• ONKOLOGIA DERMATOLOGICZNA

1. Stany przedrakowe = zmiany skórne, z których po różnie długim okresie czasu mogą rozwijać się nowotwory złośliwe

• rogowacenie słoneczne (starcze) (keratosis actinica)

• róg skórny (cornu cutaneum)

• skóra pergaminowa i barwnikowa (xeroderma pigmentosum)

• uszkodzenia rentgenowskie (radiodermitis)

1. Stany rzekomonowotworowe

2. Rak in situ

3. Nowotwory złośliwe

Transformacja nowotworowa objawia się: EGZAMIN

• powiększenie zmiany

• naciek podstawy

• krwawienie

• rozpad

• nadżerki

• powiększone węzły chłonne

Rogowacenie słoneczne,starcze(Keratosis actinica,senilis):

• zmiany pojawiają się po kilkunastu – kilkudziesięciu latach naświetlań

• wieloletni przebieg

• → ch. Bowena → rak SCC

• żółtobrunatne nawarstwienia rogowe

• Róg skórny (Cornu cutaneum) – odmiana r. słonecznego

Skóra pergaminowata i barwnikowa (Xeroderma pigmentosum)

• dziedziczone AR - defekt mechanizmów naprawczych DNA

• w pierwszych miesiącach życia – oparzenia

• 2-3r.ż – zmiany barwnikowe

• 8 r.ż – nowotwory skóry

Rogowacenie białe (Leukoplakia)

• etiopatogeneza:

  • nieprawidłowa higiena

  • niedopasowane protezy

  • alkohol, tytoń, kawa, herbata

  • UV – czerwień wargowa

  • zaburzenia hormonalne – narządy płciowe

• leukoplakia → SCC o gwałtownym przebiegu

RAKI IN SITU

• Choroba Bowena
  (Morbus Bowen)

• Erytroplazja Queyrata
  (Erythroplasia Queyrat)

RAKI SKÓRY

• Rak podstawnokomórkowy (Ca basocellulare, BCC)

  • najczęstsza postać nowotworu skóry

  • niewielka, miejscowa złośliwość, powolny wzrost

  • wyjątkowo przerzuty

  • wzrost indukowany nasłonecznieniem

• Rak kolczystokomórkowy (Ca spinocellulare)

  • złośliwość większa niż BCC

    • wzrost naciekający

    • przerzuty głównie do węzłów chłonnych

  • punkt wyjścia w stanach przedrakowych

Czerniak złośliwy (Melanoma malignum)

• nowotwór złośliwy melanocytów

• najczęstszym punktem wyjścia jest skóra, ale może również powstawać w obrębie błon śluzowych, gałki ocznej oraz opon mózgowych

Czynniki ogólne wpływające na rozwój czerniaka:

• intensywne okresowe napromienianie UVB – słońce, solaria !!!!!!!!!!!!!!!!

• redukcja warstwy ozonowej

• czerniak w rodzinie/ w wywiadzie

• znamiona dysplastyczne

• znamiona wrodzone

• bardzo duża liczba znamion barwnikowych (>50)

• jasna karnacja: fototyp I, II

• skłonność do oparzeń słonecznych, oparzenia słoneczne w dzieciństwie lub młodości

• nadmierna ekspozycja na światło słoneczne

System oceny klinicznej czerniaka:!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!

ABCD:

• A = asymetria

• B = brzeg nieregularny, nieostre granice

• C = kolor nierównomierny

• D = średnica (>6mm)

• E = wzrost guzowaty, uszkodzenie naskórka

Rozwój czerniaka złośliwego:

• powstanie z wcześniej istniejących melanocytowych ognisk,

• powstanie de novo.

Typy czerniaka złośliwego:

• wychodzący z plamy soczewicowatej 5-10%

• szerzący się powierzchownie 60-70%

• guzkowy 10-30%

• podpaznokciowo – akralny 5%

• bezbarwnikowy (Melanoma amelanoticum):

  • niewielka ilość lub brak barwnika

  • większa złośliwość

• Inne czerniaki:

  • czerniaki błon śluzowych

  • przerzuty czerniaków bez wykrywalnego guza pierwotnego

• Przebieg czerniaka – przewlekły, postępujący - możliwe przerzuty późne (od piątego do dziesiątego roku).

• występujące w bezpośrednim otoczeniu guza

• umiejscowione śródskórnie albo podskórnie w przebiegu odpływu naczyń chłonnych między guzem pierwotnym a miejscowymi węzłami chłonnymi

• miejscowe przerzuty do węzłów chłonnych

• przerzuty odległe: szerzące się drogami limfatycznymi i/lub krwionośnymi

- m.in. do płuc, wątroby, mózgu, kości

• Leczenie chirurgiczne.

• Profilaktyka:

  • samobadanie

  • fotoprotekcja

  • kontrola skóry u specjalisty 1xrok

  • natychmiastowe zgłoszenie się do dermatologa:

    • zmiana kształtu, koloru, powierzchni

    • owrzodzenie, krwawienie

    • zanik barwnika, utrata owłosienia, guzki satelitarne