1. Klasyfikacja organizmów

porządkowanie organizmów w grupy podobne do siebie zgodnie z zasadami systematyki, np. odmiana, gatunek, rodzaj, rodzina, rząd, klasa, gromada, typ. Stosuje się uszeregowanie hierarchiczne i filogenetyczne, tzn. oparte na pokrewieństwach między tymi grupami.

2. Nomenklatura zoologiczna

zbiór zasad obowiązujących przy tworzeniu i stosowaniu nazw naukowych

3. Systematyka zwierząt

Domena (nadkrólestawo)

Królestwo

Typ (gromada)

Klasa (podgromada)

Rząd

Rodzina

Rodzaj

Gatunek

13. Tasiemiec: budowa aparatu czepnego, rozwój, stadia larwalne

Bruzdogłowiec szeroki:

Cykl rozwojowy

Koracidium procerkoid plerocerkoid

(zawiera onkosferę) (z przydatkiem (2bruzdy przyssawkowe)

ogonowym)

Tasiemiec uzbrojony:

Cykl rozwojowy

Onkosfera wągry

Budowa aparatu czepnego: haki, 2 przyssawki, szyjka

Bąblowiec:

Cykl rozwojowy

Onkosfera echinokokus

14. Znaczenie obleńców: pasożyty roślin

Stanowią większość w faunie glebowej, i biorą czynny pośredni udział w rozkładzie materii org.

22. Cechy diagnostyczne na podstawie budowy zewnętrznej:

Wstężyk ogrodowy

Ma różnokolorową muszlę o błyszczącej powierzchni. Wstężyk ogrodowy w przeciwieństwie do wstężyka gajowego ma jasną (białą) wargę otaczającą otwór muszli

Wstężyk gajowy

Muszla tego ślimaka ma bardzo duże zróżnicowanie barwne. muszla żółta z ciemnymi paskami, aż po ciemnobrązową z żółtymi paskami. Wstężyk gajowy w przeciwieństwie do wstężyka ogrodowego ma ciemną wargę otaczającą otwór muszli

Zatoczek rogowy

Muszla okrągła, zwinięta płasko, bez wierzchołka, średnica do 40mm

27. Stawonogi – ogólna charakterystyka

Rozdzielnopłciowe, wykazują segmentacje, rozwój z przeobrażeniem, stadia larwalne różnią się budowa i trybem życia od dorosłych,ciało: głowa, tułów, odwłok, występuje linienie (zmiana pancerza w okresie wzrostu)

28. Podział systematyczny stawonogów: róznice w budowie morfologicznej (podtypy i gromady)

Typ: stawonogi

Podtyp: skorupiakokształtne (zwierz. H2O: skrzela, lub lądowe: tchawki, płucotchawki; słaby st. wyodręb. głowy, pancerz)

Gromada: skorupiaki (ciało: głowotułów, odwłok; wyraźnie segment., 2pary czułków i 2 pary szczęk, odwłok-segm.o odrębnej budowie, pokrywa ciała silnie ubarwiona, narząd zmysłu równowagi – statocysty, rozdzielnopł, czasem dymorfizm pł, larwy rózny st. rozwoju, linienie)

Podtyp: szczękoczułkowce (pokrywa ciała: jednowarstwowy nabłonek, segm.uległa zatarciu-pająki, zachowana – skorpiony, 2pary odnóży na głowotułowiu, 4 pary odnóży krocznych, brak czułków)

Gromada: pajęczaki (gat.lądowy, jak powyżej)

Podtyp: tchawkodyszne (lądowe, oddech. Tchawki, głowa wyodrebniona posiada parę czułków)

Gromada: pareczniki (ciało spłaszczone, głowa oraz segment. Tułów, otwór gęb.na brzusznej stronie, , wieloczłonowe czułki, oczy, szczękonóżka zakończone szponami posiadają grucz. Jadowe, )

Gromada: Dwuparce (ciało wydł.i obłe, segment., )

Gromada: owady

30. Znaczenie członowców w przyrodzie i gospodarce człowieka

* składnik planktonu - podstawa pokarmowa dla wielu zwierząt (ryb, ptaków, ssaków)
* ważne ogniwo obiegu materii w przyrodzie (stanowią potężną masę konsumentów)
* regulacja liczebności zwierząt - wiele gatunków skorupiaków jest pasożytami wewnętrznymi i zewnętrznymi
* wykorzystanie kulinarne człowieka

33. Podział i charakterystyka podrzędów Descopoda Polski

Podrząd: pływające (ciało spłaszczone bocznie, pancerz słabo uwapniony; krewetka bałtycka)

Podrząd: kroczące (ciało okrywa twardy pancerz, nogi silnej budowy; raki słodkowodne – rak rzeczny (szlachetny), stawowy (błotny), pręgowaty (amerykański) i sygnałowy (kalifornijski), różnią się między sobą kształtem kleszczy, pancerzem grzbietowym i ubarwieniem pancerza segm. odwłoka)

Podrząd: miękkoodwłokowe (odwłok zagięty na str.brzuszną okryty miękkim oskórkiem, czasem w muszlach ślimaków, współżyją z innymi bezkręgowcami np. wieloszczety)

Podrząd: kraby (głowotułów uległ rozszerzeniu i spłaszczeniu, odwłok uwsteczniony i podwinięty na str.brzuszną, szczypce d.rozwinięte, czułki krótkie, kroczą bokiem )

34. Cechy diagnostyczne i oznaczanie raków do rangi gatunkowej

Rak rzeczny (szlachetny)

Długie, szerokie i nie zwierające się szczelnie szczypce, pancerz grzbietowy posiada po jednym kolcu z każdego boku, ubarwienie jednolite

Rak stawowy (błotny)

Kleszcze wąskie, wydłużone i szczelnie się zwierające, pancerz grzbietowy pokryty licznymi kolcami, ubarwienie jednolite

Rak pręgowaty (amerykański)

Kleszcze małe i szczelnie się zwierające, pancerz grzbietowy pokryty licznymi kolcami, ma poprzeczne plamy czerwono-brązowe

Rak sygnałowy (kalifornijski)

Przypomina raka rzecznego (szlachetnego), szczypce nie domykające się ściśle z jasno-niebieską lub białą plamą na szczypcach, pancerz grzbietowy gładki pozbawiony kolców

35. Podrząd kraby: występowanie w Polsce, ich znaczenie i cechy diagnostyczne (krab wełnistoszczypcy i krabik amerykański)

Krab wełnistoszczypcy

wystepowanie: Bałtyk;

znaczenie: Krab wełnistoszczypcy wypiera inne gatunki skorupiaków z terenów, na których się znajduje. Niszczy sieci rybackie i rośliny wodne.

Cechy diagnostyczne:

Krabik amerykański

Występowanie: Bałtyk, Martwa Wisła, Zatoka Pomorska i Zalew Szczeciński

Znaczenie:

Cechy diagnostyczne: Ubarwienie od szarożółtego do ciemnobrunatnego, czasami z ciemnymi centkami na karapaksie. Posiada białe masywne szczypce, długie odnóża.

48. Cechy diagnostyczne u owadów (budowa i typu czułków i nóg oraz budowa skrzydeł)

Odnóża: kroczne, grzebne i pływne mają taką sama budowę

Biodro

Krętarz

Udo

Goleń

Stopa (zakończona pazurkiem)

Odnóże: czepne nie posiada biodra

Krętarz

Udo

Goleń

Stopa (zakończona pazurem)

Odnóże: skoczne nie posiada biodra i krętarza

Udo

Staw kolanowy

Goleń

Ostroga

Stopa (zakończona pazurkiem)

56. Wojsiłki: cechy charakterystyczne budowy, biologia i znaczenie w przyrodzie

• głowa jest ortognatyczna,

• narządy gębowe typu gryzącego

• Są jajorodne

• Przeobrażenie zupełne,

• larwy są typu gąsienicowatego,

• Dorosłe są wszystkożerne lub drapieżne

57. Wielbłądki: cechy charakterystyczne budowy, biologia i znaczenie w przyrodzie

• przypominają wielbłąda z garbem.

• Mocno wydłużona głowa.

• Przednie odnóża wyrastają w tylnej części przedtułowia.

• Aparat gebowy typu gryzącego

• dwie pary błoniastych skrzydeł, przezroczyste, ciemno użyłkowane.

• Podczas spoczynku składają skrzydła dachówkowato.

• Mają walcowatego kształtu i wydłużony odwłok

• przeobrażenie zupełne

• Poczwarka typu wolnego

58. Ektopasożytnictwo i endopasożytnictwo u muchówek

Ektopasożytnictwo - pasożyt występuje na powierzchni ciała żywiciela (przynajmniej w trakcie jednego ze stadiów rozw.), np.wpleszcz owczy, pchła

Endopasożytnictwo - pasożyt żyje wewnątrz żywiciela, np. giez koński, owczy, bydlęcy

62. Znaczenie owadów w gospodarce człowieka (bioindykatory i pasożyty)

Pozytywne aspekty:

• zapylają większość roślin użytkowych,

• oczyszczają ziemię z martwych, butwiejących resztek organicznych,

• poprawiają strukturę gleby,

• produkują pewne surowce jak np. miód i wosk,

Negatywne aspekty:

• niszczą lasy i uprawy polowe oraz ogrodowe,

• uszkadzają i niszczą zapasy pożywienia,

• są roznosicielami rozmaitych, groźnych chorób jak np. zarodźców malarii

63. Drapieżniki, szkodniki, mycetofagi, nekrofagi, saprofagi

Nekrofagi - zwierzęta żywiące się martwymi organizmami, np. pewne rodzaje chrząszczy

Saprofagi - cudzożywne organizmy, zwierzęce odżywiające się martwą materią organiczną, np. wieloszczety, dżdżownice

Szkodniki – chrząszcz

Drapieżniki – biegacz, biedronka, wielbłądek, sieciarka

66. Bezszczękowce: budowa, cechy diagnostyczne chronionych gat.krajowych

Chronione gatunki minogów:

• Morski,

• rzeczny,

• strumieniowy,

• ukraiński

68. Podział systematyczny i charakterystyka ryb chrzęstnoszkieletowych, kostnopromienistych, dwudysznych i trzonopłetwych

Kostnopromieniste:

• Kostnoszkieletowe

• Jesiotr

• Szczupak

• Śledziokształtne

• Śledź

• Troć

• (Pstrąg)

• Karpiokształtne

• Karp

• (Płoć)

• (Lin)

• Sum

• Węgorzokształtne

• Węgorz

• (Dorszokształtne)

• (Dorsz)

• Cierniokształtne

• Ciernik

• Okonikształtne

• Okoń

• Płastugokształtne

• Stornia

Chrzęstnoszkieletowy

• Płaszczka nabijana

• Płaszczka promienista

• Rekin psi

• Koleń

Dwudyszne

Trzonopłetwe

70. Ryby prawnie chronione w Polsce.

Jesiotr, babki..

71, 72. Budowa morfologiczna i cechy diagnostyczne krajowych przedstawicieli rzędów i rodzin płazów bezogonowych i ogoniastych.

PŁAZY

Bezogonowe (lądowe, po przeobrażeniu bez ogona, kończyny tylne silniej rozw. od przednich, przystosowane do skakania lub pływania, u dorosłych nigdy nie ma skrzeli i 2 krwioobiegi, żebra nie są wykształcone, zapł.zew. w środ. wodnym, zdolność wydawania głosu, )	Ogoniaste (wodne lub półwodne, silnie wydł.ciało, długi i silny ogon, 2pary kończyn równej dł., skrzela, nie wykształć. 2 krwioobiegi-cechy prymitywne, zaczątki żeber, zapł.wew., kijanki podobne do dorosłych (lecz skórna płetwa i pierzaste skrzela), kończyny w odwrotnej kol. jak u bezogonowych)
Ropucha szara	Traszka zwyczajna
Ropucha zielona	Traszka grzebieniasta
Żaba wodna	Traszka górska
Żaba śmieszka	Traszka karpacka
Żaba jeziorowa	Salamandra plamista
Żaba trwana
Żaba moczarowa

74. Budowa kończyn na przykładzie płazów bezogonowych.

Kończyny przednie – krótkie, 4 palczaste (u samców 1 palec-zgrubienie, przytrzymuje przy kopul.):

• Ramię

• Przedramię

• Dłoń

Kończyny tylne – długie, 5 palczaste połączone błoną pływną:

• Udo

• Podudzie

• Stopa

75. Płazy chronione w Polsce.

Wszystkie powyższe za wyjątkiem żab.

77. Gady Polski: systematyka, cechy diagnostyczne łuskonośnych

GADY

Łuskonośne (tereny suche, ciało wydłużone, 5palczaste pazury zakończone pazur., skóra-łuski rogowe, możliwość połykania dużych zdobyczy, jaja składane na lądzie otoczone skórzaną otoczką, czasem jajożyworodne )	Żółwie (na lądzie i w wodzie, drapieżny tryb życia, długowieczne, pancerz –karapax i plastron, brak zębów lecz listwy rogowe, jajorodne)	Krokodyle (w wodzie, ciało pokryte rogowymi tarczkami, silnie wydłużona głowa, wtórne podniebienie, stożkowate zęby, kończyny: przednie 5palczaste, tylne 4palczaste spiete błoną pływną, jajorodne)
Jaszczurki (dobrze rozwiniete nogi, również benogie-przypom.węża, )	Węże (silnie wydłużone ciało i brak kończyn, drożne zęby jadowe, )
Jaszczurka zwinka (jajorodna)	Żmija zygzakowata (jajożyworodna)	Żółw błotny (ruchome poł plastronu i karapaksu, dymorfizm pł.)
Jaszczurka zielona (jajorodna)	Zaskroniec zwycz. (jajorodna)
Jaszczurka żyworódka (jajożyworodna)	Wąż Esculapa ??
Padalec zwyczajny (jajożyworodna)	Gniewosz plamisty (podobny do żmiji-ze wzgl. na „wstęgę kainową”)

78. Chronione gady Polski

Żółw błotny, Gniewosz plamisty, Jaszczurka zielona (uważana już za wymarłą)

79. Ptaki: budowa dzioba i kończyn oraz budowa i typy piór.

Typy piór:

• Konturowe

• Puchowe

• Nitkowate

80. Budowa szkieletu.

• Kregi szyjne

• Kregi ogonowe

• Mostek (z grzebieniem)

• Obojczyk

• Kość krucza

• Łopatka

• Kość ramieniowa

• Kość promieniowa

• Kość łokciowa skrzydła

• Kość dłoni

• 3 palce

• Kość udowa

• Kość podudzia kończyny

• 4 palce

93. Bezowodniowce i owodniowce.

Bezowodniowce – grupa kręgowców niższych, które nie wytwarzają błon płodowych w rozwoju embrionalnym. Bezowodniowce związane są ze środowiskiem wodnym. W ich rozwoju często występuje stadium larwalne.

Owodniowce - kręgowce mające zdolność rozwoju zarodkowego na lądzie (gady, ptaki i ssaki). Uzyskały ją dzięki wytworzeniu błon płodowych, które tworzą środowisko dla właściwego rozwoju zarodka

94. Zmienno- i stałocieplność u kręgowców.

Zmiennocieplność – zwierzę, którego temperatura ciała jest zmienna i zależy od temperatury otoczenia, cecha charakterystyczna ryb, płazów i gadów.

Stałocieplność - zwierzę, którego temperatura (zwana też ciepłotą) ciała jest stała i niezależna od temperatury otoczenia, a jej dobowe wahania nie są większe od kilku stopni. Do zwierząt stałocieplnych zalicza się ptaki i ssaki.

95. Jajorodność, jajożyworodność i żyworodność.

Jajorodność – najbardziej rozpowszechniona forma rozrodu płciowego zwierząt, polegająca na rozwoju zarodkowym w jaju wydalonym z organizmu matki. Zwierzęta, których potomstwo wykluwa się z jaj poza organizmem matki nazywamy jajorodnymi.

Jajożyworodność – odmiana żyworodności polegająca na tym, że po zapłodnieniu wewnętrznym zarodki pozostają w błonach jajowych wewnątrz organizmu matki, odżywiają się żółtkiem, ale zachowują całkowitą autonomię podczas rozwoju.

Żyworodność - komórki jajowe zapładniane są w obrębie dróg rodnych samicy i przechowywane w obrębie jej układu rozrodczego, rozwój zarodkowy przebiega w organizmie matki, zarodek jest odżywiany za pośrednictwem łożyska lub funkcjonalnie podobnych struktur, zarodki wylęgają się przed opuszczeniem organizmu matki i przychodzą na świat zwykle w pełni ukształtowane.

102. Podstawowe sposoby migracji zwierząt na kuli ziemskiej.

Wędrówki bierne (pasywne) - charakterystyczne dla zwierząt morskich, a zwłaszcza dla ich najmłodszych stadiów rozwojowych niezdolnych przeciwstawiać się ruchom środowiska – ikry i larw. Sporadycznie dotyczy to dorosłych ryb. Organizmy wodne biernie przemieszczają się za pośrednictwem prądów morskich.

Wędrówki czynne - polegają na aktywnym poruszaniu się zwierząt w określonym kierunku.