Turystyka a edukacja
A. Edukacja zdrowotna
Ze względu na co raz większe zanieczyszczenie, hałas (przekraczający często o wiele jednostek swoją bezpieczną granicę), zwiększoną aktywność w pracy ,brak czasu na rekreację, zadbanie o swoje zdrowie i odpoczynek powstaje kategoria edukacji zdrowotnej.¹ Przejawia się ona w rosnącej liczbie nowych magazynów, programów, audycji radiowych
i telewizyjnych i wielu innych, których zadaniem jest zwiększenie świadomości zdrowotnej mieszkańców danego kraju.² Agencje turystyczne proponują wypoczynek aktywny, ciekawe ścieżki zdrowotne co odbierane jest bardzo pozytywnie przez współczesnych ludzi, gdyż dbanie o zdrowie, kondycję jest obecnie w modzie. Szkoły często przygotowują specjalne programy mające na celu poprawę odporności młodzieży poprzez odpoczynek aktywny. Zalicza się do nich obozy wymuszające ruch fizyczny i aktywność. Przykładem powiązania edukacji i turystyki jest udostępnianie przez Poleski Park Narodowy obszaru chronionego dla celów edukacyjnych np. poznawanie fauny i flory w sposób aktywny. Turystyka edukacyjna może być realizowana poprzez różne formy takie jak wycieczki przedmiotowe, wycieczki turystyczne lub krajoznawczo-turystyczne, obozy wędrowne, imprezy wyjazdowe (szkoły: zielone, zimowiska, ekologiczne itp.), szkoły językowe. Celem takich imprez jest poznawanie kraju, regionu, tradycji, zabytków kultury i historii, poszerzenie wiedzy z różnych dziedzin.

B. Edukacja poprzez poznawanie kraju.
Turystyka krajowa rozszerza horyzonty umysłowe, ukazuje piękno kraju, przekazuje skarbnicę informacji o danych obszarach, jego historii, kulturze, wyrobach a nawet regionalnych potrawach, dostarcza informacji na wiele fascynujących tematów i licznych wrażeń. Równocześnie z wiedzą zachęca do wypoczynku aktywnego, poznawania szlaków turystycznych, przyrodniczych, kulturowych, historycznych, które powodują, że na dany obszar napływa ruch turystyczny. Turystyka krajoznawcza Ukazuje różne formy piękna, kształtując w ten sposób wrażliwość estetyczną. Przeżywanie piękna i harmonii przyrody staje się elementem doświadczenia turystycznego i towarzysząc stale oddziałuje z dużą siłą na wyobraźnię, intelekt, emocje.³ Turystyka krajowa skłania do samokształcenia i poszukiwania wiedzy w różnych źródłach. Turystyka ta kształtuje patriotyzm, odczucie miłości do ojczyzny i szacunku dla jej piękna.

C. Turystyka a edukacja społeczna

Uprawianie turystyki przybliża i ułatwia spotkania z różnymi systemami społecznymi, ustrojami, rządami i obywatelami różnych krajów. Umożliwia to porównanie i odkrycie tych wartości, które ma dana społeczność. Turystyka ułatwia postrzeganie różnych sytuacji, faktów i zjawisk społecznych, np. wandalizmu. Zetknięcie się z tym problemem wywołuje

reakcje społeczne, które byłyby w stanie przynajmniej znacznie ograniczyć wandalizm, chuligaństwo czy przestępczość. Turystyka przybliża wiedzę o danym kraju, regionie czy środowisku. Ułatwia więc globalne spojrzenie na rzeczywistość, na jej powiązania z historią, teraźniejszością i przyszłością. Poznanie problemów danej społeczności otwiera na problemy społeczności, w której jednostka żyje i pracuje i ułatwia zrozumienie jej obowiązków względem niej.⁴ Zwiedzanie konkretnego kraju ułatwia poznanie go i jego obywateli. Zetknię-

cie się z porządkiem, czystością, ładem, gospodarnością, a ze strony ludzi z serdecznością, życzliwością, pomocą, wysokim poziomem kultury wyrabia zawłaszcza w młodym człowieku szacunek do ludzi i do zwiedzanego kraju. Po powrocie do domu spotkane wzorce często stają się inspiracją do urzeczywistniania tego modelu kulturowego we własnym domu i kraju. Przykłady zaś krajów, gdzie prowadzi się wojny skłania do głębszego zaangażowania na rzecz pokoju.

D. Turystyka a walory estetyczne.

Wycieczki, zwłaszcza zagraniczne, pozwalają człowiekowi porównać piękno natury własnego

kraju z inną przyrodą. Wszystko to kształtuje wrażliwość i świadomość estetyczną,

przyczyniając się w wielu przypadkach do rozwoju własnych talentów twórczych, nabywania umiejętności.

E. Turystyka sakralna i jej walory edukacyjne.

Wydaje się, że jedną z form, która może być odpowiedzią na potrzeby młodego pokolenia w naszym kraju, jest turystyka sakralna. Popularne są wycieczki, wyjazdy i pielgrzymki do miejsc kultu zarówno w kraju, jak i za granicę. Turystyka sakralna skłania do aktywności fizycznej, poznawczej, emocjonalnej, prospołecznej i moralnej. Może być także zasadniczym czynnikiem do przemiany osoby i przewartościowania własnej hierarchii wartości. W 1979 r., Jan Paweł II, na spotkaniu w Nowym Targu powiedział: „człowiekowi potrzebne jest

piękno krajobrazu i dlatego też nic dziwnego, że ciągną tutaj ludzie z różnych

stron Polski. Ciągną latem i zimą. Szukają odpoczynku. Pragną odnaleźć siebie w

obcowaniu z przyrodą. Pragną odnaleźć siły w zdrowym wysiłku fizycznym;

marszu, podejściu, na wspinaczce, w zjeździe narciarskim⁵

F. Poznawanie siebie poprzez turystykę.

Podczas uprawiania różnych form turystyki tak naprawdę nie tylko uczymy się wielu rzeczy zarówno pochodzenia zdrowotnego, estetycznego, kulturowego, przyrodniczego etc., ale także poznajemy siebie, swoje możliwości, pasje. Dzięki turystyce odkrywamy nasze marzenia i spełniamy je. Edukacja zachodzi w naszym życiu i indywidualnie dotyczy każdego z nas. Oznacza to, że turystyka przyczynia się do poznawania własnych zachowań w różnych sytuacjach, poziomu wytrzymałości, chęci poznania, stanu zdrowia, siły, zasobu wiedzy na różne tematy, motywacji. Edukacja ściśle wiążąc się z turystyką jest skarbnicą wiedzy o nas samych.

---

1. L. Turos, Wprowadzenie do wiedzy o turystyce edukacyjnej, IPSYLON, Warszawa 2001.↩

2. G. Bińczyk; Krajoznawstwo i jego związki z turystyką, Wyższa Szkoła Ekonomiczna, Warszawa 2003,s.71-72.↩

3. Z. Krawczyk, s. 162; Rekreacja i turystyka w rodzinie, T. Łobożewicz, T. Wolańska (red.), Warszawa 1994, s. 27↩

4. Por. K. Denek, L. Turos, dz.cyt., s. 206.↩

5. http://www.parafia.nowytarg.pl/?go=jp2↩