MIKROEKONOMIA – wykłady

Historia w pigułce

Ekonomia- wywodzi się ze starożytnej Grecji

Oikos- dom, gospodarstwo domowe

Nomos- zasady, reguły, prawo

1. Arystoteles- uważał, że ceny powinny być słuszne i sprawiedliwe

Pierwotnym źródłem takiego poglądu nie były koszty produkcji (praca niewolnicza), płaca robocza zbędna.

Odsetki od zaciągniętej pożyczki nie mogły być także traktowane jako element produkcji, wykazano, że jest to działalność nieetyczna i godna potępienia.

1. Feudalizm- opierał się na władaniu ziemią przez feudalną szlachtę oraz przywiązaniu chłopa do ziemi szeregiem obowiązków.

Pochwała pracy jako czynnik produkcji, krytyka pożyczanie pieniędzy w celach zarobkowych.

Przedstawiciel tego okresu- św. Tomasz Akwinu (1225-1274) – twórca koncepcji tzw. Ceny sprawiedliwej.

1. Merkantylizm- kapitalizm kupiecki (od połowy XV w. do połowy XVIII w.)

• Najważniejszą postacią jest kupiec

• Zniknęło pojęcie „ceny sprawiedliwej”

• Ważny staje się handel zagraniczny ( głównie źródło zwiększenia bogactwa narodowego) – zwiększenie podaży pieniądza (złota), a nie produkcją towarów i usług

1. Fizjokraci- (druga połowa XVIII w.)- pogląd w którym uważa się rolnictwo za główne źródło bogactwa.

Swoje poglądy opierali na prawach naturalnych, sprawy rządzenia i ustawodawstwa powinny rozwiązywać się samorzutnie w oparciu o naturalne bodźce.

1. Ekonomia klasyczna –

   • Adam SMITH ( badania nad naturą i przyczynami bogactw narodów), J.B Say, D. Ricardo

   • Za bogactwo uznaje się nie pieniacze a roczny produkt z ziemi i pracy

   • Praca uznawana jest za główne bogactwo, a jego rozmiary zależą od liczby zatrudnionych i wzrostu wydajności pracy.

   • Cena Naturalna – tworzą ją odpowiadające kosztom produkcji: praca, kapitał, renta gruntowa

   • Cena rynkowa – powstaje w wyniku gry podaży i popytu

   • Trzy czynniki produkcji:

     • Praca

     • Ziemia

     • Kapitał

2. Teoria :niewidzialnej ręki rynku”

   • Koncepcja „homo oekonomicus” – człowiek ekonomiczny – egoista, maksymalizacja korzyści ekonomicznej

   • Samoregulacja mechanizmów rynkowych.

3. Prawi SAY’A – cała podaż znajduje nabywców

   • D. Ricardo – „zależne prawo płac” teoria kosztów komparatywnych (praca jest towarem, ma swoją cenę naturalną i rynkową)

   • Cena rynkowa pracy – ilość środków potrzebnych do utrzymania robotników i jego rodziny.

4. Myśl Marksistowska – Marks i Engels

   • Powstanie nowej klasy – proletariatu

   • Walka klasowa

   • Rewolucja polityczna

5. Współczesne nurty myśli ekonomicznej ( rola państwa – państwo opiekuńcze) – J.M. Keynes (1883-1946) – ogólna teoria zatrudnienia, procentów i pieniądza

   • Niewystarczający popyt na towary – bezrobocie przymusowe

   • Interwencjonizm państwowy

6. Monetaryzm – M. Fridman – pieniądz najważniejszy, wysokie stopy %

   • Działania pieniężne mają decydujący wpływ na gospodarkę, zwłaszcza na ceny.

   • Teoria kosztów komparatywnych – np. dwa kraje produkujące dwa towary

     • Wykazał że międzynarodowy podział pracy i związana z nim specjalizacja są korzystne dla obu partnerów nawet wtedy gdy jeden kraj ma absolutną przewagę nad drugim a więc oba produkty wytwarza taniej jak i wtedy gdy ma przewagę względną tzn. każdy kraj ma przewagę w produkcji innego towaru.

Podstawowe pojęcia i przedmiot ekonomia

• Czym zajmuje się ekonomia

  • Jest nauką badającą naturę i przyczyny bogactwa narodów – A. Smith

  • Jest nauką o prawach rządzących produkcją i podziałem dóbr materialnych wytworzonych przez ludzi – D. Ricardo

• Ekonomia – definicja

  • Bada zachowania ludzi którzy dążą do określonego celu podjadając określone zasoby w celu zaspokojenia różnorodnych potrzeb materialnych i niematerialnych

  • Mówi nam że ekonomia bada i formułuje teorie i prawa ekonomiczne mające zastosowanie w gospodarce

  • Ekonomia traktowana jest jako żywy organizm o określonej strukturze i sposobie funkcjonowania. – gospodarka otwarta i zamknięta

• Mikroekonomia – koncentruje się na wyborach dokonywanych przez poszczególne podmioty gospodarcze: gospodarstwa domowe, przedsiębiorstwa i rząd oraz zajmujące się nadaniem zjawisk i procesów zachodzących w różnych fragmentach gospodarki na poszczególnych rynkach

• Makroekonomia – zajmuje się badaniem gospodarki narodowej jako całości, odnosi się do ogólnego obrazu gospodarki a nie szczegółów działalności gospodarczej.

• W ekonomii występują dwa rodzaje sądów:

  • Pozytywne – obiektywne objaśnienie reguł funkcjonowania gospodarki, poprzez przedstawianie rzeczywistości takiej jaką jest, a nie takiej jaką powinna być – jak jest? Dlaczego tak jest?

  • Normatywnie – zbiór ocen i zaleceń opartych na subiektywnym wartościowaniu zjawisk – jak powinno być?, w jaki sposób, jakimi środkami można osiągnąć pożądany stan?

  • Ekonomia pozytywna – jaka jest rzeczywistość?

  • Ekonomia normatywna – jaka powinna być rzeczywistość?

Proces gospodarowania

• Potrzeba – brak czegoś co wprowadza organizm w niepożądany stan, prowadzi to do celu działań w celu zaspokojenia tego braku lub zmiany tego stanu

• Piramida ludzkich potrzeb wg Masłowa

• Czynniki produkcji – ziemia, praca kapitał

  • Ziemia:

    • Ziemia uprawna

    • Grunty pod zabudowę

    • Tereny rekreacyjne

    • Drogo

    • Lasy

    • Woda

  • Praca

    • Umiejętność

    • Kwalifikacje

    • Zdolność

  • Kapitał

    • Budynki

    • Maszyny

    • Urządzenia

    • Środki transportu

    • Surowce

    • Środki pieniężne

    • Papiery wartościowe

• Redystrybucje

• Granica (krzywa) możliwości produkcyjnych

• G – produkcja nie efektywna

• H – produkcja nieosiągalna

Ekonomia – jest nauką o prawidłowościach (prawach ekonomicznych) rządzących procesem gospodarowania,

Rynek papierów wartościowych

1. Podział ze względu na rynek wymiany:

   • Dóbr konsumpcyjnych (towary)

   • Dóbr produkcyjny ( czynniki: ziemia, praca, kapitał)

   • Rynek usług

2. Ze względu na kontrole rynku

   • Wolny

     • Sprzedawcy i nabywcy mają pełną swobodę w określaniu ilości dóbr sprzedawanych i nabywanych oraz cen po jakich dokonują wymiany

     • Na tym rynku „władza gospodarcza” nie sprawuje bezpośredniej kontroli

   • Rynek regulowany – sprzedawcy i nabywcy nie mają pełnej swobody,
     - „władza gospodarcza” sprawuje nad takim rynkiem bezpośrednią kontrolę poprzez np. licencje, ceny minimalne, maksymalne, reglamentację

3. Mechanizm cenowy

   • Sektor rynku – pozwala nam na podzielenie go na sektor rynkowy i sektor nie rynkowy (produkcja która powstaje z potrzeby państwa)

   • Sektor

     • Publiczny

     • Prywatny

Mechanizm cenowy prawa popytu i podaży

• Popyt – ilość dobra jaką nabywcy są w stanie nabyć w określonym czasie przy danym poziomie cen

• Wielkość popytu – zależność między konkretną ilością produktu nabywana po konkretnej cenie.

1. Rodzaje popytu

   • Popyt efektywny – to taki popyt przy którym chęć nabycia towaru poparta jest posiadaniem odpowiedniego ekwiwalentu – np. pieniędzy

   • Popyt potencjalny – pragnienie nabycia określonego dobra nie poparte możliwościami dochodowymi

   • Rodzaje popytu w zależności od motywacji nabywcy

     • Popyt funkcjonalny – wynika z cech jakościowych danego dobra zależy od jego wartości użytkowej tj. całokształtu fizycznych i chemicznych , właściwości towaru dzięki którym może on zaspokoić określoną potrzebę – kategoria obiektywna

     • Popyt niefunkcjonalny- wynika z oddziaływań tzw. „efektów zewnętrznych” na użyteczność tj. subiektywnej przydatności danego dobra dla konkretnego nabywcy, oznacza to, że użyteczność danego dobra może ulegać zmianie w zależności od zachowania innych nabywców

     • Popyt spekulacyjny- wiąże się z oczekiwaniami co do kształtowania się cen w przyszłości

2. Rodzaje zachowań nabywców

   • Efekt „owczego pędu” – oznacza że popyt na dane dobro wzrasta bo inni konsumują to dobro, rodzi on potrzebę utożsamiania się z innymi konsumentami, z ich stylem życia

   • Efekt snobizmu- oznacza to, iż popyt na dobro maleje, gdyż inni kupują to dobro, u nabywców powstaje wówczas potrzeba wyróżnienia się wśród innych bycie ekskluzywnym, odmiennym

   • Efekt Veblenowski- dotyczy on popytu na tzw. „dobra prestiżowe”, które konsumpcję świadczy o statusie konsumenta, nosi znamiona konsumpcji ostentacyjnej, dlatego też popyt na tego typu dobra wzrasta wraz ze wzrostem ich cen

3. Paradoksy popytu

   • Paradoks giffena – dobra podstawowe pomimo wzrostu cen nie powoduje spadku popytu a nawet powoduje jego wzrost

   • Paradoks Veblena – dobra luksusowe – im droższy produkt tym lepiej dla jego posiadacza

   • Paradoks spekulacyjny –

4. Czynniki kształtujące popyt (cena i determinanty poza cenowe popytu)

   • Poziom realnych dochodów ludzi

   • Cena dóbr substytucyjnych (zamienników)

   • Cena dóbr komplementarnych ( uzupełniających)

   • Preferencje i gusta nabywców

   • Oczekiwania co do przyszłej ceny danego dobra

   • Oczekiwania co do przyszłej ceny dobra substytucyjnego

   • Oczekiwania co do przyszłego poziomu dochodów

   • Warunki sprzedaży ratalnej

   • Reklama

   • Czynniki losowe (wiek, płeć, wykształcenie)

5. Popyta a cena – krzywa popytu

   • Zależność pomiędzy popytem a cena jest na ogół zależnością odwrotną!!!

   • Wzrost ceny P₁ do P₂ spowoduje spadek ilości nabywanego produktu z Q₂ do Q₁

   • Spadek ceny P₂ do P₁ spowoduje spadek ilości nabywanego produktu z Q₁do Q₂

• Zmiana ceny wywołuje zmianę wielkości popytu, czemu odpowiada krzywa popytu

1. Cenowa elastyczność popytu

   • 

   • ∆d – zmiana popytu (wzrost spadek)

   • D – dotychczasowy popyt

   • ∆d – zmiana ceny(wzrost spadek)

   • P – dotychczasowa cena

2. 5 rodzajów popytu – Karolina

3. Podaż – ilość dobra –

   • Wielkość podaży – relacja pomiędzy konkretną ilością dóbr zaoferowanych przez producenta i zaoferowanych po konkretnej cenie

4. Czynniki kształtujące podaż:

• Cena czynników produkcji(koszty)

• Cena dóbr komplementarnych (uzupełniających)

• Zmiana opłacalności produkcji innych dóbr

• Stosowane technologie produkcji (postęp technologiczny)

• Cel działalności przedsiębiorstwa (dążenie do osiągnięcia zysku, ryzyko, strategia)

• Czynniki losowe

• Podatki, subsydia (pogoda)

1. Krzywa podaży

   • 

2. Cenowa elastyczność podaży

   • E_S^P>1 – podaż elastyczna - oznacza to że zmiana ceny o 1% powoduje zmianę podaży o więcej niż 1%

   • E_S^P<1 – podaż nieelastyczna - oznacza to że zmiana ceny o 1% powoduje zmianę podaży o mniej niż 1%

   • E_S^P=1 – podaż proporcjonalna - procentowa zmiana podaży jest taka sama jak procentowa zmiana ceny

   • Krzywa podaży ilustruje reakcje podaży na zmianę ceny, siłę tej reakcji możemy mierzyć za pomocą współczynnika cenowej elastyczności podaży!!!

   • Jest to stosunek procentowej (względnej) zmiany podaży na dane dobro do procentowej (względnej) zmiany jego ceny

   • 

   • ∆s – zmiana podaży (wzrost spadek)

   • S – dotychczasowa podaż

   • ∆d – zmiana ceny(wzrost spadek)

   • P – dotychczasowa cena

   • Określa stopień reakcji podaży na zmianę ceny

3. Równowaga rynkowa – złoty środek popytu i podażdy:
   

4. Krzywa podaży a cena rynkowa
   

MIKROEKONOMIA – ćwiczenia

MAKROEKONOMIA – wykłady

Systemy gospodarcze

• Istota pojęcia

  • MIKROEKONOMII - Dla badacza procesów makroekonomicznych systemem gospodarczym jest na ogół pojedyncze organizacja gospodarcza np. firma, szkoła, gospodarstwo domowe itp.

  • MAKROEKONOMII - Jeśli natomiast przedmiotem badań są zjawiska i procesy makroekonomiczne – odnoszące się do ogółu uczestników gospodarowania w kraju – systemem gospodarczym jest gospodarka krajowa.

• W strukturę systemu gospodarczego wchodzą:

  • Sfera realna

    • Geograficzna przestrzeń gospodarki krajowej

    • Rozpoznanie zasobów naturalnych

    • Wytworzona przez ludzi materialna baza produkcji (budowle, maszyny, linie komunikacyjne) a także zmagazynowane dobra konsumpcyjne i produkcyjne

    • Ludność i zmiany w jej strukturze

    • Materialna i niematerialna działalność gospodarcza, obejmująca proces wytwarzania dóbr i usług konsumpcyjnych i produkcyjnych, rzeczowe, finansowe i osobowe czynniki wytwórcze zaangażowane w produkcji, formy nierównowagi w gospodarce (inflacja, niedobory, bezrobocie)

  • Sfera regulacji

    • Wzajemne odziaływanie decydentów i wykonawców zadań \

    • Normy prawne, które są nakazami i zakazami zewnętrznymi jak np. zasady podatkowe, przepisy celne zasady kredytowania i obiegu pieniężnego, prawa i obowiązki pracownika i pracodawcy

    • Normy wewnętrzne, czyli zakazy i nakazy moralne. Którymi kierują się ludzie w swych decyzjach ekonomicznych.

    • Organizacje, które prowadzą działalność regulacyjną oraz reguły postepowania tych organizacji

  • Skuteczność systemów

    • Systemy ekonomiczne spełniające dla możliwie największej liczby uczestników warunek realizacji własnych celów, muszą spełniać równocześnie kryteria

      • Efektywności mikroekonomicznej

      • Równowagi na poszczególnych rynkach.

      • Wzrostu gospodarczego w warunkach stabilizacji i równości szans

    • W praktyce wystarczającym warunkiem sprawności systemu ekonomicznego jest jego efektywność ekonomiczna w realizacji celów uczestników gospodarowania.

  • Poszczególne systemy gospodarcze możemy podzielić na:

    • Kierowane przez państwo

    • Samoregulowane (wolny rynek)

    • Dualne lub inaczej asocjacyjne, czyli stanowiące kombinacje elementów kierowania przez państwo i mechanizmów samoregulacji,

  • Rodzaje Gospodarki

    • Centralnie planowane

      • Kierowanie gospodarką polega na bezpośredniej ingerencji administracji gospodarczej w procesy realne lub za pomocą następujących regulatorów ekonomicznych

        • Regulatorów pieniężno-kredytowych takich jak stopa procentowa i kurs walutowy.

        • Regulatorów cenowo-dochodowych w postaci reguł ustalenia cen i płac

        • Regulatorów fiskalnych w postaci rozmaitych rodzajów podatków, stóp podatkowych, ulg i zwolnień podatkowych i quasi-podatków, np. obligatoryjne składki ubezpieczenia społecznego, podatek od ponadnormatywnego wzrostu wynagrodzenia.

    • Wolny rynek

      • Jedyny sprawdzony system samoregulowany, w przeciwieństwie do systemów regulowanych centralnie, wyklucza ingerencje centralną w gospodarce.

      • Działalność organizacji gospodarczych, w ramach tego systemu, kształtuje się pod wpływem zewnętrznych – w stosunku do przedsiębiorstw – parametrów.

      • Cechy wolnego rynku

        • Są dwa rodzaje podmiotów gospodarczych gospodarstwo domowe i przedsiębiorstwo.

        • Podmioty gospodarcze spotykają się na rynku dóbr konsumpcyjnych oraz na rynkach czynników produkcji

        • Poziomy mechanizm regulacji, oparty na odpłatności świadczeń

        • Nieobecności powiązań hierarchicznych i brak administracyjnych ograniczeń popytu i podaży. Oraz swobodne kosztowanie cen.

        • Producenci i konsumenci dążą do ograniczonej maksymalizacji swoich korzyści

        • Każda dokonana transakcja powoduje przepływ pieniądza i towarów między uczestnikami rynku, nie wywołując żadnych skutków ubocznych

        • Konieczna jest działalność państwa ze względu na realizację celów społecznych, których realizacja nie przynosi zysku.

        • Występuje redystrybucja dochodów przez państwo za pomocą systemów podatkowych w tzw. Sferze budowlanej.

      • Niedoskonałości wolnego rynku

        • Niedostarczenie przez rynek wszystkich dóbr lub dostarczenie ich w niedostatecznej ilości ( dobra publiczne, merytoryczne i niemerytorycznie)

        • Tendencja do ograniczonej monopolizacji jako produkt konkurencji

        • Deformacje cenowe – wielopoziomowość cen, gałęziowo zróżnicowane płace, różne stawki podatku obrotowego.

        • Niepełna informacja na rynku

      • Realne systemy rynkowe

        • Są zwykle systemami mieszanymi w tym sensie ze zawierają zarówno autonomiczny mechanizm regulatorów jak również centralny układ regulacji

        • Wynika to z faktu ze każdy z tych układów wykazuje tendencje do stwarzania napięć i dysproporcji

        • „Tyle regulacji ile jest konieczne i równocześnie tyle rynku, ile jest możliwe”

      • Zakres i formy ingerencji państwa w gospodarkę

        • Realizowanie prawa gwarantującego przestrzeganie przez podmioty gospodarcze reguł wymiany i konkurencji. Są to przede wszystkim gwarancje wolności gospodarczej i własności prywatnej oraz odpowiedzialności, tworzące instytucje własności i rynku

        • Popieranie wolnej konkurencji – (w celu zapewnienia swobód ekonomicznych i różnych szans oraz stwarzania warunków do rozwoju przedsiębiorczości)

        • Dokonywanie przez system podatkowy redystrybucji dochodów na rzecz osób i grup, które z przyczyn naturalnych i losowych nie są w stanie sprostać regułom rynku. Są to transfery dochodów na rzecz ludzi bezrobotnych, niepełnosprawnych oraz programy pomocy socjalnej

        • Działania na rzecz stabilizacji gospodarczej ( w celu poprawienia koniunktury, przeciwdziałania inflacji itp. )

        • Regulowanie pewnych dziedzin gospodarki przez państwo, które zastępuje mechanizm rynkowy np. w formie dostarczania dóbr publicznych lub tworzenia innych niż rynkowy mechanizmów regulacji np. w celu zmniejszenia negatywnych skutków ubocznych spowodowanych przez rynek lub wyeliminowania negatywnych dóbr rynkowych.

      • Specyfikacja polskiej gospodarki

        • Jest to gospodarka dualna, co oznacza istnienie sfery funkcjonowania i sfery regulowanej przez państwo. Sfera rynkowa stopniowo się rozszerza, a ograniczona jest sfera regulowana przez państwo.

        • Państwo reguluje proces transformacji , tj. tworzy nie istniejące w gospodarce centralnie planowanej rynki i ich instytucje, kieruje procesem denacjonalizacji, promuje przedsiębiorczość i konkurencje.

        • Państwo podejmuje działania korygujące błędy dualnego mechanizmu gospodarczego, co tylko częściowo jest podobne do działalności państwa w gospodarce mieszanej.

        • Państwo wykazuje wiele niedoskonałości, które zostały przezwyciężone lub złagodzone w dojrzałych gospodarkach rynkowych. Są to: korupcja, biurokratyzacja gospodarki oraz uleganie grupom nacisku, dążącym do ograniczenia konkurencji i zniekształcenia mechanizmu rynkowego.

• Problem pomiaru aktywności ekonomicznej

  • Każde państwo realizuje w praktyce określoną koncepcje wzrostu gospodarczego

  • Dobrobyt społeczny – według szkoły skandynawskie można rozróżnić trzy sfery potrzeb ludzkich, charakteryzujących dobrobyt społeczny

    • Posiadanie (to have)

    • Uczucie ( to love)

    • Istnienie ( to be)

  • Pomiar dobrobytu społecznego

    • Koncepcja mierzenia dobrobytu społecznego sprowadza się na ogół do konstruowania wartościowych miar i dobrobytu, bądź syntetycznych miar dobrobytu w jednostkach naturalnych.

    • W pierwszym przypadku ma się do czynienia z systemami rachunkowości narodowej MPS i SNA w drugim mamy do czynienia z wieloma koncepcjami pomiaru np.

      • MPS – tylko praca wydatkowana w sferze produkcji materialnej jest pracą produkcyjną tworzącą dochód narodowy

      • SNA – każda praca społecznie użyteczna jest pracą produkcyjną tworzącą dochód narodowy.

    • Miary poziomu działalności gospodarczej wg SNA

      • Miary ogólnej produkcji krajowej

        • PNB – produkt narodowy brutto
          PNN – produkt narodowy natto
          PKB – produkt krajowy brutto

      • Miary poziomu dochodu i konsumpcji społecznej

        • DN – dochód narodowy

        • DO – dochód osobisty

        • DOdD - dochód osobisty do dyspozycji

      • Miara trudności znalezienia zatrudnienia ( stopa bezrobocia)

      • Miara trwałego wzrostu ogólnego poziomu cen ( stopa inflacji)

  • PNB

    • Definicje

      • Jest to suma dochodów z czynników produkcji osiągniętych przez mieszkańców danego kraju, czynnikiem produkcji są: praca, ziemia, kapitał

      • Suma finalnej sprzedaży netto zrealizowanej przez mieszkańców danego kraju. Netto oznacza że należy wykluczyć nasz import, czyli sprzedaż przez zagranicznych właścicieli czynników produkcji.

      • Jest to suma wartości dodanej wytworzonej na każdym etapie procesu produkcji

    • Na PNB można spojrzeć jako na:

      • Strumień produktów czyli sumę dóbr i usług finalnych wyrażonych w bieżących cenach rynkowych

      • Strumień dochodów i kosztów czyli sumę dochodów z czynników wytwórczych (płac, procentów, rent, zysków) które są jednocześnie kosztami tworzenia dóbr finalnych w danym społeczeństwie.

    • Uwagi

      • PNB mierzony jest w cenach rynkowych które w wielu przypadkach zawierają podatki pośrednie (VAT, akcyza) a zatem cena nie jest tą samą którą otrzymuje sprzedawca danego dobra

      • PNB obejmuje wyłącznie dobra i usługi wytworzone w bieżącym okresie, a zatem sprzedaż używanych samochodów, starych domów, dzieł sztuki stanowi jedynie transfer dóbr, które były uwzględnione przy obliczeniu PNB w latach ubiegłych ( nie zwiększa się PNB w danym roku)

      • Transakcje finansowe typu sprzedaż papierów wartościowych, alimenty, emerytury stanowią jedynie przejaw transferu własności: nie są przejawem nowej produkcji, a zatem nie są wliczane do PNB

      • PNB obejmuje jedynie dobra i usługi finalne, wyklucza wartość Pieniężna dóbr pośrednich, czyli wytwarzanie w celu dalszej obróbki ( unikanie podwójnego liczenia)

    • Zalety miernika PNB

      • PNB jest najlepsza z miar jaką dysponujemy przy systematycznej ocenie sytuacji gospodarczej, ponieważ obarczony jest stosunkowo najmniejszymi błędami

      • Jego obliczenie wymaga stosunkowo niewielkich nakładów

      • Jest miernikiem który obejmuje najszerzej gospodarkę.

    • Wady miernika PNB

      • Nie ujmuje produkcji która wchodzi na rynek ( wyklucza niezarobkową działalność ludzi z której wynoszą korzyści oni sami i ich otoczenia)

      • Nie obejmuje działalności szarej strefy ( działalność legalna ale nie wykazana w rejestrach działalności nielegalna)

      • PNB nie obejmuje satysfakcji psychicznej z tytułu posiadania czasu wolnego

      • Nie obejmuje tzw. Renty konsumenta z tytułu posiadania dóbr trwałego użytku w gospodarstwie domowym.

      • Fakt ujawnienia produkcji antydóbr ( alkohol, papierosy, broń)

  • PKB

    • PNB Mierzy wartość dóbr i usług produkowanych przez mieszkańców danego kraju, natomiast PKB mierzy wartość dóbr i usług wytworzonych w obrębie danego kraju

    • Stanowi miarę produkcji wytworzonej przez czynniki wytwórcze zlokalizowane na terytorium danego kraju niezależnie od tego kto jest ich właścicielem

    • PNB=PKB + dochody netto z tytułu własności i/lub pracy za granicą.

  • Dochód narodowy – ogólnie to czym dysponuje państwo

  • Dochód osobisty -

  • Pieniądz jest towarem za pomocą którego dokonywane są transakcje kupna i sprzedaży.

  • Pieniądz papierowy lub bezgotówkowy.

  • Wymiana barterowa – to taki rodzaj wymiany w której następuje wymiana towaru za towar.

  • Kruszec – złoto i srebro –

  • Lichwa – proces który polega na pożyczaniu pieniędzy na bardzo wysoki procent.

  • Funkcje pieniądza

    • Miernik wartości - cena

    • Środek wymiany – za dobro lub usługę.

    • Środek płatniczy – kiedy regulujemy różnego rodzaju zobowiązania względem kredytodawcy.

    • Środek przechowywania lub gromadzenia bogactwa – tezauryzacja –

  • Podaż pieniądza – kieruje bank centralny który w naszym przypadku jest NBP

    • Podaż nie zależy od stopy procentowej

    • Podaż zależy od szybkości obiegu pieniądza –

  • Popyt na pięniądza

    • Uzależniony jest od stopy procentowej

    • Im wyższa stopa procentowa tym mniejsze realne zasoby pieniądza

    • 3 todzaje popytu na pieniądza

      • Popyt transakcyjny – polega na posiadaniu pieniędzy w gotówce w celu zrealizowania transakcji kupna i sprzedaży

      • Popyt spekulacyjny – polega na utrzymywaniu pieniędzy w gotówce w celu nabycia dóbr stanowiących alternatywne źródło naszego dochodu

      • Popyt przezornościowy – polega na utrzymywaniu pieniędzy w gotówce w celu zrealizowania nieprzewidzianych wcześniej transakcji zakupu dóbr i usług

  • Bank to przedsiębiorstwo które trudni się zawodow różnynymi transakcjami pieniedznymu, nastwaiony na zysk

    • Bank centralny

      • Instytucja niezależna, publiczna sprawująca kontrola nad całym systemem finansowym,

        • Funkcje baku centralnego

          • Emisyjna – drukowanie pieniędzy

          • Bank banków – jest kredytodawcą ostatniej instacji, reguluje wewnętrzny obieg pieniądza, kształtuje potencjał kredytowy banków komercyjnych

          • Bank państwa – jest bankiem dla państwa, udziela kredytu rządowi, obsługuje dług publiczny, kszatłtuje (wyznacza) kurs walut, ma

            • Stopa rezerw obowiązkowych – wyznaczana procentowo ilość pieniądza jaką bank komercyjny musi utrzymywać w banku centralnym w celu utrzymania swoejej płynności finansowej

            • Kredyt refinasowy – jest to kredyt który udzielany jest bankom komercyjnym przez bank centralny w celu zniwelowania ubytków pieniędzy wynikających z wycofywania wkładów.

            • Operacje otwartego rynku – które polegają na kupnie i sprzedaży papierów wartościowych .

    • Banki komercyjne – operacyjne –

      • Funkcje

        • Prowadzenie rachunków bieżących

        • Udzielania kredytów

        • Inwestycyjna

        • Doradcza

        • Skup i sprzedaż dewiz – papierów wartościowych

        • Banki komercyjne nie mogą emitować pieniędzy – kreuja tzw pieniądz bankowy,

.

Bezrobocie:

• Zasoby siły roboczej – osoby w wieku produkcyjny 16-67 roku życia – zatrudnieni i bezrobotni

• Współczynnik aktywności zawodowej – pokazuje jaką cześć ludności w wieku produkcyjnym stanowią bezrobotni. Im wyższy jest ten współczynnik tym oznacza że bezrobotnych jest więcej

• Stopa bezrobocia – pokazuje jaką cześć zasobów zasobów siły roboczej stanowią bezrobotni.

• Rodzaje bezrobocia

  • Dobrowolne – z własnej woli , naturalne

  • Przymusowe – które kształtowane jest na skutek niewystarczającego popytu na towary. (Keynesowskim)

  • Strukturalne – niedopasowanie struktry popytu pracy i podaży – górnictow hutnictwo.

  • Koniukturalne - wynika z cyklu koniunkturalnego

  • Technologiczne – technologia wypiera człowieka

  • Naturalne – stan równowagi rynkowej.

• Polityka bezrobocia

  • Aktywna – mikroekonomiczny, makroekonomiczny

  • Pasywna – dotyczną pokmocy finasowej dla bezrobotnych – zasiłki, odszkodawania,