grecki lekarz HIPOKRATES (ok. 460-377)
Teza o zależności ludzkiego zachowania od ciała, a konkretnie od fizjologii.
Lekarz rzymski GALENUS (131 -201)
Nauka o temperamentach: zależność od przewagi w organizmie jednego z płynów ustrojowych:
krwi (sangwinik),
żółci (choleryk),
czarnej żółci (melancholik)
flegmy (flegmatyk).
1628 r.- odkrycie krążenia krwi przez Harvey'a
Podstawą ruchu jest krążenie krwi, a nie dusza.
Krążenie krwi jest procesem mechanicznym i wszystkie inne procesy można sprowadzić do operacji mechanicznych.
W filozofii odbiło się to mechanistycznymi i biologicznymi koncepcjami człowieka.
KARTEZJUSZ (René Descartes,1596-1650)
Cogito, ergo sum – jedyne, czego można by pewnym, to poczucie własnego istnienia.
Dualizm psychofizyczny
człowiek – istota złożona z ciała i duszy, z substancji rozciągłej i substancji myślącej.
Mechanicyzm: ruch i stan spoczynku wystarczają, aby wyjaśnić całość zjawisk fizycznych, w tym także procesy zachodzące w organizmach.
Pogląd na duszę jako na „ja” świadome, myślącej obdarzone wolą (jaźń).
John LOCKE (1632-1704)
Ojciec oświecenia
Koncepcja mechanistyczna człowieka - tabula rasa.
Nihil est in intellectu, quod non fuerit antea in sensu.
Ewolucjoniści
Charles DARWIN (1809-1882)
O powstawaniu gatunków
Dziedziczenie z modyfikacjami
Dzięki genom potomstwo na ogół jest podobne do swoich rodziców.
Mutacje i rekombinacje genów sporadycznie wprowadzają nowe, podlegające dziedziczeniu modyfikacje.
Wilhelm WUNDT (1832-1894)
1879 r. - w Lipsku pierwsza pracownia psychologii doświadczalnej.
Badanemu podawano bodziec, który wywoływał wrażenia. Zadaniem eksperymentatora był dokładny opis treści świadomości i rejestrowanie wszystkich reakcji towarzyszących.
Pragmatyzm
William JAMES (1842-1910)
Funkcjonalizm: wszelkie trwałe zmiany tłumaczy się przystosowaniem organizmu do środowiska.
Alexander BAIN (1818-1903)
Kontynuatorem idei Karola Darwina na terenie Anglii Równoległość procesów fizjologicznych i procesów psychicznych.
Na podstawie badania instynktów twierdził, że organizm nie tylko odpowiada na zewnętrzne wrażenia, ale sam jest źródłem impulsów.
John Hughlings JACKSON (1835-1911)
Ewolucjonizm w neuropsychologii
Ewolucja układu nerwowego polega na
- stopniowym przejmowaniu czynności ośrodków najniższych przez ośrodki wyższe,
- komplikowaniu się czynności nerwowych
- zastępowaniu czynności automatycznych dowolnymi (kierowanymi wolą).
Ośrodki u.n. będące podstawą organiczną świadomości, są najbardziej złożone i najbardziej narażone na zaburzenia bądź rozpad, czyli dyssolucję, tzn. na proces odwrotny do ewolucji.
Iwan PAWŁOW (1849 -1936)
Badania w zakresie psychofizjologii.
Odruchy warunkowe: wyuczone, w przeciwieństwie do odruchów bezwarunkowych, będących wrodzoną reakcją organizmu.
Tym, co wywołuje (warunkuje) powstanie odruchów warunkowych, jest skojarzenie (wyuczenie się) związku pomiędzy jakimkolwiek bodźcem, dotychczas obojętnym dla organizmu, a reakcją na bodziec nieobojętny dla organizmu.
Amerykanin John Broadus WATSON (1878-1958).
Badania nad białymi szczurami i małpami człekokształtnymi.
Świadomość jest przedmiotem fikcyjnym psychologii naukowej.
Psychologia naukowa - taka, która potrafi opisać zachowania człowieka w sposób mierzalny.
Zachowanie (ang. behavior) - ruchowa odpowiedź człowieka lub zwierzęcia na daną podnietę lub układ podniet, czyli sytuację.
Modelem podstawowym jest S-R, czyli bodziec i reakcje.
Rozwój psychiczny jest procesem wytwarzania się nawyków (uczenia się) reagowania w określony sposób na sytuację.
Edward Ch. TOLMAN (1886-1959)
Model S-O-R
„O” - zmienna pośrednicząca:
zachowania celowe, nawyki, konstrukty poznawcze, potrzeby jako bodźce wewnętrznie modyfikujące.
Burrhus Frederic Skinner (1904-1990)
powrót do klasycznego behawioryzmu
Urządzenia do eksperymentalnych badań nad zwierzętami. „Skrzynka Skinnera” do warunkowania reakcji zwierząt.
Poglądy typowe dla behawioryzmu klasycznego:
Obserwacje poczynione na zwierzętach mają bezpośrednie zastosowanie w interpretacji zachowania się ludzi.
Schemat zachowania się rozumiany jako reakcja na bodziec jest w zasadzie najzupełniej zadowalający. Nie wnętrze człowieka (myśli, emocje, postawy), ale środowisko zewnętrzne decyduje.
Zachowanie organizmów zależy także od konsekwencji, jakie zachowanie powoduje.
Nawrót do oświeceniowego sensualizmu - koncepcji człowieka jako tabula rasa (John Locke), przekonania, iż jednolitość warunków zapewnia jednolitość zachowań się ludzi, którzy znaleźli się w danym środowisku.
Dusza nie istnieje - skoro nie podlega poznaniu zmysłowemu, to znaczy, że jej nie ma.
Przy całej krytyce behawioryzmu, jako teorii skrajnie sensualistycznej, należy jednak uznać, że człowiek bywa czasami tak manipulowany jakby był maszyną, wręcz zgadza się na to. Skoncentrowany na karach czy nagrodach, jakich dostarcza mu środowisko, zapomina czasem o swojej godności, wolności i odpowiedzialności.
Skinner odsłonił więc pewien mechanizm, który funkcjonuje czy może funkcjonować w człowieku i społeczeństwie.
Powieść: Walden Two (1948)
Idealne społeczeństwo, oparte na nauce o zachowaniu.
Centralnym miejscem osady jest budynek główny, otoczony wiejskim krajobrazem, w którym mieszka, pracuje i spędza swój czas wolny ok. 1000 osób.
Członkowie nie przywiązują wagi do więzów krwi, a podstawą funkcjonowania społeczności nie jest rodzina.
Rząd, menadżerowie i naukowcy.
Los Horcones – w Meksyku,
założone w 1973 r. przez grupę psychologów
22 budynki, zagroda dla zwierząt, ogród i sad.
W latach 80. i 90. XX w. ok. 60 osób,
w 2007 tylko 4 osoby (potomkowie założycieli)
Niemiec Kurt LEWIN (1890-1957).
Zachowanie funkcją pola spostrzeżeniowego.
Podstawowe pojęcia: spostrzeżenie, pole spostrzeżeniowe, tło i figura.
Człowiek to nie maszyna, ale system, który spostrzega rzeczywistość w sposób wybiórczy.
Organizm nie reaguje na wszystko, co się wokół niego znajduje, ale w zależności od tego, co i jak spostrzega. Ta sama rzeczywistość może być różnie spostrzegana przez dwie osoby.
W polu spostrzeżeniowym wyodrębnia się figura (Gestalt) na znacznie mniej wyraźnym tle.
Koncentracja jednostki jest wybiórcza - to, co dla jednego człowieka jest figurą (jest ważne), dla drugiego może być tylko tłem (mniej ważne).
Terapia
Różnicowanie i scalanie
Wartościowanie