Dokument uchwalony we Francji – Deklaracja praw człowieka i obywatela 1789, 26 sierpnia;
Uchwalenie tej deklaracji zamyka pierwszy etap rewolucji.
Powody, czemu ten dokument jest ważny:
Art. 1 Ludzie rodzą się i żyją wolnymi i równymi wobec prawa, (tzn. koniec feudalizmu.) Różnice społeczne mogą być jedynie potrzebą publiczną uzasadnione.
Art.4 Wolność polega na tym, że można czynić wszystko, co drugiemu nie przynosi szkody.
Hasło rewolucji: ‘’Wolność, równość, braterstwo.’’
Wolność: w XVIII w. oznaczała idee wyjścia ze stanu zniewolenia i poniżenia w jakim znajdowali się chłopi, żydzi, mniejszości wyznaniowe i mieszczanie w Europie, a w krajach kolonialnych także niewolnicy.
Równość: w XVIII w. oznaczała zdobycie równości wobec praw obywatelskich przez tych, którzy ich nie mieli, np. w RP taką warstwą społeczną byli mieszczanie (udało im się to, a chłopom nie);
Braterstwo: idea braterstwa wyrażała pragnienie przeniesienia uczuć rodzinnej miłości w sferę stosunków międzyludzkich i międzynarodowych.
-Rousseuu, Wolter, Locke, Monteskiusz, Kant, Diderot
Monteskiusz: łączymy z nim przede wszystkim znaczenie prawa, jako regulatora stosunków międzyludzkich oraz analizę pojęcia demokracji opartej na trójpodziale władzy ????????????
Wolter: Traktat o tolerancji, w XVIII wieku chodziło o tolerancję wyznaniową. ????????????
Diderot: naczelny redaktor encyklopedii ‘’Encyklopedia albo słownik rozumowania nauk, sztuk i rzemiosł’’. Właśnie w tym dziele nauka jest postrzegana jako dźwignia postępu cywilizacyjnego.
Rousseuu: filozof, pisarz społeczny, polityczny, jest on autorem traktatu ‘’Umowa społeczna’’. Podał formułę umowy społecznej: Każdy z nas społem(razem) oddaje swoją osobę i całą swoją potęgę pod naczelne kierownictwo woli powszechnej i traktujemy każdego człowieka jako część niepodzielną całości.
Traktat : ‘’Teoria wychowania – Emil’’ (imię wychowanka)
Oświecenie w Polsce to walka nowoczesności z tradycjonalizmem, tendencji europejskich z sarmatyzmem. To dramat nie licznej stosunkowo grupy reformatorów usiłujących zmienić ustrój państwa. Poddać reedukacji społeczeństwo szlacheckie, a nawet rozszerzyć pojęcie narodu o inne warstwy. Badacze tej epoki podkreślają dużą odwagę intelektualną działaczy, publicystów i pisarzy oświecenia. Podkreślają dużą dozę optymizmu.
Konfederacja barska 1768r.