POLITYKA SPOŁECZNA – doc. dr Ewa Krakowińska
09.11.2008
Zaliczenie 1 luty godz.13.00 // 3 tematy x 2 // 1 temat x 2
POMOC SPOŁECZNA
POMOC SPOŁECZNA
Pomoc społeczną stanowią wszelkie świadczenia pomocy na rzecz osób lub grup osób ubogich, chorych lub narażonych na zagrożenia o charakterze społecznym.
Termin pomocy społecznej jest związany pracownikami socjalnymi, którzy zajmują się zapewnieniem tych świadczeń z zakresu pomocy społecznej
ZADANIA POMOCY SPOŁECZNEJ
- diagnoza zagrożeń społecznych i sytuacji rodzin
- przyznawanie i wypłacanie świadczeń pieniężnych
- przyznawanie świadczeń rzeczowych
- organizacja usług opiekuńczych w miejscu zamieszkania i placówkach opiekuńczych
- prowadzenia pracy socjalnej
POMOC SPOŁECZNA - dotyczy wszystkich grup ludzi, które są zagrożone, nie ma ona tylko i wyłącznie charakteru doraźnego, jest skierowana do ludzi najbardziej potrzebujących
POMOC SPOŁECZNĄ PRZYZNAJE SIĘ
- dla niepełnosprawnych, przy długotrwałej chorobie
- na potrzebę ochrony dziecka i rodziny (sieroctwo, przemoc w rodzinie, wielodzietność, bezradność w sprawach wychowawczych )
- trudności w przystosowaniu się i integracji
- klęska żywiołowa, ekologiczna
- po opuszczeniu placówki opiekuńczo – wychowawczej, zakładu karnego, uchodźctwa
- pomoc społeczna jest również związana z problemami alkoholizmu i narkomanii
- w przypadku wystąpienia pewnych zdarzeń losowych
POMOC SPOŁECZNĄ ORGANIZUJĄ
- organy administracji rządowej ( właściwy minister (do spraw zabezpieczenia społecznego i
wojewodowie
- organy administracji samorządowej (marszałkowie województw, starostowie powiatów, wójtowie,
burmistrzowie itd.)
POMOC SPOŁECZNA - współpracuje z takimi organizacjami pozarządowymi jak kościół katolicki, innymi kościołami, związkami wyznaniowymi, osobami prawnymi, fizycznymi
KOMU PRZYSŁUGUJE POMOC SPOŁECZNA
– osoby które posiadają obywatelstwo polskie
– cudzoziemcy którzy mają miejsce zamieszkania w Polsce i przebywają na terenie
Rzeczpospolitej, czyli to są osoby które mają zgodę, żeby zamieszkiwały na terenie naszego
kraju
– obywatelowi kraju unii europejskiej
GENEZA POMOCY SPOŁECZNEJ - dobroczynność kościołów, klasztorów, osób fizycznych i prawnych, które w trudnych sytuacjach wspierały znajomych albo ludzi potrzebujących pomocy
Zadania z zakresu POMOCY SPOŁECZNEJ zostały w gospodarce socjalistycznej podzielone na Polski Czerwony Krzyż, Caritas, komitet pomocy społecznej
PO ROKU 1990
– uznano zasadę niesienia pomocy przez państwo i POMOC SPOŁECZNA powinna być rozwijana
– w 1990 roku pomoc społeczna z ministerstwa zdrowia została przeniesiona do ministerstwa pracy i został utworzony resort pracy i polityki społecznej
– w 1990 roku uchwalono ustawę o pomocy społecznej - zaletą tej ustawy było zebranie różnych rozproszonych form pomocy społecznej, które znalazły się z tej ustawie, poświęcono więcej uwagi świadczeniom społecznym, określono rodzaje świadczeń, zasady ich przyznawania, tryb postępowania. Objęto regulacją strukturę organizacyjną pomocy społecznej, wprowadzając po raz pierwszy status pracownika socjalnego.
W tej ustawie eksponowano bardziej opiekuńczy charakter świadczeń ( cel: pomóc w trudnej sytuacji, w życiu w godziwych warunkach ludziom najbardziej potrzebującym, pomagać w usamodzielnieniu się różnych grup społecznych)
Nowa ustawa 12.III.2004 o pomocy społecznej – miała zintegrować pomoc społeczną w naszym kraju z pomoc ą społeczną z UE
nie zmieniła zadań samorządu terytorialnego w zakresie pomocy społecznej
Jedynie świadczenia z pomocy społecznej zostały w tej ustawie podzielone na pieniężne i niepieniężne
Zmieniono zasady przyznawania zasiłku stałego
Rozszerzono pomoc pieniężną dla uchodźców
Rozszerzono przepisy dotyczące pośrednictwa zawodowego
GŁÓWNE ZADANIA POMOCY SPOŁECZNEJ W USTAWIE Z 12.III.2004
Przyznawanie i wypłacanie przewidzianych ustawą świadczeń
Praca socjalna – świadczenia niepieniężne
Prowadzenie i rozwój niezbędnej infrastruktury socjalnej (infrastruktura związana z pomocą socjalną np. placówki opiekuńczo – wychowawcze )
Analiza i ocena zjawisk rodzących zapotrzebowanie na świadectwa z pomocy społecznej (zjawiska najczęstsze: ubóstwo, bezrobocie, bezdomność)
Rozwijanie nowych form pomocy społecznej i samopomocy (rozpoznanie zjawiska występującego na danym terenie, wtedy pracownicy socjalni i pomoc społeczna myślą jakie formy zastosować, żeby pomóc najbardziej potrzebującym osobom)
ZADANIA I KOMPETENCJE POSZCZEGÓLNYCH ORGANÓW W NOWYM PAŃSTWIE
Terenowym organem administracji rządowej i przedstawicielem rady ministrów w terenie jest:
Wojewoda – zadania: kontrola, ocena, koordynacja i nadzór podmiotów w dziedzinie pomocy społecznej
1991 – RADA POMOCY SPOŁECZNEJ powołana przy właściwym ministrze – ZADANIA:
– opiniowanie projektów aktów prawnych
– inicjowanie zmian w przepisach dotyczących pomocy społecznej
– przygotowanie ekspertyzy
– przygotowanie dla ministra okresowych raportów z działalności
– opiniowanie wniosków o nagrody za wybitne osiągnięcia w dziedzinie działalności pomocy społecznej
Czyli jest właściwy minister, wojewoda. Każdy kontroluje, przewiduje ocenia, ale nie interweniuje
ZADANIA PRZED GMINAMI (ta ustawa przesunęła duży zakres kompetencji na niższy szczebel administracji rządowej, gdyż są najbliżej ludzi potrzebujących i potrafią najlepiej ocenić sytuację)
OBOWIĄZKOWE
– zapewnienie podstaw egzystencji (minimum ludzkiego bytowania np. pogrzeb dla osób
bezrobotnych )
– przyznawanie zasiłków (okresowe i celowe) (np. wydatki które trzeba pokryć w wyniku
zdarzenia losowego, wydatki związane ze świadczeniem zdrowotnym dla osób bezdomnych )
– prowadzenie pracy socjalnej
– utrzymanie infrastruktury socjalno – technicznej (prowadzenie i zapewnienie miejsc w
placówkach opiekuńczych, wychowawczych)
– organizowanie i świadczenie usług opiekuńczych (dla ludzi np. niepełnosprawnych,
wymagających opieki, pomocy w ich codziennych potrzebach życiowych)
– ochrona dziecka i rodziny
– opłacanie składek na ubezpieczenia społeczne (dla tych osób które rezygnują z pracy, bo
decydują się na zajmowanie się w domu osobą niepełnosprawną, potrzebującą pomocy )
– opłacanie składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe
POZOSTAŁE ZADANIA
POWIAT – teren działania większy , prowadzą ponadto specjalistyczne poradnictwa psychologiczne, rodzinne oraz prawne
ZADANIA ZLECONE PRZEZ ADMINICTRACJĘ RZĄDOWĄ, NA KTÓRE SĄ PRZYZNAWANE ŚRODKI Z BUDŻETU PAŃSTWA
– pomoc uchodźcom (integrację z otoczeniem w którym będą ci uchodźcy przebywali )
– płacenie składek na ubezpieczenia zdrowotne dla tych uchodźców
– prowadzenie ośrodków dla osób z zaburzeniami psychicznymi (ośrodki w pełni finansowane z
budżetu państwa)
– realizacja zadań Cel ochrona poziomu życia osób, rodzin, grup społecznych
KTO MOŻE BYĆ PRACOWNIKIEM SOCJALNYM – czyli osoba, która bezpośrednio kontaktuje się z ludźmi najbardziej potrzebującymi
– osoba, która ma ukończone studia wyższe na takich kierunkach jak: pedagogika, psychologia,
politologia, socjologia, nauka o rodzinie lub polityka społeczna
ŚWIADCZENIA Z POMOCY SOCJALNEJ
definiuje się jako wszelkie środki pieniężne, dobra materialne i usługi, które służą zaspokajaniu indywidualnych potrzeb rodziny i jednostek, uzyskiwane bezekwiwalentnie (nie wymagają świadczenia niczego w zamian, są finansowane ze środków publicznych )
ŚWIADCZENIA PIENIĘŻNE
– zasiłek stały ( po spełnieniu odpowiednich kryteriów )
– zasiłek celowy (wypłacany osobom np. w przypadku klęsk żywiołowych )
– zasiłek celowy i pożyczka na ekonomiczne usamodzielnienie się (jednorazowy zasiłek, który
jest przyznawany osobom potrzebującym. Pożyczka może być umorzona. Świadczenia dla
cudzoziemców nie dłużej niż na 12 miesięcy)
– pomoc dla rodzin zastępczych
– pomoc na usamodzielnienie się oraz kontynuowanie nauki
– dla uchodźców w celu nauki języka polskiego
Pozyskiwanie / kryterium zasiłku stałego
– dochody niższe od kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej
– wysokość tego zasiłku ustala się jako różnicę pomiędzy dochodem, który ma osoba która
składa wniosek o zasiłek a minimum dochodowym na osobę w gospodarstwie domowym. I
ta różnica jest wypłacana jako tzw. stały zasiłek pieniężny
ustawodawca ustalił minimalną kwotę świadczenia 30zł, a w przypadku osób samotnie
gospodarujacych maksymalną kwotę 444 zł
Zasiłek okresowy – też trzeba spełniać określone kryterium dochodowe; zasiłek przyznawany przez określony czas; w przypadku choroby bezrobocia itd. nie może przekroczyć kwoty 418 zł miesięcznie i nie może być niższy niż 20 zł miesięcznie
ŚWIADCZENIA NIEPIENIĘŻNE
– praca socjalna (działalność zawodowa cel pomoc osobom i rodzinie w odzyskiwaniu zdolności do funkcjonowania w społeczeństwie poprzez pełnienie odpowiednich ról społecznych
praca socjalna jest organizowana bez względu na dochód
– techniki pracy socjalnej: psychoterapia, poradnictwo, mediacje, inne techniki oparte na kontaktach interpersonalnych między pracownikami socjalnymi a osobami wspomaganymi
– składki na ubezpieczania zdrowotne i społeczne – dotyczą uchodźców, bezdomnych, bezrobotnych
– pomoc rzeczowa w tym na ekonomiczne usamodzielnienie się (pomoc rzeczowa np. przyznanie miejsca w noclegowni, w schronisku, w domach dla bezdomnych, niezbędne ubranie, bielizna, jeden posiłek) (ekonomiczne usamodzielnienie się np. udostępnienie maszyn, narzędzi które pozwolą na otworzenie własnego warsztatu pracy)
– sprawiane pogrzebu
– poradnictwo specjalistyczne (prawne, ekonomiczne i rodzinne)
– interwencja kryzysowa
– schronienie, niezbędne ubranie, posiłek
– usługi opiekuńcze w miejscu zamieszkania, ośrodkach wsparcia
– specjalistyczne usługi opiekuńcze i mieszkania chronione (mieszkania dla osób które np.
opuszczają rodziny zastępcze, które opuszczają domy dziecka, uchodźcy. Mieszkania mają
na celu pomoc w usamodzielnieniu się )
ŚWIADCZENIA INSTYTUCJONALNE Z POMOCY SPOŁECZNEJ
DOMY POMOCY SPOŁECZNEJ ( miejsce tylko dla osób które wymagają całodobowej opieki, które
nie mogą samodzielnie funkcjonować np. dzieci i młodzież niepełnosprawna intelektualnie ). Są to domy dla osób w podeszłym wieku, przewlekle chorych, psychicznie chorych,
dorosłych niepełnosprawnych intelektualnie. Jeśli nie ma miejsc dla takich osób w danym
momencie, wtedy są wpisywane na listę osób oczekujących, ale nie jest to też oczywiste ze
dostaną się. Umieszczenie w domu pomocy społecznej raczej są odpłatne. Ustalono
zasadę, że pensjonariusz przebywający w domu pomocy społecznej pokrywa 70% swojego
dochodu. Gmina może stosować różne ulgi, ale w przypadku gdy osoba znajdzie się w takim
domu, a ma rodzinę lub dalszą rodzinę, i nie ma żadnych dochodów, wtedy na niej spoczywa
obowiązek opłaty za taki dom. W wyjątkowych sytuacjach gmina bierze na siebie koszty
pobytu takiej osoby w domu pomocy społecznej. Domy opieki społecznej dzielą się domy
osób w podeszłym wieku, przewlekle chorych, psychicznie chorych, niepełnosprawnych oraz
dla dzieci i młodzieży, która jest niesprawna intelektualnie
OŚRODKI WSPARCIA (środowiskowy dom samopomocy, dzienny dom pomocy dla matek z
małoletnim dzieckiem i kobiet w ciąży; schronisko i dom dla bezdomnych) (korzystanie z
tych ośrodków również obywa się na drodze decyzji administracyjnej i też jest ono odpłatne
OŚRODKI INTERWENCJI KRYZYSOWEJ
– podejmowanie na rzecz osób dotkniętych przemocą i w celu zapobiegania
występujących dysfunkcji
– pomoc społeczna dla osób niepełnosprawnych (terapia zajęciowa, organizowanie
turnusów wypoczynkowych gdzie te osoby są rehabilitowane, jest to również pomoc finansowa
INSTYTUCJE KTÓRE SĄ ZWIĄZANE Z OPIEKĄ NAD RODZIĄ I DZIEĆMI
– placówki opiekuńczo – wychowawcze, wsparcia dziennego (pobyt jest nieodpłatny), (np. dzieci z rodzin dysfunkcyjnych )
– domy dziecka (wymagana jest tu decyzja sądu)
5 TEZ DO ZASTANOWIENIA
– pomoc społeczna w Polsce nie zwalcza ubóstwa. Do wyjścia z ubóstwa droga daleka (wg specjalistów pomaga niektórym kategoriom ludzi, ale rzeczywiście droga do wyjścia z niego jest daleka)
– pomoc społeczna nie przeciwdziała wykluczeniu społecznemu, pozwala jedynie egzystować niektórym kategoriom osób na niskim poziomie życia (zasiłki pieniężne, praca socjalna)
– działania pomocy socjalnej muszą mieć charakter doraźny. Pomoc społeczna powinna być udzielona do chwili uaktywnienia się innych elementów systemów bezpieczeństwa społecznego
– wsparcie ze strony pomocy społecznej musi być na takim poziomie, aby wymagało współudziału klienta w zaspokajaniu jego życiowych, podstawowych potrzeb
– pozostawanie pod opieką pomocy społecznej dłużej niż jest to niezbędne staje się źródłem patologii instytucji pomocy społecznej ( np. wywiad społeczny)
POLITYKA MIESZKANIOWA
POLITYKA MIESZKANIOWA
To działania państwa lub innych podmiotów publicznych (samorządów), organizacji politycznych i społecznych zmierzające do osiągnięcia określonych celów w dziedzinie mieszkalnictwa i zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych
KIERUNKI DZIAŁANIA OPIEKUŃCZEGO PAŃSTWA
Popieranie rozwoju budownictwa mieszkaniowego (możliwość uzyskania samodzielnego mieszkania dla każdej rodziny)
Formułowanie zasad najmu i ustalania czynszu mieszkaniowego
Ustalenie zasad i trybu udzielenia pomocy finansowej
Finansowanie mieszkań przeznaczonych dla osób słabszych ekonomicznie
Likwidacja substandardów mieszkaniowych (chodzi o mieszkania bardzo stare, bardzo źle wyposażone technicznie )
Rewitalizacja starej zabudowy (remonty i naprawy czyli rewitalizacja starej zabudowy )
1996 – karta europejska społeczna
Brak mieszkań to brak mobilności ludzi
1970 – 1979: wybudowano 259 tysięcy mieszkań
Budownictwo mieszkaniowe charakteryzuje duża trwałość produkcji (raz zainwestowane pieniądze to inwestycja bardzo trwała)
Oczekiwania na mieszkania w latach 70-tych wynosiły średnio więcej niż 10 lat
Budownictwo charakteryzuje duża trwałość produkcji
FUNKCJE MIESZKANIA z socjologicznego punktu widzenia
– zaspokaja podstawową potrzebę ludzką (poprawia jakość życia, większa motywacja do działań,
rozwój intelektualny, poczucie bezpieczeństwa)
– założenia rodziny, decyzja dotycząca dzieci
– zmniejszenie kręgów biedy i wykluczenia
– migracja ze wsi do miast
– aktywność społeczna
– więzi społeczne osób zamieszkałych w sąsiedztwie
ROZWÓJ BUDOWNICTWA MIESZKANIOWEGO A KORZYŚCI DLA KRAJU
– Powoduje korzystne efekty ekonomiczne ( nowe miejsca pracy, spadek bezrobocia)
– powoduje zwiększenie popytu na produkty związane z wyposażeniem mieszkań
– umożliwia uzyskanie efektów urbanistycznych (przebudowa, modernizacja miast)
– zapewnia uzyskanie ogólnych efektów urbanistycznych
MIESZKNIE MA OGROMY WPŁYW NA PROBLEMY DEMOGRAFICZNE
ZNACZENIE PROCESU BUDOWY NOWYCH MIESZKAŃ
– budownictwo oddziaływuje na rynek pracy bardzo pozytywnie ( szybko wchłania bezrobotnych )
– rozwój budownictwa wymaga materiałów budowlanych które można przystosować do danego regionu
(ograniczenie transportu do minimum)
– obiekt może być wykonywany według różnych technologii
– koszty (budownictwo jest jedną z najtańszych form jeśli chodzi o zatrudnienie)
– budownictwo pobudza rozwój przemysłu ( wytwarzanie materiałów i wyrobów przeznaczonych do
budowania)
– rozwój przemysłu, który dostarcza produkty związane z wyposażeniem mieszkań
– rozwój przemysłu, który produkuje maszyny i urządzenia budowlane
– rozwój transportu i innych usług związanych z działalnością budowlaną
Budownictwo ożywia znaczną część działalności gospodarki
DEFICYT MIESZKAŃ JEST ZWIĄZANY Z:
– koniecznością przesiedleń ze względu na stan techniczny
– koniecznością wyburzeń ze względów urbanistycznych
– niedopasowanie struktury do struktury potrzeb
– deficyt mieszkań wynika z różnicy gospodarstw domowych a liczbą mieszkań stale zamieszkałych
OBECNA SYTUACJA MIESZKANIOWA W POLSCE
Deficyt mieszkań mamy nie mniejszy niż 25 lat temu. Duża część mieszkań użytkowana jest niesamodzielnie (2 lub 3 rodziny w jednym mieszkaniu, przeludnienie); wysoki standard wyposażenia w instalacje, ale występuje społeczne rozwarstwienie warunków mieszkaniowych
07.12.2008
POLITYKA MIESZKANIOWA c.d.
Mamy obecnie głód mieszkaniowy oraz duże zaległości w oddawaniu mieszkań do zamieszkania
W kwestii mieszkaniowej jest urynkowienie dostępności mieszkań
POLITYKA MIESZKANIOWA – zdawkowo traktowana, przez co ułomna
MIESZKANIE – jest dobrem, które napędza konsumpcję ( remonty, czyli potrzeba materiałów budowlanych ) w gospodarce (ile dziedzin w gospodarce może sprzedawać swoje produkty. Zarazem będą nam potrzebne potem inne dobra np. samochód itd.)
ZASADY POLITYKI MIESZKANIOWEJ
Zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych wymaga użycia środków publicznych
korzystanie z samodzielnego mieszkania jest prawem każdej jednostki i rodziny,
zagwarantowanie tego prawa jest powinnością państwa wobec obywateli,
koniecznością jest wspomaganie strefy mieszkaniowej z pomocą środków publicznych
PROBLEMY MIESZKANIOWE
Mieszkanie jest za małe
Mieszkanie ma zbyt niski standard wyposażenia
Mieszkanie jest źle zlokalizowane
Mieszkanie jest za drogie
Mieszkania w ogóle nie ma
Dlatego ważne jest budowanie dobrych dróg żeby dojazd z domu w różne miejsca nie dłużył się
FORMY FINANSOWANIA BUDOWNICTWA MIESZKANIOWEGO
budownictwo indywidualne - realizowane przez osoby fizyczne (prowadzące i nie prowadzące
działalność gospodarczą), kościoły i związki wyznaniowe,z przeznaczeniem na użytek własny
budownictwo spółdzielcze - realizowane przez spółdzielnie mieszkaniowe, z przeznaczeniem dla osób będących członkami tych spółdzielni;
budownictwo zakładowe - realizowane przez zakłady pracy sektora publicznego i prywatnego, z przeznaczeniem na zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych pracowników tych zakładów;
budownictwo komunalne - głównie o charakterze socjalnym, interwencyjnym lub zaspokajającym; potrzeby mieszkaniowe gospodarstw domowych o niskich dochodach - realizowane w całości ze środków gminy;
budownictwo społeczne czynszowe - realizowane przez towarzystwa budownictwa społecznego(działające na zasadzie non profit), z wykorzystaniem kredytu z Krajowego Funduszu
Mieszkaniowego;
budownictwo przeznaczone na sprzedaż lub wynajem - realizowane w celu osiągnięcia zysku
przez różnych inwestorów (np. firmy developerskie, gminy, spółdzielnie). Do tej formy budownictwa zalicza się również budownictwo towarzystw budownictwa społecznego,realizowane w celu osiągnięcia zysku (z wynajmu lokali użytkowych lub z komercyjnej sprzedaży mieszkań) - z przeznaczeniem w całości na budowę domów czynszowych.
CZYNNIKI ROZWIĄZUJĄCE PROBLEMY MIESZKANIOWE
Czynnik ekonomiczny – wynika z rozwarstwienia dochodów ludności. Ludzie o niskich dochodach mają problem z dostaniem mieszkań
Czynnik demograficzny – przewidywanie zmian w liczebności gospodarstwa domowego i standardach
Czynnik społeczny – mobilność, przemieszczanie ludności, szybkie usamodzielnianie się ludzi młodych, liczba zawieranych małżeństw.
„Polityka społeczna traktująca zdawkowo politykę mieszkaniową, abstrahując od warunków mieszkaniowych ludzi, dla których tworzy się ustrój i warunki pracy, systemy zabezpieczenia społecznego, usług leczniczych, edukacyjnych, ect., musi być polityką ułomną...
Kłopoty z ulokowaniem polityki mieszkaniowej wśród innych szczegółowych dyscyplin badawczych, a także w szerszym kontekście instytucjonalnym i politycznym, wydają się mało ważne wobec realiów...
Wobec narastających kłopotów polskiego społeczeństwa, wynikających ze skandalicznego niedoboru mieszkań, ślamazarnego tempa budowy nowych mieszkań, sprawiającego, że mieszkalnictwo staje się głównym hamulcem rozwoju gospodarczego....
ZMIANY POLITYCZNO – GOSPODARCZE VS POLITYKA MIESZKANIOWA PO II WOJNIE ŚW
LATA 1945 – 1956
GOSPODARKA WIELOSEKTOROWA (1945 – 1948)
Ogromna skala zniszczeń substancji
(ok.22-24%, tj. 5,6 mln mieszkań)
Nowe granice i głębokie zmiany ludnościowe
Współistnienie różnych systemów gospodarki mieszkaniowej:
Uspołeczniony (budownictwo państwowe)
Budownictwo samorządowe i spółdzielcze
Budownictwo pracownicze
Efekt - > 600 tys. nowych mieszkań (1945 – 1949)
GOSPODARKA SCENTRALIZOWANA (1949 – 1955)
Koniec lat 40. program intensywnego uprzemysłowienia (6-letni plan rozwoju i industralizacji)
Zakład Osiedli Robotniczych ZOR – odbudowa i przebudowa miast, państwo gwarantuje mieszkania
Efekt - > 230 tys. nowych mieszkań
Podsumowanie: niedostatecznie sprawny i niewydolny system
LATA 1957 – 1970
CELE „NOWEJ POLITYKI MIESZKANIOWEJ”:
Wciągnięcie do finansowania budownictwa środków ludności i stopniowe przywrócenie odpłatności za mieszkania lokatorskie -> brak zmiany w poziomach czynszów
Rozwój spółdzielni mieszkaniowych, które osiągnęły pozycję monopolistyczną -> jedyna forma otrzymania mieszkania a dodatkowo wysoki wkład początkowy
Trzykrotny wzrost wysokości czynszów -> brak przełożenia na remonty mieszkań
Podsumowanie: 3 mln nowych mieszkań, ale ograniczony dostęp do tańszych, komunalnych i państwowych mieszkań
LATA 1971 – 1978
OKRES NARASTANIA KRYZYSU:
Mylne przekonanie o poprawie warunków mieszkaniowych i nadrobieniu powstałych opóźnień -> Uchwała V Plenum KC PZPR oraz uchwała Sejmu i nadanie polityce mieszkaniowej wysokiej rangi
Spółdzielnie własnościowe, rezygnacja z budownictwa publicznego -> poprawa standardów mieszkań i zespołów osiedlowych
Podsumowanie: brak powiązania polityki mieszkaniowej ze strategią całej gospodarki -> narastanie dysproporcji i powiększenie się deficytu mieszkaniowego w stosunku do potrzeb
LATA 1979 - 1989
POGŁĘBIENIE SIĘ KRYZYSU:
Skutki: spadek rozmiarów budownictwa, gwałtowny wzrost kosztów budowy, rosnący deficyt mieszkań, przyśpieszenie dekapitalizacji zasobów, rozregulowanie całego systemu
Pasywna, niespójna a nawet sprzeczna polityka mieszkaniowa rządu -> brak programu działań doraźnych i w dłuższym okresie czasu
Podsumowanie: 50 % mniej wybudowanych mieszkań niż wynikało to z wcześniejszych założeń programowych
RÓŻNICE I PODOBIEŃSTWA POLSKA-KRAJE EUROPEJSKIE DO OKRESU TRANSFORMACJI
LATA 50-70-TE – „PAŃSTWO OPIEKUŃCZE”
PAŃSTWA OPIEKUŃCZE
Czyli państwo popierające rozwój mieszkalnictwa, ustala zasady najmu, pomaga finansowo ludziom słabszym ekonomicznie, powinno zwracać uwagę na ludzi młodych, młode małżeństwa
PAŃSTWO PRZEJMUJE CIĘŻAR ZASPAKAJANIA POTRZEB MIESZKANIOWYCH:
Polska – centralizacja; eliminacja budownictwa mieszkaniowego nastawiona na zysk
Kraje zachodnie - przekazanie ciężaru finansowania kapitałowi prywatnemu
CEL POLITYKI (WSPÓLNY)
likwidacja niedoboru ilościowego mieszkań
przywrócenie równowagi na rynku mieszkaniowym
GŁÓWNY CZYNNIK KSZTAŁTUJĄCY POLITYKĘ MIESZKANIOWĄ
Polska – uprzemysłowienie
Kraje zachodnie - powiększanie sfery usług
Polityka długookresowa – nastawiano na budownictwo i utrzymanie zasobu (w Polsce tylko budownictwo)
Wykształcają się w krajach zachodnich 3 gł. kierunki interwencji państwa:
wpieranie budownictwa przeznaczonego dla słabszych ekonomicznie
regulacja poziomu czynszów
przebudowa i modernizacja starych zasobów
PO 1973 ROKU – problem z budżetowaniem;
Cel - efektywne wykorzystywanie środków przeznaczonych
na mieszkalnictwo (kraje zachodnie);
POLSKA A KRAJE EUROPEJSKIE
Lata 80-te XX przejście na liberalną politykę makroekonomiczną – prywatyzacja mieszkaniowej własności publicznej:
Cel – podniesienie standardu istniejących zasobów mieszkaniowych, programy rewitalizacji miast i obszarów zabudowy;
W Polsce do końca lat 70-tych celem była likwidacja niedoboru ilościowego i przywrócenie równowagi
RÓŻNICE I PODOBIEŃSTWA POLSKA-KRAJE EUROPEJSKIE DO OKRESU TRANSFORMACJI
POPRZEZ:
urynkowienie czynszów
zachęcania społeczeństwa do inwestowania
energooszczędność
remonty i rewitalizację
możliwość innego wykorzystania środków (bogatsze społ.)
EFEKT – zmniejszenie zaangażowania szczebla centralnego w społeczne budownictwo mieszkaniowe
TRANSFORMACJA SPOŁECZNO – EKONOMICZNA I JEJ WPŁYW NA MIESZKALNICTWO (1989 – 2002)
Liczba wybudowanych mieszkań w porównaniu z innymi krajami przechodzącymi transformację ustrojową (1989 – 2002)
| Kraj | Liczba wybudowanych mieszkań na 1000 ludności |
|---|---|
| Bułgaria | 1,1 |
| Estonia | 0,5 |
| Litwa | 1,2 |
| Czechy | 2,5 |
| Słowacja | 2,4 |
| Polska | 3,1 |
| Węgry | 2,2 |
| Austria, Niemcy | 7,1 |
| Hiszpania | 9,2 |
| Irlandia | 11,2 |
| Włochy, Dania | 3,2 |
OKRES TRANSFORMACJI USTROJOWEJ (1990-1998)
Pogłębienie kryzysu dalszy spadek rozmiarów budownictwa, wyraźna zmiana struktury – spadek udziału budownictwa państwowego i spółdzielczego;
Polityka mieszkaniowa – popieranie budownictwa własnościowego,
Uchwały Okrągłego Stołu brak ustaleń dot. Źródeł kryzysu mieszkaniowego; działania w kierunku urynkowienia gospodarki mieszkaniowej;
Lata 1990-1992 – „Nowy ład mieszkaniowy” – zmiany w zakresie kredytowania inwestycji, przyznawanie dodatków dla rodzin uboższych;
Założenia: wspieranie budownictwa czynszowego z budżetu państwa; „konstytucja organizacyjno - prawna” ustawy o:
1) własności lokali,
2) o najmie lokali i dodatkach mieszkaniowych,
3) o niektórych formach popierania budownictwa mieszkaniowego;
Oczekiwania: mechanizmy rynkowe pomogą przełamać kryzys;
Wyniki: kredyty hipoteczne nie ożywiły budownictwa, ograniczenie dostępności głównie do grup ludności zamożnej, pasywna i doraźna funkcja polityki rządu;
ZMIANY STANU I STRUKTURY ZASOBÓW MIESZKANIOWYCH W MIASTACH W LATACH TRANSFORMACJI USTROJOWEJ
Podstawowe wielkości i wskaźniki dotyczące zasobów mieszkaniowych w miastach
| Lata | Liczba budynków w tys. | Liczba mieszkań w tys. | Liczba izb w mieszkaniu | Przeciętna powierzchnia mieszkania w m² |
|---|---|---|---|---|
| 1988 | 1483 | 7040 | 3,29 | 53,8 |
| 2002 | 1781 | 2954 | 3,51 | 60,7 |
| wzrost | 20,0 % | 12,6 % | 11,0 % | 11,0 % |
Mieszkania wg własności
| Rok | Ogółem w mln | Własność osób fizycznych | Własność spółdzielni mieszkaniowych | Własność gmin | Własność zakładów pracy i Skarbu Państwa |
|---|---|---|---|---|---|
| 1988 | 7,0 | 1,7 (24%) | 2,6 | 1,9 | 0,8 |
| 2002 | 7,9 | 3,0 (38%) | 3,3 | 1,3 | 0,3 |
| 1988=100 | 113 | 176 | 127 | 68 | 38 |
Budownictwo mieszkaniowe w latach 1989 – 2002 wg form własności
| Mieszkania wg form własności | w tys. | w % |
|---|---|---|
| Ogółem | 961 | 100,0 |
| Osób fizycznych | 362 | 37,7 |
| Spółdzielni | 520 | 54,1 |
| Gmin | 30 | 3,1 |
| Skarbu Państwa i zakładu pracy | 23 | 2,4 |
| Towarzystw budownictwa mieszkaniowego | 22 | 2,3 |
| Pozostałych podmiotów | 4 | 0,4 |
c.d. tabelek w Power Poincie (oryginał polityka mieszkaniowa)
UNIA EUROPEJSKA
Brak szczegółowych regulacji UE: dyrektywy w zakresie norm i standardów odnoszące się do wyrobów i usług budowlanych, procedur postępowania podmiotów rynku budowlanego.
Krajowe rozwiązania nie mogą naruszać ogólnych zasad:
równości podmiotów gospodarczych,
swobody konkurencji,
równych praw obywateli:
Duża zbieżność celów polityki mieszkaniowej, stosowanych środków i instrumentów; różne nasilenie dotowania inwestycji mieszkaniowych; główny cel- ułatwiać gromadzenie środków ludności oraz zapewniać odpowiednie środki dla budownictwa społecznego (% kredytów, wysokość subsydiów budowlanych)
POLSKA NA TLE KRAJÓW UE
Duży dystans w poziomie rozwoju społeczno-gospodarczego
(PKB na 1 mieszkańca w 2003 roku-11tys.$; kr. europejskie 20-30tys$)
Dystans wyraźnie widoczny w sektorze mieszkaniowym
Wskaźnik nasycenia
CECHY POLSKI:
Niski standard części mieszkań; szybki proces dekapitalizacji zwłaszcza czynszowych zasobów
Bardzo długo nadrzędnym celem była likwidacja niedoboru mieszkaniowego; dopiero ostatnie lata – prowadzenie selektywnej polityki i poprawa warunków zamieszkania
Brak stabilnych celów i zasad finansowo-fiskalnego wspomagania; silnych preferencji dla spółdzielczych mieszkań czynszowych; selektywności i przejrzystości subwencji ze środków publicznych
75% mieszkań budowanych – mieszkania własnościowe osób fizycznych
10-17% mieszkania czynszowe
KRAJE ZACHODNIE :
Mimo wysokiego poziomu warunków mieszkaniowych nadal realizują programy budowy mieszkań, w tym czynszowych
Znaczną część mieszkań stanowią mieszkania czynszowe o czynszach regulowanych
Tendencja - wzrost udziału społecznych zasobów należących do różnych org. mieszkaniowych nie nastawionych na zysk (w Polsce to tylko 25%)
Pragmatyczne podejście do prywatyzacji mieszkań czynszowych
-bonifikaty 10-15% wartości mieszkania; (w Polsce 90-95%)
System czynszów ekonomicznych – poniesione nakłady + bieżące utrzymanie-subsydia
W Polsce czynsze deficytowe nie pokrywające niezbędnych kosztów – skutek: przyspieszenie dekapitalizacji zasobów, marginalizacja roli mieszkań czynszowych,
Dodatki mieszkaniowe to ok. 50% bezpośrednich subsydiów mieszkaniowych (3-8% udział w płaconym czynszu; w Polsce – znaczenie marginalne)
LEKCJA DLA POLSKI
1. Rozwiązania należy szukać w doświadczeniach europejskich gosp. rynkowych z początku powojennej dekady
2. Nie podważać zasadności instytucji – jak spółdzielczość mieszkaniowa
3. Nie wiązać ściśle zapotrzebowania na mieszkania z popytem efektywnym, PKB i bieżącymi zjawiskami ludnościowymi
4. Szeroko wspierać społeczne budownictwo mieszkaniowe
5. Wyznaczyć cele i konsekwentnie je realizować (ważna stabilność)
CELE POLITYKI MIESZKANIOWEJ
Subsydiowanie budowy mieszkań ……..i czynszowych
Oferowanie korzystnych kredytów i ulg podatkowych zachęcających do budowy lub kupna mieszkań
Pokrywanie z budżetu państwa części rynkowego oprocentowania kredytów hipotecznych
Regulacja opłat za wynajem mieszkań
Dodatki mieszkaniowe dla osób o niskich dochodach
Subsydiowanie mieszkań z tytułu remontów
Kwotowe subsydia budowlane udzielane osobom o umiarkowanych dochodach
Umożliwienie wykupu na korzystnych warunkach mieszkań komunalnych, spółdzielczych, na własność
Wszelka pomoc dla młodych małżeństw w celu otrzymania samodzielnego mieszkania
SYSTEM EDUKACYJNY
Polityka oświatowa dotyczy systemu szkolnego, który stanowi zasadniczą część systemu edukacji
Polityka edukacyjna akcentuje sprawy wychowawcze potrzeb ciągłości kształcenia
FUNKCJE KSZTAŁCENIA W POLITYCE EDUKACYJNEJ
Funkcja społeczna – przygotowanie do życia w danej społeczności, przygotowanie lojalnego obywatela, który będzie respektował normy społeczne i zasady demokracji
Funkcja ekonomiczna – przygotowanie do wykonywania pracy.
Funkcja kulturowa – identyfikacja z określoną społecznością poprzez język, znajomość historii, zrozumienie i poszanowanie tzw. wartości humanistycznych
Funkcja poznawcza – przyswojenie niezbędnej wiedzy, kształtowanie analizy faktów i procesów zachodzących w otoczeniu
OCENA FUNKCJI KSZTAŁCENIA
Ocena inwestycyjna – kształcenie traktuje się jako działalność przynoszącą korzyści w przyszłości
Ocena jako sortera – system oświatowy powinien dokonać właściwej oceny możliwości percepcyjnych każdego uczącego się, porównujemy go z innymi osobami. W ten sposób badamy czy system oświatowy ma wpływ na przemiany edukacyjne społeczeństwa
REFORMA SYSTEMU OŚWIATY
Spowodowała przebudowę schematu szkolnego, w którym mamy przygotowanie przedszkolne, potem………… sprawdzian kompetencji (uświadomienie braków jakie dzieci mają po ukończeniu podstawówki, dalej gimnazjum 3 lata, potem sprawdzian reorientujący, pozwalający na wybranie sobie dalszej edukacji
- liceum profilowane ( 3 lata)
- szkoły zawodowe (2 lata, po nich zawód) lub / potem liceum uzupełniające ( 2 lata)
- państwowa matura
- kształcenie zawodowe praca
- lub studia licencjackie (3 lata)
Studia magisterskie studia doktoranckie (4 lata)
- jednolite studia magisterskie ( 5 lat )
Liczba studentów szkół prywatnych wciąż utrzymuje się na wysokim poziomie
Warunkiem dla dobrej reformy systemu oświaty – większe finanse
REFORMA SYSTEMU OŚWIATY MIAŁA ODPOWIEDZIEĆ NA 2 PYTANIA
Czy dokonywane zmiany zmierzają w pożądanym kierunku i czy efekty uboczne zmian nie są zbyt wielkie?
ODP: Przekształcenia w szkolnictwie zmierzają do dostosowywania się do wymogów nowego systemu gospodarczego i stwarzają szansę do dalszego kształcenia się. Tutaj nie dostrzega się aspektu jakościowego rozwoju szkolnictwa tylko ilościowy
Czy tempo zmian było i jest właściwe
ODP: Powiązanie zmian w systemie kształcenia nie było zsynchronizowane ze zmianami w systemie finansowania edukacji
CELE SPOŁECZNE REFORMY SYSTEMU OŚWIATY
Dążenie do wyrównania szans edukacyjnych dzieci poprzez rozbudowę systemu edukacji przedszkolnej. Co ma zmniejszyć wpływ warunków materialnych miejsca zamieszkania na dalszą karierę edukacyjna dzieci
Rozeznanie co do jakości procesu kształcenia w szkole podstawowej oraz gimnazjum, a zwłaszcza wyważenia proporcji pomiędzy wiadomościami a umiejętnościami
Stworzenie możliwości rozwoju indywidualnego nie tylko dla najzdolniejszych uczniów
Stworzenie możliwości dokształcania się i doskonalenia dla całego społeczeństwa. Wprowadzenie elementów oceny jakości kształcenia na wszystkich szczeblach edukacji.
Wprowadzenie systemu pomocy materialnej dla osób o niskich dochodach, aby mogły uczyć się w szkołach prywatnych
Stworzenie warunków poprawy jakości pracy nauczycieli