„Kordian” jest dramatem, w którym Słowacki dokonuje podsumowania i oceny powstania listopadowego. Już w prologu przedstawia przyczyny klęski powstania, których upatruje przede wszystkim w postawie jej przywódców. Losy Kordiana to losy polskich powstańców – tak, jak główny bohater, nie dojrzeli oni do zrywu narodowego. Same ideały nie wystarczyły. Słowacki na przykładzie Kordiana, który sam chciał dokonać wzniosłego czynu, apeluje o  zjednoczenie sił narodu – tylko wspólne działanie jest szansą na osiągnięcie sukcesu.   

„Kordian” jest także formą polemiki z Mickiewiczem. Polemika ta dotyczy roli, jaką winna spełniać poezja w walce o odzyskanie niepodległości, a także - poglądu na przyszłość i przeszłość Polski. Słowacki krytykuje model poezji Mickiewicza. Jest ona zdaniem autora „Kordiana” usypiająca – niesie pociechę i usypia wolę działania. Polacy w mniemaniu Słowackiego potrzebują poezji porywającej, zmuszającej do czynnego działania, mobilizującej do walki o Polskę. Ta koncepcja rozszerza się także na postawy, jakie proponują dwaj obaj.

Mickiewicz głosi ideę mesjanizmu. Polska -  niczym Chrystus - powinna cierpieć za inne narody. Jest to jednak cierpienie, któremu kraj miałby się bezwolnie poddać. Kontrpropozycją Słowackiego jest winkelriedyzm. Polacy, owszem, powinni poświęcić się dla ojczyzny, ale tym poświęceniem ma być śmierć w walce zbrojnej, śmierć prowadząca do zwycięstw