KONFLIKTY ETNONARODOWOŚCIOWE W EUROPIE

Wykład 17.10.2012

Semantyka, etymologia i typologia pojęć głównych i pokrewnych

Wprowadzenie pojęciowe : konflikt, kompromis, koncyliacja

Narody i nacjonalizm

Etniczności i grupy etniczne. Perennializm – primordializm versus modernizm-konstruktywizm

• Małe narody Europy – niezależne, zależne, priomodialne (wieczne), skonstruowane – i ich status.

• Koncept i egzemplifikacja fal powstawania państw narodowych

• Typologia i prawno-międzynarodowe regulacje mniejszości

• Partyjno-polityczna ekspresja uczestników konfliktów

• Zmilitaryzowany wyraz antagonizmów etnonarodowych

Wybrana egzemplifikacja konfliktów etnonarodowościowych w Europie – o zróżnicowanym poziomie intensyfikacji – i podejmowane środki zaradcze

• Pokłosie wewnętrznego kolonializmu : Irlandia północna

• Rewitalizacja dawnych swobód: kraj basków i Katalonia w Hiszpanii

• Nacjonalizm polityczny w rejteradzie, etniczny w ofensywie: Belgia

Nazwa Galicji wzięła się od Halicza, zapożyczenia z języka ukraińskiego

Konflikty wokół diaspory, czyli brzemię mocarstwowej arogancji ; Słowacja południowa i Siedmiogród

Pokłosie udawanej etnokoncyliacji ; Bośnia

Quasi – państwa skonstruowane i obszary aspirujące do takiego statusu : Kosowo ( + Tyrol południowy jako kontr analogia ) oraz Naddniestrze i Czeczenia

Literatura podstawowa i zalecana:

• U. Altermatt , „Sarajewo przestrzega. Etnonacjonalizm w Europie”

• M. Benza, “Status of persons beloniging to ethinc minorities in the states of Europe”

• Chlebowczyk, „O prawie do bytu małych I młodych narodów”

• Cordell, “ethnicity and democratisation ine the New Europe”

• Gellner, “Narody i nacjonalizm”

• Helnarski, nacjonalizm : konflikty narodowościowe w europie środkowej i wschodniej

• Hroch, Małe narody europy. Perspektywa historyczna

• Kabzińska-Stawarz, Szynkiewicz, konflikty etniczne: źródła –typy – sposoby postrzegania

• Kaufmann, rethinking ethnicity: majority groups and dominant minorities

• Konarski, Bałkany: etnokulturowe podłoże konfliktów

• Konarski, the introduction to ethinc and religious conflict in western Europe and the northern irelandcase study

• Kerjci, Velimsky, ethnic and political nations in Europe

• Spencer, nationalism: a critical introduction

• Stefanowicz, bunt mniejszości

• Szczerbiński, problemy etnonarodowościowe w Europie i ich wpływ na stosunki międzynarodowe na przełomie XX i XXI wieku

• Waldenberg, rozbicie Jugosławii; od separacji Słowenii do wojny kosowskiej

• Żelazny, etniczność : ład – konflikt – sprawiedliwość

Konflikt społeczny to jedno z podstawowych pojęć socjologii, oznacza proces społeczny zachodzący miedzy jednostkami, grupami, klasami w wyniku sprzeczności interesów i powodujący wrogość miedzy nimi. Konflikt in extenso może mieć kilka postaci; sporu, napięcia, i otwartej konfrontacji. Konflikt można uregulować trwale lub połowiczne, czasowo lub ostatecznie. Następstwem konfliktu jest współzawodnictwo i walka lub rozwiązania kompromisowe

Konflikt społeczny bezpośredni ma miejsce miedzy dwoma antagonistycznymi grupami bez pośrednictwa strony trzeciej, w pośrednim natomiast strona trzecia występuje, nie jest ona jednak w niego zaangażowana

Podsumowując, można uznać że konflikt społeczny to stan antagonistycznych stosunków społecznych miedzy minimum dwiema stronami.

Społeczny konflikt etniczny czy narodowy ma miejsce wówczas gdy wchodzący między sobą w interakcja przedstawiciele różnych narodów lub grup etnicznych uświadamiają sobie sprzeczność miedzy właściwymi im wartościami na kanwie etnonarodowej, co wzmaga w nich poczucie ich zagrożenia doprowadzając do powstanie którejś z uprzednio wymienionych postaci konfliktu.

KOMPROMIS ( z łac. Compromissum – cos wzajemnie obiecanego) proces osiągania porozumień pomiędzy stronami dążącymi do rozbieżnych celów. Kompromis osiągany jest dzięki obopólnym ustępstwom lub poprzez tylko częściową realizacje stojących w konflikcie interesów i wartości.

KONCYLIACJA prawn., pojednawstwo, sposób polubownego załatwiania sporów Międzynarodowych z udziałem komisji badawczych. Koncyliacyjny prawn. Pojednawczy, polubowny. Ety,. – łac. Concilliatio – porozumienie, od conciliare – jednoczyć, pojednać, od concilium – zebranie, sobór powszechny.

Wykład 07.11.2012

Pierwszym prezydentem wolnej polski był Narutowicz, bezpartyjny. Kompromis bardzo ważny w polityce, liberalizm.

KONCYLIACJA W SENSIE DEFINICYJNYM – załatwianie sporów wszelkiego rodzaju, strony powołują komisje dla zajęcia się tym sporem, zmierza do rozwiązania sporu albo dostarczenia stron pomocy po jaką się zwrócą = metoda załatwiania sporów o charakterze międzynarodowym i wewnętrznym zgodnie ze stronami sporu powołują komisje, które ma rangę stałą albo ad hoc, ma w sposób bezstronny zbadać, propozycje i oferty dla obu tych stron w celu ich pojednania, bądź są ofertą pomocy dla strony pojednawczej. Jest metodą różniącą się od metody mediacji, która jest teraz lansowana przez media. Komisja koncyliacyjna sama proponuje sposoby rozwiązania sporu a mediacja znajduje wspólnie ze stronami znajduje rozwiązanie. Mediacja i koncyliacja różnią się pod względem postępowania sądowego lub rozjemczego ponieważ postępowania kończą się wiążącymi decyzjami obie strony. Komisje te nie mają mocy sprawczej bo nie stoją za tym decyzje sądu.

NARÓD – pojęcie w zasadzie nowożytnym, występuje zawsze w asyście dwóch struktur : państwo i społeczeństwo. Jest to pojęcie samoistne i nie powinno być utożsamiane z narodem i społeczeństwem, nie rzadko ma różne znaczenie, pojęcie historyczne. Max Weber (aktywny twórca naukowy w okresie w drugiej rzeszy niemieckiej, ulegał teoriom pangermańskim) twórca pojęcia gemeinschaft – naród jako wspólnota wartości. Naród według Webera i poszerzonej wersji Kłoskowskiej ma charakter wspólnoty kulturowej, naród w tej interpretacji jest przeciwieństwem państwa (dużo przykładów w środkowo-wschodniej Europie) takim narodem są oczywiście Bułgarzy.

Inne definicje wskazujące inne podejścia ich twórców :

• pojęcie jako narodu wspólnoty wyobrażonej, jej autorem jest Anderson, stwierdza że naród jest wyobrażoną wspólnotą polityczną, która jest nieuchronnie ograniczona i suwerenna.

• Kolejna definicja konstruktywistyczna Watsona : znacząca liczba ludności uważa się za naród i pokazuje się na zewnątrz, problem że każda grupa która nazwie się narodem może się za niego uważać, naród może być mentalnym konstruktem. Kurdowie nigdy nie mieli państwa, żyją w diasporze, nie są akceptowani przez żaden konstrukt.

• Roy Bretford : naród to grupa ludzi, która podziela wspólny błąd odnoszący się do ich początków jako grupy i podziela wspólną niechęć do sąsiadów.

Rozbiór kategorii narodu na kanwie pewnych cech :

• w ujęciu normatywnym Anthony Davis Smith – na naród składa się ujednolicone terytorium, gospodarka, system masowej oświaty i wspólne prawa, ciężko budować tożsamość bez odwoływania się do kolebki narodowej. Gospodarka identyfikowana na rzecz korzyści danego narodu. System oświaty jako czynnik tworzący myśl narodową bo umożliwiający jej dystrybucje na szeroka skale. W tej definicji nie ma mowy o kulturze, jest to Brytyjczyk a dla ludzi zachodu uzyskania pewnych praw stała się podstawą do bycia narodem.

• Kerjci, Velimsky – cechy obiektywne : terytorium, język, kultura i historia, cechy subiektywne: świadomość narodowa.

• Jems Kellans – sprawa szkocka, w 1922 roku wybucha wojna domowa w Irlandii. Najważniejszą kwestią jest pokazywanie najwyższej lojalności ze strony ludzi, którzy gotowi są umrzeć za swój naród.

• Michael Ryan – świadomość narodowa, doświadczenie historyczne, język, geografia, religia i ogólne czynnik kulturowe –dotyczące kwestii zwyczajów, obyczajów ludowych.

• Marek Waldenburg - stworzył własną teorię narodu odwołująca się do symboliki czyli do uczuć i emocji poczucia wspólnoty miedzy ludźmi z różnych warstw społecznych.

Szkoły myślenia o narodzie:

• Jan Jakub Rousseau – zakłada że naród to zbiorowość, ma jedno terytorium i poddana jest jednakowym prawom. Koncepcja zachodnia – narody tworzyły się z państw już istniejących (Hiszpania, Francja) po rewolucji nazywały się wspólnotą obywateli, które stworzyły naród poprzez zbiorową suwerenność, ważny jest lud, społeczeństwo obywatelskie, ogół obywateli, rząd, suwerenność.

• Herder – naród jest głównie historycznie kształtującą się wspólnotą kulturową, jest odrębną istnością naturalną, której pretensja tej grupy do politycznego uznania opiera się na posiadaniu wspólnego języka główny czynnik do nazywania się narodem. Sprawa w Serbii i Chorwacji. Naród jako wspólnota polityczna jest trudny i mają decydować kulturowe czynniki. KONCEPCJA NATURALNA – zanim wykształciły się konkretne twory państwowe; język, kultura, religia, koncepcja środkowo-wschodnio europejska. Naród jako zestaw kategorii naturalnych: pochodzenie, genealogia, język, kultura, umożliwiły one obronę swej świadomości wobec nieprzyjaciela.

Mainake – naród polityczny – naród obywatelski – naród państwowy.

Smith również odniósł się do tej dychotomii oraz współcześnie Andrzej Walicki = naród obywatelski – naród etniczny.

Naród państwowy oznacza wczesną formę zbiorowości etnicznie zróżnicowanej podporządkowanej jednemu państwu, którego polityka administracyjna prowadzi do stopniowego ujednolicenia w dziedzinie kultury. Zbiorowość, która dysponuje swoją pewną kulturą, wyrażoną przez język i która prowadzi taką politykę by specyfika etniczna całego obszaru była bardzo podobna, ujednolicona, zakłada jednak pewną rolę kultury dominującej, świetnym przykładem tutaj są Polacy. Naród nadaje nazwę danemu państwu. Kłoskowska : naród państwowy nie wyrasta bez ugruntowanych etniczne podstaw.

Naród polityczny (ideałem jest Szwajcaria – 3 różne języki)

NACJONALIZM – silnie powiązane z koncepcją narodu i jest instrumentem w kształtowaniu w ideologii narodowej. Jest to doktryna i zjawisko zarazem wyrosła na gruncie rewolucji przemysłowej w Europie zachodniej w XVIII wieku. Nadawanie gospodarce pewnych cech prawa do subordynacji i supremacji. Rewolucja francuska gdzie doszło do stworzenia nowych idei politycznych, pierwotnie zwanych jako protonarodowych. Nacjonalizm może być rozumiany jako specyficzna odmiana patriotyzmu – ciepło myślenia o narodzie.

• Przełom lat 20/30 XX wieku Coin ; nacjonalizm jest to stan umysłu, którą najwyższą lojalność jednostka odczuwa wobec państwa narodowego. Wartościowanie własnych poglądów które muszą być podporządkowane wobec państwa.

• Peter Schugar – nacjonalizm jest to stan grupowej psychozy opartej na idei narodowości

• Krzysztof Kwaśniewski – nacjonalizm to element samoświadomości większości ludzi który polega na emocjonalnym i pozytywnym stosunku do istnienia i zachowania zarówno jak i osobistej i grupowej tożsamości narodowej

• Tom Garvin – jest to fenomenem kulturowym ale z konsekwencjami politycznymi , kojarzy się ze strategicznym widzeniem państwa

• Hayes – jest połączeniem patriotyzmu ze świadomością narodową

• Nacjonalizm zachodni i wschodni :

  • Zachodni ograniczany był przez liberalne prawa państwowe. Jest to zjawisko o charakterze inkluzywnym, zezwala na włączenie pewnych odmienności na dany obszar, przykładem są wybory w Katalonii.

  • Wschodni był o wiele bardziej nieumiarkowany, bo w zachodnim chodziło o tworzenie nowoczesnego państwa narodowego a we wschodnim chodziło o tworzenie narodowej kultury wysokiej, narzucaną mniejszością J. Plamenatz. Zjawisko o charakterze etnicznie ekskluzywnym. Prawo do tego żeby tworzyć państwo narodowe mają ci którzy posiadają prawidłową wiarygodność etniczną.

Sokołowski Tadeusz - Nacjonalizm jest szczególną formą patriotyzmu, wyróżnia zespół cech które nadają nam inność wobec zbiorowości nas otaczających, ideologia integracyjna, jest zasadą polityczną wedle której jednostki polityczne powinny pokrywać się z jednostkami etnicznymi. Portugalia, Norwegia, Luksemburg, Islandia.

Kongruencja – dopasowanie dwóch czynników państwa i kultury – Geller. Państwo zamieszkiwane przez ludzi ze wspólną kulturą akceptowaną przez nich.

Istotą nacjonalizmu państwowego jest podporządkowanie wyrażone przez rządzących poczynań państwa którzy rządzący kontrolują pewnemu szczególnemu interesowi narodowemu.

Nacjonalizm państwowo-twórczy – przedstawiciele jakiejś populacji która nie sprawuje zbiorowej władzy roszczą sobie prawo do autonomii politycznej albo do własnego państwa (np. Śląsk) istota dążenia danej grupy do uzyskania pewnych praw, których wynikiem będzie albo autonomia albo państwo.

Nacjonalizm- ruch dążący do utrzymania autonomii, poszukiwanie stworzenia narodu, nawet gdy naród nie istnieje.

Gellner – nacjonalizm nie jest rozbudzaniem walk o prawa zbiorowości naturalnych w danym momencie. Nacjonalizm stwarza narody. Czyni użytek ze wcześniejszej proliferacji – rozprzestrzeniania kultur. Nacjonalizm tworząc naród potrzebuje atrybutów : wskrzeszanie jakiejś pierwotnej czystości, ożywianie martwych języków, wymyślenie tradycji.

Wykład 14.11.2012

Iluminacja – próba wniesienia norm świadomościowych

Pisarze, poeci, ludzie zajmujący się dziennikarstwem są, osobami które utożsamia się z koniecznością do niesienia inteligencji niekształtnej masie.

Koncepcja Gellnera sprawdza się w narodach, które istniały pod innymi rządami, potrafiły wybić się i pokazać że są narodem, dzięki elicie, intelektualistom. Nigeria, Czad, Mali, Mauretania to są terytoria wytyczone na kanwie zewnętrznej. Chodziło o wytyczenie terenu kontroli i dalej przekazywanie to elitom terytorialnym. Efektem było stworzenie terminu narodów sztucznych.

Koncepcja odwrócenia przyczyn Gellnera jest koncepcją, która prowadzi do ożywienia pewnych legend, mitów, starych języków. Przykładem jest państwo Izrael i Żydzi. Skrajnym przykładem w drugą stronę na rzecz rewitalizacji języka jest casus Irlandczyków. W efekcie u schyłku XIX wieku jest w stanie mówić tym językiem 2-3% osób.

Typologia nacjonalizmów:

• Hans Kohn – nacjonalizm polityczny i etniczny. Nacjonalizm oparty jest na suwerenności ludu. Etniczny jest niebezpieczną adoracją zacofania i kompleksem mniejszości. Nacjonalizm o charakterze etniczno językowym = zachodni wskazuje na pewne kompleksy z braku posiadania państwa. Kompleks mniejszości staje się istotnym początkiem konfliktów etnonarodowych, ten kompleks chce się łagodzić za pomocą emocji.

• Carleton Hayes – dzieli nacjonalizm pod względem etapów rozwoju. Wychodzi od nacjonalizmu humanitarnego czasu oświecenia, jest konsekwencją rewolucji przemysłowej. Potem nacjonalizm jakobiński z okresu rewolucji francuskiej, nowa grupa ludzi, która dysponuje pełnią praw politycznych, jest to myślenie powodujące rozwój myśli burżuazyjnej. Nacjonalizm tradycjonalny, nacjonalizm liberalny który łączy się z okresem ożywienia narodowego, który zakłada połączenie myśli liberalnych z wolnością narodową, uzyskiwanie praw przez społeczności, które wcześniej były częścią większych struktur. Nacjonalizm integralny, rozwijający się w sposób konsekwentny od wiosny ludów, nowa reinterpretacja pojęcia nacjonalizmu – dotyczy manifestowania swojej odrębności narodowej. Integrował wokół jednej koncepcji narodu ludzi, którzy czuli więź z danym narodem.

• Liah Greenfeld – łączy pojęcie narodu i mówi, że naród-nacjonalizm może być traktowany jako indywidualistyczno-liberalny albo obywatelski, nacjonalizm kolektywistyczno-autorytarny czyli taki w którym naród jest wartością najwyższą i w którym ci którzy nie są częścią narodu muszą zgodzić się by zostać częścią albo zostaną wyeliminowani. Naród rozumiany jako najwyższa forma rozwoju jest przykładem społeczności obywatelskiej, społeczeństwo Wielkiej Brytanii. Społeczeństwo obywatelskie znajduje swoją emanacje głównie w przypadku Anglików.

Peter Schugar odnosi swoją klasyfikację głównie do Europy środkowo-wschodniej. Nacjonalizm romantyczny w swojej kreacji i mitu a okres od 1848 do 1914 jest okresem gdzie ślepy patriotyzm jest absolutnym władcą instynktów. Po wiośnie ludów pojęcie nacjonalizmu zaczęło mieć wydźwięk negatywny.

Nacjonalizm Konarskiego:

• Jest pojęciem politycznym chociaż ma rangę kulturową, ekonomiczną i psychologiczną. Jest zgodny pod względem semantycznym u schyłku wieku XIX

• Nośnikami są zwykle 3 zbiorowości: naród faktycznie istniejący, naród konstruowany i mniejszość narodowa. Reprezentowane są przez osoby wywodzące się z elit intelektualnych ale przez jedno lub przez więcej ugrupowań politycznych

• Kwestie stratyfikacyjne. Nacjonalizm ma charakter eklektyczny, jest to ideologia o charakterze pomieszanym , połączonym, uzyskuje ona największe wpływy u średniej burżuazji, wśród części inteligencji i także u części robotników i chłopów. Nie znajdzie się tu arystokratów.

• Punktem wyjścia jest założenie że ma dwa oblicza: ideologia czyli zestaw wartości mających wpływ na czyjeś myślenie i postawa albo forma zachowania.

• Nacjonalizm staje się synonimem pojęcia ruch narodowy. Mogą one wstępować w ujęciu pluralistycznym albo w ujecie monistycznym, w zależności od specyfiki różnych miejsc nacjonalizm uzyskuje synonim ruchu narodowego.

  • Pluralistyczne nacjonalizm w tym jest to zbiór kilku orientacji ideologicznych których wyrazem są konkretne ugrupowania polityczne i prowadzone przez nie działania o charakterze etnicznie inkluzywnym albo ekskluzywnym, ukierunkowane albo na osiągnięcie albo na potwierdzenie już osiągniętych celów narodu społeczności za naród uchodzącej lub społeczności z nim spokrewnionej. Sednem jest konieczność istnienia kilku orientacji politycznych. ( SDLP Irlandia Północna )

  • Monistyczne jedna orientacja ideologiczna, której wyrazem staje się jedno lub kilka pokrewnych ugrupowań politycznych, które prowadzą działania ukierunkowane na osiągnięcie lub potwierdzenie celów społeczności określonych analogicznie w ujęciu pluralistycznym ale działania takiej zbiorowości w ujęciu monistycznym ukierunkowane są na działania wyłącznie ekskluzywnie. Nazywane ruchem, obozem narodowym

Etniczność odnosi się podziałów grupowych ze względu na język. Istotą jest poczucie wyjątkowości bądź odrębności, odkrył to Max Weber – jest to taka społeczność ludzka, która opiera się na rzeczywistym bądź wyobrażonym poczuciu pochodzenia.

Etniczność i grupa etniczna są to pojęcia zamiennie stosowne aby zrozumieć proces jaki oddaje działalność grupy społecznej.

Nathan Glazer, Moninhan – tendencja kładąca nacisk na znaczenie wyjątkowości i tożsamości danej grupy ludzkiej, ważne są prawa które wywodzą się z charakteru danej grupy. Etniczność może warunkować etnokulturowy podział pracy. Religia, rasa, pochodzenie narodowe i także kombinacja tych rzeczy ( Milton Gordon ).

Etnopolityka – Joseph Rotzfeld – upolityczniona etniczność, stała się podstawową zasadą polityczności lub jej braku w systemach, państwach, reżimach i ustrojach oraz stała się skutecznym instrumentem nacisku wobec doczesnych interesów walki o władze, status i bogactwo. Odnosi się do działań politycznych, złożonych grup zbiorowych, członkowstwo w których jest w znaczniej mierze zdeterminowane przez rzeczywiste lub domniemane więzi odziedziczone po przodkach i które to grupy postrzegają te więzi jako systematycznie rzutujące na ich miejsce i los w strukturach politycznych oraz co ważne także w strukturach społeczno gospodarczych ich państw i społeczeństw. To takie działania polityczne grup które są złożone a członkowie mogą w skład ich wchodzić ponieważ dziedziczą pewne więzi odwiedzione po swoich przodkach.

Ewa Nowicka – szersze i węższe rozumienie grupy etnicznej : szerszym - kultura zwłaszcza język czy religia, genologia pojmowana w kategoriach wspólnoty biologicznej i rasowej, cechy osobowości danej grupy określone ogólnie jako charakter narodowy czy etniczny, zajmowane terytorium ono nadaje nam poczucie zakorzenia albo wykorzenienia. W rozumieniu węższym nie odnosi się do cech normatywnych ale przyjmuje że grupa etniczna to taka zbiorowość, która nie odnosi się ani do narodu jako najwyższego stadium rozwoju ani do plemion ale do takich grup, które stoją niejako po środku w świadomości wspólnoty między plemieniem a narodem.

Podejście zwane perenializmem albo prymorializm

ETNIA – nukleus narodu, stosunek do etni oznacza dwoiste traktowanie narodu. Dla prymorialistów etnia jest tworem naturalnym a wręcz biologicznym, określa wspólne pochodzenie człowieka. Takiemu ujecie sprzeciwiają się konstruktywiści, etnia jest nowoczesnym środkiem do pokazywania różnic kulturowych. Dla prymorialistów etnia jest stara. Dla konstruktywistów może być środkiem wymyślanym na bieżące potrzeby po to żeby organizować różnice kulturowe. Konstruktywiści/moderniści uważają że kultura nie jest tworem naturalnym, jest formowana, etnia jest tworem sytuacyjnym, która może powstać dzięki interakcjom, które w danym momencie mogą zachodzić, zależy od sytuacji bieżącej. Etnia jest tworem wiecznym dla prymorialistów.

W efekcie naród może podlegać rewolucji, którego początkiem jest istnienie etni lub może stać się wspólnotą wyobrażoną.

Definicja Watsona, który mówi że naród może pojawić w zależności od potrzeb jakiejś grupy. Taka definicja może być niebezpieczna.

Dla modernistów narody kształtowane są przez takie siły jak industrializacja ale wynika z tego nierówny rozwój poszczególnych społeczności na poszczególnych terytoriach. Rozwój sieci komunikacyjnych, integrujące i homogenizujące działania państwa.

Prymorializm uważa rodowód wcześniejszy niż epoka modernizacji, źródła trzeba szukać dużo wcześniej.

Pojecie narodu zależnego/niezależnego łączy się bardzo silnie z celem strategicznym każdego ruchu nacjonalistycznego, celem jest uzyskanie państwa narodowego.

Waldenberg : Ziemie narodu bezpaństwowego i niemal cały naród znajdują się w innym państwie wielonarodowym; tylko pewna ale licząca się część danego narodu znajduje się w granicach danego państwa.

Kategoria narodu panującego lub rządzącym politycznie – naród zależny może mieć autonomie na terenie tego państwa.

Małe narody zależne emancypacja oparta na czynniku etnicznym a potem politycznym, muszą znaleźć istotna więź, głownie język. Dążenie tak przez określane narody przez formy emancypacji jest zespolone utrzymaniem języka bądź jego rewitalizacją (słowacki, łotewski, fiński i estoński )

Naród skonstruowany to taki który powstał w epoce modernizacji, zapoczątkowane nazwy państwa narodowego.

Davis Norman – państwo narodowe to takie państwo, gdzie przeważająca większość obywateli ma świadomość wspólnej tożsamości narodowej (nie wszyscy) i należy do tej samej kultury. Muszą mieć poczucie więzi tożsamościowo – kulturowej. Przykład Rumunii, stała się państwem narodowym. Polska? Mniejszości stanowiły po niepodległości ok 30%. Był to kraj o mniejszej dozie homogeniczności wewnętrznej. Instytucja państwa narodowego na procesie westfalskim, czyje rządy tego religia, Narzucenie sposobu myślenia o tym jakie państwo jest i co z tego wynika. Idee państwa narodowego dopiero pod koniec XIX wieku , istnienie narodu zdolnego do stworzenia własnego państwa. A idee te sformułował włoski prawnik XIX wieku Pasquale Stanislavo Mancini. – obserwacja włoskiego risorgimiento – włoskiego zjednoczenia.

Charles Tilly – wyraźnie wskazuje że dopuszczalne jest mówienie o protopaństwie narodowym XVI

• musiało ono być na określonym terytorium

• względnie scentralizowane

• tworzy nowy typ organizacji

• Państwo to systematycznie wzmacniało swoją pozycje dzięki wzmacnianiu monopolu, dzięki zorganizowaniu przymusu politycznego.

WYKŁAD 28.11.2012

• Państwo narodowe pozostaje dominującą formułą polityczną naszego stulecia nadal stanowiąc najskuteczniejszy wynalazek w europejskiej historii ostatnich dwustu lat (Altermatt)

• Państwo narodowe – to takie państwo w którym przeważająca większość obywateli ma świadomość wspólnej tożsamości narodowej i należy do tej samej kultury (Davies)

• To instytucja państwa wedle modelu zwanego westfalskim.

Stuard – Steward – (Stuart) – ktoś , kto zajmował się doglądaniem swojego domu, był majordomusem - przejmowanie władzy przez majordomusów (np. Karolindzy odebrali Merownigów)., w Polsce np. piast Kołodziej. - od zawodu.

Geneza wyrażonej dosłownie koncepcji państwa narodowego, którego podstawą jest istnienie narodu zdolnego do stworzenia własnego państwa upatruje się w poglądach włoskiego prawnika, Pasquale Stanislao Mancinego (Risorgimiento – na kanwie etnicznej, pochodzenie, genealogia, kultura itp.). Sformułował ją w połowie XIX stulecia na kanwie zachodzących wówczas procesów budzenia się świadomości narodowej w Europie.

Nie oznacza to, że jej rodowodu nie można szukać o wiele wcześniej, zwłaszcza jeżeli odnieść ją do doświadczeń zachodniej części starego kontynentu. Tak właśnie czyni Ch. Tilly, który kształtowanie państwa narodowego w warunkach Europy Zachodniej traktuje jako proces długotrwały datując jego początki na okres począwszy od roku 1500.

Tworzenie państw narodowych – te państwa od XV wieku: Hiszpania Francja, XVI wiek: Anglia - przed modelem westfalskim. Państwa protonarodowe, dynastyczne - tworzone z aspiracji dynastii rządzących (np. małżeństwo Kastylijsko-Aragońskie = Hiszpania). Francja wiek XV – Ludwik XI, wymordował przewodników - „król pająk” dokonał zmiany, uczynił Francję państwem imperialnym, silnym.

Autor (Tilly) wymienia cztery główne cechy specyficzne państwa narodowego:

1. takie państwo musi zarządzać wyraźnie określonym terytorium

2. było względnie scentralizowane, (bretańczycy nie mają praw.)

3. tworzyło nowy typ organizacji

4. systematycznie wzmacniało swą pozycję dzięki dążeniu do osiągania monopolu w dziedzinie stosowania zorganizowanych środków przymusu na swym terytorium.

6 fal powstawania państw narodowych:

1. po kongresie wiedeńskim 1815 rok – Grecja, (naród zbuntował się pod panowaniem Tureckim), Belgia – projekt polityczny , porozumienie dwóch struktur, stronnictwo Walońskich liberałów i Flamandzkich katolików, (mówili innymi językami, ale mieli jedno wyznanie - katolicyzm) Belgowie – za czasów cesarstwa rzymskiego- wcześniej nazywało się Zjednoczone Państwo Niderlandów.

2. po Wiośnie Ludów 1848 rok - Włochy Zjednoczone, II Rzesza Niemiecka, I Rzesza upadła w 1809 roku w pokoju w Wagram, Bismarck miał aspiracje jednoczenia Niemiec i Niemców, narody podatne na asymilacje, chciał zniszczyć Polaków

3. po pokoju w San Stefano w 1878 roku - modyfikacja na kongresie Berlińskim, po zakończeniu wojny rosyjsko – tureckiej 1877-78, prawa autonomiczne Bułgarii - ludobójczo traktowana przez Turków, Czarnogóra, Serbia, Rumunia, (Wołoszczyzna i Mołdawia, Bezarabie)- 1908 rok przed I wojna światową, ostatnie państwo – Albania,

4. po 1 wojnie światowej 1918 rok –Austrowęgry upadły – powstały państwa bałkańskie, Polska (Galicja – część austriacka), Czechosłowacja, 3 państwa Bałtyckie- Litwa, Łotwa, Estonia) Finlandia - część odłączona od Rosji, jedyne państwo, które powstało z własnej determinacji prawa do niepodległości, Irlandia – część oderwała się od Wielkiej Brytanii,

5. po II wojnie światowej 1945 rok – podobnie nazywane państwa, podobny obszar – Węgry, zmieniony – Rumunia, Polska, NRD, RFN – państwa nie miały suwerenności, w NRD stacjonowali żołnierze amerykańscy,

6. po upadku muru berlińskiego 1989 rok – Czechy, Słowacja, (politycy rozłączyli, Waclav Klaus z jednej strony, Słowacja Vladimir Meciar , wojna domowa w Jugosławii – krwawe, 200tys ludzi zginęło.

Opinia Walkera Connora na temat homo i heterogenicznych etnicznie państw narodowych Uważa on że jawnie szkodliwa skłonność do posługiwania się terminem naród jako substytutem terytorialnej jednostki prawnej państwa.

• Mniejszość w ujęciu ogólnym to grupa ludzi różniąca się od innych w tym samym społeczeństwie ze względu na rasę, narodowość, religie, język. Ludzie którzy określają siebie jako grupę różną i są tak określani przez innych z negatywną konotacja (International Encyclopedia of Social Sciences)

• Społeczność trwale zamieszkująca na pewnym terytorium zwłaszcza państwa różniące się od większości jego mieszkańców lub od społeczności panującej politycznie, cecha lub cechami które powodują uznawanie jej w świadomości społecznej za odmienną a w stosunkach społecznych wywołuje nieraz dyskryminacje, cecha taka bywa religią, język, świadomość narodowa, kultura itd. (J. Tomaszewski –mniejszość to grupa podporządkowana grupie większości. Mniejszość chce walczyć o swoje prawa, wyrównać je.

• Wedle R, A Schermerhorna mniejszości stanowią efekt stosunków do których dochodzi wewnątrz szeroko rozumianej sfery władzy. Autor wylicza 4 kategorie mniejszości w zależności jak powstawały:

• 1. Grupy zmuszone do podporządkowania przez podbój, 2.grupy pojmane siłą i przetransportowane(np. Tatarzy brali w jasyr), 3.migranci zaakceptowani ze względów podyktowanych rozwagą, przemyślanych ludy potrzebne w danym państwie, Żydzi-krawiectwo, szewstwo, gastronomia, catering w Polsce akceptowano już od XIII wieku, apogeum XIV wiek, Ormianie, zaangażowani w tworzenie zawodów rzemieślniczych – kowala, 4. Grupy zmuszone do silnej wewnętrznej solidarności z powodu przesunięcia granic politycznych. Po I wojnie światowej.

• Wcześniejsze uwagi pokazują że w socjologicznym dyskursie na temat mniejszości kryterium wysuwanym na plan pierwszy nie jest ilość (jako liczba statystyczna)jako grupa liczebnie mniejsza tylko zajmowana przez nią pozycja (mniejszość rozumiana) jako grupa podporządkowana innej grupie występującej jako większość.

• To drugie kryterium uzyskuje tu rangę wiodącą albowiem socjologowie do definicji mniejszości włączają stwierdzenie właściwego jej pewnego upośledzenia ujmując ą ze względu na jej sytuacje a nie liczebność. Stąd też w ujęciu socjologicznym mniejszość określa się zwykle nie jako statyczną demograficzną kategorie, ale jako dynamiczną postawę polityczną (Kłoskowska, Brubaker, Sigler)

• Model wzajemnych stosunków zasadzający się na dominacji kulturowej ekonomiczno politycznej, jednej grupy nie dysponującej liczebną przewagą nad inną statystycznie liczniejszą można było wielokrotnie stwierdzić że w ramach brytyjskiego imperium kolonialnego (Afryka Pół., Cypr, Indie, Irlandia, Palestyna) holenderskiego (Indie wschodnie) w polityce Austro -Węgier, czy Rosji carskiej w trakcie podbijania przez nią kolejnych terytoriów w Azji.

• Mniejszość narodowa – wysiłki w kierunku sformułowania powszechnie akceptowanej definicji, nie jest łatwa do określenia, za A. Kłoskowską : można założyć, że uzupełnienie w tym wypadku terminu mniejszości przymiotnikiem narodowa jest zasadne dlatego, że mniejszościowe grupy zamieszkują często zwarte zwykle przygraniczne obszary, zachowują związki z państwem lub krajem pochodzenia, który jest lub poza granicą.

• Mniejszość etniczna – węższe rozumienie grupy – Ewa Nowicka – sytuuje się pośrodku rozwoju świadomości pomiędzy plemieniem a narodem, to jest coś pośrodku. Tak rozumiana grupa nie posiada organizacji państwowej, ani innej formy centralnej organizacji politycznej, ma niewielką liczebność, brak poza granicznej metropolii wówczas mniejszość etniczna staje się grupa mającą większość cech.

• Mniejszość językowa – świadomie wybrane, z konkretnych warunków lokalnych, uznanie jakiejś mniejszości językowej jest w większym stopniu rezultatem subiektywnego a nie zobiektywizowanego podejścia do takiej grupy, zarówno ze strony dominującej większości jak i podporządkowanej mniejszości.

• To czy dana grupa jest małym narodem, mniejszością narodową, etniczną , językową zależy od polityki państwa, musi istnieć aprobata dla takich grup, (Katalończycy uważają siebie jako mały naród zależny , pozbawiony suwerenności)

• Z reguły większość dominująca zwłaszcza w państwie unitarnym , niechęć do nadania statusu małego narodu zależnego, rozbija jedność narodową danego państwa, co najwyżej gotowa jest nazwać ją mniejszością językową. Grupa będąca mniejszością przejawia tu preferencje odwrotne idąc w kierunku aspiracji uzyskania statusu narodu zależnego jako zbiorowości niejako naturalnie uprawomocnionej do poszukiwania szansy na utworzenie własnego państwa.

• Ideałem staje się taka sytuacja gdy mniejszość językowa zyskuje aprobatę w oczach większości i mniejszości, taki stan rzeczy w Finlandii, fińskojęzyczna większość koegzystuje z szwedzką mniejszością. Szwecja jest państwem , narodem macierzy, dla szwedofinów, twórcom niepodległej Finlandii zależało na umocnieniu u jej mieszkańców świadomości bycia narodem połączonym wspólnotą pochodzenia i zamieszkiwanego terytorium.

• Wedle E. Allardta pojęcie mniejszości językowej można rozpatrywać na 4 kryteria: samo kategoryzacji, wspólnego pochodzenia, wyróżnionych cech lingwistycznych, kulturowych lub historycznych odnoszących się do języka oraz społecznego zorganizowania interakcji grup językowych w taki sposób który umiejscawia daną grupę na pozycji mniejszości

• Uzupełnić można by było to kryterium kategoryzacji zewnętrznej czyli dokonywanej przez nie-członków mniejszości językowej. Wzajemny respekt miedzy stwarza gwarancje koncyliarnego funkcjonowania danego państwa. Jego brak pokazuje konflikt językowy w Belgii.

• Mniejszość religijna – desygnat główny to religia, wspomaga samoidentyfikacje tej grupy , widzącej się w pierwszym rzędzie jako narodowa (grekokatolicyzm lub prawosławie Ukraińców, prawosławie Białorusinów, czy etniczna – Karaimi) Statystycznie rzadziej występuje główny czynnik takiej samoidentyfikacji. (Bośniacy jako muzułmanie, Żydzi jako wyznawcy judaizmu).

• Zróżnicowany status mniejszości w ujęciu porównawczym: zestaw praw kulturalno-oświatowych : Polacy na Białorusi i Litwie oraz Republice Czeskiej, Białorusini Litwini Niemcy Ukraińcy Kaszubi w Polsce, Niemcy w Danii oraz Węgrzy na Słowacji i Rumunii ( w tym prawo do reprezentacji politycznej) także Duńczycy i Serbołużyczanie w RFN, szwedzkojęzyczni Finowi, ludność niemieckojęzyczna w Tyrolu Południowym

• Niewielki zestaw praw kulturalno oświatowych : Fryzowie w RFN, Ślązacy na Górnym Śląsku

Szeroka autonomia terytorialna : szwedzkojęzyczni Finowie na Wyspach Alandzkich- pozytywny, Tatarzy na Krymie –Rosjanie i Tatarzy nie chcą koegzystować –negatywny przykład

System ochrony mniejszości narodowych:

• okres międzywojenny: traktaty specjalne, między wielkimi mocarstwami regulowały porządek powestfalski, , traktowane jako naruszanie, zwane mniejszościowymi między mocarstwami a Polską, Czechosłowacją, Jugosławią, Rumunią i Grecją

• specjalne postanowienia w traktach z Austrią, Bułgarią, Węgrami i Turcją, z obszarami które uległy fragmentacji, przegrały wojnę, role mniejszości w ramach państw tak nazwany kontrolowalne wewnętrznie przez władze tych krajów, narzucały tym państwom przestrzeganie specjalnych norm ślubowanych specjalnie dla nich

• deklaracje złożone przed Radą LN przez rządy Finlandii, Albanii, Litwy, Estonii i Iraku

• Specjalnie postanowienia w innych traktatach (np. konwencja polsko-niemiecka z 1922 roku w sprawie Górnego Śląska czy litewsko-niemiecka w sprawie Klajpedy z 1924 roku).

• Powstały system obejmował 16 państw, był więc ograniczony terytorialnie ergo opierał się na nierównych prawach i okazał się mało skuteczny

System ochrony mniejszości narodowych i etnicznych po II wojnie światowej:

1. System związany z ONZ: Karta Narodów Zjednoczonych 1945, powszechna deklaracja praw człowieka 1948, międzynarodowy pakt praw obywatelskich i politycznych 1966, Deklaracja o prawach osób należących do mniejszości narodowych lub etnicznych, religijnych i językowych 1992.

2. Regulacje powiązane systemem helsińskim: dokumenty poszczególnych spotkań z 1975 (Helsinki ) 1983 (Madryt) (1989 Wiedeń), konferencja w Sprawie Ludzkiego wymiaru KBWE w Kopenhadze , 1990 powołanie wielkiego komisarza do mniejszości narodowych – 1992.

3. System oparty na decyzjach Rady Europy : cel działalności - ochrona praw człowieka i mniejszości, Europejska Konwencja Praw Człowieka, Rzym 1950, Rekomendacja Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy nr 1134, 1990; Europejska Karta Języków Regionalnych i Mniejszościowych 1992; całościowa konwencja ds. ochrony mniejszości 1994 (brak definicji mniejszościowych uwagi na m.in. sprzeciw Turcji i Francji).

4. System oparty na dwustronnych porozumieniach o prawach mniejszości. Pojawiały się po I wojnie światowej, po 1945 zawarto ponad 100 umów dwustronnych, z klauzulami mniejszościowymi, odnoszącymi się do praw mniejszości narodowych, identyfikujących się w sferze etniczno-kulturowej z państwami zawierającymi umowy.

Charakter porozumień dwustronnych - dotyczących byłych lub aktualnych roszczeń terytorialnych (Austria- Włochy Tyrol Południowy, Dania i RFN dotyczących Szlezwiku 1955 - oddano Dani tę część – północną Szlezwiku, południową część Land niemiecki – Szlezwik-Holsztyn.)

• zwarte w okresie przejściowym (Węgry – Ukraina 1991, Węgry - Rosja 1991)

• właściwe o ochronie praw mniejszości Węgry – Słowenia (mniejszość Węgierska) 1992, Chorwacja - Włochy – półwysep Istria – należała do Włoch, od końca II wojny światowej, jest Chorwacka (Włochów na terenie Chorwacji na półwyspie Istria) 1996, Serbia i Czarnogóra- Węgry 2003, Serbia i Czarnogóra, Macedonia 2004 (Państwa Grecja – zeslawizowani grecy, Serbia, Bułgaria – uważają, że Macedończycy nie mają swojej tożsamości).

Ruch etnoregionalistyczny

• Oddolny ruch społeczno-polityczny którego celem jest zmobilizowanie konkretnej społeczności (wyodrębnionej na kanwie etnicznej, regionalnej lub na oba te sposoby równocześnie), zamieszkującej region należący do konkretnego państwa, na rzecz uzyskania własnych praw politycznych w tym państwie – jak dąży do powstania swojego państwa, to ruch państwowotwórczy.

• Są to ruchy polityczne dążące do zwiększenia społeczno politycznej samodzielności swego regionu, są to również ruchy kulturalne walczące o kulturową tożsamość, mogą to być ruchy również separatystyczne.

• Ruchy irredentystyczne – których celem jest przyłączenie danego regionu do państwa z którym jest powiązane, należą do ruchów etnoregionalistycznych? Tak – irredentyzm może oznaczać zadanie ustanowienie całkiem nowego państwa, złożonego z regionów odłączonych od innych państw lub nawet biorąc pod uwagę okres historyczny w którym pojęcie to się pojawiło (okres zjednoczenia Włoch) państwa składającego się z kilku wcześniej istniejących państw.(we Włoszech zaczęło się pomysłem od Piemontu – Kavur)

• Taka sytuacja oznacza ze regionalizm pojawia się w swojej najbardziej wyraźnej postaci będąc łatwo identyfikowany terytorialnie i etniczne, stosowne wydaje się w tym miejscu zacytowanie definicji filozofa Hermanna Luebbe – regionalizm to nacjonalizm niewielkich narodów, które muszą utwierdzić swój byt w warunkach presji majoryzacyjnej które wywierają na nie duże narody.

• Integracja europejska i ruchy etnoregionalistyczne są elementem jednej całości. Regionaliści nierzadko z wielką sympatią odnoszą się do tradycji i ewolucji wspólnoty europejskiej , oczekują że Bruksela wesprze ich opór wobec centralizacyjnych praktyk państwa narodowego. Procesy integracji politycznej takie jak w UE na niższych płaszczyznach generują dążność do dyferencjacji politycznej.

• Koncept kolonializmu wewnętrznego – zakłada możliwość wybuchu konfliktu etnicznego wewnątrz państwa etniczne heterogenicznego , spowodowanego negatywnym wpływem nierównomiernego rozwoju ekonomicznego. Stale uprzywilejowana pozycja gospodarcza jednej grupy etnicznej umniejsza ją na pozycji dominującego centrum , podczas gdy inne podporządkowane jej grupy traktowane są jako upośledzone peryferia (Rober Blauner – odwołuje się do położenia Indian, ludności meksykańskiej Michael Hetcher – do obrzeży celtyckich Wysp Brytyjskich) – etnokulturowy podział pracy biali w RPA - uprzywilejowani– gorsza praca dla grup innego pochodzenia, innego niż od tej które dominuje. Role nie są dostępne dla tych co są nieuprzywilejowani. Tworzy instytucje które będą chronić swoją dominacje.

WYKŁAD 5.12.2012

Czy ruchy etnoregionalistyczne są zadowolone z tego co mają? Czy zadowolą się autonomią regionalną czy będą dążyć do państwa.

Partie:

• partie etnicznie inkluzywne – skłonne do traktowania przyszłej władzy na obszarze, dowód na otwarcie - Katalończycy, uważają że jest kataloński najważniejszy, ale hiszpański nie będzie zwalczany – Konwergencja i Unia, PNV – Baskonia, Szkocka Partia Narodowa, nie odżegnują się od tego że w przyszłych państwach będzie miejsce także dla innych ludów

• partie etnicznie ekskluzywne – nastawione na eliminacje inaczej myślących, inny język inne wyznanie; Republikańska Shinfein? –Irlandia - partia radykalna, Baskijska – Herribata Suna (Jedność ludowa) zakładała powstanie czystej Baskonii bez Hiszpanów, Chorwacka Partia Prawa , Serbska partia radykalna - ?

Organizacje militarna :

• IRA, 1969 dwa skrzydła – tymczasowe – kontynuacja terroru konieczna; oficjalni – politycznie zorientowani, uważali że potrzebna jest walka polityczna i trzeba wyciszać terror. 1972 – „krwawa niedziela” w Irlandii Północnej. 1974 – Irlandzka Republikańska Partia Socjalistyczna, INLA – Irlandzka Armia Wyzwolenia Narodowego, Od IRY oficjalnej; ma okrutne zamachy na koncie.

• ETA – Kraj Basków i Wolność , schyłek lat 50, ofiary śmiertelne ok. 500, dziś rozbita, duża część działaczy, działa w radach lokalnych, pracują w ruchach związkowych.

• Armia wyzwolenia Kosowa – UCK? W Macedonii zasiedlonej przez Albańczyków. Oskarżane o działalność terrorystyczna, dla Albańczyków jest partią wyzwoleńczą.

IRLANDIA, 32 hrabstwa, 26 hrabstw w Irlandii, 6 w Irlandii Północnej

Żadna z panujących dynastii Brytyjskich nie była Angielską, Tudorowie – Walijska, Stuartowie – Szkocja, Plategeneci – Normandzka, Windsorowie – Hanowerska : Niemiecka.

Republika Irlandii Południowej; stała się republiką na mocy pięcio partyjnego rządu w 1949 na Wielkanoc, nigdy nie wszedł do Konstytucji bo najpierw miałaby się zunifikować. 6 grudnia 1921 została Irlandia podzielona na część niezależną południową i część północną – część WB.

Dlaczego system WB po 1921 powodował konflikt? Ustrój Irlandii Północnej,

Partia Unionistyczna? UNION chciała jednoczyć się z Koroną Brytyjską. Urzędy rady lokalnej zdominowane przez protestantów, katolicy nie byli w stanie władać. Działania rad lokalnych nie pozwalały na działalność katolików, nie mogli głosować bo nie płacili podatków – nie mieli dostępu do pracy. Nie mieli dostępu do mieszkań, z wysokim standardem, bardzo często mieszkania komunalne – wnioski przez katolików były odrzucane, nie mieli dostępu do pracy. Szkoły wyznaniowe – katolickie nie miały dotacji od państwa. Kulturowy podział pracy –katolik to grupa podporządkowana, nie miał szans na awans. Policja północno irlandzka – zdecydowana większość protestantów.

NICRA – północnoirlandzkie stowarzyszenie Praw Obywatelskich, dążyło pokojowo do wolności praw katolickich, wolność do stowarzyszania się, wolności obywatelskie, ponadwyznaniowa – łączyła katolików i wyznawców. Aktywna działalność 4-5 lat, po krwawej niedzieli zaczęła upadać. Ruch pokojowy. Zaczęły dochodzić do głosu radykalne grupy.

1968 roku 14 sierpnia, utworzenie w Derry getta katolickiego, barykady. 1969-70 zaczęła kontrolować żandarmeria, napięcie doprowadziło do wydarzeń „Bitwa o Bogside” 9 sierpnia 1971 r władze Irlandii zaczynają stosować internowania by zatrzymać narastającą spirale przemocy, odizolowanie sympatyków ruchu republikańskiego – na podstawie podejrzeń. Spontaniczny zasięg do IRY.

1971/72 wzrost popularności NICRY.

30 stycznia 1972 rok – NICRA organizuje marsz protestacyjny przeciwko łamaniu praw człowieka w Irlandii Północnej, dyskryminowaniu katolików, represjom policji, internowaniom podejrzanych o sympatie republikanów, na czele Ivan Cooper w Londonderry (nazwa nadana w XVII, derry – dąbrowa) przemianowana na Londonderry, nie uznana przez radykałów Irlandzkich. (związek Derry z Londynem, przenosili się żeby produkować tam sukna)

3 etapy śledztwa dotyczących mordów.

TYROL – Gierowski „Historia Włoch”

WYKŁAD 19.12.2012

Liberalni Walonowie, katoliccy Flamandowie – dwa stronnictwa które zgodziły się do powstania państwa Belgia, konfliktem nie było wyznanie, w miarę upływu czasu zaczął dzielić ich język, Francuski który był uprzywilejowany, Flamandowie zaczęli się buntować, nie religijnie, religia ich łączyła – katolicyzm. Powstanie Belgii – konstrukt polityczny, szukali tego co łączy a nie co dzieli. Konflikt językowy PODZIELIŁ!. Większość państw narodowych powstały na kanwie etnicznej!, łączy religia, język, kultura, tu NIE. Tu konstrukt polityczny, który niekoniecznie się udał. Walonia – Francuski, urzędowy; Flandria – Niderlandzki. Walonia ekonomicznie (przemysł ciężki, kopalnie), lepsza, w połowie XX wieku. Flandria przegoniła Walonię. Flandria przedtem rolniczy. Zamieszkiwana przez chłopów, rody arystokratyczne głownie walońskie. (Sytuacje we Flandrii malowali bracia Breugel). Dziś Flamandowie, więcej, wysoki poziom rozwoju ekonomicznego.

1963rok, podział językowy : francuska Walonia, niderlandzcy Flamandowie, obujęzyczny teren Brukseli, Niemiecki na wschodzie Belgii w 2 prowincjach.

2007 rok Flandria w lepszej pozycji finansowej, domaga się reformy federacji, uzyskała większą wolność, kryzys rządowy czerwiec 2010 – grudzień 2011- partia socjalistyczna, żadna koalicja nie okazała się trwała. Flamandowie nie chcą dopłacać na Walonów.

Trójjęzyczne nazwy w stolicy. W Brukseli – tereny Flandrii, a dominuje tam francuski! – odmiana walońska, nie niderlandzki – południowy dialekt – Flamandzki;. Flamandzki, Francuski, Niemiecki. – Trzy języki. , Trzy ministerstwa, media w trzech językach.

Partia NVA – partia Flamandzka; - Nowy sojusz Flamandzki, - nacjonalizm, antywalońska, Konserwatywna.

BOŚNIA

XIX/XX plan Chorwatów i Serbów do stworzenia jednego państwa południowych Słowian,

Bośnia i Hercegowina – Serbowie, Chorwaci i Bośniacy

Mieszkańcy obszaru Bośni XIII, XIV wiek – chrześcijanie, potem przyjęli muzułmanizm po dominacji tureckiej. Dziś Bośniak – to ten który jest muzułmaninem, zamieszkuję tereny Bośni – język nie jest różny od serbskiego czy chorwackiego. Dziś Serb mieszkający w Bośni nazwie się Serbem bośniackim, nie Bośniakiem!.

Czarnogóra nie została podbita przez imperium osmańskie, były w strefie wpływów, teren niedostępny, nie wchodzili tam. Teren górzysty, głębokie wąwozy.

Chorwacja łączona z Węgrami do 1918 roku, W XIX wieku proces odrodzenia narodowego Chorwacji.

Macedonia – w granicach państwa Osmańskiego,

Słowenia , Serbia

1918 rok wybuch I wojny światowej – idea utworzenia Jugosławii. Zamach na księcia Ferdynanda, postrzelił go urodzony w Bośni.

Chorwacja silnie odczuwała odrębność, partia Chłopska 1904 walczyła za autonomią państwa. 1934 ginie król Aleksander I zorganizowany zamach przez Chorwatów, Macedończyków.

Ruch Ustaszów – zbrodnie na chorwackich Serbach, współpracowali z Hitlerem. 1945 włączona z powrotem do Jugosławii. Tito wspierał gospodarkę, ekonomię, turystykę Chorwacji.

25 czerwca 1991 – odłączenie Chorwacji 94% za odłączeniem. 1991 – 92 serbscy Chorwaci proklamowali powstanie Serbskiej Krainy

W jaki sposób uregulowano konstytucje Bośni? Funkcjonuje w postaci kuriozalnej, państwo związkowe – dwa segmenty

HISZPANIA

1714 – Katalonie pozbawiono autonomii. Zabroniono używania języka katalońskiego – dekret Nueva Planta, nie utracili tożsamości, XIX wiek – polityka centralistyczna Hiszpanii, Katalończycy się nie poddawali. Ożywienie regionalizmów, za okresem restauracji Burbonów (polityka centralistyczna).

1914 – związek kataloński, cztery okręgi katalońskie, znaczenie symboliczne, przywrócono kortezy katalońskie, upadla w 1925.(Dyktatura primo de ravera) Użycie języka katalońskiego, ref. Ortografii,

II republika 1931 – 1939 – Premier republiki Katalonii – Frances Macia.

Wojna domowa w Hiszpanii 1936-39. 5 kwietnia 1938 rok dekret znoszący autonomię Katalonii, zakaz publicznego języka katalońskiego.

1979 – Traktat z Sau – autonomia Katalonii.

1980 wygrywa Convergencia i Unio

1981 – działalność Terra Lliure – skrajnie lewicowa organizacja terrorystyczna o charakterze separatystycznym – zakończenie działalności 1995.

18 czerwca 2006 – 73% głosujących w referendum zatwierdza statut autonomii Katalonii, wchodzi w życie 9 sierpnia. KATALONIA TO NARÓD – kontrowersje.