Technologia Postaci Leków WYK

2013-01-08

Temat: Tabletki

Tabletki (Tabulettae, Compressi):

• są stałą, dozowalną postacią leku zawierającą w swym składzie jedną lub kilka substancji leczniczych

• każda tabletka ściśle określoną dawkę substancji czynnych

• tabletki mają kształt

  • -płaskich krążków

  • obustronnie wypukłych krążków

  • dopuszczalne są inne kształty (kształt serduszka)

• mogą mieć różną średnicę, grubość i masę

• powinny charakteryzować się jednolitą powierzchnią

• na powierzchni tabletek mogą być oznakowania, napisy oraz rowki ułatwiające dzielenie

• jeżeli nie ma rowka to tabletki nie wolno dzielić

• w zależności od obecności otoczki lub jej braku można wyróżnić tabletki

  • niepowlekane

  • powlekane Tabulettae obducta

    • mogą być powlekane otoczką cukrową – tabletki drażowane – drażetki

    • mogą być powlekane substancjami wielocząsteczkowymi, otoczki nie widać (polimery itd.)

• na opakowaniu jest opisane czy to tabletka, drażetka, tabletka powlekana

• tabletki powinny być wytrzymałe mechaniczne tak, aby w normalnych warunkach przechowywania i transportu nie uległy kruszeniu i ścieraniu

• tabletki są postacią leku najczęściej stosowaną ze względów terapeutycznych, ekonomicznych i technologicznych

• zapewniają maksymalną wytrzymałość substancji leczniczych

• chronią substancje lecznicze przed wpływem środowiska zewnętrznego

• mogą chronić przed środowiskiem żołądka (dojelitowe).

• pozwalają na uzyskanie trwałych mieszanin substancji niezgodnych ze sobą

Substancje lecznicze w postaci tabletek mogą być podawane:

• doustnie

• do jam ciała (dopochwowe, dozębodołowe, do implantacji – esperal

• do przygotowywania roztworów ustnych

• do przygotowywania roztworów do użytku zewnętrznego

• do przygotowywania roztworów do wstrzyknięć

• do przygotowania kropli do oczu

Tabletkowanie jest procesem stosunkowo tanim, niezwykle wydajnym. Nowoczesne tabletkarki prasują od kilkudziesięciu do kilkuset tysięcy tabletek na godzinę

Podział tabletek:

• Tabletki do podawania doustnego (uwalniające substancję leczniczą w jamie ustnej)

  • tabletki do ssania Dulcitabulettae

    • stosuje się tu substancje o działaniu miejscowym

    • są to antyseptyki zakażeń jamy ustnej i gardła

    • zawierają środki ściągające, miejscowo znieczulające, olejki eteryczne

    • zawierają substancje spowalniające proces rozpuszczania

    • nie zawierają substancji rozsadzających

    • mogą mieć postać zwykłych tabletek albo pastylek

  • tabletki podjęzykowe – Sublingvales

    • mimo, że są podane podjęzykowo to wykazują działanie ogólno-ustrojowe

    • zwane są lingwetkami

    • podjęzykowo podaje się tabletki, gdy zachodzi konieczność uzyskania jak najszybszego efektu terapeutycznego

    • wchłanianie substancji leczniczej do krwioobiegu następuje przez błonę śluzową jamy ustnej

    • najczęściej podaje się w chorobie niedokrwiennej serca np. nitrogliceryna

    • podanie sorbonitu podjęzykowo działanie występuje po kilku sekundach i trwa około 2 godzin

    • podanie sorbonitu do połknięcia – działanie po 20 minutach i trwa około 4 godzin

  • tabletki dopoliczkowe – tabulettae buca les

    • o działaniu ogólnoustrojowym

    • zawierają oprócz substancji leczniczej polimery adhezyjne, aby tabletka się przykleiła do policzka i powoli uwalniała substancje lecznicze

  • tabletki do rozgryzania i żucia

    • w jamie ustnej następuje dokładnie wymieszanie masy tabletki ze śliną

    • wchłanianie rozpoczyna się w jamie ustnej (prze błonę śluzową) i jest kontynuowane w żołądku

    • zaletą tych tabletek jest łatwiejsze połykanie

• Tabletki do połykania

  • tabletki uwalniające substancje lecznicze w żołądku

    • są to tabletki o krótkim czasie rozpadu i niemodyfikowanej szybkości uwalniania

    • substancja lecznicza zaczyna się wchłaniać w żołądku i kontynuowane jest w dalszych częściach przewodu pokarmowego

    • są też takie, które w ogóle się nie wchłaniają (węgiel)

  • tabletki dojelitowe – tabulettae enterosolubilae

    • rozpad tabletki i uwalnianie substancji odbywa się w jelicie cienkim

  • tabletki o przedłużonym uwalnianiu tabulettae prolongate

    • mają modyfikowaną szybkość uwalniania

    • z tych tabletek uwalnianie i wchłanianie s.l. zachodzi w sposób spowolniony w całym przewodzie pokarmowym

    • jeżeli podamy Sorbonit w postaci o powolnym uwalnianiu – działanie po 30-60 minut, trwa 10-12 godzin

  • tabletki do celów diagnostycznych

    • na przykład z siarczanem baru, stosuje się je w celu określenia czynności motorycznej przewodu pokarmowego

    • można np. określić pH przewodu pokarmowego

    • nigdy nie wchłaniają się przewodu pokarmowego

• Tabletki do sporządzania płynów

  • służą do sporządzania roztworów lub zawiesin extempore

  • roztwory lub zawiesiny mogą być do użytku wewnętrznego lub zewnętrznego

• Tabletki do wprowadzania do jam ciała

  • dopochwowe – tabulettae vaginales

    • gynalgin, nystatyna

  • do zębodołów – tabulettae denticori

  • do stosowania pozajelitowego

    • do implantacji

    • do sporządzania roztworów do wstrzykiwań