Odpowiedzi do „pytań i zagadnień do opracowania” znajdujących się w prezentacjach w semestrze letnim 2011/2012

1. Wyjaśnij istotę biznesplanu jako planu gospodarczego.
   Biznesplan jako plan gospodarczy jest dokumentem zawierającym wytyczne prowadzenia działalności gospodarczej, będący wynikiem szeregu decyzji odnoszących się do wyboru przyszłych celów oraz metod ich realizacji i zakładanych środków, zgodnie z zasadami racjonalnego gospodarowania.

2. Czym różni się biznesplan przedsięwzięcia inwestycyjnego od biznesplanu przedsiębiorstwa?
   Przede wszystkim biznesplany te charakteryzują się innym przedmiotem planowania. Przedsiębiorstwo to sformalizowana organizacja złożona z ludzi, którzy za pomocą określonych środków realizują postawione przed nimi cele gospodarcze. Natomiast przedsięwzięcie inwestycyjne to złożone DZIAŁANIE o charakterze gospodarczym, mające cel końcowy, angażujące zasobu oraz posiadające określony początek i koniec.
   Czyli krótko mówiąc, biznesplan przedsięwzięcia inwestycyjnego to plan gospodarczy jakiejś czynności inwestycyjnej, która ma określony początek i koniec, a biznesplan przedsiębiorstwa to plan gospodarczy sformalizowanego bytu gospodarczego złożonego z ludzi i najczęściej prowadzonego z założeniem niekończącej się działalności.

3. Co oznaczają zasady adekwatności, wariantowości, elastyczności i poufności w budowie biznesplanu?
   Adekwatność - dostosowanie pod względem formy i treści do celu, któremu służy, a także do wymagań odbiorcy
   Wariantowość – wzięcie pod uwagę przy planowaniu, ryzyka związanego z prowadzeniem działalności gospodarczej i przygotowanie 3 wariantów biznesplanu: optymistyczny, pesymistycznym i umiarkowanym (najbardziej prawdopodobny). Dotyczy szczególnie części finansowej biznesplanu. Różnica między wariantami pojawia się w danych wejściowych i wynikach.
   Elastyczność – biznesplan powinien pozostawiać możliwość wprowadzenia korekt, poprawek i uzupełnień w miarę postępów realizacji. Można to zrealizować poprzez wpisanie w biznesplan wskazówek jak postępować w konkretnych sytuacjach.
   Poufność – biznesplan zawiera tajemnice firmy: strategię produktu, stosunek do klientów i konkurencji, politykę cenową, inwestycyjną i zatrudnienia. W związku z tym nie może być publicznie udostępniany. Należy ograniczyć liczbę osób mających dostęp do biznesplanu do niezbędnego minimum. Warto opatrzyć biznesplan klauzulą poufne i rozprowadzić go wg rozdzielnika.

4. Przedstaw zastosowanie biznesplanu w uruchamianiu działalności gospodarczej.
   Rola biznesplanu w procesie uruchamiania działalności gospodarczej sprowadza się do wykazania zasadności realizacji pomysłu na zrobienie biznesu. Biznesplan jest także przydatny nie tylko w fazie projektowania przedsiębiorstwa, ale także w fazie tworzenia przedsiębiorstwa i w toku działalności firmy. Stanowi zespół wytycznych do podejmowania kolejnych, konkretnych decyzji, które mają doprowadzić do sprawnego funkcjonowania przedsiębiorstwa w przyszłości.

5. Scharakteryzuj wykorzystanie biznesplanu w procesie zarządzania strategicznego.
   Biznesplan i jego odmiana – plan strategiczny – zawiera sformułowane wytyczne związane z zarządzanie strategicznym, takie jak: misja i wizja przedsiębiorstwa a także cele strategiczne, projekcję wyników finansowych.

6. Omów zastosowanie biznesplanu w zarządzaniu inwestycjami rzeczowymi.
   Biznesplan powinno się opracować w fazie przed inwestycyjnej jako ostateczna wersja projektu przedsięwzięcia inwestycyjnego. Zawiera ono przedmiot inwestycji, nakłady, technologie, siłę roboczą, lokalizację itd, a także plan finansowy oraz ocenę opłacalności. Ostateczna wersja biznesplanu powinna być główną podstawą do decyzji o realizacji inwestycji.
   Jest istotny w fazie realizacji, przy negocjacjach z instytucjami finansowymi, wykonawcami i przy kontroli realizacji inwestycji.
   W fazie operacyjnej, biznesplan jest przydatny przy ocenie opłacalności inwestycji ex post.

7. Omów wykorzystanie biznesplanu przez fundusze PE/VC.
   Biznesplan jest podstawą do tego, żeby fundusz w ogóle zainteresował się inwestowaniem w projekt. Dopiero na jego podstawie składa się oferty, rozpoczyna negocjacje przedsiębiorcy z inwestorami. Biznesplan określa również na czym będzie polegała ta współpraca i do jakich celi ma dążyć, dlatego wraz z realizacją celu PE/VC wychodzą z inwestycji.

8. Przedstaw miejsce i rolę biznesplanu w procesie udzielania kredytu bankowego.
   Jest dokumentem informującym kredytodawcę o koncepcji wykorzystania i oceny możliwości zwrotu pożyczonych środków. Od biznesplanu, który uzasadnia potrzeby kapitałowe i prezentuje przewidywane efekty uruchomienia kapitału zaczyna się procedura starania o zewnętrzne finansowanie. Biznesplan zawiera informacje o kwocie, stopie procentową, podziale na transze, karencji, metodzie spłaty kredytu i liczbie i częstotliwości spłaty rat, wysokości kapitału własnego.
   Biznesplan jest jednym z elementów wykorzystywanych przy ocenie wiarygodności kredytobiorcy, jego zdolności kredytowej, ryzyka i opłacalności kredytowanego przedsięwzięcia.
   Biznesplan jest przechowywany w banku i może być w przyszłości wykorzystany jako ewentualny materiał dowodowy podczas postępowania kontrolnego związanego z danym kredytem.

9. Jaką rolę odgrywa biznesplan w procesie sanacji przedsiębiorstwa?
   Biznesplan jest programem naprawy przedsiębiorstwa. Prezentuje się w nim stan aktualny, wykryte niedomagania oraz scenariusz działań restrukturyzacyjnych, wraz z terminami ich realizacji, a w planie finansowym powinna być zawarta informacja o skuteczności zaproponowanych posunięć.

10. Przedstaw wykorzystanie biznesplanu w procesie „zwijania” biznesu.
    Biznesplan powinien zawierać szczegółowe posunięcia likwidatora (zbycie majątku, zwalnianie pracowników, rozwiązania stosunków prawnych z innymi podmiotami) i ich kolejność, tak by z majątku przedsiębiorstwa dało się uzyskać jak największą ilość gotówki. Biznesplan zawiera szacunek przychodów z likwidacji, kosztów na jej realizację i końcowego wyniku finansowego.

11. Jak wykorzystuje się biznesplan w wycenie przedsiębiorstwa?
    Wykonanie biznesplanu poprzedza dochodową wycenę przedsiębiorstwa. Ma na celu dostarczenie danych niezbędnych do wyceny, np. przyszłe dochody netto

12. Jak wykorzystuje się biznesplany w konkursach menedżerskich?
    Biznesplan jest elementem oceny kompetencji menedżerskich, selekcji kandydatów oraz wyłaniania takich, którzy przedstawią i zrealizują najlepszą koncepcję działań i rozwoju firmy. Biznesplan jest wizją kandydatów działania i rozwoju przedsiębiorstwa w okresie trwania kontraktu.

13. Jaka jest rola biznesplanu w nadzorze właścicielskim w grupie kapitałowej?
    Na samym początku to grupa kapitałowa określa standardy wykonywania biznesplanów, które później przekazuje spółką zależnym. Spółki te tworzą swoje własne biznesplany według standardów i wytycznych danych przez grupę nadzorczą. Grupa ma za zadanie ocenić te biznesplany, przyjąć je i na ich podstawie podejmować decyzję. Ze wszystkich przyjętych biznesplanów tworzy się jeden skumulowany, który później stanowi biznesplan całej grupy kapitałowej.

14. Na czym polega istota i zastosowanie standardów wykonawczych biznesplanów?
    Standardy wykonawcze biznesplanów są to wzory, szablony biznesplanów. Ze względu na rodzaj zastosowania możemy je podzielić na 3 rodzaje: strategiczne, naprawcze i likwidacyjne, a za względu na przedmiot biznesplanu wyróżniamy Biznesplan Przedsiębiorstwa (małego i dużego) i biznesplan projektu inwestycyjnego. Wprowadzenie standardów miało na celu zwiększenie czytelności i jakości biznesplanów, ułatwienie ich tworzenia, a więc i upowszechnienie, a także przyspieszenie analizy informacji zawartych w biznesplanie. Standardy zostały wprowadzone przez organizacje międzynarodowe (UNIDO, Bank Światowy) Inst. Finansowe (banki i różnego rodzaju fundusze), spółki zarządzające grupami przedsiębiorstw i przez firmy doradcze.

15. Jaka jest różnica pomiędzy biznesplanem małego i dużego przedsiębiorstwa?
    Biznesplan dużego przedsiębiorstwa jest przede wszystkim bardziej dokładny i kompleksowy. Duże przedsiębiorstwo ma już prawny obowiązek sporządzania bilansu, stąd w biznesplanie muszę pojawić się dodatkowe pozycje wyszczególniające poszczególne jego elementy. Dodatkowo, jako duże przedsiębiorstwo, w znacznym stopniu zorganizowane musi w swoim biznesplanie zawrzeć informacje o swojej historii i o tym, jak jest ono zorganizowane. Zarówno ze względu na poszczególne podmioty w nim zawarte jak i na system zorganizowania zatrudnienia w firmie. Ponadto duża firma różni się również sposobem opodatkowania. Odpowiednie zmiany musi ze względu na to umieścić w swoim biznesplanie.

16. Jak formułować misję i wizję przedsiębiorstwa?
    Misja to zadanie, do którego zostało powołane przedsiębiorstwo, ma postać deklaracji
    wizja jest to obraz firmy do jakiego firma dąży, ma charakter postulowany

17. Jakie są zasady formułowania celów strategicznych?
    Jest to ważny z punktu widzenia dalszych losów firmy cel. Konkretyzuje sformułowania zawarte w misji i wizji firmy. Przy formułowaniu celu strategicznego obowiązują zasady: ważność (tylko rzeczy ważne), liczba ( nie może być zbyt wiele celów strategicznych), terminowość (określenie terminu realizacji), zrozumiałość, realność, wymierność (wymiar ilościowy lub jakościowy)

18. Jakie wskaźniki finansowe znajdują zastosowanie w biznesplanach strategicznych?

19. Omów rodzaje inwestycji ze względu na zakres reprodukcji.
    nowe, odtworzeniowe, modernizacyjne, rozwojowe

20. Wyjaśnij pojęcie efektywności inwestycji.
    Efektywność inwestycji oznacza stosunek wyników finansowych uzyskanych z inwestycji w okresie jej życia do nakładów finansowych poniesionych na inwestycję.
    

E_z– wskaźnik efektywności inwestycji w okresie życia inwestycji z [ zawsze większy od 1]
n– okres życia inwestycji
W_t– wyniki finansowe z inwestycji planowane do uzyskania w roku t
I_o – nakłady inwestycyjne początkowe

1. Przedstaw istotę i rodzaje rachunku efektywności inwestycji.
   1. Ze względu na rodzaj danych: rachunek prospektywny (ex ante), rachunek retrospektywny (ex post)
   2. Ze względu na zakres obliczeń: rachunek syntetyczny (jednokryteriowy), rachunek analityczny (wielokryteriowy)

2. Omów inwestycyjne strategie efektywnościowe.
   Mają na celu zmaksymalizowanie wskaźnika efektywności inwestycji.
   Strategia oszczędnościowa polega na minimalizacji wartości nakładów inwestycyjnych, przy niezmiennym poziomie wyników finansowych z inwestycji. Np. wybieranie tańszych dostawców. D=cons./I->min.
   Strategia wydajnościowa polega na maksymalizacji wyników z działalności operacyjnej przy założonym poziomie nakładów inwestycyjnych. Np. minimalizacja kosztów produkcji, poprzez oszczędzanie materiałów i surowców D->max/I=cons
   Strategia niealternatywna mix obu D->max/I->min

3. Scharakteryzuj statyczne miary oceny efektywności inwestycji i oceń ich przydatność praktyczną.
   Stopa zwrotu z inwestycji (RI)
   z - okres życia inwestycji
   PPN_t– saldo gotówkowe (przepływy pieniężne netto) z inwestycji planowane w roku t
   I_o– suma nakładów inwestycyjnych
   okres zwrotu(OI) – tempo zwrotu środków zaangażowanych w inwestycję
   Io – nakłady inwestycyjne początkowe
   Nf – średnioroczna nadwyżka finansowa
   Pozwalają wstępnie ocenić efektywność inwestycji; + prostota liczenia; + łatwość interpretacji; - charakter statyczny – nie uwzględniają zmiany wartości pieniądza w czasie

4. Wyjaśnij różnicę pomiędzy współczynnikiem kapitalizacji a współczynnikiem dyskonta.
   Współczynnik dyskontujący pokazuje jaka jest dzisiejsza wartość złotówki, która zostanie uzyskana w przyszłości w roku t. Zmienia wartość pieniądza przyszłego na obecną wartość
   d=(pk-po)/po – stopa dyskonta; współczynnik at=1/(1+d)do t
   Współczynnik procentowy (kapitalizacji) jest miarą przyrostu kapitału, miarą korzyści jakie osiągnie właściciel kapitału
   r=(k1-k0)/ko – stopa procentowa; współczynnik zt=(1+r)do t

5. Wyjaśnij rolę dyskonta w biznesplanach projektów inwestycyjnych.
   Szczególnie istotna, ponieważ przy ocenie opłacalności projektu inwestycyjnego, inwestor musi wziąć pod uwagę zmianę wartości pieniądza w czasie. Inwestor wykłada dzisiaj pieniądze, a korzyści otrzyma dopiero w przyszłości. W związku z tym przyszłe zyski muszą zostać zdyskontowane by dobrze ocenić inwestycję.

6. Porównaj znane dyskontowe miary oceny efektywności inwestycji.
   Wartość zaktualizowana netto – suma przyszłych zaktualizowanych przepływów netto w okresie życia inwestycji, pomniejszona o początkowe nakłady inwestycyjne
   

Wewnętrzna stopa procentowa – Wewnętrzna stopa procentowa jest to taka stopa dyskonta, przy której zsumowane zdyskontowane przyszłe strumienie pieniężne z projektu równoważą nakłady inwestycyjne. Miernik służący do porównywania opłacalności danej inwestycji z innymi dostępnymi na rynku alterntywami inwestowania. WZN = 0 inaczej

1. Jaka jest zależność pomiędzy ryzykiem a efektywnością inwestycji?
   Wraz ze wzrostem ryzyka inwestycji, proporcjonalnie rośnie jej efektywność (zależność liniowa)

2. Wyjaśnij pojęcie pewności, ryzyka i niepewności.
   Sytuacja pewności – wtedy gdy prawdopodobieństwo sukcesu 100 % (Ps = 1, Pn = 0), ale i pewność może być pewnością porażki – wtedy Ps=0, Pn=1; Np. obligacje Skarbu Państwa
   Sytuacja ryzyka – Ps=x, Pn = y; x,y różne 0, x+ y =1; większość sytuacji gospodarczych
   sytuacja niepewności – nie da się podać prawdopodobieństwa sukcesu lub porażki; może się zdarzyć wszystko; ale Ps + Pn = 1; Ps i Pn przyjmują dowolne wartości; przy dobrym zarządzaniu nie istnieje.

3. Omów wewnętrzne i zewnętrzne czynniki ryzyka projektu inwestycyjnego.
   Czynniki ryzyka to wszelkie okoliczności, procesy i zjawiska mające wpływ na poziom i charakter ryzyka inwestycyjnego.
   wewnętrzne – dotyczą przedsięwzięcia
   błąd w projekcie technicznym; niesolidność, nieterminowość dostawców i wykonawców inwestycji; nieprawidłowe finansowanie przedsięwzięcia; błąd w budowie; kradzież; błąd montażu i rozruchu itd.
   zewnętrzne – otoczenia w którym przedsięwzięcie będzie realizowane
   uwarunkowania gospodarcze – ogólna koniunktura gospodarcza w kraju i na świecie, stopa procentowa, inflacja, taryfy podatkowe; uwarunkowania polityczne – sytuacja polityczna w kraju i zagranicą; uwarunkowania techniczne – postęp naukowo-techniczny, technologiczny i organizacyjny; uwarunkowania społeczne – poziom życia ludności, wzorce kulturowe, moda; uwarunkowania prawne – przepisy prawa.

4. Wyjaśnij istotę scenariuszowej metody oceny ryzyka inwestycyjnego.
   Polega na budowaniu różnych koncepcji rozwoju sytuacji i dokonywanie oceny ich prawdopodobieństwa. Następnie prawdopodobieństwa scenariuszy mnoży się razy WSP scenariuszy i sumuje.

5. Na czym polega analiza wrażliwości w ocenie ryzyka projektu inwestycyjnego?
   Ma na celu ustalenie jak zmienią się wyniki finansowe projektu (WZN lub WSP) pod wpływem zmian danych wejściowych (parametrów), ustalenie na zmiany których parametrów projekt wykazuje największą wrażliwość (niewielkie zmiany tych parametrów powodują duże zmiany wyników finansowych projektu).
   Analiza wrażliwości może być przeprowadzona jako: badanie wpływu zmian jednego parametru na wyniki finansowe projektu; badanie wpływu zmian kilku parametrów traktowanych jednak oddzielnie w każdej symulacji; badanie wpływu zmian kilku parametrów traktowanych łącznie w każdej symulacji (badanie różnych kombinacji składowych parametrów), a także badanie wpływu zmian danych cząstkowych (wielkość sprzedaży, kosztów itd.).
   Procedura analizy: wybór analizowanego parametru ->ustalamy składowe parametru, czyli kolejne wartości parametru, które będą wprowadzane do modelu ->wprowadzamy kolejno do modelu każdą składową parametru i uzyskujemy odpowiadający jej wynik finansowy projektu (WZN lub WSP)-> porównujemy zmienność otrzymanych wyników finansowych projektu ze zmiennością składowych parametru ->wyciągamy wnioski, co do wpływu zmian parametru na zmiany wyników finansowych projektu ->formułujemy konkluzję, biorąc pod uwagę wymagania stawiane projektowi (poziom granicznej wartości zaktualizowanej netto lub wewnętrznej stopy procentowej).

6. Podaj interpretację słowną, matematyczną i graficzną progu rentowności.
   Próg rentowności (PR) to taka ilość produkcji (sprzedaży), przy której przychody ze sprzedaży równoważą koszty całkowite produkcji.
   matematycznie: S = Kc (przychody ze sprzedaży = koszty całkowite)
   graficznie – punkt przecięcia funkcji S(start w 0,0) i funkcji Kc (start z 0,y) w wykresie gdzie oś pionowa to Sprzedaż i koszty, oś pionowa to liczba wyrobów, a funkcje S i K są rosnące.

7. Jak wyznaczyć próg rentowności projektu inwestycyjnego?
   Próg rentowności = liczba wyrobów = Koszty stałe/(jednostkowa cena produktu – jednostkowe koszty zmienne)

8. Jak określić ryzyko projektu inwestycyjnego na podstawie analizy progu rentowności?
   Na 2 sposoby: 1) na podstawie procentowego wyrażenia progu rentowności – im wyższy procent tym bardziej ryzykowne przedsięwzięcie inwestycyjne
   2) na postawie symulacji wpływu zmian danych do obliczeń (ceny wyrobów i koszty) na wielkość progu rentowności
   Interpretacja %: (Do 60% - bardzo niskie; 60%-70% - niskie; 70%-80% - średnie; 80%-90% - duże; 90%-100% - bardzo duże)

9. Jakie kryteria stosuje się w ocenie biznesplanu jako dokumentu?
   poprawność formalna – układ treści zgodny ze standardami (np. UNIDO, Bank Światowy); nie może zabraknąć żadnego istotnego elementu. Biznesplan przedsiębiorstwa musi mieć: misję. Wizję, cele strategiczne, plany wycinkowe, plan finansowy wraz z oceną. Biznesplan przedsięwzięcia inwestycyjnego: charakter inwestycji, plan finansowy, ocenę opłacalności i ryzyka
   poprawność metodologiczna – przestrzeganie sztuki przygotowania biznesplanu i prawidłowe stosowanie narzędzi metodycznych, które ciągle się aktualizują
   słuszność przyjętych danych i założeń – zgodność zakładanych danych i faktów ze stanem rzeczywistym aktualnym i przyszłym
   poprawność rachunkowa –dane należy uporządkować i przedstawić w postaci zestawień finansowych; wyrywkowe sprawdzenie poprawności przeprowadzonych obliczeń

10. Omów typowe błędy spotykane w biznesplanach i ich skutki.
    formalne – brak istotnych elementów – brak tych elementów lub nieczytelny układ treści może doprowadzić do odrzucenia biznesplanu
    metodologiczne – nieprawidłowe wykorzystanie konkretnych metod – może doprowadzić do błędów metodologicznych, nieczytelności biznesplanu i jego odrzucenia
    rachunkowe – błędy w prawidłowym uporządkowaniu danych, w obliczeniach – nieczytelność biznesplanu, błędne wyniki
    merytoryczne: - zawyżanie cen, zaniżanie nakładów i kosztów, pomijanie niektórych pozycji nakładów i kosztów, zaniżanie stopy dyskonta, zawyżanie zdolności produkcyjnych, nie uwzględnianie czasu niezbędnego do osiągnięcia maksymalnych zdolności produkcyjnych, zaniżanie potrzeb na majątek obrotowy, przyjmowanie nierealnych wskaźników wzrostu produkcji i sprzedaży – błędna decyzja odnośnie podjęcia decyzji o realizacji inwestycji

11. Kto i w jakim zakresie odpowiada za decyzję opartą na biznesplanie?
    zlecający opracowanie biznesplanu – odpowiada za wybór autora, cenę i inne warunki przygotowania biznesplanu, które są zawarte w kontrakcie
    dostarczający informacji autorowi – odpowiedzialność za jakość przekazywanych danych, które są założeniami biznesplanu
    autor biznesplanu- strona formalna biznesplanu, poprawność, przyjęte założenia, obliczenia, terminowe wykonanie i zrealizowanie innych warunków zapisanych w kontrakcie
    recenzent – odpowiedzialność za rzetelną i kompleksową weryfikację biznesplanu
    decydent – odpowiada za podjęcie lub niepodjęcie decyzji na podstawie biznesplanu

12. Wyjaśnić różnicę pomiędzy pojęciami: przedsiębiorca, przedsiębiorstwo, firma.
    Przedsiębiorca - osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna(, która nie jest osobą prawną, na podstawie odrębnej ustawy), która wykonuje we własnym imieniu działalność gospodarczą. A także wspólnicy spółki cywilnej w zakresie wykonywanej przez nich działalności gospodarczej.
    Firma: 1) osoba fizyczna - imię i nazwisko + ewentualny dodatek (pseudonim, zakres lub miejsce działalności) 2) osoba prawna – nazwa osoby prawnej, musi zawierać określenie formy prawnej (może być w skrócie), dodatkowo przedmiot działalności i inne określenia, może zawierać nazwisko osoby fizycznej, ale musi być na to pisemna zgoda tej osoby, można posługiwać się skrótem firmy.
    Przedsiębiorstwo – zespół składników materialnych i niematerialnych przeznaczonych do prowadzenia działalności gospodarczej.
    Firma to szyld pod jakim działalność gospodarczą prowadzi przedsiębiorca przy pomocy przedsiębiorstwa.

13. Na czym polega wolność działalności gospodarczej?
    Każdy może rozpocząć, prowadzić i zakończyć działalność gospodarczą, pod warunkiem przestrzegania prawa; administracja publiczna nie może żądać spełnienia dodatkowych warunków; pomoc od państwa może być tylko na podstawie przepisów przy poszanowaniu zasad równości i konkurencji; administracja publiczna powinna ułatwiać prowadzenie działalności gospodarczej, co szczególnie się tyczy mikroprzedsiębiorstw oraz MŚP; Państwo współpracuje z organizacjami pracodawców, organizacjami pracowników, organizacjami przedsiębiorców oraz samorządami zawodowymi i gospodarczym.

14. Jakie są podstawowe obowiązki przedsiębiorcy?
    Obowiązki: uczciwa konkurencja, poszanowanie dobrych obyczajów i interesów konsumentów; spełniać warunki dotyczące ochrony życia i zdrowia, moralności publicznej i ochrony środowiska; wszystkie czynności do wykonywania których są potrzebne dodatkowe uprawnienia, powinny być wykonywane przez osoby, które je posiadają; na etykiecie info o firmie, nazwie towaru i innych wymaganych oznaczeniach; w sprzedaży bezpośredniej i przez środki masowego przekazu podawać NIP, firmę i adres i siedzibę; przy transakcji powyżej 15 tys. € wykonywanie ich poprzez rachunki bankowe

15. Co to jest działalność koncesjonowana, regulowana, wymagająca zezwolenia, licencjonowana?
    koncesjonowana – wymaga otrzymania koncesji z urzędu koncesyjnego; w przypadku działalności istotnej z punktu widzenia bezpieczeństwa państwa – kopaliny, broń, ochrona, energia, radio i TV, przewozy lotnicze
    regulowana - wymaga spełnienia szczególnych warunków, określonych przepisami prawa. Przedsiębiorca może wykonywać działalność regulowaną, jeżeli spełnia szczegółowe warunki danej ustawy oraz uzyskał wpis w rejestrze działalności regulowanej. – pośrednictwo pracy, praktyki lekarskie i pielęgniarskie, szkolenie kierowców, działalność detektywistyczna, kantory
    wymagająca zezwolenia – przy spełnieniu odpowiednich wymagań, organ administracji publicznej nie może odmówić zezwolenia na prowadzenie określonej działalności gospodarczej - sprzedaż alkoholu, rybołówstwo, usługi pocztowe, bookmacher, obrót lekami
    licencjonowana – konieczne posiadanie licencji – czyli zezwolenia na korzystanie z czegoś – działalność która tego wymaga jest określona w Ustawie o transporcie drogowym i ustawie o transporcie kolejowym