PEDAGOGIKA SPECJALNA II SEMESTR

Wykład 1, 20.02.12

PEDAGOGIKA LECZNICZA – nozopedagogika, pedagogika terapeutyczna

Nozos – choroba

Nozologia – nauka o chorobach

Przedmiotem pedagogiki leczniczej są dzieci przewlekle chore, niesprawne ruchowo.

Grzegorzewska wyodrębniła:

• Dzieci kalekie – realizowały normalny program, metody pracy dostosowane do terapii medycznej

Janina Doroszewska – lokalizuje pedagogikę leczniczą w tej samej grupie co pedagogika niedostosowanych społecznie.

- 1947r. wyodrębniła dział kształcenia nauki wychowawców …….

- produktywizacja osób niepełnosprawnych – czyli kalekich w wyniku działań wojennych

PREKURSORAMI SAL SENATORYJNYCH były kolonie lecznicze

1887 r. w Rabce – 1 kolonia lecznicza

W Busku – 1 sanatorium lecznicze „Górka”(powstało na podstawie kolonii leczniczej) – leczono na gruźlicę kostno – stawową, powołano tu szkołę podstawową.

- organizatorem jest Szymon Starkiewicz, jego żona Wanda była pedagogiem

- sanatorium utrzymywało się z dotacji

- 1945 – po wojnie je upaństwowiono

- 1945 – biskup Adam Sapiecha powołał Komitet pomocy dla ofiar wojny

- 1917 – potem utworzył zakład dla dzieci chorych

- Emil Godlewski edukował w Zakopanym

DZIECKO PRZEWLEKLE CHORE:

• To takie, które wskutek przewlekłej choroby (ciężkiej) jest pozbawione normalnych warunków życia, dostępnych dla dzieci normalnych

• Cierpi na chorobę nieuleczalną lub powracającą, trwającą 1 rok lub dłużej

Czynniki obciążające:

1. Lęk

2. Ból

3. Ograniczenie aktywności

Powoduje to urazy psychiczne.

Zaburzenia, które stanowią te urazy (czynniki):

• Sama choroba – może powodować obniżenie samopoczucia, percepcji

• Sam proces leczenia

- ograniczona aktywność fizyczna, poznawcza, samodzielność

- dziecko odizolowane od środowiska społecznego

- ograniczenie możliwości uczenia się

• Niewłaściwe postawy rodziców i nauczycieli lub stosowanie taryfy ulgowej

• Niewłaściwe zachowania rówieśników

• To jak sam pacjent przyjmuje swoją chorobę

Chorobę można traktować jako:

• Wyzwanie – trzeba walczyć z chorobą

• Wróg – trzeba ją zwalczyć w każdy możliwy sposób

• Kara – zasłuzona – bo nie zrobiłam badań, paliłam, nie dbałam o zdrowie

- niezasłużona – bo dbałam o siebie, regularnie robiłam badania

• Słabość – wzmaga uczucie wstydu, zaprzeczanie choroby, ukrywanie jej

• Ulga dla hipochondryka, poszukiwanie korzyści – należy mi się spokój

• Uszkodzenie – jakaś strata; albo depresja, albo postępowanie rozsądnie

• Krzyż – który według katolików należy nieść

CHOROBA SZPITALNA, HOSPITALIZM – gdy dziecko sobie nie radzi, objawy wywołane długim pobytem w szpitalu, zanik kontaktów społecznych;

1. objawia się to bierną akceptacją choroby :

• dziecko nie współdziała z personelem,

• zatraca poczucie odpowiedzialności za siebie i swój stan zdrowia, gdyż potrzeby zaspokaja ktoś inny

1. wypaczona i zniekształcona ocena rzeczywistości,

2. zniekształcone postrzeganie środowiska przyrodniczego,

3. rozluźnione więzi rodzinne.

Fazy nasilenia się tej choroby:

• protest

• rozpacz

• zobojętnienie

ZADANIA PEDAGOGIKI TERAPEUTYCZNEJ:

1. ochrona dziecka przed ujemnymi skutkami psychicznymi, spowodowanymi długotrwałym pobytem w szpitalu

2. współdziałanie z terapią medyczną

3. udzielanie pomocy w zaakceptowaniu tego co go spotkało, przekonanie, że nie jest to sytuacja tragiczna

4. zapewnienie dziecku możliwości podtrzymywaniu kontaktów psychospołecznych, aby dziecko nie zapomniało jak się trzeba uczyć

5. pomoc w przygotowaniu do tego, gdy opuści ten ośrodek – do nieprzychylnej sytuacji społecznej

Wykład 2, 27.02.12r c.d. PEDAGOGIKI LECZNICZEJ

Pierwsze kolonie były wstępem do organizowania szkół, sal przyszpitalnych. Zwracano uwagę na to, że czas wolny od zajęć trzeba czymś zająć.

Szkoły przyszpitalne – łączą zabiegi i dydaktykę (musi być dostosowana do dziecka). Wiadomo było, że szkoła daje poczucie normalności.

Pobyt w szpitalu jest trudny ze względu na stresujące zabiegi lecznicze.

Rodzaje TRUDNYCH SYTUACJI (wg Tomaszweskiego):

• sytuacja deprywacji – człowiek pozbawiony czegoś co pozwala normalnie funkcjonować, deprywacja poznawcza – odcięcie od źródeł informacji

• sytuacja przeciążenia – funkcjonujemy na granicy naszych sił fizycznych lub na granicy naszej wytrzymałości nerwowej (wcześniej nie pomyślałbym, że uda mi się wytrzymać to trudne wydarzenie, a jednak wytrzymałem)

• sytuacja utrudnienia – nie możemy wykonać zadania albo ta możliwość jest utrudniona z powodu jakiegoś czynnika

• sytuacja konfliktu – dążymy do czegoś i jednocześnie czegoś unikamy

• sytuacja zagrożenia – istnieje duże prawdopodobieństwo, że zdarzy się coś niedobrego

Sytuacje trudne bardzo wpływają na rozwój dziecka; dużo zależy od tego jak odbierana jest ta sytuacja (czy motywuje czy wprowadza w depresję).

Joanna Doroszewska wyróżniła 2 odmiany terapii stosowanej wobec dzieci chorych:

1. terapia odciążeniowa (spoczynkowa) – sen, leżakowanie

2. terapia czynnościowa (uczynniająca) – aktywnościowa, terapia przez słuch, przez zabawę, przez rozrywkę

GELOTERAPIA – terapia śmiechem, narodziła się w Stanach Zjednoczonych w latach 60-tych, wprowadził ją Adams;

W 1999r powołano fundację „Doktor Klaun”.

Fizjologiczne uzasadnienie skuteczności terapii śmiechem – wentylujemy nasze płuca, wydzielają się endomorfiny.

Terapia ta jest skuteczna dlatego, że dziecko spotyka się z czymś niezwykłym (klaun w szpitalu to już coś niecodziennego) i jednocześnie nie wywołuje to strachu.

Geloterapia oddziałuje także na rodziców (widzą, że dziecko się śmieje – czyli nie jest tak źle)

Proces adaptacji do choroby, FAZY:

• szok

• kryzys emocjonalny

- okres zaprzeczenia

- poczucie winy

- poczucie złości

• okres pogodzenia się z tym

Czynniki, od których zależy proces adaptacji dziecka do choroby:

• jak dziecko postrzega swoją chorobą, a to zalezy od tego jak rodzice traktują chorobę

- jako porażkę

- jako wyzwanie

- poddaje się czy walczy

• wiedza dziecka o chorobie (wie to co usłyszy czy przeczyta w Internecie), wpływa to na to jak dziecko ocenia swoje szanse jak rozumie chorobę – decyduje to o jego zachowaniu, o jego motywacji

Józef Binnebesel – jego badania potwierdzają jak różnie dzieci odbierają taką samą sytuację.

W głównej mierze to nauczyciele są powiernikami – 70% dzieci tak powiedziało.

Głównym celem pedagoga powinno być:

• zaakceptowania przez dziecka sytuacji

• adaptacja przez rodziców

Binnebesel wyodrębnił TANATOPEDAGOGIKĘ – Tanatos – bóg śmierci, brat Hypnosa – boga snu.

TANATOPEDAGOGIKA – subdyscyplina pedagogiki specjalnej; konieczna jest analiza problemów dzieci terminalnie chorych.

Personel medyczny jest nastawiony na biologiczną sferę;

Pedagodzy na psychikę, najbardziej zorientowani w potrzebach dziecka.

Jest między nimi średnia komunikacja.

URAZY JATROGENNE – powstają w wyniku niewłaściwego leczenia w sensie psychicznym i emocjonalnym.

Te urazy mogą być spowodowane tym, że:

• dziecko jest nieprzygotowane psychicznie do zabiegu

• dziecko nie wie co będzie używane, jakie narzędzia

• lęki, które objawiają dzieci są lekceważone

• przełamywanie oporu – personel nie ma na to czasu

• ogranicza się aktywność dziecka ze względu na czynności organizacyjne

• długo, bezczynnie dziecko oczekuje na zabieg

• ograniczało się odwiedziny rodzin (teraz jest inaczej)

• sale są wyposażone monotonnie

Europejska karta praw dziecka w szpitalu – 1988r. uchwalono tą kartę na 1 Europejskiej Konferencji na rzecz dzieci w szpitalu. Początkowo brało udział 13 krajów.

W 98r przejęto rekomendację:

1. dzieci powinny być w szpitalu tylko wtedy, gdy nie ma możliwości by leczone były gdzie indziej za względu na zabiegi

2. dzieci powinny mieć prawo do ciągłego pobytu rodziców, opiekunów. Nie powinno być ograniczeń co do odwiedzin – bez względu na wiek dziecka

3. możliwość i zachęta pobytów rodziców w szpitalu bez dodatkowych kosztów, informowani stale o podejmowanych działaniach

4. dzieci i rodzice powinni mieć prawo do uzyskania informacji, dzieci informowane w sposób odpowiedni do wieku. Łagodzenie i unikanie stresów fizycznych i emocjonalnych związanych z pobytem w szpitalu

5. dzieci i rodzice mają prawo świadomie decydować o zabiegach, o zdrowiu dziecka. Dziecko powinno być chronione przez zbędnymi zabiegami i leczeniem

6. dzieci powinny przebywać w szpitalach z dziećmi w podobnym wieku. Nie z dorosłymi

7. dzieci powinny mieć możliwość zabawy, odpoczynku i nauki w zalezności od ich stanu zdrowia, wieku, samopoczucia. Otoczenie zaprojektowane, wyposażone w sposób zaspokajający potrzeby

8. personel powinien zaspokajać potrzeby fizyczne, psychiczne i emocjonalne dzieci

9. dzieci powinny być traktowane ze zrozumieniem, z poszanowaniem intymności

10. zespół powinien zapewnić ciągłość leczenia

Obraz choroby się zmienia, dziecko modeluje ten obraz w zalezności od tego co ono widzi – duży wpływ mają postawy rodziców.

Choroby przewlekłe charakteryzują się tym, że trwają ciągle lub przez kilka lat. Choroby te powodują zmiany fizyczne, ale i psychiczne dziecka. Ostatnio zwiększa się liczba dzieci przewlekle chorych – spowodowane jest to postepem medycyny (przezywają dzieci z bardzo niską wagą urodzeniową, dzieci urodzone w 23 tygodniu ciąży)

Ok. 10 – 15% dzieci w wieku szkolnym to dzieci chore.

Dzieci przewlekle chore uczęszczają do szkół ogólnodostępnych rejonowych, a zainteresowanie nimi jest nieduże mimo, że mają trudności chociażby w nauce.

Nauczyciel powinien być świadomy dlaczego dziecko zachowuje się tak, a nie inaczej. (Wychowawca powinien przekazać rówieśnikom informacje o chorobie dziecka.??)

ZESPÓŁ TAURETA – tiki, np. bieganie, drgawki.

3 jednostki chorób przewlekłych:

1. padaczka

2. astma

3. cukrzyca

a)PADACZKA – epilepsja, nadmierne wyładowanie neuronów w korze mózgowej. Zespół objawów somatycznych, wegetatywnych, psychicznych.

Postaci epilepsji:

• Drgawki mięśni, twarzy, kończyn

• Ataki bezdrgawkowe

Jeżeli wyładowanie neuronów w jednej półkuli – napad częściowy, ogniskowy – wtedy wymioty, gęsia skórka, zaczerwienienia, oddawanie moczu, sensacje węchowe, zaburzenia poczucia czasu, uczucie lęku, złości, halucynacje, utrata swiadomości lub ataki bez zaburzeń świadomości.

Jeżeli wyładowanie w obu półkulach – napad uogólniony?; objawy:

- przerwanie wykonywanej czynności, zawieszenie się, ataki PETITMAL - związane z napięciem mięśniowym.

- napady toniczno – kloniczne (grammal) – ataki te poprzedzone zaburzeniami- AURĄ, czyli jakieś przykre zapachy, odrętwienie kończyn, potem pojawiają się skurcze toniczne – człowiek krzyczy, może przygryźć język, potem drgawki całego ciała, piana z ust, oddanie moczu, chory jest nieprzytomny, trwa to 2-3 minuty, potem kilkuminutowy sen.

Padaczka może się pojawić w każdym wieku (ale najwięcej przed 20 rokiem zycia)

Przyczyny wystąpienia:

• Geny

• Urazy głowy

• Wady rozwojowe mózgu

• Infekcje okołoporodowe

• Kryptogenne padaczki

Co może wywołać?:

• Szybko powtarzające się dźwięki

• Błyski światła

• Oglądanietv z bliskiej odległości

• Jazda drogą z dużą ilością drzew na poboczu

Ważne zabezpieczenie osoby przed urazami:

Ułożenie na boku, z twarzą trochę w dół, nie wolno krępować, ani wkładać niczego między zęby.

PADACZKA nie wywołuje upośledzenia umysłowego, ale często mu towarzyszy. Iloraz dzieci z padaczką nie odbiega od ilorazu innych dzieci.

W kontaktach z takimi osobami jest wazne, by zapobiegać wyłączaniu ich ze społeczeństwa. Nie należy ograniczać aktywności takiego dziecka. Jedną z cech jest ogromna odmienność dzieci.

Nie ma jednoznacznej odp czy chorobę tę już wyleczono czy nie.

3 letni okres bez napadów – uznaje się, że problem jest zażegnany.

Wykład 3, 05.03.12r.

c.d. CHOROBY PRZEWLEKŁE

B) ASTMA – choroba układu oddechowego, nieprawidłowa reakcja oskrzeli na pewne substancje – powoduje to atak duszności, kaszel. Najczęściej związana jest z alergią, uczuleniem na alergeny (to co się unosi w powietrzu – pyłki wziewne (pyłki, sierść) lub pokarmy)

Atak astmy może spowodować:

• Wysiłek

• Stres

• Zimno

• Suche powietrze

Zadanie dla rodziców, opiekunów:

• Wykryć alergeny

• Jeżeli dziecko ma silne ataki to powinno być zbadane także w szkole

• Zapewnienie dobrych warunków

• Kontrola czy dziecko bierze leki

C) CUKRZYCA – choroba endykromologiczna

Cukrzyca – autodestrukcja, w procesie tym biorą udział czynniki genetyczne,

Nie jest to choroba zakaźna, stałe podawanie insuliny jest warunkiem utrzymania się przy

Życiu.

3 POSTACI CUKRZYCY:

1. Typu pierwszego – destrukcja komórek trzustki – niedobór insuliny; nieuleczalna choroba, wskaźnik zachorowalności wzrasta

2. Typu drugiego - u osób po 40 roku życia, otyłość

3. U cięzarnych kobiet - przejściowe zaburzenie, rozpoznawane na podstawie podwyższonego stężenia glukozy we krwi, pojawiające się u zdrowych dotąd kobiet i ustępujące całkowicie po zakończeniu ciąży

OBJAWY CUKRZYCY:

• Zwiększone pragnienie

• Suchość w ustach

• Chudnięcie

• Zmiany na skórze

• Stałe zmęczenie

POZIOM:

1. Hipoglikemia – zbyt niski poziom cukru; dziecko jest blade, boli go głowa, zaburzenia widzenia, objawy występują, gdy dziecko zje jakiegoś cukierka czy napije się soczku

2. Hiperglikemia – wysoki poziom cukru

Cukrzyca – dziecko często w nastrojach depresyjnych albo agresywnych. U niektórych dzieci wykryto zmiany w mózgu.

POSTAWY RODZICIELSKIE:

• Nadmierna opieka

• Odrzucenie dziecka

Dziecko musi być przygotowane do pomiaru cukru

- mniejsza pojemność pamięci

- zaburzenia koordynacji ruchowej

Cukrzyca w wieku dorosłym – obniżenie sprawności wzroku

2 KATEGORIA DZIECI, KTÓRYMI ZAJMUJE SIĘ PEDAGOGIKA TERAPEUTYCZNA:

Dzieci z uszkodzeniem narządu ruchu

2 GRUPY (pierwszy podział niepełnosprawności ruchowej):

1. Osoby z uszkodzeniem lub brakami w narządzie ruchu

   1. Brak jednej kończyny, kilku

   2. Niewykształcone, źle wykształcone

Amelia i Dysmelia

1. Zaburzenia czynności motorycznych:

   1. Porażenia (paraliże, bezwłady) – całkowicie zniesione ruchy w kończynach, na skutek porażenia układu nerwowego

   2. Niedowłady – częściowe zniesienie czynności ruchowych, spowolnienie ruchów

Drugi podział niepełnosprawności ruchowej:

1. Zaburzenia neuromotoryczne:

   1. Mózgowe porażenie dziecięce*

   2. Stwardnienie rozsiane – powoduje uszkodzenie i rozpad osłonek mielinowych

   3. Dystrofia mięśniowa - zanik mięśni

   4. Choroba Haine – Medina – POLIO choroby rdzenia nerwowego

2. Schorzenia mięśniowo – szkieletowe:

   1. Zapalenie stawów – obrzęk, ból

   2. Wady w budowie kończyn

   3. Brak kończyn (wady wrodzone lub powstałe na skutek urazu)

   4. Choroby układu kostnego: karłowatość (zaburzenie rozwoju kończyn)

   5. Kruche kości

   6. Skolioza

AMPUTACJE:

1. Wrodzone

DYSMELIA – wrodzone zniekształcenia kończyn:

# nierówne kończyny

# zniekształcone dłonie, palce

AMELIA – wtedy, gdy nie ma obu kończyn

TELOMID – lek, który spowodował zwiększenie się liczby osób rodzących się z wadami narządu

ruchu. Miał likwidować objawy ciąży

Dzieci rodzące się z wadami kończyn mają normalnie rozwinięty umysł i są normalnie rozwinięte

intelektualnie.

Łukasz Jankowski – studiował chemię na Politechnice Łódzkiej, poruszał się na deskorolce

1. Nabyte, urazowe – powstałe na skutek wypadku

Proces rehabilitacji:

- nauczanie posługiwanie się protezą

FAZY HOSPITALIZMU:

- rozpacz

- stan zwątpienia

1. Dzieci do 10 r.ż. : żadne zaburzenia zachowanie 1/3

2. Dzieci do 16 r.ż. : 16%

a) 2% - reakcje depresyjne

b) 28% - reakcje depresyjne

a) większa agresja

b) mniejsza agresja

a) większa izolacja

b) mniejsza izolacja

Młodsze dzieci łatwiej akceptują pomoce ruchowe, niż młodzież czy dorosli. Dziecko dużo łatwiej akceptuje protezę, bo odczuwa dużo większą potrzebę poruszania się.

1. Zaburzenia neuromotoryczne :

a) mózgowe porażenie dziecięce* - MPD

John Little (1862) – opisał szereg zaburzeń ruchu u wcześniaków, przypadki te nazwano chorobą Little’a.

MPD – zespół niepostępujących czynnościowych zaburzeń mózgu; neuronu ruchowego, które powstaje w okresie ciąży, porodu lub w okresie okołoporodowym.

30% MPD – to uszkodzenia w okresie płodowym

30% - to niedotlenienie w czasie porodu

10% - przyczyny genetyczne

30% - nieznane

MPD – zespół objawów, upośledzenie funkcji motorycznych. Diagnozuje to neurolog, trudne do rozpoznania zaraz po urodzeniu, dopiero po miesiącu – do roku (dziecko nie pełza, nie podnosi głowy)

Odnotowuje się 2 przypadki na 1000 urodzeń. Niezbędna konsultacja ortopedyczna (decyduje o sprzęcie rehabilitacyjnym).

MPD stopnie:

- lekki

- średni

- głęboki

Rodzaje MPD:

1. Postać spastyczna (PIRAMIDOWA) – wzmocnione napięcie mózgowe, sztywne ruchy; w zależności od ilości kończyn:

1. Monoplegia – jednokończynowe

2. Hemiplegia – jedna strona ciała (ręka, noga skręcona do środka, poruszanie na palcach, ręka w pięść, zaburzone czucie, ograniczone pole widzenia

3. Paraplegia – porażone kończyny dolne, ręce są dość sprawne, bardzo utrudnione chodzenie (jeżeli osoba w ogóle chodzi), chodzenie na palcach, posługuje się kulami lub balkonikiem

4. Tetraplegia – porażenia czterokończynowe, zaburzenia całego ciała, problemy w utrzymaniu głowy, problemy z fiksacją wzroku (trudno utrzymać wzrok w jednym punkcie), trudności w gryzieniu, problemy z artykulacją, dłonie zaciśnięte w pięść, jeżdżą na wózku

1. Postać pozapiramidowa (ATETOTYCZNA) – gwałtowne wijące się ruchy, mogą obejmować mięśnie twarzy, problemy z utrzymaniem równowagi

2. Postać móżdżkowa (ATAKTYCZNA) – niestabilne, trzęsące się ruchy, sprawia wrażenie osoby pod wpływem alkoholu

Z MPD współwystępują”

• Zaburzenia mowy, ekspresji (50%)??

• Zaburzenia wzroku, oczopląs, zezowania, trudności w analizie i syntezie (50%)

• Zaburzenia słuchu, w różnicowaniu dźwięku (25%)

• Upośledzenie umysłowe (30%)

• padaczka

Wykład 4, 12.03.12r.

c.d. MPD

KONSEKWENCJE PSYCHOPEDAGOGICZNE MPD

• trudności w nauce (wynikające z zaburzeń w spostrzeganiu, sprawności rąk, zaburzenia mowy)

• trudności w nawiązywaniu kontaktów z rówieśnikami

• mała samodzielność ruchowa

• małe możliwości zaspokajania potrzeb

• mała dojrzałość społeczna

Konieczne jak najszybsze podjęcie rehabilitacji.

Czasem dochodzi do regresu – dziecko dorasta.

USPRAWNIANIE RUCHOWE DZIECI Z MPD (związane ze stanem psych. Waine – utrzymanie koordynacji mięśniowo-nerwowy) Wykonywanie ćwiczeń, metody:

• skafander kosmiczny – normalizacja napięcia mięśni, są to odciągi, ma zapobiegać bezczynności ruchowej, hipokinezie. Pierwszy ośrodek w Mielnie; Robert Kwiatkowski skonstruował samodzielnie ortezy . 2-3h/dzień ćwiczy śiady, stanie na kolanach, kregi ruchy które są zaburzone. Bardzo kosztowna.

• Metoda Vacława Vojty – czeski neurolog, w Monachium prowadził obserwacje dotyczące rozwoju sprawności psychoruchowej dzieci, dokonał oceny ruchowej zachowań noworodka; jakie ustawienie stawów, zdolność przemieszczania się, spontaniczna motoryka. Na podstawie diagnozy sprawdzał, które dzieci będą miały problemy ruchowe (nie tylko dzieci z mpd). Każdy zestaw ćwiczeń indywidualnie dobrany do dziecka. Dziecko często płacze- dyskomfort a nie ból (bo ból hamuje rozwój człowieka). Ćwiczenia powinny być wykorzystywane kilka razy dziennie – zaangażowani rodzice 4x dziennie po kilka minut. Uważał, że poprzez nacisk na pewne punkty ciała ma wyzwolić naturalne odruchy (co prowokuje mięśnie do ruchu). Metoda ta może być wykorzystywana też do starszych dzieci.

• Metoda NDT Bobath – metoda małżeństwa, oparta na stwierdzeniu, że rehabilitacja powinna wywoływać naturalne odruchy; wykorzystywane duże piłki, walce. Ćwiczy całe ciało. Cel – rozwijanie ruchów prawidłowych i normalizacja napięcie mięśniowego. Metoda nie jest przykra, ani bolesna, ale długotrwała. Nie należy przerywać.

• Nauczanie kierowane/dyrygowane A. Petö – dostosowane meble, w grupie, dzieci muszą umieć się poruszać i mówić. Dzieci wymawiają głośno co robią, główny cel: usamodzielnienie dziecka; dzieci powyżej 3 r.ż., system ambulatoryjny (przyjeżdżają na zajęcia) albo turnusy, metoda długotrwała, ale niebolesna. Każde dziecko dostosowany indywidualnie program.

• Filadelfijski Instytut Osiągania Ludzkich Możliwości

-Glenn Doman – fizjoterapeuta

-Temble Fay – naurolog

-Carl Delecato – psycholog

Przyczyna choroby znajduje się w mózgu, nie rękach czy nogach.

• Funkcjonalna diagnoza mózgu - pattering – wzorzec ruchu przekazywany do mózgu

• Bezkrwawa operacja mózgu

Etapy przez które przechodzi dziecko:

-mimowolne ruchy, bez przemieszczania

-dziecko wykonuje ruchy rękoma i nogami i zaczyna pełzać

-dziecko uczy się chodzenia najpierw wspierając się na rękach i kolanach (raczkowanie)

-chodzenie po pozycji wyprostowanej

Zdrowe dziecko nie pomija żadnego z etapów.

Pełzanie i raczkowanie – ważne w programowaniu mózgu.

METODA PODŁOGOWA – zostawić niemowle na brzuszku na podłodze na wiele godzin, wtedy po jakimś czasie nauczy się pełzać, raczkować i chodzić.

Doman zadał pytanie: co zatrzymuje dziecko w rozwoju?

Rozwój osobniczy jest rehabilitacją. Tak jak u zwierząt.

Różne poziomy mózgu są odpowiedzialne za rozwój motoryki.

• Rdzeń przedłużony – najniższy – poruszanie kończynami i tułowiem

• Most – kontrolowane ruchy tułowia i kończyn

• Śródmózgowie – odp. za to to, że dziecko unosi się na kolanach i zaczyna raczkować

• Kora mózgowa – odp za chodzenie, przyjęcie pozycji wyprostowanej

• Podobne do rozwoju mózgu zwierzęcia.

Udoskonalił metody diagnozy – które piętro mózgu jest odpowiedzialne za rozwój motoryczny: FUNKCJONALNA DIAGNOZA neurologiczna – do jakiego etapu rozwoju mózgu doszliśmy. Tam gdzie się zatrzymał tam trzeba przekazywać wzorzec ruchu do mózgu.

Pattering (Doman) – przesyłanie do mózgu wzorca ruchu, pattering prowadzą trzy do pięciu osób. Jedna osoba zajmuje się głową, reszta kończynami. Albo jednocześnie, albo na przemian kończyny. Nie jest to wzmacnianie mięśniowe, jest to torowanie drogi w mózgu. Wieki neurologiczny i opracowuje ćwiczenia porównuje się z wiekiem chronologicznym. Jest to kosztowne.

Ćwiczenia na pochylni (m. Domana)

MASKA – przyczyna – niedotlenienie różnych części mózgu; zwrotnie zmusić dziecko do oddychania od 10s do pół minuty

Metody globalnego czytania.

Bity inteligencji – rozwój poszczególnych zmysłów, bodźcowanie mózgu

Domanowi zarzuca się, że:

• Stosuje przestarzałe teorie rozwoju

• Daje rodzicom nadzieje, a metoda jest kosztowna

• Wyniki nie są porównywane z grupą kontrolną

Doman podkreśla, że trzeba też rozwijać mowę i muysł.

Inna metoda Domana – HIPOTERAPIA

Uszkodzenie rdzenia kręgowego (zaburzenia neuro-motoryczne) jako wynik wypadków:

• Częściowe:

-z zachowanym lecz zaburzonym czuciem głębokim i pełnym paraliżem

-z zaburzeniami czucia i śladową funkcją dowolną mięśni

-niewielki stopień zaburzenia czucia i różnego stopnia niedowłady mięśni

• Całkowite

Objawy:

-ruchowe

-czuciowe

-oba

Najcięższe przypadki dotyczą odcinka szyjnego – jest to TETROPLEGIA (4 kończyny) albo inaczej KWADRIPLEGIA.

Uszkodzenie odcinka piersiowego w odcinku kręgowym – PARAPLEGIA

Uszkodzenie segmentu lędźwiowego – chodzenie za pomocą kuli

Czym niżej większa szansa na samodzielność ruchową

Wykład 5

19.03.12 r.

c.d. METODY STYMULACJI ROZWOJU I REHABILITACJI W PRAKTYCE PEDAGOGIKI SPECJALNEJ

METODY REHABILITACJI/REWALIDACJI:

1 Specyficzne przypisane do konkretnego schorzenia

2 Niespecyficzne do ogólnego rozwoju

3 Różnego rodzaju metody rewalidacji nazywane terapiami

1. SPECYFICZNE – stosowane wyłącznie w pracy z osobami z niepełnosprawnością

1. Metoda Vaclawa Vojty

2. NDT Bobath

3. Dyrygowanie

4. Coś tam

5. Program rozwijania umiejętności posługiwania się wzrokiem – Natalia Barraga, June Morris:

Jeżeli będziemy stosować odpowiednie ćwiczenia to zmotywujemy kogoś do wykorzystania resztek wzroku;

Ważna diagnoza:

- czy dostrzega bodźce: czy ciemno, czy widno

- czy potrafi kontrolować ruch gałek ocznych

- na ile dostrzega jakieś elementy czy ich brak

- czy odróżnia obrazki, symbole graficzne

Polskie badania – Walczak

1. Terapia i edukacja dzieci autystycznych i z zaburzeniami w komunikacji – Eric Schopler (TEACCH)

-on włączył matkę w terapię, ważny profil psychoedukacyjny – określony poziom umiejętności; rodzice są szkoleni, by mogli prowadzić terapię

1. Metoda Felicji Affolter:

Aktywność małego dziecka zalezy od:

-wzroku

-propriocepcji (odczuwania napięcia mięśni

-dotyku zmysłu równowagi

Cel terapii: przekazywanie informacji czuciowych.

Czynniki:

- aktywność wzroku

- dotyk (żeby nie zmiażdżyć przedmiotu i żeby nie wypadł z ręki)

Przebieg terapii:

Terapeuta prowadzi rękę dziecka w kierunku przedmiotu, uczy dotyku. Informacja musi być przekazana przed albo po ćwiczeniu, a nie w trakcie, bo wtedy dziecko skupi się na zrozumieniu tego, a nie na poprawnym wykonaniu ćwiczenia. Ważne jest, by osoba dorosła wyczuła moment kiedy powinna się wycofać. Ważne jest również to, by dziecko miało świadomość, kiedy może wypuścić przedmiot z ręki (wtedy, gdy już czuje podłoże).

Polskie: Terapeuci Leczniczej

1. NIESPECYFICZNE – stosowane zarówno w pracy z dziećmi o zaburzonym Roz woju jak i z dziećmi o rozwoju prawidłowym w celu wspomagania, stymulowania rozwoju i profilaktyki

• Gimnastyka umysłu – Paul i Geil Dennisono

(kinezjologia edukacyjna – zaburzenia ruchowe, zaburzenia uwagi, trudności w uczeniu się)

Naturalny ruch może być wykorzystany do pracy mózgu; jeżeli zakłócony – mogą być trudności, np. w pisaniu

3 wymiary:

- zróżnicowanie prawej i lewej

-

- kora mózgowa

Metoda podobna do Patteringu.

Ćwiczenia: leniwe ósemki o ruchy naprzemianległe.

Terapia jest popularna na całym świecie, także w Polsce. Można tę metodę stosować w pracy z dziećmi zdolnymi.

Krytyka:

Neurobiolodzy twierdzą, że wiedzia jest tu niezgodna z prawdziwym funkcjonowaniem mózgu

• Programy Aktywności – Marianna i Christopher Knill

- dotyk i komunikacja: nie ma wyraźnej struktury, różne formy dotyku mogą przyczynić się do pozytywnego rozwoju. Wprowadzeniem jest muzyka i towarzyszy ćwiczeniom. Wykonywane także w pracy z dorosłymi.

- świadomość ciała i –kontakt: mają strukturę, składają się z 8 części, program dla dzieci niesprawnych fizycznie. Tutaj też towarzyszy muzyka.

• Metoda Ruchu Rozwijającego – Weronika Sherborne

• Ruch prowadzący do poznania własnego ciała – dzieci maszerują itd., jakie mam ograniczenia.

• Ruch kształtujący związek z otoczeniem fizycznym – ćwiczenia mają dać dziecku świadomość przestrzeni, przechodzenie pod mostem z rąk.

• Ruch prowadzący do wytworzenia związku z drugim człowiekiem:

- ruch z: partnerem, ćwiczenia w parach, dzieci śledzą i opierają się plecami, przepychają.

- ruch przeciw: stawianie opru, ćwiczenia w skałę, dziecko ma się skulić i nie dać przepchnąć.

- ruch razem: kołysanie się na plecach

• Ruch kreatywny, twórczy: swobodny, pozwala na uwolnienie się od napięć

• Metoda Dobrego Startu

• Zajęcia wprowadzające (np. piosenka)

• Zajęcia właściwe

• -ćwiczenia ruchowe (lepienie litery)

• - ćwiczenia ruchowo-słuchowe (wymawianie)

• - ćwiczenia ruchowo-słuchowo-wzrokowe

• Zajęcia końcowe (też piosenka)

Cel: usprawnienie funkcji słuchowych, dotykowych, dotykowo –kinestetycznych.

Jest to metoda wszechstronna, stosowana też z dziećmi autystycznymi – tu nie zawsze daje efekty.

1. RÓŻNEGO RODZAJU METODY REWALIDACJI (TERAPIE):

Nietradycyjne podejście rehabilitacyjne:

• Ergoterapia – mieszczą się w niej różne terapie

• Arteterapia – terapia przez uprawianie sztuki, jest to też rozumiane jako kulturoterapia

• Muzykoterapia – może być prowadzona tworząc muzykę lub jej słuchając

• Geloterapia – terapia śmiechem

• Biblioterapia

• Logoterapia – leczenie duszy (w filozoficznym znaczeniu), rodzaj psychoterapii

Cel terapii: Nie tylko usprawnienie psychiczne i fizyczne, ale też modyfikacja zachowań.

Zwierzęta w rehabilitacji osób niepełnosprawnych:

-zajęcia z udziałem zwierząt / AAA – Animals asisted activity; mogą prowadzić osoby bez wykształcenia psychologicznego czy medycznego; wizytowane są ośrodki z osobami starszymi, np. z kotami umilającymi im czas

- terapie z udziałem zwierzą / AAT – osoby prowadzące muszę mieć wykształcenie

Animaloterapia/ zoo terapia

1. Hipoterapia – najbogatsze doświadczenia, jazda na koniu

2. Delfinoterapia

3. Dogoterapia:

- pies „terapeuta” albo pies asystujący

1. HIPOTERAPIA

92 r. Polskie Towarzystwo Hipoterapeutyczne

2 płaszczyzny kontaktu z koniem:

- rekreacja

- rehabilitacja

Hipoterapia – ukierunkowane działanie terapeutyczne mające służyć poprawie funkcji człowieka w sferze psychicznej, emocjonalnej i poznawczej, podczas którego specjalnie dobrany i przygotowany koń stanowi integralną część procesu terapeutycznego.

3 rodzaje pracy z koniem:

- fizjoterapia na koniu – usprawnianie w zakresie funkcjonowania motorycznego; dzięki niej następuje kodowanie w mózgu prawidłowego ruchu miednicy, następuje normalizacja napięcia mięśniowego, doskonali się poczucie równowagi, czucia powierzchownego.

Choroby, przy których stosowana jest fizjoterapia: MPD, stwardnienie rozsiane, pourazowe schorzenie układu nerwowego, skoliozy, koślawość bioder i kolan.

- psychopedagogiczna jazda – nowe elementy poznawcze, zaburzenia interakcyjne i poznawcze mogą być korygowane

- terapia z koniem – poprawienie kontaktu dziecka z koniem, z terapeutą

Zajęcia albo grupowe, albo indywidualne.

Ćwiczenia:

• Usprawniające sferę zmysłową: dotykową, słuchową, węchową

• Usprawniające fizycznie: koordynację ruchową

• Usprawniające sferę werbalną i niewerbalną

• Zachowań opiekuńczych

Przeciwwskazania:

- alergie na sierść, pot konia

- osoby z odleżynami

- świeżo po złamaniach

- osteoporoza

- lęk przez zwierzęciem

Korzyści:

- fizjologiczne

- psychologiczne

1. DELFINOTERAPIA – rodzaj fizjoterapii

Istota: wykorzystuje się ultradźwięki emitowane przez delfiny (człowiek ich nie słyszy), przenikają one przez ciało, regenerują uszkodzone komórki, regulują hormony, przy okazji korzyści z hydroterapii, dodatkowy relaks.

Potrzebne zajęcia instruktazowe, aby uzyskać dodatni wpływ.

(Rosja, Ukraina)

Metoda stosowana przy chorobach:

- MPD

- Autyzm

Fobie

Poprawia się wrażliwość dotykowa, większa synchronizacja półkul mózgowych, Wysoka efektywność.

Dzieci stają się bardziej otwarte na otoczenie, zmniejsza się napięcie ruchowe.

Przeciwwskazania:

- schizofrenia

- agresywne dziecko

Występują tu również dodatnie efekty dla osób towarzyszących.

(6 wykład 26.03.12r)

1. DOGOTERAPIA – zwana kaniterapią, terapia z udziałem psa, zapoczątkował ją psychiatra Lewinson – opublikował swoje obserwacje, użył jako pierwszy w tej dziedzinie słow pet-terapia.

W Polsce dogoterapia zaczęła się rozwijać w latach 80-tych. Działalność tę zainicjowała Maria Czerwińska – Cze-Ne-Ka czyli „Fundacja ludzi i zwierząt”. Nie jest to regulowane przepisami.

Reakcje psów bywają ciężkie do przewidzenia. Osoba pracująca ze zwierzakiem powinna mieć m.in. przygotowanie zawodowe (psychologiczne albo pedagogiczne).

Cechy jakie powinien posiadać pies:

• Zrównoważony

• Ufny

• Cierpliwy

• Tolerujący dotyk różnych osób

• Odporny na ból

Można podważyć rolę psa terapeuty, ale nie można podważyć roli psa asystującego, który wykonuje specjalne zadania dla osób niepełnosprawnych.

Fundacje z psami przewodnikami:

• Fundacja w Poznaniu (Labrador Pies Przewodnik)

- poszukuje ludzi, którzy zajmują się wychowaniem szczeniąt przeznaczonych do pomocy osobom niewidomym

• Fundacja Cze-Ne-Ka

Polskie związek niewidomych; mała ilość szkoleń z powodu:

- kosztów psa

- małej ilości takich psów

- osoba niewidoma musi mieć bardzo dobrą orientację w terenie

Inny rodzaj psów, które pomagają ludziom:

• Niepełnosprawnym ruchowo: podają rzeczy z szafki

• Niesłyszącym: psy pomocnicy

• Chorym na epilepsję: potrafią wyczuć zbliżający się atak

• Psy serwisowe

FELINOTERAPIA – jeszcze mniej uzasadniona fizjologicznie, terapia z kotami; taki kontakt redukuje stres. Jest to kot wizytujący, a nie terapeuta.

ONOTERAPIA – z wykorzystaniem osła

Dobór zwierzą:

• Nie może być płochliwe, powolne, porywiste

• Musi być oswojone

• Urodzone w niewoli

• Pies czy kot – nie mogą być wzięte ze schroniska

BIBLIOTERAPIA – sposób oddziaływania korzystnie wpływający na osobowość pacjenta. Uczy empatii, ma też charakter relaksacyjny. Nie dla każdego ta terapia jest dobra. Może zaspokajać potrzebę marzeń. Stymulowanie rozwoju interakcyjnego, emocjonalnego jest tu bardzo ważne. Prowokowanie do refleksji nad sobą i nad innymi, zachęta do pracy nad sobą. Jest to działanie, w którym można też używać filmów czy obrazów. Wykorzystanie materiałów literackich do celów rewalidacyjnych, resocjalizacyjnych, profilaktycznych i ogólnorozwojowych. Celem może być akceptacja własnej niepełnosprawności i działania kompensacyjne.

Definicja Bibliografii podana przez biblioterapeutów:

BIBLIOTERAPIA – proces przyswajania wartości psychologicznych, socjologicznych i estetycznych za pomocą lektur. Bibliografię należy traktować jak proces dynamiczneg współdziałania osobowości podmiotu z dziełem literackim jak psychologiczny środek do osiągnięcia dojrzałości i przystosowania społecznego.

Nie jest to tylko aktywne czytanie, jest to wykorzystanie dzieła literackiego w różny sposób. Stwarza możliwości realizowania celów rewalidacyjnych, ma kreować wzorce osobowe, wyzwalać emocje, działania kompensacyjne. Praca nad charakterem ma pomóc w zwalczaniu stresu.

Zadanie dla animatora/terapeuty:

- powinna być to osoba bardzo zorientowana w literaturach, żeby dobrze ją dobrać – jest to ważne, bo Biblioterapia ma swoje etapy:

1. IDENTYFIKACJA - chory musi odkryć, że ten bohater jest do niego podobny, musi przez to nastąpić projekcja

2. PROCJEKCJA - chory projektuje swoje emocje na bohatera noweli

3. WGLĄD – musi nastąpić wgląd w siebie

Oddziaływanie reorientujące – ponowna orientacja w celach życiowych, występuje literatura w róznych problemach życiowych??, ma pomóc przyjąć dobrą postawę do swojej sytuacji życiowej.

Oddziaływanie rozwojowe – pomagamy odnaleźć sens życia

Biblioterapia powinna zapobiegać negatywnym stanom emocjonalnym; ważne, by tego nie pogłębiać.

Na przykładzie bohaterów literackich można:

• Uczyć właściwego postępowania

• Dokonać korekty postępowanie

• Wglądu w siebie

• Dystansu do siebie i problemów

Struktura seansu biblioterapii, etapy:

1. IDENTYFIKACJA – uczestnik identyfikuje się z bohaterem utworu literackiego

2. KATHARSIS – odreagowanie napięcia

3. WGLĄD - inside, po przepracowaniu seansu powinno być nowe spojrzenie na problem

Terapeuta nie powinien przemieniać się w psychoterapeutę, nie może przeceniać swoich kompetencji.

Działania musi poprzedzać diagnoza.

Etapy seansu biblioterapii Cd.:

1. IDENTYFIKACJA – przyjmujemy założenie, że osoba jest pełnowartościowym człowiekiem, który może pokonać swoje problemy. Uczestnik może też poczuć negatywne emocje. Ilustracja pow. „Uderzyć w stół a nożyce się odezwą.”

2. KATHARSIS – w zależności od emocji, które miały miejsce na 1 poziomie

3. WGLĄD – rozpoznanie źródeł własnych problemów i jak mogę temu zaradzić

Literatura:

• Nie musi być to literatura piękna

• Poradniki itd.

• Literatura faktu – najczęściej wykorzystywana – treści bliskie problemom, np. autobiografie albo powieści pisane przez rodziców, rodzeństwo

• Beletrystyka

• Poezja śpiewana

W literaturze trzeba zwrócić uwagę na czcionkę, zrozumiałość tekstu.

Błędy:

• Niejasno sformułowany cel

• Terapeuta niepotrafiący zrealizowac tego celu

• Nuda programu

• Pominięcie ciekawych dygresji przez terapeutów

• Wykorzystywanie jednego uczestnika

Bardzo dobrze jest pracować na opowiadaniach dotyczących dzieci w podobnym wieku, gdzie mają takie same problemy.

Biblioterapia jest wykorzystywana w resocjalizacji.

Wyodrębnia się:

• Kliniczną – psychoterapia prowadzona jest w szpitalach, zakładach psychiatrycznych, gdzie są już problemy behawioralne, zajmują się tym specjaliści, odbywa się to w poradniach, szpitalach, celem jest wgląd w siebie (leczenie zaburzeń, uczniowie to pacjenci)

• Rozwojowa – prowadzona przez, np. bibliotekarza, ma pomagać w rozwoju, rozwiązywaniu problemów (cel to korygowanie postaw, samorealizacja uczniów w placówkach)

Biblioterapia jest dzieckiem medycyny i

Zaczęło się to od szpitali psychiatrycznych, od wojny. Książka miała wypełnić czas. Nazwa Biblioterapii pojawiła się w latach 20-tych. Szkoły pielęgniarskie szkoliły pierwszych terapeutów. Biblioterapia jest dobra, ponieważ:

• Jest to metoda łatwa

• Niewymagająca drogich nakładów

• Wymaga twórczego podejścia

Wykład 7, 02.04.12r.

RESOCJALIZACJA

Jednostka niedostosowana społecznie (wg Marii Grzegorzewskiej), cechy:

• Tendencje społecznie negatywne.

• Odwrócenie zainteresować od wartości pozytywnych i chęć wyżycia się w akcji społecznie destrukcyjnej.

• Podziw i zainteresowanie dla tzw. Złych czynów.

• Cynizm i brawura.

• Nieżyczliwy stosunek do człowieka, cudzego mienia, regulaminów, nieumiejętność zżycia się z grupą.

• Wyłamywanie się, zrzucanie winy.

• Niechęć do pracy i nauki.

• Brak poczucia odpowiedzialności za swoje czyny.

• Życie chwilą, przygodą, awanturą.

• Duża wyobraźnia.

• Brak hamulców, sugestywność.

• Brak wizji życia w płaszczyźnie etycznej, społecznie pozytywnej.

• Nieumiejętność wyjścia z trudnej sytuacji, brak wiary w możliwość tego.

NIEDOSTOSOWANIE SPOŁECZNE – zachowanie świadczące o trudnościach w rozumieniu, akceptacji i przystosowaniu się jednostki do norm obyczajowych, moralnych i prawnych, obowiązujących w społeczeństwie i w realizacji zadań życiowych. Niedostosowanie społeczne jest terminem używanym głównie w odniesieniu do nieletnich popadających w konflikt z prawem karnym, także w stosunku do młodzieży mającej trudności w usamodzielnianiu się, uspołecznianiu i w nauce szkolnej.

ETIOLOGIA NIEDOSTOSOWANIA SPOŁECZNEGO:

1. Endogenna (psychopatia, psychoza, digofrenia, enofalopatia)

2. Osobowościowa (stresy, frustracje)

3. Egzogenna (negatywne wpływy środowiska społecznego, głównie rodziny)

PEDAGOGIKA RESOCJALIZACYJNA – kontrowersje wokół jej odrębności

1. Duży nacisk na wpływy środowiska

2. Różnicuje drogi rewalidacji, trudno mówić o usprawnianiu i kompensacji

3. Inna technologia dydaktyczna – praca na emocjach, bardziej oddziaływanie wychowawcze

PEDAGOGIKA PENITENCJALNA – resocjalizacja osób dorosłych – konieczność szukania (więzienna) efektywnych sposbó resocjalizacji więźniów, oddziaływanie

na system wartości.

- zaburzony proces socjalizacji; Socjalizacja – szersza od pojęcia „wychowanie”. Mogą być wpływy zamierzone i niezamierzone.

RÓŻNICE MIĘDZY SOCJALIZACJĄ, A WYCHOWANIEM wg. H. Muszyńskiego

SOCJALIZACJA	WYCHOWANIE
Koncentracja na zachowaniach	Koncentracja na osobach
Nacisk na aktualne zachowania i przystosowanie się do warunków i wymogów jakie teraz występują	Troska o przyszłość wychowanków
Interakcje regulowane ustalonym w grupie porządkiem normatywnym	Interakcje regulowane przez świadomość celów i dążeń grupy
Wszyscy ze wszystkimi (integracja)	Wyraźny podział: wychowawca - wychowanek
Przekaz doświadczenia grupowego jest rozproszony wśród członków grupy w różnym stopniu	Przekaz jest skupiony na określonych członkach grupy
Mamy upodobnić jednostkę do pozostałych członków grupy	Wych. Służy temu, by poszczególne jednostki nabrały cech odróżniających je od innych
Udział poszczególnych członków grupy jest regulowany przez ogólnie obowiązujące normy grupowe, których wszyscy muszą przestrzegać i strzec przestrzegania przez innych	Udział w wychowaniu regulowany jest przez specjalne role społeczne i normy

3 sytuacje, procesy, które prowadzą do niedostosowania społecznego:

1. Zwichnięta socjalizacja – zaburzony proces wskutek jakiegoś wydarzenia

2. Demoralizacja – dotychczasowe efekty socjalizacji zistaną zmienione przez nowe negatywne czynniki, system wartości ulega załamaniu (złe towarzystwo)

3. Socjalizacja destruktywna – proces socjalizacji dziecka w środowisku wykolejonym społecznie

2 FORMY WYKOLEJENIA SPOŁECZNEGO WG CZAPOWA:

1. Wykolejenie społeczne = niedostosowanie społeczne

• Przestępcze – łamanie norm prawnych, np. kradzież

• Obyczajowe – łamanie norm obyczajowych, np. alkoholizm, prostytucja

1. Zachowania przestępcze – zachowania, które są zagrożone karą w czasie popełnienia czynu

Zachowania pozaprzestępcze – zachowania nieletnich, które mogą doprowadzić do przestępstwa, nie są zagrożone karą.

Zachowania przestępcze:

- bez znamion zbrodni, oszustwa, fałszerstwa, włamanie, kradzież, pobicia

- znamiona zbrodni – gwałt, rozbój z pobiciem, zabójstwa

Psychopatia Nerwica

----------------------------------------------------------------------------------------------------------->

syntonia

(współbrzmienie emocjonalne z innymi ludźmi,

łączy emocje tych dwóch stanów)

Te grupy świadczą o niedostosowaniu, TYPY ZACHOWAŃ:

• Dzieci izolujące się od kontaktów z innymi, mało aktywne, wycofujące się przed trudnościami, podatne na próby samobójcze

• Dzieci agresywne, nadmiernie ruchliwe, zuchwałe i buntownicze, popełniają przestępstwa, wchodzą w popkultury

Im niższy poziom syntonii, tym bliżej psychopatii, im wyższy – tym bliżej nerwicy.

PSYCHOPATIA – niemożność identyfikacji emocjonalnej z innymi (osobowość narcystyczna)

NERWICA – wewnętrznie zdezintegrowana osobowość

Osoby niedostosowane społecznie trzeba poddać resocjalizacji, które jest prowadzona przez:

1. Ministerstwo Edukacji Narodowej:

• Młodzieżowe Ośrodki Wychowawcze (placówki resocjalizacyjne i resocjalizacyjno-rewalidacyjne) – kierują do nich sądy rodzinne

• Resocjalizacyjne – osoby w normie

• Resocjalizacyjno-rewalidacyjne – niedostosowane społecznie z upośledzeniem umysłowym

• Młodzieżowe Ośrodki Socjoterapii – kierują do nich poradnie psychologiczno-pedagogiczne, sąd rodzinny lub na prośbę rodziców;

Trafiają tu osoby z zaburzeniami, które nie mogą pracować w grupie, wymagają wsparcia w rozwoju

1. Ministerstwo Sprawiedliwości:

• Zakłady poprawcze – miejsca dla zdemoralizowanych czynów karnych

• Otwarte – młodzieżowe ośrodki adaptacji społecznej, działają na zasadzie świetlic

• Półotwarte – młodzież wraca na noc

• Zamknięte

• Zamknięte o wzmocnionym rygorze (po 16 r.ż.)

• Zakłady resocjalizacyjno – terapeutyczne – dla osób uzależnionych od środków odurzających, chorych na HIV

Schronisko dla nieletnich = areszt dla dorosłych

Znajdują się tam do czasu orzeczenia sądu, przebywać powinni do 3 miesięcy, ale przebywają nawet 2 lata. Prowadzone są badania lekarskie, można prowadzić obserwację na nich.

OSOBA NIELETNIA – to ten kto nie ukończył 17 r.ż. w momencie popełnienia przestępstwa.

MŁODOCIANY – osoba, która nie ukończyła 21 r.ż

Wobec nieletniego, który popełnił przestępstwo przez lub po 13 r.ż, ale bez rozeznania, sąd stosuje środki wychowawcze, takie jak upomnienie.

Jeżeli z rozeznaniem – zakład poprawczy.

Jeżeli po 15 r.ż. zabił człowieka, zbiorowo zgwałcił itd., może odpowiadać tak jak osoba dorosła.

PROBLEM PRACY Z NIEDOSTOSOWANYMI SPOŁECZNIE ROZPATRUJEMY W 3 ASPEKTACH:

• Profilaktyka dewiacji społecznych – wypływa z motywów pedagogicznych, dobro dziecka jest tu brane pod uwagę, przyjęto podział 3 faz profilaktyki:

- profilaktyka pierwszorzędowa – skierowana do grupy niskiego ryzyka czyli do wszystkich, są to różnego rodzaju programy mające na celu rozpowszechnienie życia bez nałogów itd., np. „Bezpieczna szkoła”

- profilaktyka drugorzędowa – grupa podwyższonego ryzyka, jej cel: ograniczenie i umożliwienie wycofania się z zachowań ryzykownych; stosuje się socjoterapię, trening nad emocjami

- profilaktyka trzeciorzędowa – działanie naprawcze, ma przeciwdziałać pogłębieniu się zachowań dewiacyjnych, prowadzone w Młodzieżowych Ośrodkach, np. „Monar”

Mediacja między sprawcą, a ofiarą – cel: wzbudzenie poczucia odpowiedzialności za swój czyn, uświadomienie skutków i konsekwencji, w mediacji wspólnie wymyslają sposób zadośćuczynienia. Zakończona sukcesem jest początkiem końca drogi kryminalnej.

• Resocjalizacja niedostosowanych społecznie – działanie naprawcze zmierzające do ukształtowania postaw społecznie akceptowanych. Sąd orzekając zakład poprawczy nie określa czasu (od 3 m. do 21 r.ż.)

Sąd może orzec :

- resocjalizację w środowisku otwartym (dozór rodziców)

- dozór kuratora sądowego

- zakład wychowawczy

- zakład poprawczy

• Opieka postpenitencjarna – po zakończeniu, jest prowadzona przez kuratorów. Zmierza do ułatwienia wejścia w normalne życie społeczne.

DIAGNOZOWANIE DLA POTRZEB PROFILAKTYKI:

Przykłady zaburzeń w funkcjonowaniu, 4 TYPY:

1. Dzieci trudne – dziecko, które sprawia problemy wychowawcze, powód tkwi w dziecku

2. Dzieci moralnie zaniedbane – wina w czynnikach zewnętrznych, zły wpływ kolegów, rodzice nie zwracają na nie uwagi

3. Osoba emocjonalnie zaburzona – nie potrafi się kontrolować, reakcje są nieadekwatne do bodźców

4. Jednostka wykolejona, przestępcza – łąmie normy społeczne i prawne

DIAGNOZA RESOCJALIZACJI – cechu dziecka, otoczenie (szkoła, rodzina) wymaga obserwacji, umiejętności prowadzenia rozmowy, wywiadu.

Wskaźniki do diagnozowania niedostosowania społecznego:

• Brak wrażliwości na krzywdę innych

• Brak żalu

• Brak poczucia winy

• Negatywny stosunek do zadań

• Skłonność do kłamstw

• Lękliwość (osobowość), brak empatii

• Funkcjonowanie w sytuacji szkolnej i niepowodzenia szkolne

• W rodzinie: ucieczki z domu

• W grupie rówieśniczej: konflikty, uczestnictwo w bandach, bójkach

• Zachowania patologiczne: prostytucja, próby samobójcze, alkoholizm

• Relacje z innymi – bunt przeciw autorytetom, agresja, kradzieże

• Zachowanie przestępcze

Wykład 8, 16.04.12r.

RESOCJALIZACJA – SKALA NIEDOSTOSOWANIA SPOŁECZNEGO

Skala niedostosowania społecznego (Lechosław Pytka)

• Nieprzystosowanie rodzinne

• Nieprzystosowanie rówieśniecze

• Nieprzystosowanie szkolne

• Nasilenie zachowań antyspołecznych

• Kumulacja niekorzystnych czynników biopsychicznych

• Kumulacja niekorzystnych czynników socjokulturowych oraz środków profilaktyczno – korekcyjnych

WSKAŹNIKI:

Część I Nieprzystosowanie rodzinne

1. Formalny związek dziecka z rodziną

1. Wychowuje się w rodzinie pełnej

2. Wychowuje się w rodzinie niepełnej

3. Wychowuje się poza rodziną itp.

1. Wychodzenie z domu

2. Wykonywanie obowiązków domowych

3. Wykonywanie poleceń

4. Spędzanie czasu z rodziną

5. Konflikty z rodziną

6. Konflikty z rodzeństwem

7. Perswazja (zmiana zachowania)

8. Reagowanie na groźby i kary

9. Identyfikacja z osobami z rodziny

Część II Nieprzystosowanie rówieśnicze

(info. Udzielają koledzy i koleżanki) – badamy w warunkach szkolnych

1. Nawiązywanie znajomości

2. Utrzymywanie znajomości

3. Akceptowanie przez kolegów

4. Popularność wśród rówieśników

5. Współpraca z kolegami

6. Dotrzymywanie obietnic i zobowiązań

7. Uczynność

8. Sprzeczki z kolegami poza szkołą

9. Upodobania towarzyskie

10. Więź z kolegami

Część III Nieprzystosowanie szkolne

1. Systematyczność uczęszczania do szkoły

2. Zmiany szkół

3. Wyniki w nauce

4. Drugoroczność

5. Pilność w pracy szkolnej

6. Zainteresowanie szkolne

7. Przestrzeganie zarządzeń i przepisów szkolnych

8. Konflikty z nauczycielami

9. Konflikty z kolegami szkolnymi

10. Emocjonalny stosunek do szkoły

Część IV Nasilenie zachowań autospołecznych

(mogą odp. Rodzice, nauczyciele, rówieśnicy)

1. Kłamstwo

2. Wagary

3. Alkoholizowanie się

4. Ucieczki z domu

5. Kradzieże

6. Niekonwencjonalne zachowania seksualne

7. Agresja werbalna

8. Agresja fizyczna

9. Autoagresja

10. Przestępczość ujawniona

Część V Kumulacja niekorzystnych czynników biopsychicznych

(wychowawcy lub rodzice) – udzielają inf.

1. Nadpobudliwość psychoruchowa

2. Stereotypie ruchowe (tiki)

3. Bierność, apatyczność, ospałość

4. Krańcowa nieśmiałość lub lęk

5. Trudności w nauce (dysleksja, dysgrafia)

6. Trudności w mówieniu

7. Konwulsje, drgawki

8. Wymioty w sytuacjach frustracyjnych

9. Moczenie się mimowolne

10. Ostre zaburzenia somatyczne

Część VI Kumulacja niekorzystnych czynników socjokulturowych oraz środowisk profilaktyczno – korekcyjnych

1. Niski status ekonomiczny rodziny

2. Przewlekłe choroby rodziców lub opiekunów (fizyczne, psychiczne)

3. Nadużywanie alkoholu przez rodziców/opiekunów

4. Kontakt dziecka ze środowiskiem i podkulturą przestępczą

5. Środki profilaktyczne zastosowane wobec dziecka

6. Doraźne środki profilaktyczne zastosowane wobec dziecka

7. środki profilaktyczno – wychowawcze (np. dozór kuratora)

8. środki wychowawcze (np. pogotowie opiekuńcze)

9. środki lecznicze

10. środki poprawcze

Prewencja pierwszo i drugorzędowa.

Metoda self-report (sprawozdanie o samym sobie, „czy kiedykolwiek zdarzyło Ci się”)

Urbau – badał wychowanków poprawczych, licealistów, szkół zawodowych.

Czyny przestępcze wychowankowie popełniają w zakładach poprawczych – WNIOSEK.

1972r. – ukazał się podręcznik do ped. Resocjalizacyjnej „Pedagogika resocjalizacyjna” Czesław Czapów i Stanisław Jedlewski (początek pedagogiki resocjalizacyjnej jako dziedziny nauki autonomicznej)

Powoływanie zakładów poprawy, 1829r., założono w Warszawie zakład wychowawczy Instytut Umoralniania Dzieci (zakład dla tułających się chłopców).

Często takie zakłady były prowadzone przez zakony (św.Benon – chłopcy, siostry Magdalenki – dziewczyny).

W tych zakładach uczono pracy i kształcono.

• Towarzystwo Osad Rolniczych i Przytułków Rzemieślniczych – resocjalizacja odbywała się przez pracę na rok lub rzemieślnicze

Praca nad moralnością nieletnich (akcja profilaktyczna), fizyczne i moralne wychowanie, elementarne, teoretyczne ukształtowanie, początkowo dla mężczyzn; dla skazanych na kary i włóczęgów

• W Polsce około 40 placówek – okres międzywojenny

• Otton Lipowski, Jan Konopnicki, obecni: Lesław ytka, Bronisław Urban, Marek Konopczyński – pedagodzy resocjalizacyjni

• Lombrozo A. – na podstawie budowy czaszki można uznać, że to osoba przestępcza, lub nie. Stereotypy – okrutni Azjaci – koncepcja biologiczna

Koncepcja socjologiczna – uwarunkowania środowiska

• Niedostosowanie społeczne – proces ciagły, Czapów podkreślał etapowość (przechodzenie od jednej fazy do drugiej)

3 stadia wykolejenia się (Czapów):

1. Dziecko odrzucone, poczucie odtrącenia, emocjonalna zależność -> rodzi agresję, bunt, wrogość najbliższych

2. Zachowania antyspołeczne się utrwalają – bunt wobec autorytetów, potrzeba uznania szukana jest poza domem, narkotyki, kradzieże, wagary, itd.

3. Nawiązywanie kontaktów z grupami chuligańskimi, chęć niszczenia, zadawanie bólu innym, zachowania o charakterze przestępczym

• Orzeczenie (powinno zdiagnozować mocne i słabe strony; co stymulować; co usprawniać) – Indywidualny Program ped. – terapeutyczny (JPET) – wspólne zajęcia z rodziną, warsztaty: rozwiązywanie konfliktów, emocji, uczenie słuchania

• Koncepcja profesora Kopcińskiego -> metoda twórczej resocjalizacji, wyzwalanie, aktywizowanie twórczej działalnośc;

Metoda teatru resocjalizacyjnego – eksperyment scenoda

(dziewczyny bez zaburzeń intelektualnych, dziewczyny niedostosowane (gwałcone w dzieciństwie); w Polanicy; włączono młode aktorki

I faza aktorska – na podstawie wywiadu z dziewczynami co przeżyły do tej pory, utworzono scenariusze, scenariusze były odgrywane przez aktorki, metoda twórczej resocjalizacji

Udana próba, jest wykorzystywana drama, psychodrama, muzykoterapia

II faza amatorska – dziewczyny przygotowały etiudy aktorskie pod nadzorem tych aktorek

3 razy w tygodniu po 4h

Wykład 9, 23.04.12r.

SPORT OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH

1944R. Ludwik Guttman zorganizował zawody dla osób z uszkodzeniem rdzenia kręgowego.

W 22r. zawody motorowe dla głuchych (do 44r. coś również się działo)

I epoka przed Guttmanem

Po

Neurolog pochodzenia żydowskiego. Emigracja do Anglii i Narodowe Centrum uszkodzenia nerwowego, konieczność usprawniania żołnierzy po II Wojnie Światowej by usprawnić i zapobiec zanikom mięśni

1. Koszykówka

2. Łucznictwo

3. Tenis stołowy

4. Pływanie

1948r. – Igrzyska Zawody osób niep. Wydźwięk międzynarodowy

Rola sportu dla osób niepełnosprawnych

1. Usprawnianie fizyczne

2. Usprawnianie społeczne

3. Usprawnianie psychiczne

4. Rekreacja

Ad.1. główna forma rehabilitacji ruchowej, poprawia się lokomocja

Zapobieganie wtórnym znamionom reguluje funkcjie oddechowe, dotlenienie mózgu

Ad.2. integracja społ możliwości posunięcia kont społ z osobami pełnosprawnymi

Wejście w nowe grupy społeczne, wsparcie emocjonalne, informacyjne

Niweluje lęc w wejście w nowe kontakty

Likwidacja niechętnych postaw osób niepełnosprawnych do pełnosprawnych i odwrotnie

Ad.3. wzrasta poczucie własnej wartości , samoocena. Motywacja do podjęcia wysiłku bardzo duża. Pozwala przezwyciężyć słabości, lęki. Uczy tolerancji na trudne sytuacje (przegrane)

Ad.4. Forma spędzania wolnego czasu. Podział na sport olimpijski, wyczynowy i amatorski.

Styl życia, zajęcia o charakterze aktywizującym; wędrówki piesze wspinaczki. To również kontynuacja rehabilitacji

Motywy:

1. względy zdrowotne 35% os niep > 4% os pełn.

2. Względy rekreacyjne 25% os niep > 1,5% pełn

3. Potrzeba aktywności ruchowej 24% niep = 24% pełn

4. Potrzeba aktywności społecznej 11% niep > 2% pełn

5. Uzyskanie sprawności fizycznej 10% niep > 5% pełn

6. Dążenie do sukcesu 7% niep < 50% pełn

1960r. – I w skali międzynarodowej zawody osób niepełnosprawnych tydzień po Igrzyskach Olimpijskich w Rzymie.

Od tego roku liczą się olimpiady osób niepełnosprawnych.

Cykl letni tuż po igrzyskach dla osób niepełnosprawnych. W tych samych obiektach.

Bralo udział 400 osób z 23 krajów.

+ szermierka i lekkoatletyka

Moment przełomu w org. Zawodów dla osób niepełnosprawnych. Od rehabilitacji o kierunku rywalizacji – profesjonalizacji.

W pierwszych 4 zawodach (od 1960r.) osoby wyłącznie z porażonym rdzeniem kręgowym.

1984r. Międzynarodowy Komitet Olimpijski zezwolił na uzywanie nazwy „olimpiada” w odniesieniu do osób niepełnosprawnych „PARAOLIMPIADA” na zawody o charakterze igrzysk olimpijskich dla niep MKOL

1. Paraolimpiada letnia

2. Paraolimpiada zimowa

Polacy w 1972r. 18 zawodników, 33 medale, 80r. największe sukcesy

80 zawodników – 180 medali

1976r zawody zimowe – 2 medale narciarstwo

W Polsce – Polski Związek Sportu Niepełnosprawnych „Start” (1952r.)

Dzieli się na:

- oddziały terenowe

- oddziały wyspecjalizowane

• „Start” – organizacja

• Inna „Stowarzyszenie Kultury Fizycznej, Sportu i Turystyki Niewidomych, Słabowidzących „Kross? Gross?” ?????

• Pl Towarzystwo Społ. Sportowe „Sprawni razem”

• Polski Związek Tenisa

3 RODZAJE DYSCYPLINY

1. Takie jak na igrzyskach olimpijskich

2. Zmodyfikowane ze względu na niesprawność zawodnila

3. Nie mające odpowiednika

Lekkoatletyka 140 konkurencji

Na wózkach/protezy/razem z przewodnikiem

Różne dystanse, rzuty kulą, młotem

Kryterium: odległość, kolejność, czas

Pływanie – zawody w stylu dowolnym, zmiennym, motylkowym itd.; inaczej dla niewidomych i niesprawnych motorycznie

• Osoby niewidome – asystent informujący o zbliżającym się końcu dystansu

• Osoby niesprawne motorycznie – prędzej pływają bez protez, startują z wody jeśli jest taka potrzeba

Podnoszenie ciężarów – wyłącznie z pozycji leżącej na specjalnie przygotowanej desce. Przypięte pasami – unikanie ruchów nieporządanych. 2 pomocników podaje sztangę, podana tak, aby były wyprostowane ręce w łokciu. Również kobiety. Kategorie wagowe

Szermierka na wózkach – za Guttmana, siedzą w takiej odległości, aby mogli dotknąć się szpadą. Wózki nieruchome – przykręcone.

3 kategorie:

1. Zawodnicy po amputacji nóg, ale mają swobodę ruchu rąk, ramion i tułowia

2. Zawodnicy po urazie rdzenia kręgowego i minimalny niedowład rąk

3. Zawodnicy z bezwładem nóg i niedowładem rąk (mogą trenować) ale nie biorą udziału w zawodach

Koszykówka na wózkach – reguły jak normalnie (tylko na wózkach specjalnych), wózki wsparte małymi kółkami. Zawodnicy mogą być przypięci do wózków. W zależności od ograniczeń ruchowych.

0 0,5 pkt – najmniej sprawna

4 pkt – najbardziej sprawna

Drużyna nie może przekraczać 15 punktów.

Siatkówka na siedząco – brak klasyfikacji ze względu na niepełnosprawność

Nie można oderwać miednicy od podłogi, cele takie same.

Łucznictwo – klasyfikacja. Dlaczego? (można stać lub siedzieć)

• Całkowity bezwład nóg i całkowity niedowład rąk

• Z bezwładem nóg

• Z częściowym niedowładem nóg (na siedząco lub stojąco)

Strzelectwo: na siedząco lub stojąco. Czy jest potrzeba wspomagania ramienia czy nie.

Tenis stołowy: na siedząco lub stojąco, indywidualny/zespołowy

Tenis na wózkach: wózki specjalna konstrukcja, rakiety większe główki

Wioślarstwo: brak większych różnic dla pełnosprawnych i niep.

Jeździectwo: tylko ujeżdżanie

Judo: ma swój odpowiednik, przeznaczony dla niewidomych i słabo widzących

Żeglarstwo: na łódkach 1 os lub 3 os. Niepeł. Punktowa i okr. Liczba.

Kolarstwo: widzący/z dysf. Wzroku startują na tandemach?? z widzącym pilotem. Różne rowery np. napędzany siłą rąk

Ad.3. Baccia – gra rzut bilą w pobliżu bili białej. 6 rund, 6 bili, rzuty w dowolny sposób

Golball – dla osób niewidomych, słabo widzących ale oczy dodatkowo zaklejone – wyrównanie możliwości wzrokowych. Piłeczka wydaje dźwięki (dzwoneczki) boisko oznakowane liniami. Mecz: 2 razy po 10 min. 3 zawodnicy – bramkarz.

Piłka do pięciu – piłka ma grzechotkę, 4 zawodników, kierowani przez widzącego bramkarza. Mecz: 2 razy po 25 min.

2 RODZAJE IMPREZ o charakterze międzynarodowym

1. Paraolimpiady (gdy igrzyska dla pełnosprawnych)

2. Olimpiady specjalne (rok przed igrzyskami olimpijskimi) wyłącznie osoby upośledzone umysłowo

Ad. B) początek USA – działalność charytatywna Kennedy’ch dla osób upośledzonych umysłowo. Pl 1983r letnie, 1985r – zimowe

1963r – E. Kennedy półkolonie dla dzieci umysłowo upośledzonych, zawody w skali szerszej 1985 Chicago (Kanada, Francja, część USA) – zawody sportów zimowych

1985 – warszawa – zebranie założycielskie Komitetu Olimpiad Specjalnych przy TPD

1990 – przekształcenie: Stowarzyszenie Sportowe dla Osób Upośledzonych Umysłowo, Olimpiady Specjalne Polska

Tu wykluczone strzelanie, rzut młotem, oszczepem, skok o tyczce.

Rozwijają się patologie – doping, przeciążenia treningowe, walka o wyniki, sławę, fundusze. Trenerzy zatrudniają osoby pełnosprawne by podnieść wyniki.

Możliwość uczestniczenia jako widz.

Sport niepełnosprawnych jako zjawisko kulturowe. Osoby niep – wyniki porównywalne z osobami peł

Spływy kajakowe, żeglarstwo, turystyka piesza – obozy rekreacyjne

Sport – ogromna rola w resocjalizacji i usprawnieniu fizycznym i społecznym. Wprowadzony do resocjalizacji niedostosowanych społecznie lub zagrożonych nied.

- Kształtowanie cech charakteru

- Niwelowanie agresji lub wycofywania się

- Podniesienie samooceny

- Panowanie nad swoją popędliwością

- Wzrasta poczucie kontroli wydarzeń

- Poprawienie nawyków higienicznych

- Uczy wartościowego spędzania czasu

- Nowe wzorce postępowania

- Rozładowanie napięcia psychoruchowego

- Nie jest to droga do zdobycia sławy

- Źródła satysfakcji

- Eliminacja poczucia niemożności

Wykład 10, 07.05.12r

ALTERNATYWNE SPOSOBY KOMUNIKACJI

(Metody komunikacji z osobami niepełnosprawnymi)

Zaburzona komunikacja jest czasami przypisana osobom niepełnosprawnym, np. dzieciom z autyzmem, z porażeniem mózgu, z zaburzeniami słuchu, wzroku.

W rehabilitacji bardzo ważne jest rozwijanie umiejętności komunikacyjnych.

Niwelowanie tych zaburzeń jest przedmiotem zajęć logopedów, pedagogów specjalnych.

SUBDYSCYPLINY LOGOPEDII:

• Ogólna – ogólne diagnozy i terapie mówienia, gdy ktoś chce poprawić swoją dykcję

• Surdologopedia – prowadzi działania, jak i badania

• Neurologopedia – prowadzi działania praktyczne, jak i badania w zakresie diagnozy i terapii osób:

- z afazją – zaburzenia mowy na skutek uszkodzenia mózgu

- z dyzartrią – mowa powolna

- z porażeniem mózgowym

- z zaburzoną płynnością mówienia – jąkanie

- z mutyzmem – zahamowanie mowy

- chorych psychicznie

Osoby ze specjalnymi potrzebami komunikacyjnymi, to osoby z:

• Deprywacjami sensorycznymi, szczególnie osoby głuche, głuchonieme, niewidome

• Upośledzeniem umysłowym w stopniu znacznym i głębokim

• Autyzmem

• Mózgowym porażeniem i nnymi schorzeniami, w których mamy do czynienia z rozpadem ???

W procesie komunikacji podkreślamy intencjonalny aspekt społeczny; intencją jest przekazanie informacji. Musi być:

• Źródło informacji – czyli nadawca

• Odbiorca informacji

• Sama informacja

• Język informacji, kod informacji – system znaków, które odbieramy i jesteśmy w stanie odczytać

• Nośnik informacji – sposób przekazania – mowa, sygnał dźwiękowy, znak graficzny

Każdy z wymienionych elementów może być niewłaściwy (np. błędny kod) – wiadomość nadana, a niezrozumiana.

Werbalne porozumiewanie się:

MOWA – zdolność człowieka do posługiwania się językiem

JĘZYK – społecznie wytworzony system znaków

MÓWIENIE – indywidualne użycie języka, wymaga 2 podstawowych czynności:

1. Wypowiadanie i różnicowanie dźwięków – fizjologiczne podłoże mowy

2. Rozumienie słów i układów gramatycznych – intelektualne podłoże mowy

1. Na fizjologię mówienia składa się:

• FONACJA – kontrolowane przechodzenie powietrza przez krtań

• ARTYKULACJA – skoordynowana praca mięśni gardła, jamy ustnej

• RYTM ODDECHOWY – szybki wdech, długi wydech

Gdy coś jest zaburzone, to mamy zaburzony proces mówienia – osoby głuche, z porażeniem mózgowym ( modulacja głosu poza kontrolą).

Innym kanałem porozumiewania się jest komunikacja niewerbalne, np.:

• Gestykulacja

• Mimika twarzy

• Dotyk i kontakt fizyczny

• Wygląd fizyczny, sposób ubierania, czesania

• Dźwięki para lingwistyczne – westchnienia, pomruki, śmiech

• Komunikat wokalny, intonacja, szybkość mówienia, rytm

• Kontakt wzrokowy

• Dystans społeczny poprzez dystans fizyczny między rozmówcami

• Organizacja środowiska, jak człowiek mieszka

Większośc z tych komunikatów jest obrazowa i ikoniczna.

Zaburzenia mowy dzielimy na:

• Anatomiczne

• Endogenne – wewnątrzpochodny

• Egzogenne – środowiskowe

Ad.1 Anatomiczne – uszkodzenie krtani na skutek zmian nowotworowych, zapalnych, wrodzone lub nabyte uszkodzenie aparatu artykulacyjnego – warg, podniebienia

Ad.2 Endogenne – zaburzenia powstałe w wyniku:

• Uszkodzenia struktur korowych mózgowia – afazja. Czynniki: zapalenia. W zależności od uszkodzenia, te zaburzenia mogą mieć różny charakter, różne nasilenie, np.:

- afazja recepcyjna – ekspresyjna (osoby nie rozumieją słów i nie mówią, dzieci takie często są źle diagnozowane)

- afazja całkowita (zdolność mowy zniesiona całkowicie, zniesiona zdolność porozumiewania się mimiką)

- afazja nominalna (utrata zdolności do nazywania przedmiotów)

Afazja może być pozostałością po udarze, możliwa jest rehabilitacja.

• Uszkodzenie struktur obwodowych – uszkodzenie nerwów aparatu mowy – mięśni jeżyka, krtani, warg, związane z niesprawną artykulacją, mowa jest powolna, niezrozumiała

• Dysfunkcje czynnościowe, np. jąkanie się, afonia – bezgłos, niemożność wydawania głosu, bezgłos historyczny

Ad.3 Egzogenne – związane z wzorcami nabywania mowy, dotyczy to często dzieci wychowywanych przez niemówiących rodziców; niekiedy żadne ćwiczenia nie pomagają, dlatego ważne są ALTERNATYWNE SPOSOBY KOMUNIKACJI (komunikacja wspierająca) – wszelkie sposoby, dzięki którym ludzie przekazują sobie informacje kiedy nie mogą mówić lub mówią niewyraźnie.

Najpopularniejsze systemy alternatywnego komunikowania się:

1.symbole graficzne

2.gesty

Metody dzielimy na wykorzystujące:

A. symbole:

a. PIKTOGRAMY

b. SYMBOLE BLISSA

B. gesty – język migowy, fonogesty

C. oba:

c. MAKATON

a.PIKTOGRAMY – dla osób, które nie potrafią korzystać z systemu Blissa, kwadraty o boku 10 cm., biało-czarne

b.SYSTEM KOMUNIKACJI SYMBOLICZNEJ BLISSA – wpadł na to po pobycie w Sznghaju, początkowo 100 znaków oznaczających przedmioty i czynności. W latach 70 w Kanadzie poszukiwano sposobów porozumiewania się z osobami niepełnosprawnymi, urzekła ich prostota systemu Blissa. W Toronto powstał Międzynarodowy Instytut Blissa; w Europie i Niemczech pierwszy 87.

W Polsce w Warszawie

Anna Lechowicz – odpowiada za przygotowanie osób, które będą się posługiwały tym systemem.

Jest to metoda posługująca się prostymi znakami, strzałki, kreski itd. To nie ludzik przedstawiający człowieka. Każde dziecko ma indywidualną książkę.

Predyspozycje dziecka do zastosowania tej metody:

1. Gotowość do komunikacji z innymi, chęć

2. Czy dziecko stosuje mimikę, czy mruga TAK NIE

3. Poziom język

4. Poziom zaburzenia wzrokowego

5. Poziom funkcjonowania intelektualnego

6. Osobowość, temperament

7. Środowisko, postawa otoczenia

c.MAKATON – wykorzystuje symbole i gesty,

1972r W. Brytania – metoda do kont. Z dorosłymi niepełnosprawnymi intelektualnie i głuchymi;

Podstawa: znaki brytyjskiego języka migowego, do których dołączono odpowiednie symbole graficzne. Ma zasób słów podstawowych, 450, rozszerzone 7000. Gesty i symbole graficzne – mogą być wykorzystywane razem lub osobno.

BARIERY wpływające na niemożność zastosowanie ALTERNATYWNYCH SPOSOBÓW:

• Brak wykwalifikowanych kadr

• Niechęć osób niemówiących

• Bariera dostępu do użytkownika, nie możemy uzyskać info TAK, NIE od osoby

• Dostępność pomocy

• Tą metodą powinni się posługiwać wszyscy w otoczeniu

Wykład 11, 14.05.12r.

SPECJALNE POTRZEBY

Dzieci niepełnosprawne – dzieci o specjalnych potrzebach edukacyjnych – mają odmienne kanały komunikacyjne ( w zaspokojeniu potrzeb poznawczych)

Z dziećmi niewidzącymi – alfabet Braila

Z dziećmi niesłyszącymi – potrzebny język migowy

Z dziećmi autystycznymi – piktogramy

Specjalne potrzeby edukacyjne (zmysłowe) wiążą się:

• Z zaburzeniami w percepcji

• Słabą koordynacją ruchową

• Słabą pamięcią

• Innymi zaburzeniami o charakterze psychicznym

Druga płaszczyzna (umysłowe):

• Z zaburzeniami emocjonalnymi

Trzecia płaszczyzna:

• Z brakiem okazji do nabycia właściwych zachowań i umiejętności

Żródło specjalnych potrzeb może tkwić:

- w dziecku: wrodzone lub nabyte

- w otoczeniu dziecka

Zadania opiekuna – tworzenie warunków, by dziecko mogło spełnić swoje indywidualne potrzeby

Żeby dziecko mogła się komunikować – muszą i ono i wychowawca nabyć umiejętności, np. alfabet Braila

Drugie spojrzenie pod względem dzieci z trudnościami w nauce oraz dzieci wybitnie zdolne.

Specjalne potrzeby edukacyjne – to określenie pojawiło się po raz pierwszy w raporcie Mary Warnoch, która stworzyła raport o

Zaliczyła do nich wszystkie dzieci, które nie mogą sprostać programowi nauczania.

Dzieci te powinny otrzymywać specjalną pomoc edukacyjną:

- specjalne metody dost.

Na podstawie tego raportu robiono różne badania. Co 5 dziecko może potrzebować specjalnych potrzeb edukacyjnych.

Specjalne potrzeby edukacyjne to nie tylko dzieci niepełnosprawne, to także:

• Dzieci upośledzone kulturowo

• Dzieci z innych środowisk kulturowych

• Dzieci wybitnie uzdolnione

• Dzieci z trudnościami emocjonalnymi

Dzieci te wymagają wzmożonej opieki w procesie kształcenia lub w specjalnych warunkach (mniejsze klasy). Jeśli w odpowiednim czasie nie będą zaspokojone te potrzeby to mogą stać się niedostosowane społecznie.

1994 w Hiszpanii w Salamance – Konferencja, na której sformułowano wytyczne dla działań w zakresie specjalnych potrzeb edukacyjnych.

Polska brała udział i przyjęła, że odnosi się to do młodzieży mającej trudności w uczeniu się i wybitnie zdolnych.

Specjalne potrzeby edukacyjne wynikają z:

• Indywidualnie sprecyzowanego systemu nabywania wiedzy

• Różnicach uczenia się

Są to zarówno dzieci z orzeczeniem Poradni Psychologiczne o potrzebie kształcenia specjalnego i te, które mają trudności w realizacji standardów:

Klasyfikacja upośledzeń:

• Dysleksja

• Dysgrafia

• Dysortografia

• Dyskalkulia

• Problemy zdrowotne

• Ograniczenia środowiskowe

Orzeczenia i opinie stanowiące podstawę do działania wobec dzieci wydają Poradnie Psychologiczno – Pedagogiczne. Obecnie wydaje je zespół z dyrektorem poradni, w skład tej komisji wchodzi psycholog, pedagog i lekarz. Poradnia podejmuje działania na wniosek rodziców.

Rodzaje orzeczeń:

1. o potrzebie kształcenia specjalnego dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnej oraz niedostosowanej społecznie

2. o potrzebie indywidualnego, obowiązkowego rocznego przygotowania przedszkolnego dla dzieci, których stan zdrowie uniemożliwia lub znacznie utrudnia uczęszczanie do przedszkola lub oddziału przedszkolnego

3. o potrzebie indywidualnego nauczania dla dzieci, których stan zdrowia utrudnia lub uniemożliwia uczęszczanie do szkoły (dzieci z porażeniem mózgowym, z ostrym rzutem choroby)

4. o potrzebie zajęć rewalidacyjno – wychowawcze dla dzieci upośledzonych umysłowo w stopniu głębokim (realizują obszar szkolny np. w domu lub w zakładzie opieki)

5. opinia o potrzebie wczesnego wspomagania rozwoju dziecka od chwili wykrycia niepełnosprawności, rozpoczęcia nauki w szkole

potrzeby edukacyjne to tylko jedna grupa potrzeb ludzi: w psychologii brak jest klasyfikacji potrzeb, na którą wszyscy by się zgadzali, nie ma też jednolitego nazewnictwa; potrzeba – motyw, popęd, instynkt.

Klasyfikacje potrzeb:

- obiektywne i subiektywne;

- biologiczne i społeczne

- pozytywne i negatywne

- jawne i utajone

- świadome i nieświadome

Hierarchie potrzeb:

- koncepcja wg Maslowa (piramida Maslowa):

• potrzeby fizjologiczne (najważniejsze)

• potrzeby bezpieczeństwa są to tzw potrzeby wynikające z niedoboru, ich

• p. przynależności zaspokojenie zależy od innych ludzi

• p. dobrej samooceny

• p. poznawcze

• p. estetyczne potrzeby wzrostu, zależą od własnego ja jednostki

• p. samorealizacji

Helena Keller

Zaspokajanie potrzeb jest potrzebne do prawidłowego rozwoju. Klasy integralne – i dzieci pełnosprawne i niepełnosprawne.

Im głębsza niepełnosprawność tym mniejsze zasp. potrzeb.

62% osób lekko niepełnosprawnych ma zaspokojoną potrzebę.

24% osób o głębokim upośledzeniu.

Nie ma zgody wśród psychologów co do wyróżnionych potrzeb, bo

• różnimy się biologiczną strukturą

• psychologiczną strukturą

Tadeusz Tomaszewski: „liczba potrzeb ludzkich jest nieograniczona”

Potrzeby osób niepełnosprawnych:

• kto potrzebuje

• czego

• dlaczego

Janina Doroszewska dużo poświęciła potrzebom rewalidacyjnym i rehabilitacyjnym

Przykład zaspokajania potrzeb:

• estetyczna (osoby niewidome – przez doznania muzyczne)

Zależności:

• potrzeby fizjologiczne: i osoby pełnosprawne i niepełnosprawne

• inaczej potrzeby dzieci z jednorodną niepełnosprawnością i inaczej ze sprzężoną niepełnosprawnością

• dzieci niepełnosprawne często nie mogą spełniać swoich potrzeb w rodzinnym domu

Rodzaje krzywdzenia:

• fizyczne

• emocjonalne

• zaniedbanie

• wykorzystanie seksualne

Kazimierz Obuchowskim, kategorie potrzeb:

1. indywidualne

2. powszechne, dotyczą:

• fizycznego istnienia: bez potrzeby seksualnej

• orientacyjne: związane z intelektualnym poznaniem świata, współżyciem z innymi ludźmi

• sensu życia: wywodzą się z socjalizacji, psychicznie uniezależnieni

Każdy ma inne mechanizmy powstawania, realizowania, zaspokajania.

Ważnym problemem jest seksualność osób niepełnosprawnych. Jest to temat tabu dla rodziców. Coraz rzadsza eksterminacja osób niepełnosprawnych.

Wykład 12, 21.05.12r

POCZĄTKI SZKOLNICTWA SPECJALNEGO

Kształcenie dzieci niepełnosprawnych w Polsce:

1919 W Polsce wprowadzono obowiązek szkolny.

1920 ważna decyzja o utworzeniu wydziału zajmującego się szkolnictwem specjalnym.

Później zlikwidowano wydział. Jedynie Grzegorzewska dbała o sprawy niepełnosprawnych.

Usprawiedliwienie: ważniejszy jest rozwój gospodarki przemysłowej.

W okresie międzywojennym bardzo mało dzieci niepełnosprawnych w szkołach – 0,8%.

Uczęszczały do szkół ogólnodostępnych pod opieką niewykwalifikowanego nauczyciela (ogólnie i szczegółowo)

Po wojnie szkoły upadały. Lokale były przeznaczane na inne cele.

Przed wojną: 104 szk. specjalne. Po II Wojnie: 54

Dzieci niepełnosprawne: zaniedbania burżuazyjny

Nowe kryteria przyjęcia:

• krytyka społ.

• Specjalne potrzeby edukacyjne

• Pierwszeństwo: sieroty

1956r. – system szkolny, dekret o obowiązku szkolnym, dzieci niezdolne do nauki w normalnych szkołach uczęszczają do szkół specjalnych

1961r – rozporządzenie:

• Niezdolnymi do kształcenia w szkołach normalnych są:

• Niewidome, z wadami wzroku

• Głuche

• Kalekie i przewlekle chore

• Upośledzone umysłowo początek edukacji w szkole normalnej, stwierdzenie

• Moralnie zaniedbane dopiero 2, 3 latach o takiej potrzebie

Wiele dzieci jednak nie uczęszczało do szkoły.

Zaczęto organizować szkoły w zakładach leczniczych.

Wyraźne zróżnicowanie szkoły specjalnej ze względu niepełnospr.

60% dzieci niep. Uczęszczało do szkoły. Dopiero w latach 70tych oszacowana liczba dzieci niep. tak by dostosować liczby szkół, najczęściej upośledzeni umysłowo.

2 nurty kształcenia dzieci niepełnosprawnych:

1. Zinstytucjonalizowane kształcenie – oderwanie od szkół normalnych. Kształcenie segregacyjne – brak kontaktu z dziećmi o niezaburzonym rozwoju

2. – szkoły ogólnodostępne, bo musi, bo obowiązek

Zróżnicowane, niesegregacyjne

Dziecko niepełnosprawne na marginesie

- klasy specjalne w szkołach ogólnodostępnych

Mało dzieci z niepełnosprawnością, by budować szkoły – powołane klasy integracyjne

Przygotowanie dzieci do normalnego życia, poznanie trudów niepełnosprawności.

1888 – zakaz języka migowego, więc mowa werbalna

Kazimierz Kirejczyk? : we wspólnej nauce (słyszące i niesłyszące) jest szansa podniesienia poziomu, poprawy sytuacji

Eksperyment: niesłyszący do słyszących; czynnik: „Nauczanie głuchych ze słyszacym”; jest możliwe nauczanie dzieci głuchych ze słyszącymi, wspólne nauczanie ma obopólne korzyści (słysz. i niesł).

Sprzyja również to integracji już na etapie kształcenia.

1985r – powrót w Pl języka migowego

Decyzje MIE często nie liczą się z badaniami

1973r – wytyczne w sprawie rozwoju kszt. Specj. Pomocy dzieciom z odchyleniami i zaburzeniami rozwojowymi (Ministerstwo Oświaty i Wychowania)

Jeśli to tylko możliwe to łączyć kształcenie dzieci normalnych z niepełnosprawnymi

„Wychowanie dziecka fizycznie upośledzonego fizycznie lub umysłowo we wszystkich uzasadnionych przypadkach odbywało się w miarę możliwości w grupie rówieśniczej, Z uwagi na dwie wartości wychowania dzieci uposl;edzonych w integracji z dziećmi pełnosprawnymi.

Nowe pojęcie:

INTEGRACYJNY SYSTEM KSZTAŁCENIA (włączenie do zwykłych szkół dzieci z odchyleniami od normy)

Ojciec: Aleksander (H)Kulka – to nie prawda, Kazimierz Kirejczyk

Integracyjny system kształcenia wg. A. Hulka:

1. Włączenie dzieci i młodzieży upośledzonej do zwykłych klas w zwykłych szkołach

2. Specjalne klasy w zwykłych szkołach

3. Zakładane py„sąsiedzkie” szkoły lub ośrodki pomocnicze

4. Specjalne szkoły z możliwością zamieszkania w internacie

5. Nauczanie w domu (nie ma integracji społ)

Miesza formy kszt dzieci. „Integracja” to pojęcie było trendy.

Otton Lipkowski – ostrzegał prze pochopnym włączaniem dziecka niepełnosprawnego do klas z dziećmi pełnosprawnymi. Izolacja – izolacja społ obniżenie samooceny, negatywna postawa do edukacji.

Integracja zależy od wielu czynników:

• Od stosunku społ do potrzeb i sposobu realizacji tych potrzeb osób niep

• Gotowość szkoły masowej do nowych wymagań, inne normy

• Przygotowanie personelu pedagogicznego

• Wyposażenie szkoły w odp pomoce

Idea postępowa, pozostawiona do realizacji.

Komitet: na czele Jan Szczepański: ważny integracyjny system kształcenia, należy to rozwijać. Ale nic z tym nie zrobiono. Dlaczeg?:

1. Niewystarczające przygotowanie nauczycieli

2. Brak motywacji (brak gratyfikacji)

3. Brak przygotowania dzieci niepełnosprawnych do pracy z osobami pełnosprawnymi. Często nie uczęszczało do szkoły. Przygotowanie motywacyjne.

4. Brak specjalnych pomocy i środków dydaktycznych.

Lata 80 w Pl – mogą powstawać szkoły zakładane przez osoby prywatne (fundacje, osoby indywidualne). Społeczne Towarzystwo Oświatowe (STO) – dzięki niemu utworzono 1 przedszkole gdzie były wyodrębnione klasy specjalne (integracyjne?); W roku 90 – 2 klasy integracyjne

Zarządzenie nr 29 min eduk. Narod. Z dn 4.11.1993 w sprawie:

Zasad organizowania opieki nad uczniami niepełnosprawnymi, ich kształcenia w ogólnodostępnych i integracyjnych publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach oraz organizacji kształcenia specjalnego.

Liczba uczniów: 15 – 20 w tym 3-5 niep.

Zmniejszona okreslona liczba

Liczebność

Dodatkowy nauczyciel ze specjalnym przygotowaniem w celu organizowania kształcenia integracyjnego.

Zaczęto organizować studia podyplomowe (wspierające, do pracy z dziećmi niep)

Pozycja nauczyciela – nieuregulowana do dziś

Nauczyciel prowadzący/wspomagający/wspierający.

Na kształcenie pedagogiczne: mało czasu

Blok merytoryczny praca nad usprawnianiem zawodu

Blok rozsz. Psych – ped nauczyciela

Blok ped specjalnej

Ministerswo Edukacji – rozporządzenie – Ministerstwo Szkolnictwa Wyższego to realizuje ale bez porozumienia.

Najmniej oddziałów integracyjnych w Świętokrzyskim i Lubelskim.

Inkluzja – edukacja włączająca

Od edukacji segr do różnej formy integracji a potem edukacji włączającej

4 rozumienia:

1. Synonim kształcenia integracyjnego

2. Kształcenie niesegregacyjne wysokiej jakości

3. System szkół powszechnych przygotowanych do pracy z dziećmi o różnych zróżnicowaniach ucznia

4. Całkowita likwidacja kszt segregacyjnego

Musi być: przygotowany nauczyciel, gdzie szukać możliwości wyposażenia

Rozporządzenie M. Edu. Nar. 18.01.2005r. w sprawie:

Warunków organizacji kształcenia wych. i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnej oraz niedostosowanych społecznie w przedszkolach, szkołach i oddziałach ogólnodostępnych lub integracyjnych.

Sankcjonuje nową opcję niesegregacyjnego kształcenia dzieci i młodzieży.

Dodatkowy nauczyciel musi być zatrudniony, gdzie klasa ma status integracyjny, gdzie nie – to na papierze nie ma pomocy

To rozporządzenie – to próba załatania rzeczywistości społ, na drodze edukacyjnej dzieci niepełnosprawnych

Plik rozporządzeń z dnia 14.11.2010 r w sprawie:

Zasad udzielania i organizowania pomocy psychologiczno – pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach pomoc jaką ma udzielać szkoła

- szkoła ma rozpoznawać i zaspokajać indywidualne potrzeby rozwojowe i edukacyjne wynikające z:

• Niepełnosprawności

• Niedostosowania społecznego

• Zagrożenia niedostosowaniem społecznym

• Szczególnych uzdolnień

• Specyficznych trudności w uczeniu się

• Zaburzeń komunikacji językowej

• Choroby przewlekłej

• Sytuacji kryzysowych lub traumatycznych niepowodzeń edukacyjnych

W sprawie warunków organizowania kształcenia wychowawców i opieki dzieci i młodzieży niepełnospr. i niedostosow. społecznie w specjalnych przedszkolach, szkołach i oddziałach oraz w ośrodkach.

W sprawie warunków organizowania kształcenia wych i opieki dzieci i młodzieży niep i nidost społ w przedszkolach, szkołach oddziałach ogólnodostępnych lub integracyjnych.

Kształcenie może być prowadzone:

Do 18 r.ż. – podstawówka

21 r.ż. – gimnazjum

21< - ponadgimnazjalne

Prawo dłuższej edukacji

Uczniowie niepełnosprawni przystepują do sprawdzenia wiedzy po podstawówce, egzamin gimnazjalny, czasem do matury. Ale muszą być odpowiednie warunki ( z wyłączeniem dzieci z upośledzeniem umysłowym lub głębokim)

Wykład 13 , 28.05.12r.

TWÓRCZOŚĆ OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH

Hierarchia potrzeb wg Abraham Maslowa:

• Fizjologiczne

• Bezpieczeństwa

• Przynależności

• Samooceny

• Poznawcze

• Estetyczne

• Samorealizacji

Zaspokojenie tych potrzeb daje szansę osobm niepełnosprawnym wejście w nurt sztuki. Daje satysfakcję bcia twórcą, wyższą samoocenę.

Możliwości rozwojowo – edukacyjne na taką twórczość są ogromne. Wśród osób niepełnosprawnych są osoby wybitne twórczo i przeciętne, twórcze i odtwórcze.

Pozbawienie możliwości uprawiania sztuki jest dla nich niekiedy bardzo bolesne.

Dopasowanie sportu do osoby niepełnosprawnej jest ważne. A w sztuce to osoba dopasowuje się do dyscypliny (jeżeli nie ma rąk, to trzyma pędzel w stopie, można tańczyć nie słysząc muzyki)

Archetyp artysty niepełnosprawnego – niewidomy muzyk.

Co powoduje taki pęd niepełnosprawnych do twórczości?

Niepełnosprawni tworzą z tych samych powodów co sprawni.

Modele twórczości wg Józefa Kozieleckiego:

1. Konfliktowy – źródłem twórczości są konflikty motywów, frustracje i wewnętrzne sprzeczności. Zastępczą formą rozwiązywania tych konfliktów jest twórczość naukowa lub artystyczna. Harmonia nie sprzyja twórczości.

2. Spełnienia – podstawowa potrzeba człowieka jest samospełnienie, a twórczość i ekspresja są najlepszą drogą zaspokojenia tej potrzeba. Każdy z nas jest twórcą, jest to rodzaj samospełnienia (Maslow, Rogers) Działalność twórcza jest naturalną cechą człowieka. Harmonia tu sprzyja twórczości.

Nikifor – malarz, jego twórczością zainteresował się Polski Związek Głuchych, żebrał, sprzedawał jakieś małe obrazki; dominujący element – architektura. 1940r – PZG zorganizował wystawę głuchych malarzy, zaproszono również jego, był on też lekko upośledzony umysłowo (Poznań) dostał on nagrodę.

Ważna jest tu rola opiekuna, który powinien dostrzec talent.

57r. – Olszewski Instytut Pantomimy

Erick Stegmann – inicjator (w 57r) Związku Artystów Malujących Ustami I Stopami, wkrótce stał się organizacją o charakterze światowym.

Polscy artyści należą do tego związku (25 osób), Polska siedziba w Raciborzu.

Artyści otrzymują stypendia.

Pawłowski – prezes fundacji Integracja.

Niewidomy poznaje świat poprzez dotyk, ale jak można dotknąć ruch? Ustawiają siatki mówiące o granicach sceny (w czasie występów tanecznych).

Wacław Wróblewski opracował oryginalny zapis kroków) z pomocą brajla; opracował duże tabliczki brajlowskie (krok w lewo, krok w prawo)

Można znaleźć sposób – jeżeli tylko się chce.

Niesłyszący tancerz – jeżeli taka osoba tańczy, tzn że już jest wyjątkowo uzdolniona.

Tai Lihua – świetna chińska tancerka.

Taniec może też się odbywać na wózkach.

Organizacje wspierające twórczość osób niepełnosprawnych:

• Stowarzyszenie „Sztuka niepełnosprawnych”

• Przegląd teatrów muzycznych osób niepełnosprawnych

• Festiwale przeglądów

Osoby niepełnosprawne występują też w teatrach, kabaret założony przez ks. Wójaka.

Rzeźbienie przez osoby głuchoniewidome:

Często talent odkrywany przez przypadek.

Kurs szkoleniowo – rehabilitacyjny dla głuchoniewidomych, zagospodarowano czas wolny zajęciami o charakterze artystycznym – turnus w Borońsku, Centrum Rzeźby Polskiej.

Twórczość literacka: np. Wiesław Antochow „Mój los ostrzega” beletrystyka albo litertura faktu.

Znaczenia uczestnictwa w kulturze:

• Nadaje egzystencji osób niepełnosprawnych kształt możliwie zbliżony do życia ludzi pełnosprawnych

• Korzystanie z dóbr kultury sprzyja rozwijaniu motywacji do udziału w kulturze w ujęciu globalnym, rozumiany jako całokształt materialnego i duchowego dorobku ludzkości, co przyczynia się do uświadomienia sobie własnej autonomii, możliwości podejmowania decyzji oraz sprowokowania kontroli nad własnym życiem

• Uczestnictwo w kulturze stwarza szansę wyrównywania braków i niedostosowania życia realnego, redukuje przykre napięcia emocjonalne, sprzyja zaspokojeniu potrzeb psychicznych

• Rozprasza monotonię i trud życia codziennego, sprzyja odrodzeniu sił fizycznych, sprawia przyjemność