1.Pomiary geodezyjne-podział, podstawowe zasady obowiązujące w trakcie pomiarów.

I zasada OD OGÓŁU DO SZCZEGÓŁU W trakcie pomiarów geodezyjnych obowiązuje bezwzględny nakaz dowiązywania pomiarów do osnów geodezyjnych.

II zasada ZASADA KONTROLI POMIARÓW

I.Pomiar bezpośredni- polega na porównaniu danego elementu z elementem przyjętym za jednostkę miary

II.Pomiar pośredni- Polega na tym, że w celu znalezienia szukanej wielkości wyznacza się w trakcie pomiaru inne wielkości, a następnie, na ich podstawie oblicza się tę szukaną.

III.Pomiary sytuacyjne i wysokościowe- określają wzajemne przestrzenne położenie szczegółów terenowych dla przedstawienia ich na mapie, profilach itp.

Metody pomiaru sytuacyjnego- pomiar metodą biegunową, domiar |_

Pomiar wysokościowy- jest to wyznaczenie różnicy wysokości pomiędzy punktami

POMIARY: LINIOWE KĄTOWE WYSOKOŚCIOWE

2.Osnowy geodezyjne poziome i pionowe-omówić przy tym rodzaje stabilizacji punktów osnowy.

Podział ze względu na położenie pkt. Osnowy:

Osnowa pozioma- wzajemne położenie punktów na powierzchni odniesienia zostało określone w przyjętym układzie współrzędnych geodezyjnych

Osnowa wysokościowa- wysokości punktów zostały określone względem przyjętego poziomu odniesienia

Podział ze względu na rolę i znaczenie dla prac geodezyjnych

Osnowy podstawowe- w celu badania kształtu i wymiarów ziemi, nawiązania i wyrównania osnów szczegółowych.

Osnowy szczegółowe- nawiązanie i wyrównanie osnów pomiarowych,

Osnowy pomiarowe- oparcia pomiarów sytuac. I rzeźby terenu, wyznaczenie projektów na gruncie, badania przemieszczeń obiektów budowlanych

3.Pomiary liniowe-omówić zasady, podział. Pomiary bezpośrednie i pośrednie-omówić na podstawie przykładów.

Dzielą się na bezpośrednie i pośrednie. Dotyczą pomiaru odcinków w terenie i ich redukcji do poziomu.

BEZPOŚREDNIE- mierzoną długość porównujemy do znanej wzorcowej

D= n*L+R D- długość n- ilość przyłożeń L- długość taśmy R- resztówka

POŚREDNIE- Tworzy się w terenie konstrukcje geometryczne, oraz mierzy się inne elementy- długości, kąty, na podstawie których wylicza się szukaną długość.

4.Przyrządy do pomiarów liniowych: taśmy, ruletki, tyczki węgielnice, dalmierze-omówić.

Taśma miernicza - Wąska wstęga o szerokości ok. 2cm, grubości ok., 0,4, długości 20, . taśmę zawija się w obręcz o średnicy ok. , zaopatrzoną w uchwyt

Szpilki - Metalowe pręty długości ok. , średnicy ok. 3mm, zaostrzone na końcach, nawleczone na metalowe kółko. Szpilki występują przeważnie się w kompletach 11 szt.

Ruletka geodezyjna- Jest to taśma szerokości ok. , owinięta na szpulę stalową zaopatrzoną w uchwyt i oznakowana z dokładnością 1 lub . . Długość taśmy wynosi 10 do . Występuje na niej przeważnie podział mm.

Węgielnica- Przyrząd zbudowany z luster lub szkieł i obudowy, służący do wytyczenia kierunków prostopadłych oraz punktów pośrednich . Do obudowy przymocowany jest uchwyt z zaczepionym pionem Pion wyznacza punkt, z którego wyprowadza się linie pomocnicze

. Są dwa rodzaje węgielnic – przeziernikowe i optyczne. Optyczne zapewniają dokładność większą niż .

Tyczki sygnały ustawianych w punktach, do których kierowana jest oś celowa lunety teodolitu podczas pomiaru kątów. Przy pomiarach teodolitami klasycznymi i teodolitami elektronicznymi funkcję sygnałów spełniają tyczki geodezyjne

5.Metody tyczenia prostych-omówić, zilustrować (w tym przez przeszkody).

Tyczenie- czyli wyznaczenia dodatkowych punktów na nim pomiędzy punktami krańcowymi.

Tyczenia można dokonać okiem nieuzbrojonym lub za pomocą instrumentów geodezyjnych. Tyczy się odcinki o widoczności wzajemnej punktów krańcowych, jak też wtedy gdy niewidoczne są nawzajem te punkty. W ostatnim przypadku jest mowa o tyczeniu przez przeszkody.

Tyczenie w przód polega na wyznaczaniu położenia i zasygnalizowaniu punktów pośrednich na prostej, pomiędzy punktami A i B. Obserwator ustawia się w odległości 3 ÷ 5 m za jednym z nich i naprowadza pośrednią tyczkę pomocnika na prostą.

Tyczenie „na siebie” – polega na tyczeniu prostej na przedłużeniu punktów A i B. Ten sposób tyczenia można wykonać samodzielnie, ustawiając poza tyczkami w punktach A i B, tak jak w poprzednim przypadku, tyczkę w punkcie C, który „na oko” wydaje się leżeć na przedłużeniu prostej AB. Następnie należy odsunąć się o 2 – 3 cm w celu uzyskania lepszej widoczności i spojrzeć w kierunku tyczki ustawionej w punkcie A. Jeśli tyczki nie pokrywają się, należy korygować położenie tyczki C aż do skutku, czyli do momenty, w którym tyczki A, B i C będą widziane przez tyczącego jako jedna.

6. Metody redukcji długości pomierzonych do poziomu-omówić, zilustrować, wypisać wzory.

1) METODA SCHODKOWA- , po przyłożeniu jej „0”do punktu usytuowanego na górze odcinka doprowadza się do poziomego położenia, unosząc jej koniec do góry. Jej punkt końcowy rzutuje się za pomocą pionu sznurkowego, wyznaczając kolejny punkt przyłożenia „0” taśmy. Następnie szpilką zaznacza się ten punkt.

D= n*L+R

2) Przez pomiar długości nachylonej i kąta nachylenia terenu.

D= D’*cosβ
3)Przez pomiar długości nachylonej i różnicy wysokości końca i początku odcinka.

D= $\sqrt{{(D')}^{2} + {(h\text{AB})}^{2}}$

7.Przestrzenny obraz kąta poziomego-omówić w odniesieniu do budowy teodolitu.

Kąt poziomy- różnica dwóch kierunków zrzutowanych na płaszczyznę poziomą, (inaczej-wycinek płaszczyzny poziomej zawarty między dwoma kierunkami: OA i OB wychodzącymi ze wspólnego wierzchołka O, kąt jest miedzy OA a OB. Ramiona mogę być na różnych wysokościach. Po zrzutowaniu ich na PP odczytujemy dopiero kąt)

8. Definicja i omówienie pomiaru kąta poziomego metodą zwyczajną (kolejne czynności przy pomiarze).

Oznaczenie ramion kąta tyczkami
1. Centrowanie instrumentu nad punktem wierzchołkowym O
- pion sznurkowy i optyczny
2. (jednocześnie z 1.) poziomowanie instrumentu
3.ustawiamy koło poziome w pierwszej pozycji (koło lewe)
4. Celowanie na lewe ramię kąta (celowniki-kolimatory) przy zwolnionych śrubach zaciskowych
5. (Zaciśnięte śruby zaciskowe) Celowanie leniwkami celujemy na dół tyczki
6. Wykonanie odczytu OA0
7. Zwolnienie śrub zaciskowych
8. Celowanie na ramię prawe OB.
9. Wykonanie odczytu OB.
10. Obliczenie kąta beta Β=OB-OA
11.przerzucenie lunety przez zenit (zw. Śruby zacisku lunety i alidady) z położenia koła pionowego – koło prawe
12. Wykonanie pomiaru kąta rozpoczynamy od OB.
13.obliczenia kąta 3 centygradu dopuszczalna tolerancja
14. Średnia wartość kąta, metoda wolna od błędu kolimacji

9. Budowa teodolitu; narysować schematyczny przekrój i omówić poszczególne części.

1. Spodarka – z 3 śrubami, Dolna część teodolitu, opiera się na 3 śrubach nastawczych. Służą one do poziomowania instrumentu
2. Alidada Górna część teodolitu, to alidada. Zawiera ona pozostałe istotne części składowe teodolitu.
3. Limbus Ukryte pod obudową alidady znajduje się koło poziome teodolitu, czyli limbus
4. Libela rurkowa (alidadowa) Na alidadzie usytuowane są zwykle dwie libele:, są ampułkami odpowiednio o kształcie: rurki, Są wypełnione trudno zamarzalną cieczą wewnątrz znajduje się pęcherzyk powietrza, którego położenie wskazuje, czy instrument jest spoziomowany.
5. Libela pudełkowa kształt walca
6. Zacisk alidady unieruchamia alidadę względem spodarki
7. Dźwigary ich rolą jest utrzymywanie lunety i koła pionowego teodolitu.
8. Krąg pionowy, znajduje się Przy jednym z dźwigarów Służy do pomiarów kątów pionowych
9. Luneta jest to urządzenie optyczne składające się z kilku odrębnych zespołów optycznych, za pomocą, którego dokonuje się celowania na wybrany punkt.
10. Zacisk limbusa

10.Omówić lunetę geodezyjną i zilustrować ją.

Luneta jest to urządzenie optyczne składające się z kilku odrębnych zespołów optycznych, za pomocą, którego dokonuje się celowania na wybrany punkt. Dwa podstawowe zespoły optyczne lunety, to obiektyw i okular. Obiektyw-zespół soczewek działający jak soczewka skupiająca, okular natomiast funkcjonuje na zasadzie lupy.

11.Omówić i zilustrować poziomowanie instrumentów geodezyjnych-omówić libele.

Czynność poziomowania prowadzi się w kilku etapach. Po zwolnieniu śruby zaciskowej alidady ustawia się libelę alidadową równolegle do linii łączącej dwie śruby nastawcze i pokręcając nimi w dwóch przeciwnych kierunkach doprowadza się pęcherzyk libeli do górowania. Następnie obraca się instrument o kąt 90 stopni, ustawiając libelę w pozycji prostopadłej względem ustawienia poprzedniego. Teraz wykorzystuje się śrubę trzecią-tę, która dotychczas nie uczestniczyła w procesie poziomowania. Pokręca się nią dotąd, aż pęcherzyk libeli zajmie położenie najwyższe. To powinno wystarczyć do spoziomowania instrumentu-sprawdzamy obracając go wokół głównej osi, czy libela, po chwilowym zawahaniu spowodowanym ruchem, powraca do położenia równowagi. Jeżeli zaobserwujemy znaczne wychylenie w dowolnym położeniu, należy poziomowanie powtórzyć (poczynając od innych dwóch śrub, niż poprzednio), a w braku zadowalających efektów, należy dokonać rektyfikacji teodolitu.

12. Obliczyć kąt poziomy i zapisać w dzienniku pomiaru kąta poziomego, pomiar wykonany w następujący sposób

stanowisko	cel	Odczyty kierunku	Kąt obliczony	Średnia wartość kąta	uwagi
		1położenie koła	II położenie koła
		G	C	G	c
O(gamma)	A	42	35	242	32
	B	117	67	317	62

13. Metody pomiaru sytuacyjnego.

- Pomiar metodą biegunową- W trakcie tej metody dokonuje się pomiaru kąta poziomego zawartego między linią nawiązania (bokiem osnowy), a kierunkiem do mierzonego punktu, oraz odległości od stanowiska instrumentu pomiarowego (tachimetru- z reguły ustawionego nad punktem osnowy) do mierzonego punktu.

-Domiarów prostokątnych-

-metoda wcięć, tj. wcięcia kątowego, liniowego lub kątowo-liniowego w przód lub wstecz

14.Pojęcie wysokości punktu terenowego-poziomy odniesienia.

Odległość punktu od np. poziomu morza(poziom bezwzględnego 0), innego obranego punktu.

15. Rodzaje pomiarów wysokościowych - omówić, zilustrować.

a)niwelacja hydrostatyczna - najdokładniejsza - korzystająca z zasady naczyń połączonych

b)niwelację geometryczną - wykonywaną przy użyciu niwelatorów, polegającą na pomiarze długości odcinków pionowo ustawionych łat geodezyjnych

c)niwelację trygonometryczną - wykonywaną przy użyciu tachimetrów, polegającą na pomiarze odległości poziomej oraz kąta pionowego co umożliwia obliczenie nieznanej wartości różnicy wysokości korzystając z własności geometrycznych trójkąta prostokątnego

d)niwelację barometryczną - najmniej dokładną, wykorzystującą regułę zmiany wartości ciśnienia atmosferycznego w zależności od wysokości nad poziomem morza.

16. Niwelacja geometryczna-zasada, techniki pomiaru (ze środka, w przód).

Zasady jej wykonania określa Instrukcja Techniczna G-4

H_AB= H_A-H_B= i-p

niwelatora w równej odległości od obu łat!

- błedy z tytułu refrakcji – powoduje zakrzywienie promienia w dół ze środka znosi się z przodu obarcza
-błedy instrumentalne – oś celowania nie jest pozioma ze środka znosi się

-błąd z tytułu zakrzywienia ziemi – przy niwelacji w przód obarcza pomiar, przy niwelacji ze środka znosi się

17. Niwelatory-rodzaje, konstrukcja.

Ze względu m.in. na sposoby uzyskiwania poziomej osi niwelatora, dzielimy je na

-niwelatory libelowe,
-niwelatory samopoziomujące (automatyczne),
-niwelatory cyfrowe,
-niwelatory laserowe.

18. Łaty niwelacyjne-narysować obraz widziany w lunecie niwelatora z:

19. Ciąg niwelacji podłużnej-narysować schemat i omówić oznaczenia na nim zastosowane.

-długości między punktem znanym a tym do którego odległości mamy przenieść jest za duża
-odległość nie jest duża, ale różnica wysokości jest tak duża że nie ma możliwości objąć tego jednym stanowsiskiem
-odległość nie jest duża ale występuje przeszkoda którą trzeba obejść
-trzeba wyznaczyć szereg punktów w określonych długościach np. niwelacja trasy

stanowisko	cel	Odczyty na łatach	Delta h	Delta h śr	Wys. Punktu obliczona	Wys punktu wyrównana	uwagi
		Wstecz	W przód
1	rp	1927 1851		0573	0574	250,123
	1		1354 1277	0573		250,697

21. Metody niwelacji terenowej (powierzchniowej)-omówić, zilustrować.

-metoda niwelacji siatkowej
-metoda niwelacji profilów
-metoda tachimetri