 500 do 900 znak miękki znajduje się w środku wyrazu (tzn. między rdzeniem : пятьдесят/ 

шесть – rdzeń po którym umieszczamy znak miękki 

сот – końcówka, którą dodajemy 

W liczebniku 11 piszemy podwójne нн : одиннадцать 

W liczebnikach milion i miliard także piszemy podwójne лл : миллион/ миллиард 

Liczebniki główne mogą łączyć się z : rzeczownikami i przymiotnikami. 

W zależności od tego, z jaką częścią mowy liczebnik się łączy obowiązują zasady: 
 

Użycie liczebników głównych z rzeczownikami

Liczebnik один /одна /одно

Один мальчик – jeden chłopiec 
Одна девушка – jedna dziewczynka 
Одно здание – jeden budynek 

A także wszystkie liczebniki główne złożone i składające się z więcej niż dwóch członów zakończone na один/ одна/ одно

двадцать один мальчик,  сто одна девушка, тысяча двадцать одно здание – wymagają po sobie rzeczownika w mianowniku w liczbie pojedynczej

Rzeczownik w mianowniku, liczba pojedyncza + один одна одно

Liczebnik два /две /три /четыре :

Два мальчика – Две девушки –  a także wszystkie liczebniki główne złożone i składające się z więcej niż dwóch członów zakończone na два /две /три /четыре : 

Двадцать два мальчика –тысяча двадцать четыре здания –  wymagają po sobie rzeczownika w dopełniaczu liczby pojedynczej 
Rzeczownik w dopełniaczu , liczba pojedyncza + два /две /три /четыре

Liczebniki od 5 wzwyż:

Пять мальчиков – a także wszystkie liczebniki główne złożone i składające się z więcej niż dwóch liczebników zakończone na 5 i wzwyż: Двадцать пять мальчиков – тысяча двадцать пять мальчиков wymagają po sobie rzeczownika w dopełniaczu liczby mnogiej

Rzeczownik w dopełniaczu, liczba mnoga + 5 i wzwyż

Użycie liczebników głównych z przymiotnikami

Liczebnik один /одна /одно :  

Один маленький мальчик 

Одна прекрасная девушка

Одно большое здание  

A także wszystkie liczebniki główne złożone i składające się z więcej niż dwóch członów zakończone na один/ одна/ одно : 

сто одна прекрасная девушка

тысяча двадцать одно большое здание 

Wymagają po sobie przymiotnika w mianowniku, liczba pojedyncza 
 
Przymiotnik w mianowniku, liczba pojedyncza + один /одна /одно
 
Liczebnik два /две /три /четыре :

Два маленьких мальчика 

Две прекрасные девушки 

a także wszystkie liczebniki główne złożone i składające się z więcej niż dwóch członów zakończone na два /две /три /четыре : 

Двадцать два маленьких мальчика 

тысяча двадцать четыре прекрасные девушки 

Wymagają po sobie przymiotnika w dopełniaczu dla rodzaju męskiego i nijakiego oraz w mianowniku dla rodzaju żeńskiego liczby mnogiej 

Przymiotnik w dopełniaczu rodzaj męski i nijaki , liczba mnoga + два /две/три /четыреprzymiotnik w mianowniku rodzaj żeński, liczba mnoga

Liczebniki od 5 wzwyż:
Пять маленьких мальчиков

a także wszystkie liczebniki główne złożone i składające się z więcej niż dwóch członów zakończone na 5 wzwyż: 

Двадцать пять маленьких мальчиков 

тысяча двадцать пять маленьких мальчиков 

Wymagają po sobie przymiotnika w dopełniaczu liczby mnogiej 

Przymiotnik w dopełniaczu, liczba mnoga + 5 i wzwyż

W języku rosyjskim formę liczebników zbiorowych tworzą liczebniki od 2 do 10: 

Przykłady liczebników zbiorowych


2 двое -dwoje

3 трое -troje 

4 четверо -czworo 

5 пятеро –pięcioro 

6 шестеро -sześcioro 

7 семеро -siedmioro 

8 восьмеро -ośmioro 

9 девятеро -dziewięcioro 

10 десятеро –dziesięcioro

Użycie liczebników zbiorowych

Liczebniki zbiorowe używa się z : 

a) z rzeczownikami nieżywotnymi lecz tylko w formie mianownika i biernika , pozostałe zastępują liczebniki główne

b) z rzeczownikami żywotnymi ale tylko dla rodzaju męskiego пятеро людей – pięcioro ludzi ale пять девушек – pięć dziewczyn

c) z rzeczownikami występującymi w liczbie mnogiej 

d) z zaimkami osobowymi( личные местоимения: я -ja /ты -ty/он - on/ она - ona /оно - ono/ мы - my/ вы -wy /они – oni)
Их было торе – było ich trzech

Odmiana liczebników zbiorowych

 

 
двое
трое
четверо
и. Двое dwoje Трое troje Четверо czworo
р. Двоих dwojga Троих trojga Четверых czworga
д. Двоим dwojgu Троим trojgu Четверым czworgu
в. Двое/ Двоих 
Dwoje/dwojga		 Трое/ троих troje/trojga Четверо/ четверых 
Czworo/czworga
т. Двоими dwojgiem Троими trojgiem Четверыми 
czworgiem
п. Двоих dwojgu Троих trojgu Четверых 
czworgu

*liczebniki zbiorowe: 5 пятеро –pięcioro

6 шестеро -sześcioro 

7 семеро -siedmioro 

8 восьмеро -ośmioro 

9 девятеро -dziewięcioro 

10 десятеро –dziesięcioro 

Odmieniają się tak samo jak liczebnik четверо

Informacje o liczebnikach porządkowych

Oznaczają porządek, kolejność przedmiotów. 

Odpowiadają na pytania: który?(который?), która?( которая?), które? (которые?).

Liczebniki porządkowe odmieniają się jak przymiotniki.

Tworzenie liczebików porządkowych

Przeważnie tworzy się je od tematu dopełniacza liczebników głównych, dodając końcówkę przymiotnika: ый /ая /ое:

Пяти – liczebnik główny, po odcięciu końcówki otrzymujemy temat Пят do którego dodajemy odpowiednią końcówkę przymiotnika: ый – końcówka dla rodzaju męskiego /ая – końcówka dla rodzaju żeńskiego/ое – końcówka dla rodzaju nijakiego:

Пяти – Пят(temat) + końcówka przymiotnika: ый /ая /ое = Пятый


Liczebniki główne 		 Liczebniki porządkowe, rodzaj męski Liczebniki porządkowe, rodzaj żeński  Liczebniki porządkowe, rodzaj nijaki
один Первый pierwszy Первая pierwsza Первое pierwsze
Два Второй 
drugi		 Вторая 
druga		 Второе 
drugie
Три Третий 
trzeci		 Третья 
trzecia		 Третье 
trzecie
Четыре Четвертый 
czwarty		 Четвертая 
czwarta		 Четвертое 
czwarte
Пять Пятый 
Piąty		 Пятая 
piąta		 Пятое 
piąte
Шесть Шестой 
szósty		 Шестая 
szósta		 Шестое 
szóste
Семь Седьмой 
siódmy		 Седьмая 
siódma		 Седьмое 
siódme
Восемь Восьмой 
ósmy		 Восьмая 
ósma		 Восьмое 
ósme
Девять Девятый 
dziewiąty		 Девятая 
dziewiąta		 Девятое 
dziewiąte
Десять Десятый 
dziesiąty		 Десятая 
dziesiąta		 Десятое 
dziesiąte
одиннадцать Одиннадцатый 
jedenasty		 Одиннадцатая 
jedenasta		 Одиннадцатое 
jedenaste
двенадцать Двенадцатый 
dwunasty		 Двенадцатая 
dwunasta		 Двенадцатое 
dwunaste
тринадцать Тринадцатый 
trzynasty		 Тринадцатая 
trzynasta		 Тринадцатое 
trzynaste
четырнадцать Четырнадцатый 
czternasty		 Четырнадцатая 
czternasta		 Четырнадцатое 
czternaste
пятнадцать Пятнадцатый 
piętnasty		 Пятнадцатая 
piętnasta		 Пятнадцатое 
piętnaste
шестнадцать Шестнадцатый 
szesnasty		 Шестнадцатая 
szesnasta		 Шестнадцатое 
szesnaste
семнадцать Семнадцатый 
siedemnasty		 Семнадцатая 
siedemnasta		 Семнадцатое 
siedemnaste
восемнадцать Восемнадцатый 
osiemnasty		 Восемнадцатая 
osiemnasta		 Восемнадцатое 
osiemnaste
девятнадцать Девятнадцатый 
Dziewiętnasty		 Девятнадцатая 
dziewiętnasta		 Девятнадцатое 
dziewiętnaste
двадцать Двадцатый 
dwudziesty		 Двадцатая 
dwudziesta		 Двадцатое 
dwudzieste
двадцать один Двадцатый 
Первый 
Dwudziesty pierwszy		 Двадцатая 
Первая 
Dwudziesta pierwsza		 Двадцатое 
Первое 
Dwudziesta trzecia
двадцать два Двадцатый второй 
Dwudziesty drugi		 Двадцатая 
Вторая 
Dwudziesta druga		 Двадцатое второе 
Dwudzieste drugie
двадцать три Двадцатый Третий dwudziesty trzeci Двадцатая Третья 
Dwudziesta trzecia		 Двадцатое Третье 
Dwudzieste trzecie 
тридцать Тридцатый trzydziesty Тридцатая 
trzydziesta		 Тридцатое 
trzydzieste
сорок Сороковой czterdziesty Сороковая 
czterdziesta		 Сороковое czterdzieste
пятьдесят Пятидесятый pięćdziesiąty Пятидесятая 
pięćdziesiąta		 Пятидесятое 
pięćdziesiąte
шестьдесят Шестидесятый 
sześćdziesiąty		 Шестидесятая 
sześćdziesiąta		 Шестидесятое 
sześćdziesiąte
семьдесят Семидесятый 
Siedemdziesiąty		 Семидесятая 
Siedemdziesiąta		 Семидесятое 
Siedemdziesiąte
восемьдесят Восьмидесятый 
osiemdziesiąty		 Восьмидесятая 
osiemdziesiąta		 Восьмидесятое 
osiemdziesiąte
девяносто Девяностый dziewięćdziesiąty Девяностая 
dziewięćdziesiąta		 Девяностое 
dziewięćdziesiąte
сто Сотый setny Сотая setna Сотое setne
двести Двухсотый dwusetny Двухсотая 
dwusetna		 Двухсотое 
dwusetne
триста Трехсотый trzechsetny Трехсотая 
trzechsetna		 Трехсотое 
trzechsetne
четыреста Четырехсотый czterechsetny Четырехсотая 
czterechsetna		 Четырехсотое 
Czterechsetne
пятьсот Пятисотый pięćsetny Пятисотая 
Pięćsetna		 Пятисотое 
Pięćsetne
шестьсот Шестисотый sześćsetny Шестисотая 
Sześćsetna		 Шестисотое 
Sześćsetne
семьсот Семисотый siedemsetny Семисотая 
Siedemsetna		 Семисотое 
siedemsetne
восемьсот Восьмисотый 
Osiemsetny		 Восьмисотая 
Osiemsetna		 Восьмисотое 
Osiemsetne
девятьсот Девятисотый 
Dziewięćsetny		 Девятисотая 
Dziewięćsetna		 Девятисотое 
Dziewięćsetne
тысяча Тысячный 
tysięczny		 Тысячная 
tysięczna		 Тысячное 
tysięczne

 

Ważne zasady związane z liczebnikami porządkowymi

*Pamiętać należy, że liczebniki porządkowe Первый/ Второй/ Третий mają zupełnie inny temat niż liczebniki główne один /два /три.

Liczebnik porządkowy 3 w rodzaju żeńskim i nijakim posiadają dodatkowo znak miękki:третья /третье, oraz odmieniają się jak przymiotniki dzierżawcze.

Wszystkie liczebniki porządkowe oprócz liczebnika porządkowego Третий/ Третья/ Третье odmieniają się jak przymiotniki twardotematowe. 

W liczebniku porządkowym седьмой/ восьмой pojawia się znak miękki. 

W liczebnikach porządkowych od 50 do 80 zamiast znaku miękkiego pojawia się и: пятьдесят – występowanie znaku miękkiego u liczebnika głównego, Пятидесятый brak znaku miękkiego w liczebniku porządkowym i pojawienie się na jego miejscu и.

W liczebnikach porządkowych 100 - 400 powstają nowe tematy: Сотый – pojawienie się o w liczebniku porządkowym 100 i brak o w liczebniku głównym 100 стоб to samo tyczy się liczebnika porządkowego 200/300/400 lecz w nich dochodzi jeszcze do zmiany tematu: Двухсотый/ Трехсотый/ Четырехсотый . 

W liczebnikach porządkowych od 500 do 700 także pojawia się и zamiast znaku miękkiego: Пятисотый – liczebnik porządkowy i widoczne и. 

W liczebniku porządkowym 800 pojawia się znak miękki po c: Восьмисотый. 

Pamiętać należy, że liczebnika porządkowego ma tylko ostatni liczebnik, reszta pozostaje bez zmian: 
двести двадцать( liczebniki główne) восьмой – forma liczebnika porządkowego – 
двести двадцать восьмой номер автобуса – 228 numer autobusu 
тысяча девятьсот пятьдесят( forma liczebników głównych) шестой(forma liczebnika porządkowego) год – tysiąc dziewięćset pięćdziesiąty szósty rok.

Użycie liczebników porządkowych w zwrotach

Używa się ich w różnych zwrotach np.

во – первых – po pierwsze 

во – вторых – po drugie

в – третьих – po trzecie 

Во – первых я не согласна с тобой, во – вторых ты вообще не прав, а в – третьих ты говоришь какую-то ерунду – po pierwsze nie zgadzam się z tobą, po drugie w ogóle nie masz racji a po trzecie mówisz jakieś głupoty.

Liczebniki główne ćwiczenia

Ćwiczenie 1. Odmień liczebnik i znajdujący się rzeczownik lub przymiotnik:

2 человек
3 кошка
2 авто
3 девушка
5 окно
2  пожилый человек
3 маленькая кошка
2 новое авто
3  прекрасная девушка
5  большое окно


Ćwiczenie 2. Wstaw brakujące litery:
од...н 
чет....ре
девят.....
ми.....иард
один...адцать
ше...ть
восем....
двад....ать
сор....к
двес...и
мил....он

Ćwiczenie 3. Napisz słownie po rosyjsku liczebniki:

1
3
4
6
7
10
15
19
21
40
55

Liczebniki w połączeniu z rzeczownikiem lub przymiotnikiem ćwiczenia

Ćwiczenie 4. Wstaw odpowiednią formę:

1. Вчера я купила .....................(2 новые стул).
2. У моего мужа ......................(12 старые рубахи).
3. На автобусной остановке стояли ...........................(3 прекрасные девушки). 
4. У каждой кошки ....................(7 житье).
5. Золотая рыбка исполняет....................(3 желание).
6. этом здании .....................(9 окно)
7. автодорожной катастрофе участвовало ..................(5 автобус)
8. Олег купил своей сестре ..........................(3 тетрадь).
9. Мне нужны ..................(2 сумка) и ...............(1 портфель).
10. моей тети ................(3 дочки).

Liczebniki porządkowe ćwiczenia

Ćwiczenie 5. Wstaw odpowiednie liczebniki porządkowe do danych rzeczowników, zwróć uwagę na rodzaj , wskaż w jakim rodzaju został użyty rzeczownik:

5 авто
10 дом
15 девушка
4 здание
100 ошибка

Tłumaczenia liczebnik ćwiczenia


Ćwiczenie 6. Przetłumacz na język rosyjski:

troje/trojga/trojgu
dwoje/dwojga/dwojgu
czworo/czworga/czworgu
pięcioro /pięciorga/pięciorgu
ośmioro/ośmiorga/ośmiorgu

Odpowiedzi

Ćwiczenie 1 

1)  2 человек – два человека
3 кошка – три кошки
2 авто – два авта
3 девушка – три девушки 
5 окно – пять окон
2  пожилый человек – два пожилых человека
3 маленькая кошка – три маленькие кошки
2 новое авто – два новых авт
3  прекрасная девушка – три прекрасные девушки
5  большое окно – пять больших окон

Ćwiczenie 2

од.и..н 
чет..ы..ре
 девять.....
ми.лл....иард
один.н..адцать
 ше..с.ть
 восем..ь..
 двад.ц.ать
сор.о...к
двес..т.и
мил.л.он

Ćwiczenie 3

1 один
3 три
4 четыре
6 шесть
7 семь
10 десять
15 пятнадцать
19 девятнадцать
21 двадцать один
40 сорок
55 пятьдесят пять

Ćwiczenie 4

1) два  новых стула 2)двенадцать старых рубах 3) три прекрасных девушки 4)семь житей 5) три желания 6) девять окон 7) пять автобусов 8)три тетради 9)две сумки/один портфель 10)три дочки.

Ćwiczenie 5

5 авто
пятое авто – авто rodzaj nijaki
10 дом
десятый дом – дом rodzaj męski
15 девушка
пятнадцатая девушка – девушка rodzaj żeński
4 здание
 четвертое здание – здание rodzaj nijaki
100 ошибка
сотая ошибка – ошибка rodzaj żeński

Ćwiczenie 6

troje/trojga/trojgu – трое/ Троих/ Троим
dwoje/dwojga/dwojgu – двое/ Двоих/ Двоим
czworo/czworga/czworgu – четверо/ четверых/ четверым
pięcioro /pięciorga/pięciorgu – пятеро/ пятерых/ пятерым
ośmioro/ośmiorga/ośmiorgu – восьмеро/ восьмерых/ восьмеры

Czasownik ogólna charakterystyka

Czasownik (глагол) odpowiada na pytanie, co robi? Co się z nim dzieje? (что делать? что сделать?)

Kategorie czasownika

• Kategoria osoby (категория лица):                           

liczba pojedyncza (единственное число)

Пеовое лицо – Я   ja
Второе лицо – Ты    ty
Третье лицо – Он Она Оно  on/ona/ono

liczba mnoga - множественное число

Пеовое лицо – Мы  my
Второе лицо – Вы   wy
Третье лицо – Они  oni

• Kategoria liczby (категория числа):

liczba pojedyncza - единственное число 
liczba mnoga - множественное число

• Kategoria rodzaju (категория рода)

rodzaj męski – мужской род
rodzaj żeński - женский род 
rodzaj nijaki  - средний род  

• Kategoria trybu (категория наклонения), dzieli się na:

Tryb oznajmujący (изъявительное наклонение)
Tryb przypuszczający (сослагательное наклонение)
Tryb rozkazujący (повелительное наклонение)

• Kategoria czasu (категория времени), rozróżniamy trzy czasy:

Czas teraźniejszy (настоящее время)
Czas przyszły (будущее время)
Czas przeszły (прошедшее время)

• Kategoria aspektu (категория вида), kategoria aspektu dzieli się na:

czasowniki dokonane (совершенный глагол) : бросить(rzucić) / решить (postanowić)
czasowniki niedokonane (несовершенный глагол): бросать(rzucać)/ решать (postanawiać)

• Kategoria strony (категория залога), kategoria strony dzieli się na:

Stronę czynną (действительный залог)
Stronę bierną (страдательный залог)

Odmienne formy czasownika

• Kategoria trybu (категория наклонения)
• Kategoria czasu (категория времени)
• Kategoria osoby (категория лица)
• liczby (категория числа)
• rodzaje (категория рода)

Nieodmienne formy czasownika

• bezokolicznik (инфинитив)
• imiesłów przymiotnikowy (причастие)
• imiesłów przysłówkowy (деепричастие) 

Koniugacja czasownika 

Dla czasu teraźniejszego i przyszłego prostego wydzielamy dwa typy koniugacji

I typ koniugacji

Do tego typu koniugacji należą końcówki:

liczba pojedyncza - единственное число 

Я  (ja) - у
Ты (ty) - ёшь 
Он (on)/она(ona) /оно (ono) - ёт

liczba mnoga - множественное число

Мы (my) - ём
Вы (wy) - ёте 
Они (oni) - ут

Zasada tworzenia koniugacji typu pierwszego

Jest prosta, od tematu bezokolicznika odcinamy końcówkę, może nią być końcówka:
ть работать
ти нести
чь помочь

Przykłady koniugacja I czasownika

Po otrzymaniu tematu: работа (tamat) ть/ нес(temat) ти/ помо(temat) чь dodajemy końcówki pierwszej koniugacji:

 liczba pojedyncza - единственное число   liczba mnoga - множественное число 
 Я (ja) - у  Мы (my) - ём
 Ты (ty) - ёшь  Вы (wy) - ёте
 Он (on)/она(ona) /оно (ono) - ёт  Они (oni) - ут
liczba pojedyncza - единственное число  liczba mnoga - множественное число
 Я (ja)  - нес  –у niosę  Мы (my) - нес- ём  nosimy
 Ты (ty) - нес -ёшь nosisz  Вы (wy) - нес- ёте  nosicie
 Он (on)/она(ona) /оно (ono) нес- ёт nosi  Они (oni) - нес- ут niosą

Помогать 
помога (temat) ть (końcówka bezokolicznika)

 liczba pojedyncza - единственное число  liczba mnoga - множественное число
 Я (ja) - ю  Мы (my) - ем
 Ты (ty) - ешь  Вы (wy) - ете
 Он (on)/она(ona) /оно (ono) - ет  Они (oni) - ют
 liczba pojedyncza - единственное число  liczba mnoga - множественное число
 Я (ja) - помога- ю pomagam  Мы (my) помога –ем pomagamy
 Ты (ty) - помога - ешь pomagasz  Вы (wy) помога -ете pomagacie
 Он (on)/она(ona) /оно (ono) помога –ет pomaga  Они (oni) помога –ют pomagają

II typ koniugacji

 liczba pojedyncza - единственное число  liczba mnoga - множественное число
 Я (ja)  - у  Мы (my) - им
 Ты (ty) - ишь  Вы (wy) - ите
 Он (on)/она(ona) /оно (ono) - ит  Они (oni) - ат

 

 liczba pojedyncza - единственное число  liczba mnoga - множественное число
 Я (ja) - у  Мы (my) - им
 Ты (ty) - ишь  Вы (wy) - ите
 Он (on)/она(ona) /оно (ono) - ит  Они (oni) - ат

 

 liczba pojedyncza - единственное число  liczba mnoga - множественное число
 Я (ja) - ю  Мы (my) - им
 Ты (ty) - ишь  Вы (wy) - ите
 Он (on)/она(ona) /оно (ono) - ит  Они (oni) - ят

 

 liczba pojedyncza - единственное число  liczba mnoga - множественное число
 Я (ja) - Вер - ю wierzę  Мы (my) - Вер – им wierzymy
 Ты (ty) - Вер - ишь wierzysz  Вы (wy) - Вер - ите  wierzycie
 Он (on)/она(ona) /оно (ono) - Вер – ит wierzy  Они (oni) - Вер - ят wierzą

Różnice w koniugacjach

Jak można zauważyć obie koniugacje różnią się między sobą końcówkami:

Koncówki w I typie koniugacji (первое спряжение): 

у /ёшь/ ёт /ём/ ёте/ ут
ю/ ешь /ет /ем /ете/ ют

Koncówki w II typie koniugacji(второе спряжение):

у /ишь/ ит /им/ ите/ ат
ю/ ишь /ит /им/ ите/ ят

liczba pojedyncza - единственное число liczba mnoga - множественное число
Я (ja) привыкн – у przyzwyczajam się Мы (my) привыкн –ем
Przyzwyczajamy się
Ты (ty) привыкн-ешьprzyzwyczajasz się Вы (wy) привыкн-ете
przyzwyczajacie się
Он (on)/она(ona) /оно (ono) 
привыкн-ет
przyzwyczaja się		 Они (oni) привыкн-ут
przyzwyczajają się
liczba pojedyncza - единственное число liczba mnoga - множественное число
Я (ja) подар-ю podaruję Мы (my) подар –им podarujemy
Ты (ty) подар-ишь podarujesz Вы (wy) подар-ите podarujecie
Он (on)/она(ona) /оно (ono) 
подар –ит podaruje		 Они (oni) подар-ят podarują
liczba pojedyncza - единственное число liczba mnoga - множественное число
Я (ja) попад-у trafię Мы (my) попад-ём trafimy
Ты (ty) попад-ёшь trafisz Вы (wy) попад-ёте traficie
Он (on)/она(ona) /оно (ono) 
попад-ёт trafi		 Они (oni) попад-ут trafią
liczba pojedyncza - единственное число liczba mnoga - множественное число
Я (ja) краш-у zdobię Мы (my) крас -им zdobimy
Ты (ty) крас -ишь zdobisz Вы (wy) крас -ите zdobicie
Он (on)/она(ona) /оно (ono) 
крас –ит zdobi		 Они (oni) краш –ат zdobią
liczba pojedyncza - единственное число liczba mnoga – множественное число
Я (ja) приближ-у przybliżam się Мы (my) приблиз –им przybliżamy się
Ты (ty) приблиз –ишь przybliżasz się Вы (wy) приблиз-ите przybliżacie się
Он (on)/она(ona) /оно (ono) 
приблиз –ит przybliża się		 Они (oni) приближ –ат przybliżają się
liczba pojedyncza - единственное число liczba mnoga – множественное число
Я (ja) достиг -a –ю osiągam Мы (my) достиг-a –ем osiągamy
Ты (ty) достиг-a –ешь osiągasz Вы (wy) достиг –a-ете osiągacie
Он (on)/она(ona) /оно (ono)достиг -a –ет osiąga Они (oni) достиг-a- ют osiągają
liczba pojedyncza - единственное число liczba mnoga – множественное число
Я (ja) зайд-у wstąpię Мы (my) зайд-ём wstąpimy
Ты (ty) зайд -ёшь wstąpisz Вы (wy) зайд-ёте wstąpicie
Он (on)/она(ona) /оно (ono) 
зайд-ёт wstąpi		 Они (oni) зайд-ут wstąpią
liczba pojedyncza - единственное число liczba mnoga – множественное число
Я (ja) пь –ю piję Мы (my) пь-ём pijemy
Ты (ty) пь-ёшь pijesz Вы (wy) пь-ёте pijecie
Он (on)/она(ona) /оно (ono) 
пь-ёт pije		 Они (oni) пь-ют piją
Przypadek Падеж
Mianownik, ( kto? co?) именительный падеж ( кто? что?)
Dopełniacz, ( kogo? czego?) родительный падеж ( кого? чего?)
Celownik, ( komu? czemu?) дательный падеж (кому? чему?)
Biernik, ( kogo? co?) винительный падеж (кого? что?)
Narzędnik, ( kim? czym?) тварительный падеж (кем? чем?)
Miejscownik, ( o kim? o czym?) предложный падеж (о кем? о чем?)
czasownik

dopełniacz ( kogo? czego?)

родительный падеж

( кого? чего?)

    
достигнуть Чего? Osiągnąć co?

Цели cele

Я так много работаю, я желаю достигнуть свои цели - tak dużo pracuję, pragnę osiągnąć swoje cele.

Успехов sukcesy

Разве ты не хочешь достигнуть больших успехов? - czyżbyś nie chciał osiągnąć dużych sukcesów?

Результата- rezultat

Победы- zwycięstwo

 

Ждать

 Чего? Czekać na co?

Трамвая -tramwaja

Катя уже двадцать минут ждет трамвая и дождаться не может. - Kasia już dwadzieścia minut czeka na tramwaj i doczekać się nie może.

телевизионную программу- program telewizyjny

Они ждут свою любимую

телевизионную программу - oni czekają na swój ulubiony program telewizyjny.
Подождать Чего? Poczekać na co?

Чудеса- cud

Я потеряла все что могла, теперь подожду чудеса - straciłam wszystko co mogłam, teraz poczekam na cud.
Отказвыаться От чего? Odmawiać czego?

Еды - jedzenia

Люди больны анорексией отказываются от еды - ludzie chorujący na anoreksję odmawiają jedzenia

счастья - szczęścia

Почему ты постоянно отказываешься от счастья? - dlaczego bezprzerwy odmawiasz sobie szczęścia?

шоколада - czekolady

я слишком толстая, мне ежедневно надо отказываться от шоколада - jestem zbyt pulchna, każdego dnia muszę odmawiać sobie czekolady.
Отказаться От чего? Odmówić czego?

Поездки - wyjazdu

Пëтр отказался от поездки с нами. -Piotr odmówił wycieczki z nami.

Встречи- spotkania

Марина отказалась от встречи с Павлом. - Marina odmówiła spotkania się z Pawłem.
Дожить До чего? Dożyć do czego?

момента - momentu

Мечтаю только о том, чтобы дожить до нашей встречи. -Marzę tylko o tym, żeby dożyć do naszego spotkania.

Конца войны

Солдатом удалось дожить только до конца войны. -Żołnierzom udało się dożyć tylko do końca wojny.
Умереть От чего? Umrzeć od czego?

От любви - przez miłość , od miłości

Умереть oт несчастливой любви- umrzeć od nieszczęśliwej miłości, umrzeć przez nieszczęśliwą miłość

От руки врага- z ręki wroga

От голода- z głodu
Скрывать

От кого?

От чего?

Ukrywać przed kim?

Ukrywać przed czym?

 От милиции- przed milicją
Скрыть

От кого?

От чего?

Ukryć przed kim?

Ukryć przed czym?

 Он скрыл от других свои мысли – ukrył przed innymi swoje myśli.
Скрываться

От кого?

От чего?

Ukrywać się przed kim?

Ukrywać się przed czym?

От милиции- przed policją

Он скрывался от милиции.- ukrywał się przed policją

От ответственности- przed odpowiedzialnością

Они скрывались от ответственности- ukrywali się przed odpowiedzialnością.
Скрыться

От кого?

От чего?

Ukryć się przed kim?

Ukryć się przed czym?

От невесты- przed narzeczoną.

От преступников-przed przestępcami
Уставать

От кого?

От чего?

Męczyć się kim?

Męczyć się czym?

 От балтливой соседки- gadatliwą sąsiadką
Устать

От кого?

От чего?

Zmęczyć się kim?

Zmęczyć się czym?

От сестры- siostrą

От домашнего задания- zadaniem domowym
czasownik

celownik( komu? czemu?)

дательный падеж (кому? чему?)

    
учиться Чему? Uczyć się czego?

Английскому языку- języka angielskiego

Они учатся английскому языку- uczą się języka angielskiego.

Чему-нибудь- czegoś

Ты чему-нибудь учишся? –czy czegoś się uczysz?.

Пеню – śpiewu
научиться Чему? Nauczyć się czego?

Этому у него- tego

Он научился этому у него.-nauczył się tego u niego.

Языку - języka

Катанию на лыжах- jazdy na nartach
Обратиться К кому? Zwracać sie do kogo?

К учительнице- do nauczycielki

Янек обратился с вопросом к учительнице. – Janek zwrócił się z pytaniem do nauczycielki.

К бабушке- do babci

Внуки обратились с просьбой к бабушке.- wnuki zwróciły się z prośbą do babci.
Улыбаться Кому? Uśmiechać się do kogo?

ему- do taty

Папа дюбит когда дети улыбаются ему.- tata lubi kiedy dzieci się do niego uśmiechają.

тете- do cioci

всем- do wszystkich

Этот ребенок улыбается ко всем.- to dziecko uśmiecha się do wszystkich.
Улыбнуться Кому? Uśmiechnąć się do kogo?

мне-do mnie

У нас на курсе есть один парень, который все время улыбаеться мне.- u nas na roku jest taki chlopak, który cały czas się do mnie uśmiecha.

бабушке- do babci

Ребенок сердечно улыбнулся бабушке- dziecko serdecznie uśmiechnęło się do babci.

К детям- do dzieci
радоваться Чему? Cieszyć się z czego?

Приезду – z przyjazdu

Я очень радуюсь вашему призду- cieszę się bardzo z waszego przyjazdu.

Хорошей оценке- z dobrej oceny

Мать радовалась моей хорошей оценке по польскому языку.- mama cieszyła się bardzo z mojej dobrej oceny z literatury.
Обрадоваться Чему? Ucieszyć się z czego?

Приезду – z przyjazdu

Мы обрадовались вашему приезду. – cieszymy się bardzo z waszego przyjazdu

Книге – z książki

Янек обрадовалься книне, которую нашел в библетеке- Janek ucieszył się bardzo z ksiązki, którą znalazł w bibliotece.
обрашаться

К кому?

К чему?

 Zwracać się do kogo?

К фирме- do firmy

Мне несколько раз надо быдо обращаться к этой фирме- musiałam kilka razy zwracać się do tej firmy.

К своему брату- do swojego brata

Катя часто обращается с просьбой о помощь к своему брату.- Kasia bardzo często zwraca się z prośbą o pomoc do swojego brata.
обратиться К кому? Zwrócić się do kogo?

К учительнице- do nauczycielki

Он не хотел обратиться к учительнице за помошью, потому что, знал что будет еще хуже- nie chciał się zwrócić do swojej nauczycielki o pomoc, wiedział ze będzie jeszcze gorzej.
приближаться К чему? Zbliżać się do czego?

К экзамену

Медленно приближаемся к экзамену.- powoli zbliżamy się do egzaminu.

К спортивным соревнованиям- do zawodów sportowych.
приблизиться К чему? Zbliżyć się do czego?

К берегу- do brzegu

Наш корабль приблизился k берегу- nasz statek zbliżył się do brzegu.
Прислушиваться

К чему?

К кому?

 Przysłuchiwać się

К разговору- rozmowie

лесным звукам-dźwiękom leśnym

Я прислушивалась к лесным звукам- przysłuchiwałam się leśnym dźwiękom.

К ней - jej
Присматирваться

К чему?

К кому?

 Przyglądać się

К моему парню- mojemu chłopakowi

Девушки любят присматирваться к моему парню- dziewczyny lubią przyglądać się mojemu chłopakowi.

Ко всем людям- wszystkim ludziom

У моей подруги странная привычка, она присматирвается ко всем людям на улице – moja przyjaciółka ma dziwne przyzwyczajenie, lubi przyglądać się wszystkim ludziom na ulicy.
Приступить К чему? Przystąpić do czego?

К атаке- do ataku

Вдруг солдаты приступили к атаке- nagle żołnierze przystąpili do ataku.

К работе- do pracy

Миша позавтракал а теперь приступил к работе- Misza zjadł śniadanie a teraz przystąpił do pracy.

К переговорам- do rozmów
готовиться К чему? Przygotowywać się do czego?

К экзамену- do egzaminu

Когда я готовлюсь к экзамену я пользуюсь не только своими конспектами, но тоже книгами и учебниками – kiedy przygotowuję się do egzaminu, korzystam nie tylko ze swoich notatek ale także z książek i podręczników.

К поездке- do wycieczki

Нам нaдо готовиться к поездке.- musimy przygotować się do wycieczki.
подготовиться К чему? Przygotować się do czego?

К занятиям- do zajęć

Мне надо подготовиться к занятиям по философии.- muszę przygotować się do zajęć z filozofii.

К лекции- do wykładu

Профессору надо подготовиться к своей лекции.- Profesor musi przygotowac się do swojego wykładu.
доказать Кому? Dowieść/ udowodnić komuś

Другу-przyjacielowi

Трудно было доказать другу ошибку.- trudno było dowieść przyjacielowi błąd.

Мне- mi

Он хотел доказать мне вину.- chciał mi dowieść winę.

Ему -jemu
Принадлежать

Кому?

Чему?

 Należeć do kogo?

Этому человеку- tego człowieka

Эта часть земли принадлежает этому человеку .- ta część ziemi należy do tego człowieka.

Мне- do mnie

– этот дом принадлежает мне-ten dom należy do mnie.
Спускаться К чему? Schodzić

К морю- do morza

Эта дорога спускается к морю. – ta droga schodzi do morza.
Спуститься По чему? zejść

По лестнице- po schodach

Мама боится пользоваться лифтом, ей пришлось спуститься по лестнице.- mama boi się korzystać z windy, musiała zejść po schodach.
Зайти К кому? Zajść do?

К бубушке- do babci

Наташа обещала сегодня зайти к бубушке- Natasza obiecała dziś zajść do babci.

К учительнице- do nauczycielki
       
Czasowniki dokonane(глаголы совершенного вида) Czasowniki niedokonane(глаголы несовершенного вида)
Проиграть przegrać Проигывать 
przegrywać
Подписать podpisać Подписывать podpisywać
Спросить spytać Спрашывать pytać
Встретить spotkać Встречать spotykać
Оформить załatwić formalności Оформлять załatwiać formalności
Решить zdecydować Решать 
decydować
Умереть umrzeć Умирать umierać
Начать zacząć Начинать zaczynać
Дать dać Давать dawać
Узнать poznać Узнавать poznawać
Написать napisać Писать pisać
Купить kupić Куповать kupować
Czasowniki dokonane(глаголы совершенного вида) Czasowniki niedokonane(глаголы несовершенного вида)
взять(wziąć) брать(brać)
сказать(powiedzieć) говорить(mówić)
положить(położyć) класть(kłaść)
найти(znaleźć) искать(szukać)
сесть(siąść) садиться(siadać)

Wybierz prawidłową formę czasownika z nawiasu

Вчера я...................( купила,куповала) новый телевизор.
На автобусной остановке ..................(стояли, стали) странные люди.
Золотая рыбка ....................(исполняет,выполняет) три желания.
В автодорожной катастрофе .................(поучаствовало, участвовало)много машин.
Олег ...................(купил, покуповал) своей сестре компьютер.
Федор Достоевский.................. (жил, прожил) в девятнадцатом веке. 
Он................(породился, родился) в тысяча восемьсот пятьдесят первом году.
Когда ему ............(было, забыло) пятнадцать лет его мать ..........(умерла, вымерла)
Следующие четыре года Достоевский (провел, проявил) на каторге.
В тысяча восемьсот шестдесять шестом году (написал, выписал) роман Преступление и наказание
Его семья .................(состоит, складывается) из десяти человек.
он ежедневно ..................(пробегает, приобегает) четыре километра.
Из двенадцати домов в этом райене ...................(осталось, осталась) только пять. 
Свыше двух лет я ..................(пробываю, бываю) в Италии. 
Все это ..................(длилось, про длилось) менее пяти лет . 
Около десяти человек ..............(погибло, погибало) в автодорожной катастрофе. 
Более сорока учеников .....................(выступило, выступало) в школьном спектале . 
Около ста работников .......................(протестировало, протестировали) сегодня . 

Odpowiedzi

1. купила/2. стояли 3. исполняет 4. участвовало 5. купил 6. жил 7. родился 8. было, умерла 9. провел 10. написал 11. состоит 12. пробегает 13. осталось 14. пробываю 
15. длилось 16. погибло 17. выступило 18. протестировало 

Czas teraźniejszy (настоящее время) – oznacza proces (dzianie się), który związany jest z momentem mówienia o nim, tzn. dzieje się w chwili mówienia o tym. Tworzy się go poprzez dodanie odpowiednich końcówek koniugacji. 

Rozróżniamy dwa typy koniugacji:

I typ koniugacji

Do tego typu koniugacji należą końcówki:

liczba pojedyncza - единственное число liczba mnoga – множественное число
Я (ja) у Мы (my) ем
Ты (ty) ешь Вы (wy) ете
Он (on)/она(ona) /оно (ono) ет Они (oni) ут

 

liczba pojedyncza - единственное число liczba mnoga – множественное число
Я (ja) у Мы (my) ём
Ты (ty) ёшь Вы (wy) ёте
Он (on)/она(ona) /оно (ono) ёт Они (oni) ут

II typ koniugacji

Do tego typu koniugacji należą końcówki:

liczba pojedyncza - единственное число liczba mnoga – множественное число
Я (ja) у Мы (my) им
Ты (ty) ишь Вы (wy) ите
Он (on)/она(ona) /оно (ono) ит Они (oni) ат

 

liczba pojedyncza - единственное число liczba mnoga – множественное число
Я (ja) ю Мы (my) им
Ты (ty) ишь Вы (wy) ите
Он (on)/она(ona) /оно (ono) ит Они (oni) ят

Np.:

Я читаю - czytam

Он просит - prosi

Они говорят -mówią

Аня рассказывает интересно, я люблю ее слушать.(Ania opowiada interesująco, lubię jej słuchać)

Ты всегда говоришь быстро ,что я не могу понять о чем ты рассказываешь.(Ty zawsze mówisz szybko, nie umiem zrozumieć, o czym ty opowiadasz)

Марина не любит грибного супа, но она боится об этом сказать матери.(Marina nie lubi zupy grzybowej, ale boi się o tym powiedzieć mamie)

drugi czas - przeszły

Czas ten oznacza proces (dzianie się), które zakończone jest w chwili mówienia o nim.

Konstrukcja czasu przeszłego

Tworzy się go od tematu bezokolicznika przy pomocy odpowiednich końcówek czasu przeszłego to jest: końcówka 

Л - końcówka czasu przeszłego dla rodzaju męskiego liczby pojedynczej

Ла - końcówka czasu przeszłego dla rodzaju żeńskiego liczby pojedynczej

Ло - końcówka czasu przeszłego dla rodzaju nijakiego liczby pojedynczej

Ли - końcówka czasu przeszłego dla liczby mnogiej

Od bezokolicznika работать odcinamy końcówkę ть, powstaje temat работа, do którego dodajemy końcówki czasu przeszłego:

Работа + Л = Работал -pracował

Работа + Ла = Работала - pracowała

Работа + Ло = Работало - pracowało

Работа + Ли = Работали - pracowali

Przykłady użycia czasu

Аня рассказывала интересно, я любила ее слушать.(Ania opowiadała interesująco, lubiłam jej słuchać) 

Ты всегда говорила быстро ,что я не могла понять о чем ты рассказывала.(Ty zawsze mówiłaś szybko, nie umiałąm zrozumieć o czym ty opowiadałaś) 

Марина не любила грибного супа, но она боялась об этом сказать матери.(Marina nie lubiła zupy grzybowej, ale bała się o tym powiedzieć mamie) 

Podział czasu przyszłego

Czas przyszły (будущее время) – oznacza proces(dzianie się), który dzieje się po momencie powiedzenia o nim. 

Dzieli się na:

Czas przyszły prosty – tworzy się go tak samo jak czas teraźniejszy (настоящее время)

Czas przyszły złożony – tworzy się go od czasowników niedokonanych przy pomocy czasownika pomocniczego быть w formie czasu teraźniejszego + bezokolicznik:

Konstrukcja czasu przyszłego

liczba pojedyncza - единственное число liczba mnoga – множественное число
Я (ja) буд-у będę Мы (my) буд-ем będziemy
Ты (ty) буд –ешь będziesz Вы (wy) буд-ете będziecie
Он (on)/она(ona) /оно (ono) 
Буд-ет będzie		 Они (oni) буд-ут będą

Przykłady użycia czasu

Np.: 

я буду читать - będę czytać

Она будет петь- ona będzie śpiewać

Они будут танцевать – oni będę tańczyć

Аня будет рассказывать об ее любимой истории, я буду ее слушать.(Ania będzie opowiadać o swojej ulubionej historii, ja będę 
jej słuchać)

Ты будешь говоритьбыстро? (Ty będziesz mówić szybko?)

ćwiczenia na czas teraźniejszy, przyszły i przeszły.

Od danych czasowników utwórz czas teraźniejszy, czas przyszły złożony, czas przeszły

1.смотреть

2.искать

3.идти

4.встать

5.ходить

Odpowiedzi

1. czas teraźniejszy: смотреть: смотрю /смотришь /смотрит /смотрим/ смотрите /смотрят/ 
czas przyszły złożony: буду смотреть/ будешь смотреть/ будет смотреть/ будем смотреть/будете смотреть/ будут смотреть/ 
czas przeszły: смотрел/смотрела /смотрело/смотрели/ 

2. czas teraźniejszy: ищу /ищешь/ищет/ ищем /ищете/ ищут/ 
czas przyszły złożony: буду искать /будешь искать/ будет искать/ будем искать/ будете искать /будут искать/ 
czas przeszły:искал /искала /искало/ искали/ 

3.czas teraźniejszy: иду /идешь/ идет /идем/ идете /идут/ 
czas przyszły złożony: буду идти /будешь идти/ будет идти /будем идти/ будете идти/будут идти/ 
czas przeszły:шёл/шла/ шло /шли/ 

4.czas teraźniejszy: встану /встанешь/ встанет/ встанем /встанете/ встанут/ 
czas przyszły złożony: - 
czas przeszły:встал/ встала /встало/ встали/ 

5.czas teraźniejszy: хожу/ ходишь/ ходит /ходим/ ходите /ходят/ 
czas przyszły złożony: буду ходить/ будешь ходить/будет ходить/будем ходить /будете ходить/ будут ходить/ 
czas przeszły:ходил/ ходила /ходило /ходили/ 


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Krótki Kurs Spławiania Frajerów 2
krotki kurs WI wyklad 5
Daj sie poznac od najlepszej strony Krotki kurs autopromocji i lansu dajnaj
Numerologia - Poznaj swoją wibrację˜, POZNAJ SWOJĄ WIBRACJĘ, CZYLI KRÓTKI KURS NUMEROLOGII (1)
krotki kurs WI wyklad 3
Krotki kurs pierwszej pomocy id Nieznany
Krótki kurs rysowania
Krótki Kurs Spławiania Frajerów
Krótki kurs jasnowidzenia, Parapsychologia
Krotki-kurs-filozofii-wspolczesnej
Krotki kurs kosztorysowania
Krotki kurs jezyka hiszpanskiego
krotki kurs WI wyklad 2
Bulha Krótki Kurs Dezinformacji
Krótki Kurs Spławiania, różne tematy
Krótki kurs Flash, windows XP i vista help
Krótki kurs pisania warsztat pisarza – najczęściej zadawane pytania (cz II)

więcej podobnych podstron