1. wyjaśnić pojęcia: technologia, organizacja, zarządzanie

Technologia - dział techniki dotyczący metod wytwarzania i przetwarzania surowców i wyrobów. Celem jest racjonalizacja procesów technologicznych.

Organizacja - tłumaczona w trzech aspektach: 1 atrybutowe rozumienie słowa organizacji 2 instytucjonalne rozumienie słowa organizacji (np. ONZ) 3 czynnościowe rozumienie słowa organizacji. Czynność organizowania. Organizowanie to świadome i celowe doprowadzenie określonego zbioru elementów do takiego stanu w którym stanowią one scaloną całość, a wszystkie składniki współ przyczyniają się do realizacji celu jakiemu ma służyć ta całość.

Kierowanie - jest oddziaływaniem jakiegoś obiektu na inny obiekt zmierzającym do tego aby obiekt kierowany mógł osiągnąć postawione cele.

Zarządzanie - planowanie, organizowanie, doskonalenie kadr, pobudzanie, kontrola wykonanych zadań

2. procesy budowlane, ich rodzaje

Procesy budowlane

Współczesne wykonawstwo budowlane polega na wykonaniu różnych procesów

budowlanych, które są wykonywane na budowie według określonych technologii i wzajemnej zależności. Wyróżnia się procesy zasadnicze i pomocnicze w realizacji budowy. Do

zasadniczych zaliczane są wszystkie procesy realizowane na budowanym obiekcie. Procesy

pomocnicze związane są z przygotowaniem ogólnym budowy, przygotowaniem materiałów i

konstrukcji, transportem, itp. Proces budowlany jest połączeniem powiązanych ze sobą robót

o równym stopniu złożoności. Terminem tym określa się zarówno wykonanie całego obiektu

budowlanego, czy etapu budowy (np. wykonanie fundamentów), jak i prace powierzone do

wykonania jednej brygadzie lub robotnikowi. Pod tym względem wyróżnia się:

przedsięwzięcia budowlane, złożone procesy budowlane i podstawowe procesy

budowlane. Podstawowe procesy budowlane angażują jeden stały (niezmienny w czasie

realizacji procesu) zestaw środków pracy (ludzi i maszyn). Są więc jednostkami najniższymi

w hierarchii struktury procesowej przedsięwzięć – dla ich realizacji projektuje się skład i

wyposażenie zespołów wykonawczych. Projektowanie wykonawstwa złożonych procesów

budowlanych i przedsięwzięć polega na określeniu sposobu realizacji procesów

podstawowych i określeniu systemu organizacyjnego w ramach rozpatrywanego planu.

4. podstawowe zasady organizacji pracy

1. zasada zorganizowanych sił i środków zadań

2. zasada stosowania badań i doświadczeń

3. zasady normalizacji pracy

4. zasada prowadzenia kontroli

5. zasada optymalnego wyniku

6. zasada ekonomizacji działania

7. zasada podziału pracy

8. zasada harmonizacji

9. zasada stosowania rezerw

10. zasada równomierności i rytmiczności pracy

W planowaniu budowy istotne są naukowe zasady organizacji pracy. Podają one zależności między przebiegiem działań a ich wynikiem. Spośród dużej ilości opisywanych w literaturze [Błąd! Nie można odnaleźć źródła odwołania., Błąd! Nie można odnaleźć źródła odwołania.] zasad, najważniejsze w projektowaniu realizacji budowy są:

• reguła zorganizowanych sił i środków – racjonalne połączenie środków pracy (ludzi i maszyn) ma większą wartość użytkową od ich sumy arytmetycznej;

• zasada stosowania badań i doświadczeń – usprawnianie organizacji jest możliwe poprzez stosowanie badań i doświadczeń realizowanych uprzednio działań;

• zasada normalizacji pracy – powtarzalne procesy pracy należy standaryzować poprzez ustalenie racjonalnej organizacji ich wykonania i opracowanie normy nakładów rzeczowych, w celu usprawniania projektowania technologiczno-organizacyjnego;

• zasada podziału pracy i specjalizacji – przedsięwzięcia należy dzielić na procesy proste i powierzać do wykonania wyspecjalizowanym, odpowiednio wyposażonym zespołom;

• zasada koncentracji pracy – należy dążyć do koncentracji sił – w celu sprawnego wykonania zadania (przedsięwzięcia), lub do koncentracji produkcji – celem efektywnego przygotowania (produkowania) określonych wyrobów budowlanych;

• zasada harmonizacji pracy – ”... jeżeli praca wykonywana jest przez kilka jednostek lub zespołów, to otrzymuje się tym lepszy skutek im dokładniej dobrane są do siebie współpracujące jednostki lub zespoły i dokładniej uzgodnione są czasy ich działania”;

• zasada ekonomizacji działania – dążyć należy do osiągnięcia maksymalnych efektów w danych warunkach i przy danych zasobach lub do minimalizacji nakładów (rzeczowych i finansowych) na osiągnięcie określonego celu (efektu);

• zasada równomierności i rytmiczności pracy – realizowana przez dążenie do równomierności wysiłku ludzi i maszyn oraz zatrudnienia na budowie;

• zasada stosowania rezerw – w celu zapewnienia zharmonizowanej, ciągłej, równomiernej i rytmicznej pracy, należy stosować zapasy czasu w planowaniu i rezerwy środków pracy.

5. Cykl organizacyjny (etapy i ich teść)

Działanie zorganizowane to działanie, które ma określone cele. Cykl organizacyjny składa się z 5 etapów:

1 określanie celu działania

2 analiza warunków oraz dysponowanych zasobów - planowanie działania

3 działania przygotowawcze

4 realizacja zadania - celu

5 kontrola wyników.

Racjonalny plan działania powinien uwzględniać:

1 podział na działania cząstkowe

2 określenie celu działania dla celu prostego

3 określenie miejsca wykonania działania

4 określenie środków do wykonania planu

5 określenie potrzebnych materiałów

6 określenie przebiegu działania

7 określenie osób kontrolujących.

6. specyficzne cechy realizacjii procesów budowlanych

1 indywidualny charakter każdej budowy

2 znaczne rozproszenie realizowanych budowli w terenie

3 nieruchomość produktów budownictwa

4 każdy plan budowy musi być odpowiednio zagospodarowany

5 zależność od wpływów atmosferycznych

6 różne uzyskiwanie efektów wynikające z wykonywanych obiektów

7 znaczne wymiary i masa obiektów

8 długi okres eksploatacji obiektów

9 losowy charakter czasu wykonania procesów budowlanych

7. istota technologiczności procesów budowlanych i kryteria jej oceny

Technologiczność procesów budowlanych – jest to zespół cech określających możliwości sprawnego oraz efektywnego wykonania budowli bez szkody dla rozwiązań funkcjonalnych, estetycznych i środowiskowych.

Wymagania technologiczności:

1. Przystosowanie do minimalizacji nakładów pracy ręcznej.

2. Podatność na możliwości mechanizacji procesów budowlanych.

3. Dogodność w efektywnym wykorzystaniu środków i urządzeń transportowych.

4. Przystosowanie do oszczędnego zużycia energii w realizowanym procesie produkcyjnym.

5. Możliwości zapewnienia bezpiecznych warunków pracy.

6. Przystosowanie do zmiennych warunków atmosferycznych wykonywania robót.

7. Możliwość zapewnienia wysokiego poziomu jakości robót, sprawności wykonania

Kwantyfikacja technologiczności w budownictwie(liczbowe określenie poziomu technologiczności). Przyjęto skalę cztero stopniową: 4-dokładne rozwiązania; 3-poprawne rozwiązania; 2-niedogodności rozwiązań; 1-stan krytyczny rozwiązań.

Do określenia jakości technologicznych rozwiązań budowlanych zaproponowano system 3 klas.

Klasa 1-stopień jakości technologicznej od 4.0-3.0. Korzystny stań jakości technologicznej charakteryzujący się dużymi wymaganiami.

Klasa 2-stopień jakości technologicznej od 3.0-2.0. Średni stan jakości technologicznej, obowiązują średnie wymagania technologiczne.

Klasa 3-stopień jakości technologicznej od 2.0-1.0. Małe wymagania, niekorzystny stan jakości technologicznej.

8. metody organizacji pracy (charakterystyka i zasadnicze zależności)

Metoda równoległego wykonania polega na równoczesnym prowadzeniu prac na przygotowanych frontach robót. Metodą tą mogą być wykonywane prace czasochłonne, których wykonanie możemy przyśpieszyć jedynie poprzez zatrudnienie wielu jednorodnych brygad. Wadą takiego rozwiązania jest trudność wykorzystania brygad w dłuższym horyzoncie czasu, szczególnie wtedy gdy nie jest możliwe utrzymanie jednolitego czasu pracy brygad na frontach robót.

Zalety

• szybkość wykonania zbioru zadań;

Wady:

• konieczny szeroki front robót i spiętrzone potrzeby zasilania budowy,

duże zatrudnienie przy jednoczesnym słabym wykorzystaniu niektórych środków.

Metoda kolejnego (szeregowego) wykonania polega na kolejnym wykonywaniu procesów budowlanych przez brygadę kompleksową. Stosowana jest w realizacji małych obiektów budowlanych, przy wąskich frontach robót. W systemie tym występują trudności w synchronizacji pracy różnych brygad realizujących prace w czasie całego procesu budowlanego oraz nie jest zapewniona ciągłość wykorzystania maszyn i urządzeń budowlanych

Zalety:

• małe zatrudnienie środków pracy,

• małe wymagania do frontu robót i zasilania budowy;

Wady:

- długi czas wykonania zbioru zadań.

Metoda pracy równomiernej¹ polega na podziale ogólnego frontu robót na tzw. działki robocze, o jednakowej lub bardzo zbliżonej pracochłonności, i skierowaniu do prac na tych działkach specjalistycznych brygad. Brygady wykonują dla siebie przeznaczone prace przechodząc w ustalonej kolejności z działki na działkę. Istotny dla tej metody jest rytm pracy równomiernej, który określa ilość czasu jaka powinna upłynąć od wejścia na działkę jednej brygady do wejścia na tę samą działkę następnej (w kolejności technologicznej) brygady. Czas realizacji robót na działce przez brygadę powinien być równy wartości rytmu lub jego wielokrotności (porównaj rysunek 3.1.a i b). Metoda jest adaptacją (dla budownictwa) metody taśmowej produkcji przemysłowej. Ponieważ obiekt obrabiany jest produktem nieruchomym – „uruchomiono” stanowiska pracy (brygady specjalistyczne).

Zalety:

• możliwość pełnego wykorzystania specjalizowanych środków pracy,

• równomierne zapotrzebowanie logistyczne;

Wady:

czas realizacji zbioru zadań zależny jest od czasu rozwijania i kończenia poszczególnych potoków (oczekiwania kolejnych zespołów na dostępność pierwszego frontu robót oraz czasu „schodzenia” z ostatniego frontu robót).

9. metoda pracy ciągłej równoległej

+ szybkość wykonywania zbioru zadań

- konieczny szeroki front robót i spiętrzone potrzeby zasilania budowy

- duże zatrudnienie przy słabym wykorzystaniu niektórych środków

Czas zrealizowania pracy T na zbiorze działek roboczych n metodą pracy równomiernej

T = t * n + r * ( m – 1 )

Gdzie; t – czas realizacji pracy na 1 działce

n - liczba działek

r – rytm pracy równomiernej (czas od wejścia 1 brygady do zakończenia jej prac i wejścia 2 brygady)

m – liczba brygad

Jeżeli weźmiemy pod uwagę że t = r * k (k – ilość brygad na 1 działce pracujących jednocześnie) możemy wyrazić czas T jako funkcję rytmu pracy równomiernej T = r * ( k * n + m -1 ) z którego możemy wyznaczyć zależność, która pozwala sprawdzić możliwość m < k * n + 1 zastosowania metody pracy równomiernej.

10. Istota mechanizacji kompleksowej

Przy doborze kompletu maszyn dla robót lub budowy realizowanej przy zastosowaniu mechanizacji kompleksowej należy posiłkować się następującymi zasadami:

1) Skład kompletu maszyn i liczbę maszyn w zespole ustala się w oparciu o schemat technologiczny określonej roboty lub budowy, a parametry maszyn dobiera się w związku z rodzajem robót , ich wielkością , terminami wykonania oraz konkretnymi warunkami miejscowymi

2) Podstawowy proces roboczy wykonywany jest za pomocą maszyny głównej ; maszyny wchodzące w skład kompletu powinny być w taki sposób dobrane ,aby wydajność każdej z nich odpowiadała najwyższej możliwej wydajności maszyny głównej lub nieco ją przewyższała , np. dla środków transportowych o 10% lub 15%).Nieprzestrzeganie tego warunku pociąga za sobą obniżenie wydajności maszyny , co może z kolei spowodować , że koszt jednostkowy takiej roboty może być wyższy niż w przypadku , gdyby mechanizacji podlegały tylko poszczególne procesy oddzielnie , a nie cały rodzaj robót 3) Sposób pracy kompletu maszyn ustala się przyjmując pełne wykorzystanie ich czasu roboczego zabezpieczające nieprzerwany ciąg roboty np. przy robotach ziemnych - od miejsca urobienia gruntu do miejsca jego wbudowania w nasyp lub odłożenia na odkład 4) Sposób pracy kompletu maszyn ustala się przyjmując pełne wykorzystanie ich czasu roboczego Komplet maszyn nie powinien być zbyt duży .Zastosowanie znacznej liczby maszyn różnych rodzajów wykonujących jedną i tę samą robotę lub kilka kompletów składających się z mało wydajnych maszyn może znacznie obniżyć efektywność tak realizowanej mechanizacji kompleksowej

11.zasada projektowania mechanizacji kompleksowej

Jest to metoda w której poszczególne procesy produkcyjne, realizowane są w sposób ciągły i równomierny odpowiednim zestawem maszyn budowlanych , zharmonizowanych ze sobą pod względem wielkości , miejsca pracy , wydajności i pozostałych parametrów roboczych

M e c h a n i z a c j a k o m p l e k s o w a obejmuje wszystkie ciężkie i pracochłonne czynności określonego procesu produkcyjnego zarówno główne , pomocnicze jak i transportowe , zharmonizowane w zakresie wydajności , miejsca pracy i czasu . Praca ręczna stosowane są tylko w małym zakresie i tylko do wykonywania procesów pomocniczych .

W ostatecznym rezultacie wskutek harmonijnej pracy zespołu maszyn wykonujących określony proces budowlany , wpływa na osiągnięcie najmniejszej pracochłonności robót budowlanych oraz najmniejszych kosztów ich wykonania . Dlatego też wszędzie tam , gdzie istnieją warunki dla wprowadzania mechanizacji kompleksowej , czyli gdy jest do dyspozycji dostateczna ilość robót , istnieje możność stosowania metody pracy równomiernej , należy tę metodę stosować .

Organizując zespół maszyn do mechanizacji kompleksowej złożonego procesu budowlanego należy przede wszystkim ustalić składowy proces prowadzący , który decyduje o wykonaniu pozostałych procesów . Maszyna wykonująca proces prowadzący zwana maszyną główną dyktuje tempo i określa wydajność całego zespołu maszyn i robotników .

Przy mechanizacji kompleksowej obowiązuje harmonizacja całego zespołu według parametru wydajności miejsca pracy oraz czasu . Dlatego należy dobierać wszystkie pozostałe maszyny współpracujące przy wykonaniu złożonego procesu z maszyną prowadzącą tak aby wydajności ich były wykorzystane.

12. kategorie gruntów i ich odspajanie

Kategoria 1: Gleba

Wierzchnia warstwa gruntu zawierająca oprócz materiałów nieorganicznych: Żwiru, piasku, pyłu, iłu,

również części organiczne: próchnicę (humus) oraz organizmy Żywe.

Kategoria 2: Grunty płynne

Grunty w stanie płynnym, trudno oddające wodę.

Kategoria 3: Grunty łatwo urabialne

a) a) grunty niespoiste i mało spoiste: grunty frakcji Żwirowej tub piaskowej oraz ich mieszaniny,

z domieszką do 15 % cząstek frakcji pyłowej i iłowej, zawierające mniej niż 30 % kamieni i

głazów o objętości do 0,01 m3 (co odpowiada kuli o średnicy ok. 0,30 m),

b) grunty organiczne o małej zawartości wody, dobrze rozłożone, słabo skonsolidowane.

Kategoria 4: Grunty średnio urabialne

a) mieszaniny frakcji Żwirowej, piaskowej, pyłowej i iłowej, zawierające więcej niŜ 15 % cząstek

frakcji pyłowej i iłowej,

b) grunty spoiste o wskaźniku plastyczności lp <=15 %, w stanie od plastycznego do

półzwartego, zawierające nie więcej niż 30 % kamieni i głazów o objętości do 0,01 m3,

c) grunty organiczne skonsolidowane ze szczątkami drzew.

Kategoria 5: Grunty trudno urabialne

a) grunty jak w kategorii 3 i 4, lecz zawierające więcej niż 30 % kamieni i głazów o objętości do

0,01 m3,

b) grunty niespoiste i spoiste zawierające mniej niż 30% głazów o objętości od 0,01 m3 do 0,1

m3 (objętość 0,1 m3 odpowiada kuli o średnicy ok. 0,60 m),

c) grunty bardzo spoiste (WL >= 70 %), w stanie od plastycznego do półzwartego (0,50 >= lL >=

0).

Kategoria 6: Skały łatwo urabialne i porównywalne rodzaje gruntu

a) skały mające wewnętrzną cementację ziarn, lecz mocno spękane, łamliwe, kruche,

łupkowate, miękkie lub zwietrzałe,

b) porównywalne grunty zwięzłe lub zestalone (np. przez wyschnięcie, zamroŜenie, związanie

chemiczne), spoiste lub niespoiste,

c) grunty niespoiste i spoiste zawierające więcej niŜ 30 % głazów o objętości od 0,01 m3 do 0,1

m 3.

Kategoria 7: Skały trudno urabialne

a) skały mające wewnętrzną cementację ziaren i dużą wytrzymałość strukturalną lecz spękane lub

zwietrzałe,

b) zwięzłe, nie zwietrzałe łupki ilaste, warstwy zlepieńców, hutnicze hałdy żużlowe itp.

c) głazy o objętości powyżej 0,1 m 3.

13. obliczanie objętości robót ziemnych (powierzchniowych, liniowych, wykopów pod budynki)

BRAK

14. zasady organizacji robót ziemnych

Organizacja robót ziemnych

Roboty ziemne w budownictwie są jedynie robotami towarzyszącymi robotom podstawowym, dla których otwierają front pracy. Nie mogą więc opóźniać robót podstawowych, ani ich zbytnio wyprzedzać, ze względu na deformację wykopów czy utrudnienia w normalnym funkcjonowaniu i wykorzystaniu placu budowy. Z drugiej strony roboty ziemne organizuje się metodą pracy równomiernej, wymagają więc odpowiedniego doboru maszyn.

Efektywność robót ziemnych w budownictwie ogólnym ocenia się według następujących kryteriów:

• terminowości otwierania frontów prac dla postępującymi za nimi robót,

• doboru zestawów maszyn zapewniających ciągłość pracy i minimalizację nakładów na ich wykonanie,

• spełnienia warunków technicznych wykonania i odbioru robót.

W szczególności efektywność robót ziemnych. zależy od:

• stopnia wykorzystania czasu przebywania maszyn na budowie (dostosowania postępu robót ziemnych do harmonogramu dyrektywnego i sezonowych warunków pracy,

• stopnia wykorzystania zdolności technicznej maszyn (powinien on być większy od 70-80%), który zależy od:

• doboru metod wykonania robót i organizacji tych robót,

• przestrzegania technicznych zasad pracy maszyn,

• synchronizacji przerw technologicznych z przerwami na obsługę maszyn,

• występowania lub ograniczania dodatkowych operacji z urobkiem ziemnym.

Ogólne zasady organizacyjne można sformułować następująco:

1. Kierować się efektywnością wykonania robót ziemnych, a ze względu na uciążliwość pracy stosować mechanizację tych robót.

2. Organizować pracę według przesłanek metody równomiernej poprzez:

• stosowanie podziału na działki robocze i organizowanie specjalistycznych zespołów odpowiednio zinstrumentalizowanych i zharmonizowanych,

• dobór odpowiednich zestawów maszyn tj.

  1. maszyn zasadniczych zapewniających wymagane tempo postępu robót

  2. maszyn współpracujących odpowiednio do potrzeb wynikających z wydajności maszyn zasadniczych.

1. Wykonanie robót ziemnych planować kompleksowo uwzględniając w projekcie organizację wykonania procesów pomocniczych (przygotowawczych) i zabezpieczających.

2. W organizowaniu frontów robót uwzględniać parametry techniczne maszyn oraz ich sposób pracy.

3. W planowaniu organizacji wykonania robót ziemnych uwzględniać konieczność zachowania bezpiecznych warunków pracy.

Organizując roboty ziemne projektant powinien ustalić rodzaj i zakres robót przygotowawczych (geodezyjne wytyczenie, oczyszczenie i przygotowanie terenu, przygotowanie dróg dojazdowych, odwodnienie terenu) zasadniczych (wykonywanie wykopów, nasypów, wyrównywanie terenu) i towarzyszących (zabezpieczenie skarp wykopów, umacnianie skarp nasypów, odwodnienie wykopów, kontrola geodezyjna), wyznaczyć zespoły i potrzebne środki do realizacji tych robót oraz określić zasady ich pracy.

15. zasady doboru maszyn do robót ziemnych

Komplet maszyn nie powinien być zbyt duży. .Zastosowanie znacznej liczby maszyn różnych rodzajów wykonujących jedną i tę samą robotę lub kilka kompletów składających się z mało wydajnych maszyn może znacznie obniżyć efektywność tak realizowanej mechanizacji kompleksowej. Dlatego minimalna liczba maszyn w komplecie powinna być podstawową zasadą przy doborze kompletu maszyn. W szczególności dotyczy to maszyn głównych , np. przy robotach ziemnych , gdzie liczba maszyn głównych w jednym komplecie maszyn np. koparek nie powinna wynosić więcej niż jedną do dwóch sztuk , a w szczególnych przypadkach 3 sztuki. Liczbę maszyn pomocniczych w komplecie określa się oddzielnie dla każdego rodzaju robót pomocniczych w zależności od objętości robót) Zasady wyboru pomocniczych , czasu wykonania roboty głównej oraz wydajności eksploatacyjnej jednej maszyny przy robotach pomocniczych .

Zasady wyboru optymalnego zestawu maszyn.

Kryterium wyboru optymalnego zestawu maszyn powinien być w zasadzie najniższy koszt jednostki . Jednakże nie zawsze jest to łatwe do obliczenia , w szczególności przy znacznej liczbie maszyn i urządzeń wchodzących w skład różnych zespołów . Dlatego najczęściej dokonuje się tego wyboru za pomocą różnego rodzaju wskaźników techniczno-ekonomicznych , takich jak :

- wskaźnik kosztu maszyn i urządzeń zespołu S K oznacza całkowity koszt maszyn i urządzeń zespołu , który w określonych okolicznościach może przy wyborze konkretnego zespołu mieć decydujące znaczenie.

- wskaźnik zainstalowanej macy zespołu maszyn SN oznacza sumę mocy nominalnej silników maszyn zespołu . Przy ograniczonych zasobach paliwa lub energii wskaźnik ten może mieć decydujące znaczenie.

- wskaźnik wydajności zespołu na zmianę roboczą w odniesieniu do jednostki zainstalowanej mocy SQN stanowi stosunek wydajności maszyny głównej na zmianę roboczą , realizującej główną czynność procesu roboczego , do sumy mocy zainstalowanej silników zespołu.

- wskaźnik wydajności zespołu maszyn na zmianę roboczą w przeliczeniu na jednego robotnika SQR oznacza stosunek wydajności zespołu maszyn do ogólnej liczby robotników obsługujących cały zespół maszyn.

- współczynnik wykorzystania mocy produkcyjnej zespołu SWN oznacza stosunek sumy iloczynów mocy silników maszyn zespołu i współczynników wykorzystania wydajności tych maszyn do sumy mocy ich silników.

- współczynnik wykorzystania kosztu maszyn zespołu SWK jest stosunkiem sumy iloczynów kosztów maszyn przez współczynniki wykorzystania wydajności poszczególnych maszyn do sumy kosztu maszyn.

16. projektowanie organizacji pracy zespołów maszyn

BRAK

17. zabezpieczenie wykopów i nasypów

WYKOPY

Wykopy stałe: stałe odwodnienie wykopu, zabezpieczenie przed rozmyciem terenu u podnóża i ponad skarpą w pasie o szerokości głębokości wykopu, jeżeli projekt nie przewiduje inaczej, zabezpieczenie skarp przed erozją.

Wykop o ścianach pionowych oraz ze skarpami o nachyleniu większym od bezpiecznego, bez podparcia lub rozparcia: wykonywane w skałach i gruntach nienawodnionych, niewykonywana w iłach, gdy szerokość =głębokości wykopu, naziom nie obciążony a głębokość wykopu nie przekracza:

4,0 m - w skałach litych odspajanych mechanicznie,

1,0 m - w rumoszach, wietrzelinach, w skałach spękanych i w nienawodnionych piaskach,

1,25 m - w gruntach spoistych i w mieszaninach frakcji piaskowej z iłową i pyłową

BEZ. SKARPY-wykopów tymczasowych o głębokości do 4 m nachylenie:

1 : 0,5 - w iłach i mieszaninach frakcji iłowej z piaskową, pyłową zawierającą powyżej 10% frakcji iłowej, w stanie co najmniej plastycznym

1 :1 - w skałach spękanych i rumoszach zwietrzelinowych

1 : 1,25 - w mieszaninach frakcji piaskowej z iłową i pyłową o p<10% oraz w rumoszach zwietrzelinowych zawierających powyżej 2 % frakcji iłowej

Po wyżej 4m:

- w pasie przylegającym do górnej krawędzi skarpy, o szerokości równej trzykrotnej głębokości wykopu, powierzchnia terenu powinna mieć spadki umożliwiające łatwy odpływ wody opadowej od krawędzi wykopu,

- podnóże skarpy wykopów w gruntach spoistych powinno być zabezpieczone przed rozmoczeniem wodami opadowymi przez wykonanie w dnie wykopu, przy skarpie, spadku w kierunku środka wykopu,

- naruszenie stanu naturalnego gruntu na powierzchni skarpy, np. rozmycie przez wody opadowe, powinno być usuwane z zachowaniem bezpiecznych nachyleń w każdym punkcie skarpy,

Nachylenie skarp wykopów stałych nie powinno być większe niż:

- 1:1,5- przy głębokości wykopu do 2 m,

- 1:1,75-przy głębokości wykopu od 2 m do 4 m,

- 1:2 - przy głębokości wykopu od 4 m do 6 m. Większe nachylenie skarp należy uzasadnić obliczeniami stateczności. Stateczność skarp i dna wykopu głębszego niż 6 m zawsze powinna być sprawdzona obliczeniowo.

NASYPY

Materiały należy układać warstwami i zagęszczać, warstwy układane poziomo, w celu ułatwienia odprowadzenia wód opadowych warstw z gruntów spoistych o małej przepuszczalności powinny mieć nachylenie górnej powierzchni w kierunku podłużnym do 10%, a w kierunku poprzecznym ok4-5%, miąższość zależy od rodzaju materiału, sprzętu, zagęszczenia. Wykonana warstwa nasypu musi być poddana procedurze odbioru częściowego, kształt nasypu, Grunty spoiste na skarpach i na koronie nasypu powinny być przy kryte warstwą ochronną z gruntów sypkich o grubości nie mniejszej niż 0,5 m, Jeżeli w układanym materiale znajdują się głazy, kamienie albo bryły gruntu, to należy je tak rozmieścić w nasypie, aby nie powodowały powstawania szkodliwych pustek.

18. odwodnienie wykopów

- Wykonywane roboty ziemne i budowlane oraz obiekty budowlane należy zabezpieczyć przed destrukcyjnym działaniem wody. Należy wykonać ujęcia i odprowadzenie wód powierzchniowych napływających w miejsce wykonywanych robót oraz, jeśli to potrzebne, odwodnienie wgłębne podłoża gruntowego.

System odwodnienia powinien spełniać następujące warunki:

utrzymanie bez znaczących wahań poziomów wody i ciśnień w porach gruntu przewidzianych w projekcie;

zapewnienie stałego odpływu określonej ilości wody;

całkowite wydalenie wody usuwanej z wykopu poza obszar wykopów;

zapewnienie niezawodności odwodnienia.

- Odwodnienie wgłębne podłoża gruntowego, tymczasowe lub stałe, powinno być wykonane na podstawie odrębnego projektu.

Odprowadzenie wód powierzchniowych powinno obejmować:

wykonanie rowów opaskowych lub podłużnych oraz, ewentualnie, rowów stokowych lub poprzecznych (w podłożu pod budowlą) o przekroju i spadku zapewniającym odprowadzenie wód przesączających się i wód opadowych,

nadanie spadku powierzchni podłoża w kierunku rowów (w granicach od O % do 1,0 %), zależnie od rodzaju gruntu; mniejszy spadek w przypadku gruntów bardziej przepuszczalnych,

w razie potrzeby - wypełnienie rowów poprzecznych pospółkąlub drobnym żwirem,

ewentualne wykonanie zbiorczego odprowadzenia wód.

- Odległość w planie między krawędzią dna rowu odwadniającego a krawędzią dna wykopu lub obiektu powinna być obliczona, lecz nie powinna być mniejsza niż .

- Rowy stokowe, wykonywane w celu np. ochrony skarp wykopów lub stoków przed erozją spowodowaną przez wody powierzchniowe, uniknięcia nadmiernego zawilgocenia skarp oraz zapobiegania spływom gruntu, powinny być:

możliwie płytkie (głębokość rowów nie powinna przekraczać ),

dostosowane do przejmowania wód opadowych,

szczelne, w celu ograniczenia infiltracji wód przez dno i skarpy rowu,

odsunięte od korony skarpy wykopu lub nasypu o co najmniej w gruntach suchych i zwartych i o w gruntach wilgotnych i luźnych, lecz nie mniej niż o wysokość skarpy,

starannie wykonane i okresowo oczyszczane.

- Odprowadzenie wody z rowów do studzienek zbiorczych w wykopie można wykonać tylko w miejscach odpowiednio zabezpieczonych przed rozmyciem.

- Przy wykonywaniu rowów odwadniających należy sprawdzić, czy nie staną się one przyczyną niekorzystnego dla robót ziemnych nawodnienia gruntu w miejscach, w których występują grunty przepuszczalne nie nawodnione, albo czy nie spowodują powstania szkód na terenach sąsiednich.

- Spadek podłużny dna rowu powinien być dostosowany do rodzaju gruntu lub umocnienia rowu oraz do chronionych robót ziemnych lub obiektów i nie powinien być mniejszy niż 0,2 %.

19. przepisy bhp przy robotach ziemnych

Bezpieczne realizowanie prac ziemnych

Podstawowe zasady bhp przy wykonywaniu robót ziemnych są następujące:

• roboty ziemne muszą być prowadzone zgodnie z posiadaną dokumentacją,

• przed przystąpieniem do robót należy bezwzględnie wyznaczyć przebieg instalacji podziemnych, a szczególnie linii gazowych i elektrycznych,

• roboty w bezpośrednim sąsiedztwie instalacji podziemnych należy prowadzić szczególnie ostrożnie i pod bezpośrednim nadzorem kierownictwa robót,

• w odległościach mniejszych od od istniejących instalacji roboty należy prowadzić ręcznie, bez użycia sprzętu mechanicznego narzędziami na drewnianych trzonkach, teren, na którym prowadzone są roboty ziemne, powinien być ogrodzony i zaopatrzony w odpowiednie tablice ostrzegające,

• wykopy powinny być wygrodzone barierami ustawionymi w odległości co najmniej od krawędzi wykopu,

• w przypadku prowadzenia robót w terenie dostępnym dla osób postronnych wykopy należy zakryć szczelnie balami,

• pochylenie skarp powinno być określone projektem: dla skarp nieobciążonych można przyjąć pochylenia według tablicy 3,

• wykonywanie wykopów przez podkopywanie jest zabronione,

• wykopy wąsko-przestrzenne i jamiste powinny być bezwzględnie zabezpieczone przez rozparcie ścian,

• do wykonywania deskowań stosować należy jedynie drewno III lub IV klasy,

• deskowanie zabezpieczające wykop powinno wystawać minimum ponad krawędź wykopu w celu zabezpieczenia wykopu przed spadaniem gruntu, kamieni i innych przedmiotów,

• deskowania rozbiera się warstwami szerokości do od dołu odpiłowując stojaki w miarę rozbierania ścian,

• schodzić i wchodzić do wykopów można jedynie po drabinkach lub schodniach,

• jeśli projekt nie podaje minimalnych odległości, jakie należy zachować przy prowadzeniu robót w pobliżu istniejących budynków, przyjmujemy, że odległościami bezpiecznymi wykonywania wykopów bez specjalnych zabezpieczeń są:

• , jeśli poziom dna wykopu jest położony ponad w stosunku do poziomu spodu fundamentu istniejącego budynku,

• , jeśli poziomy są jednakowe,

• , jeśli dno wykonywanego wykopu jest poniżej spodu istniejącego fundamentu, lecz nie niżej niż ,

• przy robotach zmechanizowanych należy wyznaczyć w terenie strefę zagrożenia, dostosowaną do użytego sprzętu,

• koparki powinny zachować odległość co najmniej od krawędzi wykopów,

• nie dopuszczać, aby między koparką a środkiem transportowym znajdowali się ludzie,

• samochody powinny być ustawione tak, aby kabina kierowcy była poza zasięgiem koparki,

• wyładowanie urobku powinno odbywać się nad dnem środka transportowego,

• niedozwolone jest przewożenie ludzi w skrzyniach zgarniarek lub innego sprzętu mechanicznego,

• w przypadku konieczności dokonania jakichkolwiek prac w pobliżu pracujących maszyn należy je bezwzględnie wyłączyć,

• odległość między krawędzią wykopu a składowanym gruntem powinna być nie mniejsza niż: dla gruntów przepuszczalnych, 5,0 dla gruntów nieprzepuszczalnych,

• niedopuszczalne jest składowanie gruntów w odległości mniejszej od od krawędzi wykopu odeskowanego, pod warunkiem że obudowa jest obliczona na dodatkowe obciążenie odkładem gruntu,

• niedopuszczalne jest składowanie urobku w granicach prawdopodobnego klina odłamu gruntu przy wykopach nieumocnionych,

• w przypadku osunięcia się gruntu lub przebicia wodnego należy wstrzymać roboty, zabezpieczyć miejsce niebezpieczne i ustalić przyczynę zjawiska; do usunięcia usuwisk lub przebić wodnych należy przystąpić niezwłocznie po ustaleniu ich przyczyny i sposobu likwidacji,

• gdy w czasie wykonywania robót ziemnych zostaną znalezione niewypały lub przedmioty trudne do zidentyfikowania, roboty należy przerwać, miejsce odpowiednio zabezpieczyć i niezwłocznie powiadomić właściwe władze administracyjne i policję,

• w przypadku natrafienia na przedmioty zabytkowe, szczątki archeologiczne należy roboty przerwać, teren zabezpieczyć i powiadomić właściwy Urząd Konserwatorski,

• w przypadku odkrycia pokładów kruszyw lub innych materiałów nadających się do dalszego użytku należy powiadomić inwestora i uzyskać od niego decyzję co do dalszego postępowania.

---