Motywacja

Klasy procesów motywacyjnych:

- Procesy odpowiedzialne za przejście ze stanu spoczynku do stanu aktywności.

- Procesy odpowiedzialne za zmianę kierunku aktywności, (nowy cel).

- Procesy odpowiedzialne za podtrzymywanie aktywności długoterminowej i powtarzalności.

- Procesy odpowiedzialna za przerwanie działania przed osiągnięciem sukcesu

- Procesy odpowiedzialne za rozpoznanie sukcesu

Motywacja kompetencja R.W. White

- Wrodzone dążenie do efektywnej interakcji z otoczeniem

- Umiejętności zapewniające skuteczność

- przemieszczenie się

- operowanie przedmiotami – trening w rzucaniu

Kształtowanie się dyspozycji (kompetencji vs sprawcze

-udało się – tylko szczęście, przypadek

- zrobiłeś to – sprawcza –

Tentacja do przecenienia własnej skuteczności E. Langer – jest lepiej przeceniać swoją skuteczność.

Motywacja wymień źródła i wymiar swobody wyboru

- źródło zewnętrzne – koniecznie muszę, zagrożenie kariery, z wyboru (chce pokusa)

- źródło wewnętrzne – potrzeba – pragnienie

Początek aktywności

- motywacja typu „bo muszę”

- najczęściej motywacja zewnętrzna „bo lubię”

- Presja biologiczna – tlen, pokarm, sen

- Wymagania ze strony innych

- Role społeczne

- Okoliczności zewnętrzne – pogoda, kataklizm

- motywacja oparta na presji

- motywacja typu „chcę”

- potrzeby koncert

-aspirację, pragnienia

- powinność – moralne – opieka rodziców nad dzieckiem

- postanowienia, zobowiązania

- niezgodność poznawcze

Co nas zmusza

- nadzieja na usunięcie dyskomfortu czy zredukowanie przykrości

- wielkość nacisku zewnętrznego – zagrożenie kary

- nieodpartość nacisku i nieusuwalność nacisku. Np. kolejka Ne można się wycofać.

- uległe zachowanie innych ludzi w takiej sytuacji

- wielkość gratyfikacji oczekiwanej po ustaniu konieczność.

Czego chcemy?

- tego co jest ważne – subiektywnie dla nas

- to co jest moje (wszystkie dzieci są ważne, ale moje ważniejsze od jego

- to co jest dostępne

- to co jest deficytowe – unikalne, ale możliwe do uzyskania

- to co powszechnie pożądane – upragnione

Początek aktywności

- niejasne zróżnicowanie między „muszę” a „chcę”

- socjalizacja jako uwewnętrznienie „muszę” – problem zniewolenia

- zobowiązanie jako uzewnętrznienie „chcę”

- problem pokus i zagrożeń – pokusy mogą być skuteczne w wymuszaniu

- skuteczne techniki wpływy społecznego

- psychologia środowiska – ukryte sterowanie zachowaniem (schody pod skrzyżowaniem)

- wzajemne zależności między motywacją zewnętrzną a wewnętrzną

- szkoła zabija motywacje wewnętrzne. Dostawanie ocen, a nie pochwał, że coś się nauczyło

Wewnętrzne motywacje deficytu : potrzeby

Potrzeba deficyt rzeczy

niezbędnych do życia

popęd impuls zaspokojenia

nagroda usunięcie deficytu

wew. wzrostu: pragnienia, aspiracje

pragnienie wyobrażenie

stanu korzystnego

intencja osiągnięcia celu

nagroda zaspokojenie pragnienia

Początek aktywności

- teoria : uruchomienia zachowania – podejście klasyczne (Atkinson).

- wartość celu

- prawdopodobieństwo subiektywne osiągnięcia sukcesu

- wartość iloczynowa

2 wyznaczniki motywacji

- średnie prawdopodobieństwo – najwyższa motywacja

Początek aktywności

- niejasna sprawa – prawdopodobieństwo subiektywne

- co jest kryterium oceny? Kwestia myślenia życzeniowego

- kwestia lęku przed niepowodzeniem

- wymiar optymizmu – pesymizmu

- wpływ osobisty

- wpływ pozaosobisty

Wyznaczniki subiektywnego prawdopodobieństwa sukcesu

Prawdopodobieństwo sukcesu

Wkład osobisty inne czynniki

Wysiłek los

Zdolność działanie innych

Doświadczenie zadania

Jeśli wszystko zależy od nas to prawdopodobieństwo jest duże.

Koncepcja alternatywna P. Pintricha i E. Degroot:

- komponent wartości celu

- komponent możliwości – w jakim stopniu ja jestem w stanie to zrobić

- komponent efektywny – intensywność i znak emocji jakie wzbudza wynik i działanie.

Działa to liniowo

Założenie o liniowej funkcji

Założenie o niezależności czynników

Lepsze zaplecze empiryczne

Podtrzymywanie aktywności :

- działanie długotrwałe

- działanie wieloetapowe

- brak bezpośrednich wzmocnień – na końcu nagroda

Przykłady

- ojciec E. Redliński

- ekspedientka, listonosz, roznoszenie ulotek

Podtrzymywanie aktywności – wytrwałość

- kontrolowanie, odnawianie zasobów

- Eksperyment Baumeister

- pokusy i przeszkody

- informacje zwrotne

- orientacje wykonaniowe

- lęk przed sukcesem

Techniki podtrzymywania : organizacja zdarzeń

- segmentacja

Zadania wspólne : efekt Rimgelmanna i efekt Kohlera ( 2 warunki – działanie proste,

- mechanizm rywalizacji

Symulacje mentalne: czas w sekundach

- człowiek wyobraża sobie, że coś robi (wyobrażenie sobie, że coś robię – trwa dużej

- wyobrażenie sobie, że ma się pewne cechy wpływa na długość

- wyobrażenie pomaga

Zaniechania działania przez osiągnięciem wyniku:

- wyczerpanie zasobów

- niskie szanse na sukces, spadek szans

- brak wystarczających gratyfikacji

- alternatywne wartości – inny nowy cel

- utrata wpływu na zdarzenia – wymknięcie się z pod kontroli

- lęk przed niepowodzeniem i samoutrudnianie

- lęk przed sukcesem

Zakończenie aktywności

- zgodność ze standardami

- ocena ze strony innych – egzaminator mówi, że już zdałeś, koniec

- zewnętrzne informacje o wyniku

- Gestalt ( o końcu decyduje struktura)

- irytacja i nasycenie

- nuda i znudzenie

Motywacja zadaniowa

3 etapy każdego działania

- preparacyjny – skonstruowanie celu, zorganizowanie pomocy, organizacja środków

- realizacyjny – wykonanie, szukanie drogi do celu

- ewolucyjny – sprawdzenie zgodności wyniku, osiągniętego a wynikiem oczekiwanym

Etapy preparacyjne – 3 perspektywy opisu działania

- ukierunkowanie – zamiar cel

- intensywność – tempo, energia, wysiłek

- ustrukturowane – z czego ma wynikać, porządek czasowy

Cele

Poznawcze reprezentacja (np. wyobrażenia) stanu, jaki ma być osiągnięty, której przypisane są:

- zamiar (intencja, przymus) osiągnięcia

- osobisty wpływ na jego realizacje – na przebieg i wynik

- pozytywne emocje związane z działaniem i wynikiem

Reprezentacja celu może być w różnym stopniu wyrazista i psychicznie dostępna (wiem jasno vs nie wiem czego chce)

- zamiar może być silniejszy lub słabszy

- wpływ osobisty może być zróżnicowany, może zmieniać się w trakcie działania, ale musi być pozytywny

- pozytywne emocje mogą towarzyszyć działaniu lub tylko wynikowi

Geneza celów

- działających potrzeb

- uczenie się, modelowanie – niektóre rzeczy staja się godne pożądania, uzależnienie

- doświadczenie rozbieżność ze standarem stanów pożądanych

- normy społeczne – co należy robić ( studia – presja )

- pełnione role społeczne, dziedziczenie społeczne (tato jest adwokatem i ja też)

Projekty osobiste B. Litllea:

Wymiar oceny zamiarów.

Im więcej znaczy tym większe prawdopodobieństwo zaangażowania

- ile to dla ciebie znaczy?

- jak jest trudne?

- czy bliscy o tym wiedzą?

- do jakiego stopnie projekt pozostaje pod twoją kontrolą?

- jak wielka jest twoja odpowiedzialność za realizacje projektu?

- czy masz wystarczająco dużo czasu, aby go wykonać?

- jak bardzo prawdopodobne jest osiągnięcie wyniku?

- czy aktywność jest twoim znakiem firmowym? W jaki stopniu wyraża ciebie samego?

- czy ważny jest dla innych ludzi?

- jak bardzo zgodne jest z twoimi przekonaniami i wartościami?

- jak bardzo jesteś zaangażowany w realizacje planu?

- czy i jak bardzo projekt stanowi wyzwanie dla ciebie?

- jak bardzo jesteś pochłonięty realizacją?

- jak inny wspierają ciebie?

- czy jesteś kompetentny?

- jakie emocje wywołuje to w tobie?

Funkcje spełnianie przez cele:

- behawioralne – nadawanie zachowania określonym kierunku

- emocjonalne – zapewnienie kryterium wartościowania osiągnięć, a w konsekwencji poczucie dumy lub rozczarowanie, radość lub smutek

- orientacyjna – dostarczanie informacji

- kulturowa – dostarczanie okazji do uczestnictwa we wspólnym działaniu, doświadczenie transmisji kulturowej, świadomość poprzedników i kontynuowanie

- egotystyczne – dostarczenie przesłanek do budowania obrazu własnej osoby, kształtowanie poczucia własnej wartości

- porządkująca i sensotwórcza – sprzyjanie porządkowi w ludzkim działaniu i życiu.

Różne klasyfikacje zadań

- wymiar realności – realne vs życzeniowe, pragniemy coś osiągnąć

- wymiar lokalizacji źródła – własne vs narzucone

- wymiar wyrazistości – z pełnymi informacjami o wyniku

- wymiar wpływu osobistego – losowe vs sprawcze

- wymiar dystansu – zadania bliskie vs dalekie

- wymiar znaczenia – wyzwanie, sukces

- wymiar treści – materialne ogólność konkretne vs ogólne

- wymiar finalności – finalne vs otwarte w perspektywie czasowej

Plan działania – przepisy

- wiele czynności nie wymaga planowania np. mycie zębów

- odruchowe

- okazjonalne

- rutynowe

Typy planów Łukaszewski, Gollwitzer

- plany niekompetentne (zrób to a potem się zobaczy) vs kompetentne (najpierw to a potem tamto)

- plany – proste – linearny najpierw to a potem to

- złożone – dendrytowy – najpierw to a potem zależy od tego

- plany – specyficzne – jedna rzecz – opalić się, zrobić szarlotkę

- niespecyficzne – wywar na zupę – pomidorowa, ogórkowa

- plany - sztywne – nie dopuszczają następstw algorytm pilota rajdowego

- elastyczne – uzależnienie przebiegu działania od warunków

- plany – zamknięte – cel finalny, niezastępowalny

- otwarte – brak celu finalnego, cele zastępcze, pojeździć po europie

- plany – samospełniające się – urosnąć

- sprawcze – nauczyć się hiszpańskiego

Rola informacji zwrotnej :

- szczególnie ważna w zdarzeniach o niepełnej informacji na temat wyniku

- funkcja orientacyjna – zakomunikowanie tym co jest osiągnięte a co miało być

- funkcja sterująca

- funkcja motywująca – mobilizująca (demonizująca)

Informacja zwrotna

Duża różnorodność mało różnorodność

Utrata motywacji jeśli duży błąd wzrost manipulacji

Przerwanie działania kontynuacja

Niewielka porażka – motywacja

Sukces mały- mobilizuje – środkowa

Sterująca

Informacja zwrotna

Pozytywna negatywna

Wysoka niska wysoka niska

Zaniechanie drobna korekta korekta duża korekta

WYKŁAD RÓŻNICE INDYWIDUALNE TEMPERAMENT

Energetyczne energia człowieka – temperament

Różnice indywidualne

- różnice warunkowane kulturowo – realizacja wyników badań Norris – czarne kobiety. ( czarne kobiety lepiej sobie radzą w kataklizmach, w warunkach zagrożenia, nie dotyczy to mężczyzn.

- różnice środowiskowe – Eskimosi na Grenlandii podczas II wojny światowej. Niesamowita pamięć. Bo mało liczby sygnałów informacyjnych. By sobie poradzić muszą pamiętać szczegóły. Adaptacja do wymagań środowiska

Zapotrzebowanie a stymulacje w wielkich miastach i na wsi? Zapotrzebowanie na bodźce – jak poziom pobudzenia jest optymalny.

- różnice warunkowane biologicznie – płeć – człowiek wysoki ma dłuższy czas reakcji bo ma dłuższe drogi nerwowe.

Różnice indywidualne mają drugo rzędne znaczenie, nie mogą być rozpatrywane w izolacji od wymagań w których się znajdują.

Podstawowe założenie psychologii różnic indywidualnych

Ludzie różnią się od siebie ze względu na określone cechy. (klasyfikacja wielodzielna, rozkład normalny.)

Wielodzielna klasyfikacja – porządkowanie na kilka kryteriów

- wzrost – waga

- szczupły – wysoki

- wysoki – niski

Różnice między ludźmi są największy przy skrajnych wartościach rozkładu normalnego.

Różnice uwypuklają się na krańcach normalnych.

W obrębie danej cechy jednostki charakteryzuje stałość.

Rzadko ujawniają się w sytuacji normalnych.

Stałość zachowania na przykładzie agresji. (badania agresja a czas).

Uwarunkowania dyspozycyjne oraz biologiczne

Hipokrates – koncepcja (IV w p.n.e.).

- Cztery żywioły : ogień, ziemia, powietrze, woda – produkcja jakości

- cztery jakości – ciepło, zimno, sucho, wilgoć

- cztery soki : krew, flegma, żółć – człowiek zdrowy lub chory

- udział soków zależy od pory roku - zima – flegma

- wiosna – krew

- lato – żółć

- jesień – czarna żółć

Soki są powiązane z organami – krew – serce

- flegma – głowa

- żółć – wątroba

- żółć czarna – śledziona

Galen – koncepcja

Temperament jako efekt dominacji poszczególnych soków

- sanqwik – krew – usposobienie żywe, zmienne

- choleryk – żółć- wybuchowy, szybko uspokajający się

- melancholik – czarna żółć – łagodny, smutny

- flegmatyk – flegma – powolny, brak ekspresji

Obserwacja dość trafna, koncepcja spekulatywna, są tacy ludzie, ale mało wartościowa bo soki.

W. Wundli temperament jako efekt siły i zmienności emocji

Emocje silne

Szybkie choleryk melancholik wolne

Zmiany zmiany

Emocje sanqwik flegmatyk emocje

Emocje słabe

I. Pawłow – koncepcja

3. kryteria

- siła pobudzenia – odporność na działania bodźców silnych i długotrwałych

- równowaga procesów pobudzenia i hamowania

- ruchliwość procesów nerwowych plastyczne reakcje na zmienne warunki.

Powinno być 8 typów układu nerwowego. ( a wyszło 4)

Typy układu nerwowego

Słaby- melancholik silny

Zrównoważony niezrównoważony

Ruchliwy powolny choleryk

Sanqwik flegmatyk

Ernest ……… - koncepcja

- potoczne przekonanie o cechach charakteru z wyglądem

- wygląd skorelowany z rodzajem zaburzenia

Regulacyjna teoria temperamentu J. Strelau: ( 6 cech)

- - czasowa charakterystyka, zdolność do nadążania za zmianami otoczenia

- - tendencja do kontynuowania zachowania pomimo zaniknięcia bodźca, które ją wywołało

- wrażliwość na słabe bodźce – sensoryczna zdolność regulowania na słabe bodźce

- reaktywność emocjonalna – duża wrażliwość i mało odporny na działanie bodźców

- wytrzymałość – zdolność adekwatnego działania na silny bodziec

- aktywność – tendencja do poszukiwania, podejmowania aktywności

Temperament jako moderator stresu:

Wysoka aktywność stres

Niska aktywność stres

Słaba stymulacja silna stymulacja silny bodziec

Koncepcja E- Ysenck- Pen

Koncepcja wielka 5 – czynników

Inteligencja

Na co dzień

- inteligencja jako wartość

- duma z bycia inteligentnym (dialogi uliczne, kawiarnia)

- brak inteligencji jako ukrywany defekt umysłu

- inteligencja jako przymiot podkreślający wartość ludzi i rzeczy

- proszek, puder, olej

- inteligencja jako element zasobów (socjobiologowie)

- tautologia

Proste pytania?

Inteligentni?

Różne sposoby myślenia o inteligencji :

- inteligencja jako potencjał (gdyby warunki rozwoju człowieka były optymalne – brak ograniczeń)

- inteligencja jako przejawianie ( do czego człowiek jest zdolny gdy optymalne są warunki jego funkcjonowania)

- inteligencja miarą sprawności zdaniowej (to co, przejawia się w danej sytuacji)

Trzy rodzaje inteligencji. D. O. Hebbo

Inteligencja R. Cattel

Inteligencja

Płynna skrystalizowana

Zdolność do opanowania dysponowanie wiedzą

Symboli- abstrakcja

Niezależna od wiąże się z wrastaniem w

Doświadczenia (rodzaju symboli kulturze

Odwoływanie się do wiedzy

Zdania mierzące inteligencji płynną wymagają wysiłku, a zadania mierzące inteligencje skrystalizowaną wymagają mniejszego wysiłku.

Sympozjum R. Stemberga – mieli określić co jest inteligencją:

R. Stemberga

- inteligencja to zdolność przystosowania się do okoliczności

- dostrzeganie abstrakcyjnych relacji między obiektem, zdarzeniem, stanami i rzeczami

- korzystanie z uprzednich doświadczeń

- skuteczna kontrola nad własnymi procesami poznawczymi.

- nie wystarczająca

Gottfoden

- bardzo ogólna zdolność

- planowanie

- rozwiązywanie problemów

- rozumienie złożonych kwestii

- szybkie uczenie się

Gustafson

Ogólna sprawność umożliwiająca zmaganie się z problemami nowymi lub złożonymi.

H. Gardmer: inteligencja wieloraka

- logiczno – matematyczna – liczenie,

- językowa

- przestrzenno – relacyjna

- motoryczna

- interpersonalna

- intrapersonalna

- muzyczna

Trójczynnikowa koncepcja R. Stemberga

- składnikowa – podstawowe procesy

- kodowanie, porównywanie informacji, generowanie, rozwiązywanie ( typowe szkolne umiejętności)

- doświadczenie

- umiejętności radzenie sobie w nowych sytuacjach - podstawa twórcza

- kontekst

- zaradność życiowa, inteligencja praktyczna

Stenrberg

Przejawy zdolności praktycznego rozwiązywania problemów:

- myślenie, sprawcze i logiczne

- rozpoznanie związku między ideami

- dostrzega wszystkie aspekty problemu

- ma otwarty umysł

- ze zrozumieniem reaguje na idee innych ludzi.

- chwyta istotę różnych sytuacji

- przejawienie zdolności werbalnych

- wyraża się jasno

Iloraz inteligencji ( II IQ)

- pomysł Sterma:

5 lat lecz 10 lat inteligencji

Wiek umysłowy / wiek chronologiczny * 100

Inteligencja jest pojęciem statystycznym

50% populacji 90- 100

95% 70- 130

5% 130

5% 70

99% 145

Cztery ukierunkowania we współczesnym badaniach nad wyznacznikiem inteligencji

- badania nad parametrami mózgu T. Bouchard

- dziedziczność inteligencji

Im bardziej spokrewnieni tym większa korelacja inteligencji

Czynniki genetyczny

- wielkość mózgu P. Rushton

- Azja, Europa, Afryka

- pojemność czaszki P. Vermon

- badania nad procesami poznawczymi

Inteligencja to szybkość

Efekt J. Flynna :

- Wzrost wskaźników inteligencji o 25 punktów wciągu 50 lat

- Skaza białkowa może mieć skutki na uszkodzenie mózgu

- Powszechna edukacji

- Nowa komputerowa cywilizacja

- Wzrost świadomości psychologicznej