Ćw. 3 Aminoliza poliakrylonitrylu
Cel ćwiczenia: przeprowadzenie reakcji aminolizy poliakrylonitrylu diaminoetanem (etylodiaminą). Dzięki tej reakcji możemy w sposób ekologiczny farbować włókna anilany wodnymi roztworami barwników. Nie jest to możliwe w przypadku czystego poliakrylonitrylu, gdyż bardzo polarna grupa nitrylowa to uniemożliwia.
Aparatura:
Reakcja:
Przeprowadzenie ćwiczenia i obserwacje: 1 g włókna PAN umieściliśmy w kolbce okrąłodennej. Włókno jest bardzo lekkie i ciężko się je rozrywa. Dodaliśmy 50 cm3 aminy w dioksanie oraz porcelankę. Ogrzewaliśmy w temperaturze wrzenia przez godzinę pod wyciągiem. Po zakończeiu zlaliśmy roztwór znad polimeru i przemywaliśmy wodę do odczynu obojętnego. Polimer zmienił barwę z białej na żółtawą. Następnie pozostawiliśmy na 30 minut polimer w 1M roztworze HCl. Następnie zlaliśmy kwas znad polimera (dalej żółtawego) i przemywaliśmy włókno aż do odczynu obojętnego. Na końcu przemyliśmy je metanolem i suszyliśmy ręcznikiem papierowym. Przeprowadziliśmy próbę barwienia obydwu włókien (aminolizowanego i zwykłego)w wylosowanym barwniku – czerwieni Krezola. Po 5 minutach przetrzymywania w rotworze, oba włókna były zabarwiona. Po przepłukaniu pod bieżącą wodą, zwykłe włókno straciło barwę, natomiast aminolizowane - nie.
Wnioski: Reakcja jest przydatna, gdy chcemy zafarbować włókna metodami ekologicznymi. Jednak w przemyśle może się wiązać na większą skalę z dużymi kosztami – skoro trzeba podgrzewać do temperatury wrzenia mieszaninę przez godzinę, to musi ona przez godzinę pobierać prąd. Gdy nie wymaga tego ekologia lub zależy nam na niższej cenie produktu, być może warto poszukać innego rozwiązania.