Sprawozdanie z realizacji podstawy programowej z przyrody w klasach IV-VI

w roku szkolnym 2013/2014

przez nauczycielką Małgorzatę Przydział

W roku szkolnym 2013/2014 treści programowe z przedmiotu przyroda w szkole podstawowej były wdrażane zgodnie z nową podstawą programową , natomiast z uczniami klasy VI kontynuowane były zagadnienia z klas IV i V. Program nauczania został opracowany w oparciu o program nauczania przyrody w szkole podstawowej „ Przyrodo witaj”, proponowany przez wydawnictwo WSiP i proponujący dostosowany do realizacji zagadnień koniecznych podręcznik i ćwiczenia o tym samym tytule serii „ Przyrodo witaj” Treści ponadprogramowe opracowywane były w oparciu o materiały dodatkowe, Internet, obserwacje, doświadczenia, zajęcia w terenie , atlas, albumy.

Treści programowe w klasie IV wdrażane były w wymiarze 3 godzin tygodniowo przez nauczycielkę Małgorzatę Przydział. Rozliczenie godzin programowych przedstawia się następująco.

Godzin do realizacji	Zrealizowanych w klasie IV	Pozostałych do realizacji w klasach Vi VI
210	70

Po dokonaniu analizy osiągnięć uczniów klasy IV stopień opanowania przyswajanych treści programowych przedstawia się następująco.

Dział tematyczny 1-Przyroda i ja
100 % uczniów klasy IV opisuje, w jaki sposób można poznawać przyrodę, wymienia źródła wiedzy o przyrodzie, wymienia zmysły, które pomagają w obserwacjach przyrodniczych, 63% podaje przykłady powiązań między składnikami przyrody, 72% obsługuje szkolny mikroskop optyczny, wykonuje proste nietrwałe preparaty mikroskopowe, podaje przykłady prowadzenia obserwacji przyrodniczych, prezentuje sposoby dokumentowania obserwacji przyrodniczych, wymienia zasady, których należy przestrzegać podczas prowadzenia doświadczenia. 100 % wskazuje możliwości wykorzystania lornetki, lupy, mikroskopu podczas obserwacji przyrodniczych ,wykonuje rysunki obserwowanych preparatów, zgodnie z regułami, 72 % określa rolę mapy, planu, kompasu w planowaniu wycieczki, podaje przykłady trwałych i nietrwałych preparatów mikroskopowych, uzasadnia, dlaczego na podstawie pojedynczej obserwacji nie należy wyciągać wniosków. uzasadnia, dlaczego samodzielnie przeprowadzona obserwacja i doświadczenie są najważniejszym źródłem wiedzy o przyrodzie,
Dział tematyczny 2-Ja, rośliny i zwierzęta
100% opisuje właściwie urządzone miejsce do nauki, podaje podstawowe zasady uczenia się,  wymienia sytuacje i czynniki dobrze wpływające na samopoczucie w szkole, 72 % uczniów wyjaśnia, dlaczego warto się uczyć i zdobywać nowe umiejętności, wymienia rodzaje zachowań przyjaznych w stosunku do innych osób, wskazuje problemy, jakie miałaby osoba poruszająca się w szkole na wózku inwalidzkim, 90 % bezbłędnie wymienia przykłady ssaków, ptaków, ryb, 72%wskazuje i korzysta z różnych źródeł informacji o wybranych zwierzętach, 90 % klasy podaje nazwy roślin możliwych do hodowania w pracowni przyrodniczej,  wskazuje różne źródła informacji o roślinach i zwierzętach, wymienia organy roślinne i wskazuje je w roślinie, 72% opisuje podstawowe funkcje korzeni, łodyg, liści i kwiatów, określa potrzeby życiowe roślin, opisuje zasady dbałości o rośliny doniczkowe,  właściwie przesadza i sadzi rośliny doniczkowe, 81% uczniów podaje przykłady szczególnych funkcji pełnionych przez niektóre korzenie, łodygi i liście, wykazuje związek budowy z funkcją organów roślinnych, wyjaśnia, dlaczego należy poznać naturalne środowisko rośliny doniczkowej  100 %uzasadnia, dlaczego po kontakcie z roślinami doniczkowymi zawsze należy myć ręce, 72 % wyjaśnia, jaką funkcję spełniają hodowle roślin i zwierząt, opisuje na wybranym przykładzie obowiązki opiekuna hodowli szkolnej, określa, dlaczego nie każde zwierzę jest bezpieczne dla ludzi,
Dział tematyczny 3-Kuchnia jako laboratorium
90 % uczniów klasy IV podaje przykłady ciał stałych, cieczy i gazów, 72 % opisuje model drobinowej budowy materii,100 % wymienia nazwy zjawisk towarzyszących zmianom stanu skupienia wody, 81%podaje przykłady zastosowania różnych substancji w przedmiotach codziennego użytku, odwołując się do właściwości tych substancji, 100 % rozróżnia parowanie i wrzenie, 81% podaje przykłady przemian odwracalnych i nieodwracalnych spotykanych w życiu codziennym , podaje i bada doświadczalnie czynniki wywołujące zmiany stanu skupienia wody, 100 % uczniów  rozróżnia topnienie i rozpuszczanie 72%  podaje przykłady substancji metalicznych i niemetalicznych, 100 %  podaje przykłady ciał sprężystych, plastycznych i kruchych, wymienia mieszaniny jednorodne i niejednorodne znane z życia codziennego, 63% uczniów proponuje sposoby rozdzielania mieszanin jednorodnych i niejednorodnych
Dział tematyczny 4-Przyroda się zmienia
100 % uczniów określa czas trwania dnia i nocy, 72 % opisuje „wędrówkę” Słońca nad widnokręgiem, 90 %  wymienia pory roku i daty ich rozpoczęcia, opisuje zmiany zachodzące w każdej porze roku,  przedstawia skutki zamarzania wody w przyrodzie, wymienia składniki powietrza, przedstawia zjawisko krążenia wody w przyrodzie, 72 % omawia skutki rozszerzalności temperaturowej ciał, podaje przykłady dyfuzji substancji w powietrzu, omawia zjawisko dyfuzji na przykładach i przedstawia je na schemacie.
Dział tematyczny -5-Pogoda jest zawsze
100 % uczniów klasy IV wymienia trzy składniki pogody i podaje nazwy jednostek, w których odczytuje się ich wartość, wymienia zjawiska atmosferyczne często występujące w Polsce, podaje trzy przykłady sytuacji, w których jest przydatna znajomość prognozy pogody na następny dzień, wyjaśnia przyczyny występowania opadów deszczu, 90 % podaje zasady bezpiecznego zachowania się podczas burzy,72% podaje przykłady wyładowań elektrycznych, które można obserwować w życiu codziennym, wyjaśnia, w jakie obiekty najczęściej uderzają pioruny. 63% wyjaśnia, od czego zależy kolor danego przedmiotu.
Dział tematyczny -6- Wędrówki po okolicy
90% uczniów posługuje się kompasem przy wyznaczaniu kierunków świata,72 % śledzi trasę podczas trwania wycieczki, 90% uczniów  wskazuje zastosowania planu i mapy, 72% odczytuje skalę mapy, rysuje proste plany w skali 1:1, 1:10, rysuje obiekty w podanych dowolnych skalach,63% wybiera mapę w odpowiedniej skali na wycieczkę np. rowerową lub pieszą, planuje wycieczkę z uwzględnieniem jej celu, opisuje trasę wycieczki korzystając z legendy, 90% klasy  rozpoznaje mapę topograficzną spośród innych map do wyboru, ale tylko 63% wyznacza zgodnie z opisem na mapie topograficznej trasę wędrówki, określa kierunki świata na mapie topograficznej, określa kierunki świata w terenie, opisuje kierunki świata na róży kierunków, 72 % wyjaśnia, co to znaczy zorientować plan, mapę i orientuję mapę topograficzną, oblicza odległości rzeczywiste korzystając ze skali liniowej. rozpoznaje formy ukształtowania powierzchni na podstawie opisu, ilustracji oraz w terenie, przelicza (na dłuższych odcinkach) liczbę par kroków i określa długości danych odcinków, 63 % określa w przybliżeniu wysokości różnych obiektów, zmierzone na podstawie porównania długości cienia, określa szacunkowe odległości w terenie na podstawie widoczności obiektów, 90 % uczniów  wymienia formy ukształtowania powierzchni, wskazuje na formy wypukłe i wklęsłe, zna długość swojej pary kroków, oblicza krokami długość niewielkich odcinków, posługuje się taśma mierniczą, 100 % podaje przykłady wód płynących i stojących, zbiorników sztucznych i naturalnych, definiuje pojęcia bagno, staw, jezioro, 72 % charakteryzuje wygląd jeziora „starego” i „młodego”, rozpoznaje w terenie i nazywa wody powierzchniowe w najbliższej okolicy,100 %  wymienia wody występujące w najbliższej okolicy,72 % podaje przykłady gospodarczego wykorzystania rzeki na przykładzie rzeki najbliższej okolicy, 81 % definiuje pojęcia: źródło rzeki, ujście rzeki, dopływ prawy, dopływ lewy.
Dział tematyczny -7- Obserwacja życia w okolicy
100 % uczniów klasy VI wymienia i rozpoznaje wybrane rośliny i zwierzęta występujące w różnych środowiskach, omawia znaczenie lasów, łąk, sadów i pól uprawnych dla człowieka, 81 % wskazuje podobieństwa i różnice między lasem, sadem, łąką i polem uprawnym, podaje przykłady łańcuchów pokarmowych występujących w lesie, na łące, na polu i w sadzie.63 % wyjaśnia zróżnicowany udziałczłowieka w tworzeniu poszczególnych środowisk.
Dział tematyczny -8- Ochrona środowiska
100 % uczniów klasy IV wymienia źródła zanieczyszczeń wynikające z działalności człowieka, 72% podaje, jakie rodzaje zanieczyszczeń pochodzą z poszczególnych źródeł, na wybranych przykładach przedstawia skutki zanieczyszczeń dla środowiska i człowieka. 81%  podaje przykłady działań prowadzących do oszczędzania wody i energii, uzasadnia, że tworzenie gospodarstw ekologicznych przyczynia się do poprawy jakości środowiska. 90 %  krótko omawia formy ochrony przyrody stosowane w Polsce.

Materiał programowy z każdego działu został powtarzany i utrwalany, a następnie sprawdzany za pomocą sprawdzianów kontrolnych . Jedna uczennica klasy IV opanowała go w stopniu celującym ( laureatka szkolnego etapu Ogólnopolskiego Konkursu Przedmiotowego z przyrody „ Panda 2013” w kategorii klas IV, zdobywczyni 11 miejsca w skali krajowej na 1267 uczestników. Jeden natomiast uczeń miał poważne trudności z opanowaniem materiału w zakresie koniecznym ( z orzeczeniem Poradni Pedagogiczno- Psychologicznej). Największym problemem dla niego jest samodzielne przeczytanie poleceń na sprawdzianach kontrolnych. Prowadzono z nim koleżeńską pomoc przedmiotową ,a wymagania dostosowano do ich możliwości.

KLASA 5

Godzin do realizacji	Zrealizowanych w klasie IV i V	Pozostałych do realizacji w klasach Vi VI
270
Dział I-Przed wêdrówk¹ po Polsce
podaje definicję skali, znajduje na mapie zapis skali liniowej, odczytuje z planu miasta i lokalizuje wskazane elementy, rozpoznaje plan miasta wśród innych map, wymienia sytuacje, w których jest potrzebny plan miasta, wskazuje wysokość względną i bezwzględną na schematycznym rysunku, na podstawie układu poziomic rozpoznaje formy wklęsłe i wypukłe, odczytuje z rysunku poziomicowego stok łagodny i stok stromy, wskazuje na mapie hipsometrycznej obszary nizinne, wyżynne i górskie, wymienia, jakimi barwami są zaznaczone na mapie niziny, wyżyny i góry, odróżnia i nazywa różne rodzaje map, wymienia przykłady zastosowania różnych map.	wskazuje mapy w skali dużej i małej, zamienia skalę liczbową na liniową i mianowaną oraz odwrotnie, oblicza odległość rzeczywistą na podstawie skali mapy, oblicza skalę mapy na podstawie znanej odległości w terenie, orientuje plan miasta, wytycza i opisuje trasę wycieczki po mieście, wymienia obiekty zaznaczone na mapach w skali dużej i małej, odczytuje z mapy poziomicowej wysokość wskazanych punktów, opisuje ukształtowanie terenu na podstawie mapy hipsometrycznej, układa skalę barw dla mapy poziomicowej, wymienia elementy i obiekty zaznaczone na mapach różnych rodzajów, wybiera odpowiednią mapę w zależności od zadanego do opracowania tematu, analizuje mapy tematyczne tego samego terenu, wyciąga wnioski.
Dział II-Polska – moja ojczyzna
wskazuje na mapie państwa graniczące z Polską i ich stolice, podaje pełne nazwy państw graniczących z Polską, wymienia i pokazuje na mapie największe miasta Polski, podaje przykłady najstarszych miast Polski, wskazuje na mapie Polski miasto będące stolicą województwa, w którym mieszka.	wyjaśnia, co to znaczy, że część granic Polski stanowią granice naturalne, podaje aktualną liczbę województw w Polsce, wskazuje na mapie sąsiadów Polski nieposiadających dostępu do morza, porównuje krajobrazy państw na podstawie mapy, rozpoznaje najważniejsze zabytki w wybranych miastach Polski i państw sąsiadujących, wyjaśnia, dlaczego powstała UE, projektuje wycieczkę, w celu poznania zabytków wybranego miasta, posługując się źródłami innymi niż podręcznik, rozwiązuje poprawnie test podstawowy (A lub B) i dodatkowo test trudny (C).
Dział III-Krainy Polski
wskazuje na mapie pasy krajobrazowe i krainy geograficzne Polski, podaje ich nazwy, określa położenie danej krainy, posługując się kierunkami świata oraz jej położeniem w stosunku do innych krain, wymienia główne cechy krajobrazowe danej krainy geograficznej, odczytuje proste informacje z mapy ogólnogeograficznej Polski i z map krajobrazowych, wskazuje na mapie region, w którym mieszka i podaje podstawowe jego cechy.	charakteryzuje każdą z krain geograficznych, porównuje warunki naturalne i gospodarkę krain geograficznych Polski, ocenia znaczenie danej krainy geograficznej pod względem gospodarczym i turystycznym, charakteryzuje warunki naturalne i gospodarkę swego regionu, na podstawie charakterystyki rozpoznaje daną krainę geograficzną, ocenia warunki przyrodnicze i gospodarcze każdej krainy geograficznej, zdobywa informacje w innych źródłach wiedzy i tworzy spójne opisy charakteryzujące daną krainę geograficzną.
Dział IV-
określa rolę poznanych układów narządów oraz skóry, przedstawia hierarchiczność struktury organizmu, wskazuje na planszach najważniejsze narządy wchodzące w skład poznanych układów.	określa rolę wybranych narządów w ciele człowieka, uzasadnia związek między budową danego układu narządów, a jego funkcjami, podaje przykłady współpracy między układami narządów.
wymienia źródła światła i dźwięku, wskazuje na planszy lub modelu elementy budowy oka i ucha oraz określa ich funkcje, podaje podstawowe zasady higieny wzroku i słuchu, wskazuje zmysły człowieka i opisuje ich funkcje w odbieraniu wrażeń ze środowiska zewnętrznego, nazywa poszczególne elementy budowy układu rozrodczego kobiety i mężczyzny, wskazuje różnice w budowie komórki jajowej i plemnika, wyjaśnia, co to jest zapłodnienie, wskazuje na planszy miejsce zapłodnienia i dalszą drogę zapłodnionej komórki jajowej, wymienia etapy rozwojowe człowieka, opisuje zmiany zachodzące w organizmach dziewczynki i chłopca podczas dojrzewania, wskazuje czynniki wpływające pozytywnie i negatywnie na rozwój organizmu w okresie dojrzewania.	odróżnia ciała będące źródłem światła i odbijające światło, podaje przykłady ośrodków, na granicy których obserwujemy załamanie światła, opisuje kształty soczewek i związane z nim ich właściwości, wyjaśnia, jak powstaje obraz na siatkówce oka, opisuje warunki niezbędne do rozchodzenia się dźwięku, wyjaśnia, na czym polega praca okulisty i optyka, wyjaśnia, co to znaczy, że zmysły ulegają adaptacji, uzasadnia, że zmysły chronią organizm przed niebezpiecznymi czynnikami zewnętrznymi, określa rolę poszczególnych narządów w układach rozrodczych, uzasadnia przystosowanie budowy układu rozrodczego męskiego i żeńskiego do pełnionej funkcji, wyjaśnia, dlaczego do komórki jajowej wnika tylko jeden plemnik, wyjaśnia, co to jest ciąża, zarodek, płód, łożysko, podaje przykłady świadczące o tym, że dziecko w łonie matki się rozwija, wykazuje potrzeby człowieka na każdym etapie rozwoju, podaje charakterystykę etapów rozwojowych człowieka, charakteryzuje etap dojrzewania, wyjaśnia, co to znaczy, że na dojrzewanie mają wpływ hormony.
wymienia podstawowe składniki pokarmów i ich funkcje, wskazuje przykłady produktów o dużej zawartości: cukrów, tłuszczów, białek, witamin, podaje podstawowe zasady dotyczące zakupu i przechowywania produktów pokarmowych oraz przygotowywania posiłków, wyjaśnia, jakie są skutki niewłaściwego odżywiania się, przypisuje psucie się żywności drobnoustrojom, wymienia poznane sposoby konserwowania żywności, podaje zasady pielęgnacji skóry, włosów, zębów i paznokci, wskazuje znaczenie czystości odzieży, obuwia, bielizny i otoczenia dla utrzymania zdrowia, odróżnia środki szkodliwe dla zdrowia po oznaczeniach na etykiecie, na podstawie instrukcji objaśnia sposób posługiwania się środkami czystości, określa znaczenie snu dla organizmu człowieka podaje przykłady biernego i aktywnego wypoczynku, wskazuje formy wypoczynku odpowiednie dla siebie, wskazuje sposoby postępowania podczas opatrywania otarcia lub skaleczenia, opisuje sposoby zabezpieczania ciała przed skutkami nadmiernego promieniowania słonecznego, wskazuje przykłady niekorzystnego wpływu roślin, zwierząt i grzybów na zdrowie człowieka i podaje sposoby zapobiegania.	opisuje skutki błędów żywieniowych, wskazuje źródła, rolę w organizmie oraz skutki niedoboru wybranych witamin, opisuje zasady prawidłowego odżywiania się – ilości, regularności, jakości spożywanych pokarmów, zakupu produktów i przyrządzania posiłków, wyjaśnia, jak powinien odżywiać się uczeń klasy 5., wyjaśnia, na czym polegają poznane metody konserwowania żywności, opisuje sposoby wykorzystania pożytecznych drobnoustrojów do konserwowania żywności, przedstawia zjawisko fermentowania wybranego produktu, korzystając ze źródeł innych niż podręcznik, uzasadnia twierdzenie, że przestrzeganie higieny osobistej jest obowiązkiem każdego człowieka, opisuje mechanizm działania środków myjących, podaje definicję pojęcia detergent, określa szkodliwe dla zdrowia skutki działania preparatów żrących, drażniących, łatwopalnych, analizuje swój rozkład dnia i wyciąga wnioski dotyczące poprawności rozkładu czynności w ciągu dnia, uzasadnia, dlaczego jego rozkład dnia jest właściwy lub niewłaściwy, opisuje sytuacje, w których należy wypoczywać aktywnie, a w których biernie, uzasadnia, dlaczego ćwiczenia fizyczne usprawniają organizm, wymienia rodzaje uszkodzeń ciała i opisuje sposoby udzielania pierwszej pomocy, wskazuje poprawne postępowanie w wypadku pogryzienia przez zwierzę, podaje przykłady roślin mogących wywołać alergię u ludzi, wyjaśnia, dlaczego w kontaktach ze zwierzętami należy zachować szczególną ostrożność.
wyjaśnia, dlaczego zdrowie jest bardzo ważne w życiu każdego człowieka, wymienia zachowania składające się na zdrowy styl życia, podaje zasady prawidłowego odżywiania się, omawia zasady higieny ciała, wymienia podstawowe zasady zapobiegania chorobom zakaźnym, uzasadnia, dlaczego podstawą zdrowia jest sprawność fizyczna organizmu, wymienia podstawowe zasady higieny osobistej i otoczenia.	uzasadnia, że w dużej mierze mamy wpływ na własne zdrowie, opisuje wpływ poszczególnych składników pokarmowych na organizm człowieka, podaje podstawowe sposoby leczenia chorób bakteryjnych, wirusowych i pasożytniczych, wyjaśnia, dlaczego życzliwa postawa wobec innych ułatwia kontakty międzyludzkie.

.

KLASA vi

Dzia³ 1. Ró¿norodnooeæ organizmów	wymienia główne grupy organizmów występujących na Ziemi (rooeliny, zwierzęta, grzyby, bakterie) i wskazuje najważniejsze różnice między nimi; wskazuje budowę komórkową jako wspólną cechę organizmów; rozróżnia organizmy jedno- i wielokomórkowe; porównuje bezkręgowce i kręgowce; podaje wybrane przykłady bezkręgowców i kręgowców występujących w otoczeniu, a następnie je rozpoznaje; zalicza rozpoznawane kręgowce do ryb, płazów, gadów, ptaków lub ssaków; rozpoznaje organy rooelinne i przedstawia ich rolę w życiu rooeliny; okreoela znaczenie glonów, grzybów i bakterii w życiu człowieka; wymienia przykłady chorób człowieka wywoływanych przez bakterie i wirusy; uzasadnia koniecznooeć ochrony różnorodnooeci biologicznej; posługuje się mikroskopem.
Dzia³ 2. Planeta Ziemia	opisuje model przestrzenny Ziemi; wymienia właoeciwooeci magnesów trwałych; podaje zasadę działania igły magnetycznej; rozróżnia bieguny geograficzne i magnetyczne Ziemi; opisuje ruch obrotowy i obiegowy Ziemi; okreoela następstwa ruchu obrotowego i obiegowego Ziemi; wyjaoenia różnice między pogodą a klimatem; wymienia strefy klimatyczne Ziemi, okreoela wpływ klimatu na życie ludzi, rooelin i zwierząt; opisuje budowę Ziemi; wymienia i interpretuje zjawiska wpływające na ukształtowanie powierzchni Ziemi
Dzia³ 3. Nasz oewiat	podaje nazwy oceanów i wskazuje je na mapie oewiata; omawia życie w oceanach; podaje nazwy poszczególnych kontynentów i wskazuje je na mapie hipsometrycznej; posługując się mapami w atlasie, wymienia główne cechy oerodowiska przyrodniczego i geograficznego kontynentów; porównuje położenie kontynentów i ich warunki naturalne; charakteryzuje strefy krajobrazowe: – wilgotny las równikowy, – krajobraz oeródziemnomorski, – obszary pustynne, – sawanny, – obszary tajgi i tundry; wskazuje na mapie strefy występowania poszczególnych formacji rooelinnych; podaje przykłady wysp pochodzenia wulkanicznego; wyjaoenia przyczyny występowania różnic krajobrazowych na oewiecie; wskazuje na mapie miejsca częstych wybuchów wulkanów, trzęsień skorupy ziemskiej, powstawania tsunami i innych zjawisk przyrodniczych; wymienia, omawia i wskazuje na mapie oewiata miejsca utworzenia wybranych parków narodowych; podaje przykłady krajobrazów naturalnych i przekształconych przez człowieka, a następnie na wybranych przykładach je porównuje; na podstawie przykładów z codziennego życia wskazuje możliwooeci współistnienia w harmonii z przyrodą; definiuje pojęcie rozwoju zrównoważonego.
Dzia³ 4. Ziemia we wszechoewiecie	okreoela znaczenie obserwacji astronomicznych; rozróżnia fazy Księżyca; omawia historyczne poglądy na budowę wszechoewiata; wymienia planety Układu Słonecznego; okreoela uwarunkowania związane z istnieniem życia na Ziemi; podaje przyczyny występowania pór roku; podaje różnice między gwiazdą, planetą, planetoidą, kometą, meteorytem; omawia historię odkryć astronomicznych; podaje argumenty za i przeciw w dyskusji dotyczącej istnienia UFO.wskazuje podstawowe gwiazdozbiory na niebie i podaje ich nazwy;
Dzia³ 5. Osi¹gniêcia cz³owieka	podaje przykłady osiągnięć techniki; wskazuje zależnooeć między rozwojem nauki a osiągnięciami techniki, wskazuje zmiany w zaawansowaniu technicznym oerodków transportu; podaje przykłady udogodnień technicznych w życiu codziennym, wymienia Ÿródła energii; rozróżnia odnawialne i nieodnawialne Ÿródła energii; dostrzega i omawia korelacje między rozwojem sposobów komunikacji i szybkooecią przekazywania informacji; wskazuje zależnooeci między osiągnięciami medycyny a długooecią życia ludzi. Dzi
Dzia³ 6. Problemy wspó³czesnooeci	podaje przyczyny zanieczyszczenia atmosfery, skażenia wód, zaoemiecenia Ziemi; wymienia substancje zanieczyszczające powietrze; wskazuje skutki działania kwaoenych opadów, efektu cieplarnianego i dziury ozonowej; wymienia substancje zanieczyszczające wody powierzchniowe i podziemne; wskazuje skutki zanieczyszczenia wód; ocenia wpływ przemysłu i transportu na zanieczyszczenie oerodowiska; uzasadnia koniecznooeć ograniczania emisji zanieczyszczeń do oerodowiska; proponuje sposoby ograniczania zanieczyszczeń; okreoela problemy nierównomiernego rozwoju ekonomicznego oewiata.

W klasie VI w wymiarze 3 godzin tygodniowo przyswajane , utrwalane i powtarzane były treści programowe z zakresu działów: Różnorodność organizmów; ,Planeta Ziemia; Nasz świt; Ziemia we wszechświecie; Osiągnięcia człowieka; problemy współczesności.

Uczniowie z dużym zaangażowaniem brali udział w poszczególnych lekcjach prowadzonych w pracowni komputerowej, w terenie , z użyciem mapek, przewodników, filmów edukacyjnych, animacji , prezentacji multimedialnych. Prowadzili pomoc koleżeńską z uczniem mającym poważne trudności w nauce ze względu na duże zaniedbanie ze strony rodziny. Troje uczniów opanowało materiał klasy VI w stopniu celującym (15, 19, i 20 miejsce w Ogólnopolskim Konkursie klas VI).Szczególny nacisk kładziono na ćwiczenie wiadomości i umiejętności z zakresu pięciu standardów egzaminacyjnych przygotowując uczniów do sprawdzianu OKE.

Całość treści programowych w poszczególnych klasach została zrealizowana, powtórzona i sprawdzona. Analiza sprawdzianów wraz z potwierdzeniem zapoznania się rodziców z wynikami znajduje się do wglądu w bibliotece szkolnej.

Małgorzata Przydział