Mediacja w sprawach nieletnich jest stosowana jako sposób rozwiązania sporu, w przypadku kiedy osoba pokrzywdzona doznała jakiejś straty lub została w inny sposób skrzywdzona przez nieletniego sprawcę.

Zgodnie z przepisem art. 3a§1 Ustawy z dnia 26 października 1982 r. o postępowaniu w sprawach nieletnich , w każdym stadium postępowania sąd rodzinny może, z inicjatywy lub za zgodą pokrzywdzonego i nieletniego, skierować sprawę do instytucji lub osoby godnej zaufania w celu przeprowadzenia postępowania mediacyjnego.

Postępowanie mediacyjne przeprowadza się za zgodą wszystkich uczestników. Zgoda ta może być cofnięta w każdym stadium postępowania mediacyjnego. 

Kto może prowadzić postępowanie mediacyjne:
1. Osoba godna zaufania która:
• ukończyła 26 lat,
• korzysta z pełni praw cywilnych i publicznych,
• biegle włada językiem polskim w mowie i piśmie,
• posiada wykształcenie z zakresu psychologii, pedagogiki, socjologii, resocjalizacji lub prawa oraz ma doświadczenie w zakresie wychowania lub resocjalizacji młodzieży,
• posiada umiejętności rozwiązywania konfliktów oraz nawiązywania kontaktów międzyludzkich,
• daje rękojmię należytego wykonywania obowiązków,
• odbyła szkolenie dla mediatorów,
• została wpisana do wykazu instytucji i osób godnych zaufania, uprawnionych do przeprowadzania postępowania mediacyjnego który prowadzi sąd okręgowy.
LUB
2. Przedstawiciel instytucji, który zgodnie ze swoim statutem został powołany do wykonywania zadań w zakresie mediacji i resocjalizacji.

Kto uczestniczy w postępowaniu mediacyjnym:
- nieletni,
- pokrzywdzony oraz
- rodzice lub opiekun nieletniego ( jeżeli pokrzywdzonym jest małoletni - także jego rodzice lub opiekun).

Obowiązki mediatora po skierowaniu sprawy do postępowania mediacyjnego:
1) zapoznaje się z informacjami zawartymi w aktach sprawy,
2) nawiązuje kontakt z uczestnikami i odbiera od nich zgodę na udział w postępowaniu mediacyjnym,
3) przeprowadza z uczestnikami spotkania indywidualne, informując o istocie i zasadach postępowania mediacyjnego oraz roli i uprawnieniach uczestników,
4) przeprowadza spotkanie mediacyjne z udziałem wszystkich uczestników,
5) pomaga w sformułowaniu treści ugody między uczestnikami i sprawdza wykonanie wynikających z niej zobowiązań,
6) sporządza sprawozdanie dla sądu rodzinnego z przebiegu i wyników przeprowadzonego postępowania mediacyjnego.

Sprawozdanie nie może ujawniać przebiegu spotkań ani też zawierać ocen zachowania uczestników w ich trakcie oraz treści ich oświadczeń, chyba że uczestnik wyraźnie wniesie o ujawnienie tych danych odnośnie do jego osoby.

W razie zawarcia ugody załącza się ją do sprawozdania.

Gdzie przeprowadza się postępowanie mediacyjne

Posiedzenia mediacyjne wyznaczane są w czasie dogodnym dla każdej ze stron oraz w neutralnym miejscu (nie może być to np. budynek sądu, mieszkanie jednej ze stron), 

Jeżeli nie jest możliwe bezpośrednie spotkanie uczestników, mediator może prowadzić postępowanie mediacyjne w sposób pośredni, przekazując uczestnikom informacje, propozycje i zajmowane przez każdego z nich stanowisko, o ile względy oddziaływania wychowawczego na nieletniego nie stoją temu na przeszkodzie

Zakończenie postępowania mediacyjnego.

Mediator sporządza, po przeprowadzeniu postępowania mediacyjnego, sprawozdanie z jego przebiegu i wyników, które sąd rodzinny bierze pod uwagę, orzekając w sprawie nieletniego.

Jaki jest cel mediacji w sprawach nieletnich:
• pojednanie pomiędzy nieletnim sprawcą a pokrzywdzonym,
• zadośćuczynienie lub naprawienie szkody wyrządzonej przez sprawcę, realizowane w różnych formach, np. zwrot kosztów poniesionych przez pokrzywdzonego z powodu wyrządzonej mu szkody, praca na rzecz społeczności lokalnej, instytucji charytatywnej, nieodpłatnej pracy na rzecz pokrzywdzonego, przeproszenie czy wyrażenie skruchy przez sprawcę,
• zrozumienie przez sprawcę, jaką szkodę i krzywdę wyrządził pokrzywdzonemu oraz przyjęcie odpowiedzialności za popełnione czyny,
• przywrócenie ładu społecznego

Podstawa prawna:

Ustawa z dnia 26 października 1982 r. o postępowaniu w sprawach nieletnich (Dz. U. z 2002r., Nr. 11, poz. 109)
Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 18 maja 2001 r. w sprawie postępowania mediacyjnego w sprawach nieletnich (Dz. U. z 2001 r., Nr 56, poz. 591)