KIERUNKI I SZKOŁY ZARZĄDZANIA.
Klasyczne podejście do zarządzania składa się z dwóch wyodrębnionych gałęzi:
Naukowe zarządzanie
Koncentruje się na polepszaniu działania poszczególnych pracowników
Pozorowanie pracy – pracownicy celowo pracują w tempie wolniejszym od możliwego
Zarządzanie administracyjne
Gałąź zarządzania koncentrująca się na zarządzaniu całą organizacją
Klasyczne podejście do zarządzania obejmowało dwa kierunki:
naukowe zarządzanie koncentrowało się na pracownikach organizacji i sposobach zwiększenia ich wydajności. Pionierami naukowego zarządzania byli: Frederick Taylor, Frank i Lilliana Gilbrethowie, Henry Gantt i Harrington Emerson.
Kierunek administracyjny koncentrował się na całej organizacji i sposobach polepszenia jej sprawności i skuteczności. Uznanymi teoretykami kierunku administracyjnego byli: Henri Fayol, Lyndall Urwick, Max Weber i Chester Bernard
Klasyczne podejście do zarządzania - osiągnięcia
Dzięki temu podejściu powstały podstawy do dalszego rozwoju teorii zarządzania. Wskazało kluczowe procesy, funkcje i umiejętności kierownicze, które także i dziś uznawane są za istotne. Podejście to skoncentrowało uwagę na zarządzaniu jako przedmiocie badań naukowych.
Klasyczne podejście do zarządzania - ograniczenia
To podejście jest bardziej odpowiednie dla organizacji stabilnych i prostych niż dla organizacji współczesnych, dynamicznych i złożonych. Często zalecało uniwersalne procedury, nieodpowiednich sytuacjach. Mimo, że niektórzy autorzy (np. Lillian Gilbreth i Chester Barnard) zajmowali się elementem ludzkim, wielu z nich taktowało pracowników raczej jak narzędzia niż zasoby.
Kierunek behawiorystyczny w teorii zarządzania
Podkreśla się tu postawy i zachowania jednostek oraz procesy grupowe.
Kierunek stosunków międzyludzkich
Ruch na rzecz uwzględnienia stosunków międzyludzkich – podejście, według którego pracownicy reagują przede wszystkim na społeczny kontekst miejsca pracy.
Teoria X – pesymistyczny i negatywny pogląd na pracowników, zgodny z założeniami naukowego zarządzania.
Założenia teorii X
Ludzie nie lubią pracować i starają się unikać pracy.
Ponieważ ludzie nie lubią pracować, menedżerowie, by skłonić ich do pracy na rzecz realizacji celów organizacji , muszą ich kontrolować, kierować nimi, zmuszać i grozić im karami.
Ludzie wola, by nimi kierowano, pragną unikać odpowiedzialności, pragną też bezpieczeństwa. Ich ambicje są niewielkie.
Teoria Y – pozytywne podejście do pracowników, odzwierciedlające założenia zwolenników kierunku uwzględniającego stosunki międzyludzkie.
Założenia teorii Y
Ludzie nie wykazują niechęci do pracy; praca jest naturalną częścią ich życia.
Ludzie są wewnętrznie motywowani do osiągania celów, do których są przywiązani.
Ludzie są przywiązani do celów w stopniu odpowiadającym osobistym nagrodom, jakie otrzymują za ich osiągnięcie.
W sprzyjających warunkach ludzie dążą do brania na siebie odpowiedzialności i przyjmują ją.
Ludzie są zdolni do nowatorskiego pojęcia do rozwiązywania problemów organizacji.
Ludzi są bystrzy, ale w większości warunków organizacyjnych ich możliwości intelektualne są wykorzystywane tylko częściowo.
Zachowanie organizacyjne – współczesna dyscyplina koncentrująca się na behawioralnych aspektach zarządzania.
Behawiorystyczne podejście do zarządzania
Koncentruje się na zachowaniu pracownika w kontekście organizacyjnym. Ruch na rzecz stosunków międzyludzkich, pobudzony przez narodziny psychologii przemysłowej, zastąpił kierunek naukowego zarządzania w roli dominującego podejścia do zarządzania w latach 30 – tych i 40 – tych. Głównymi przedstawicielami byli: Elton Mayo, Abraham Maslow, Douglas McGregor. Kierunek uwypuklający zachowanie organizacyjne, współczesne odgałęzienie spojrzenia behawioralnego, czerpie z interdyscyplinarnej postawy i dostrzega złożoność ludzkiego zachowania w układzie organizacyjnym.
Behawiorystyczne podejście do zarządzania - osiągnięcia
Podejście to przyniosło ważne wnioski badawcze w dziedzinie motywacji, dynamiki grup i innych procesów interdyscyplinarnych w organizacjach. Skoncentrowało uwagę menedżerów na tych procesach. Podważyło pogląd, że pracownicy są narzędziem i upowszechniło przekonanie, że są raczej cennym zasobem
Behawiorystyczne podejście do zarządzania - ograniczenia
Złożoność zachowania indywidualnego utrudnia jego trafne przewidywanie. Wiele koncepcji behawiorystycznych nie zostało dotąd w ogóle wprowadzonych w życie ze względu na niechęć menedżerów. Współczesne rezultaty badań uczonych rozwijających kierunek behawiorystyczny często nie docierają do menedżerów – praktyków w formie dla nich zrozumiałej.