Film | Rok powstania | Reżyseria, pozostali twórcy | Aktorzy | Gatunek | Uwagi |
---|---|---|---|---|---|
Narodziny narodu | 1915 (Biograph, USA) |
David Wark Griffith, scenariusz: tenże, Frank Woods | Lilian Gish, Henry B. Walthall, Mae Marsh, Ralph Lewis, Donald Crisp | Kino nieme | 3-godzinna epopeja o wojnie domowej; na podst. książki T. Dixona Człowiek klanu i na motywach powieści Lamparcia skóra; dzieli się na 4 części; aż 18 tys. statystów; murzynów i mulatów grali biali (gł.) |
Nietole-rancja | 1916 (Biograph, USA) | David Wark Griffith; scenariusz: tenże, Frank Woods; Zdjęcia: B. Bitzer, K. Brown. | Lilian Gish, Mae Marsh, Robert Harron, Howard Gaye, Miriam Cooper | Niemy | Odpowiedź na Narodziny narodu; montaż równoległy; montaż wewnątrz scen; cztery epizody; 6 tys. statystów; Struktura Dickensa; Leitmotiv montażowy. |
Gabinet doktora Caligari | 1920 (Decla-Bioscop, Niemcy) | Robert Wiene; scenariusz: Carl Mayer, Hans Janowitz; Zdjęcia:Willy Hameister | Werner Krauss, Conrad Veidt, Hans Heinrich von Twardowski, Rudolf Lettinger, Elsa Wagner | Niemy film grozy; | Dekoracje malowane na płótnie; kamera statyczna; przesadna ekspresyjność postaci; nadrealizm; szybki montaż; praca gł. w atelier; tendencje realistyczne + fantastyczne |
Nosferatu. Symfonia grozy | 1922 (Niemcy) | Friedrich Wilhelm Murnau; scenariusz: Henrik Galeen; zdjęcia: G. Krampf, F. Wagner; operator: Karl Freund | Aleksander Granach, Max Schreck (Nosferatu), Gustaw von Wangenheim, Greta Schroder | Horror (kino grozy); film imaginacyjny (ekspresja deformująca) | Na podst. powieści Drakula B. Strokera; wykorzystanie zdjęć negatywowych i solaryzacji; naturalna sceneria; zdjęcia poklatkowe; blendaż; często filmowany z żabiej perspektywy; przestrzeń znarratywizowana, |
Portier z Hotelu Atlantic | 1924 (UFA, Niemcy) | Friedrich Wilhelm Murnau; scenariusz: Carl Mayer | Maly Delschaft, Max Hiller, Emil Jannings | Zapoczątkowało nurt kammerspielu; rezygnacja z ekspresjonistycznych dekoracji; ekspresjonistyczna gra światła, kamery i aktorów. | |
Chciwość | 1924 (USA) | reż. i scen. Erich von Stroheim | Zasu Pitts; Erich von Stroheim, Chester Conklin, Jean Hersholt | Dramat, niemy | Stroheim nakręcił 10-godz. film; ale producenci skrócili go; dokładna adaptacja powieści F. Norrisa McTeague |
Pancernik Potiomkin | 1925 (I Studio Goskino, ZSRR) | Siergiej Eisenstein, Grigori Aleksandrow; Scenariusz: Nina Agadzhanova, S. Eisenstein; Zdjęcia: E. Tisse | Grigori Aleksandrow, Władimir Barski, Aleksandr Antonow | Kino batalistyczne | Tragedia w 5 aktach; słynna scena masakry na schodach w Odessie; sami naturszczycy; montaż dialektyczny! |
Gorączka złota | 1925 (USA) | Charles Chaplin (reż. i scen.); zdjęcia: R. Totheroh | Charles Chaplin, Georgia Hale, Mack Swain, Tom Murray | Film niemy | Łączy śmiech ze wzruszeniem; akcja na Alasce – Klondike, w roku 1989 |
Generał | 1926 (USA) | Clyde Bruckman, Buster Keaton; scenariusz: oni + Charles Smith, Al Boasberg | Buster Keaton, Marion Mack, Richard Allen, Charles Smith | Komedia wojenna, film niemy | Na podst. dzienników W. Pittengera; traktat o kondycji ludzkiej; akcja zbudowana symetrycznie wokół pościgu na szynach |
Metropolis | 1926 (UFA, Niemcy) | Fritz Lang; scenariusz: tenże, Thea von Harbou; zdjęcia: Karl Freund, G. Rittau; operator: E.Schufftan (wymyślił system lusterek) | Alfred Abel, Gustav Frohlich, Brigitte Helm | science-fiction; film niemy | Na podst. noweli T.von Harbou; wizja świata przyszłości; 37,5 tys. statystów; dekoracje malowane na szkle; nowatorska technika łączenia modeli |
Don Juan | 1926 | Crosland Alan, scenariusz: Bess Meredyth |
Phyllis Haver (Imperia),Hedda Hopper, John Barrymore |
Film niemy | Wykorzystanie dźwięku, brak dialogów |
Śpiewak jazzbandu | 1927 Warner Brothers |
Reżyseria: Alan Crosland Scenariusz: Alfred A. Cohn | Jolson Al (główna postać) May McAvoy, Warner Oland |
Estetyka filmu niemego | - Pierwszy film w pełni dźwiękowy - dialogi w dalszym ciągu pisane na planszach -na ekranie widać muzyków (źródło dźwięku, uwiarygodnia to przekaz) |
Światła Nowego Jorku | 1928 | Bryan Foyer | Helene Costello, Gladys Brockwell, Cullen Landis | Film talkies (nastawiony na dialogi) | - pierwszy film talkies -sparodiowany przez Ch. Chaplina w filmie „Światła wielkiego miasta” |
Burza nad Azją | 1928 (ZSRR) | Wsiewołod Pudowkin; scenariusz: Osip Brik | Walerij Inkiżinow, Aleksandr Czistiakow, Boris Barnet, Anna Sten | film niemy; dramat historyczny, polityczny | |
Człowiek z kamerą | 1929 (ZSRR) | reż. i scen.: Dżiga Wiertow; Zdjęcia: M. Kaufman | Niemy film dokumentalny | Teoria „kinooka” | |
Pies andaluzyjski | 1929 (Francja) | Luis Bunuel; scen.:Tenże, Salvador Dali | Salvador Dali, Pierre Batcheff, Simone Mareuil | Film surrealistyczny | Niespełna 20 min.; luźne sceny |
Światła wielkiego miasta | 1931 USA, United Artists, |
Reż. i Scen. Charles Chaplin, Zdjęcia: Roland Totheron Gordon Pollock, Mark Malklatt | Charles Chaplin, Virginia Cherill, Harry Myers | Kwintsencja kina niemego | Obrona estetyki filmu niemego; tragikomiczny obraz społeczeństwa mieszczańskiego |
M-Morderca | 1931 (Niemcy) | Fritz Lang; Scenariusz: tenże, T.von Harbou, P. Flakenberg, A. Jansen | Theodor Loos, Perer Lorre, Otto Wernicke, E. Widmann | Thriller | Na podst. reportaży prasowych E. Jacobsona; pierwszy film dźwiękowy Langa; |
Dzisiejsze czasy | 1936 (USA) | reż. i scen. Charles Chaplin | Gloria DeHaven, Wilfred Lucas, Charles Chaplin, Paulette Goddard | Komedia, niemy | Ostatnie nieme arcydzieło Chaplina, które powstało prawie 10 lat po wprowadzeniu dźwięku; |
Wielki sen | 1946 (USA) | Howard Hawks; scenariusz: Jules Furthman, Leigh Brackett | Humphrey Bogart, Martha Vickers, Dorothy Malone, Regis Toomey | Film-Noir; dramat, kryminał | Adaptacja powieści R. Chandlera; |
Deszczowa piosenka | 1952 | reżyseria: Stanley Donen, Gene Kelly, scenariusz: Betty Comden, Adolph Green | Gene Kelly, Donald O'Connor, Debbie Reynolds, Jean Hagen | -komedia, musical | Parodia początków kina dźwiękowego |
Ich noce | 1934, USA, Columbia | Frank Capra, Scenariusz: Robert Riskin, Zdjęcia: Joseph Walker |
Clark Gable(Peter Warne), Claudette Colbert(Ellie Andrews) |
Sophisticated Komedy | - połączenie wartkiego tempa z realizmem, ciętymi dialogami i wątkiem miłosnym - pierwszy film w historii kina, który zdobył 5 głównych Oscarów: dla najlepszego filmu, naj.aktora,naj.aktorki, naj. scenariusz i naj.reżyserię |
Filadelfijska opowieść | 1940 | George Cuxor, Zdjęcia: Joseph Ruttenberg | Cary Grant(C.K. Dexter Haven), Katharine Hepburn(Tracy Lord),James Stewart(Macaulay Connor) |
Sophisticated Komedy | - przedakcja – zawiązanie akcji - pojawiają się perypetie i komplikacje - Łańcuch przyczynowo skutkowy -2 linie akcji |
Dyliżans | 1939, USA, United Artist | John Ford, Scenariusz: Dudley Nichols, Zdjęcia: Bert Glennon | John Wayne, Claire Trevor, Thomas Mitchell, John Carradine | Western | - przełom w westernie, -ograniczona w czasie i przestrzeni akcja, -następstwo sekwencji spokojnych i dramatycznych, - dokładne zarysowanie rozmaitych charakterów |
Mały Cezar | 1930, USA, First National | Mervyn LeRoy, Scen.: Francis E. Faragoh | Edward G. Robinson(Rico Bandello), Douglas FairbanksJr(Joe Massara), Glenda Farrell(Olga Strassoff) | Film gangsterski | Cechy gatunku klasycznego - film na podst. powieści W.R.Burnetta |
Wróg publiczny nr 1. | 1931 (Warner Brothers?; USA) | William A. Wellman; scenariusz: Devereaux Jennings | Jean Harlow, James Cagney, Edward Woods, Joan Blondell | Film gangsterski | |
Człowiek z blizną | 1932 | Howard Hawks, zdjęcia: Lee Garmes |
Paul Muni, Ann Dvorak, Karen Morley | Film gangsterski | Cechy gatunku klasycznego |
Aleksander Newski | 1938 ZSRR |
Siergiej Eisenstein, Scenariusz: Pyotr Pavlenko, Kompozytor: Siergiej Prokofiev |
Nikolai Cherkasov, Vera Ivashova | Historyczny dramat wojenny; film dźwiękowy | - model charyzmatycznej jednostki - propagandowe pieśni - montaż pionowy (muzyka doskonale współgra z obrazem) - kompozycja kadru dopasowana do muzyki - kontrast w ubiorze -krzyżacy jako masa bez twarzy |
Casablanca | 1942, USA, Warner Bros (1943) |
Michael Curtiz | Humphrey Bogart (Richard "Rick" Blaine) Ingrid Bergman(Ilsa Lund Laszlo), Paul Henreid (Victor Laszlo) | - film noir i melodramat w jednym | - Rick – sentymentalny cynik, -Ilsa – piękna, niewinna, szczera, zagubiona i rozdarta |
Iwan Groźny | 1945 ZSRR, Masfilm, Studia Ałma-Ata |
Reż. Scen. Montaż: Siergiej Eisenstein; operator: E. Tisse | Nikołaj Czerkasow, Sierafima Birman, Pawieł Kadocznikow | Kino radzieckie lat 40tych | - ważniejsze są idee niż osoby reprezentujące je - inspiracje ekspresjonizmem niemieckim (cienie, maski); Nagroda Stalinowska |
Triumf woli, Olimpiada | 1934 1938 |
Leni Riefenstahl scenariusz: Walter Ruttmann, Leni Riefenstahl |
Dokument, kino faszystowskie | ||
Żyd Süss | 1940 | Veit Harlan | Film propagandowy, antyżydowski | Negatywna postać głównego bohatera | |
Powrót | 1941, Austria, Niemcy | Gustav Ucicky | Polityczny, propagandowy, antypolski | Negatywna postać głównego bohatera | |
Towarzysze broni | 1937, Francja | Jean Renoir, Scenarzysta: Charles Spaak |
Jean Gabin, Pierre Fresnay, Erich von Stroheim | Kino francuskie lat 30tych | Realia I wojny, film oparty na faktach -realizm poetycki -elegia satyryczna |
Ludzie za mgłą, Hotel du Nord, Brzask |
1938 | M. Carne’ Scenarzysta: J. Pr’evert |
J. Gabin | Kino francuskie lat 30tych | -bohaterowie zagubieni, bez celu z prostego ludu, rozdarci - trylogia -przedstawione jest codzienne życie ludzi (realistyczny świat i bohater) |
Błękitny anioł | 1930 UFA, Niemcy |
Reżyseria: Josef von Sternberg Scenariusz: Heinrich Mann, Karl Vollmöller, Robert Liebmann, Carl Zuckmayer |
M. Dietrich (Lola-Lola), Emil Jannings(prof. Immanuel Rath – Oscar w kat. naj.aktor) | Emigranci z Niemiec | -kino poszukujące, -aktorzy jeszcze silnie grają mimiką, -film pokazuje degradacje człowieka |
Obywatel Kane | 1941, USA, RKO | Orson Welles, Scenarzysta: Mankiewicz (Oscar za scenariusz w 1941) Operator: Gregg Tolland, Muzyka: Bernard Herrmann, |
Orson Welles (Charles Foster Kane), Joseph Cotton (Jedediah Leland), D. Comingore (Susan Alexander), A.Moorehead (Mary Kane) |
Wytwórnia RKO -element biografii O. Welles’a -wpływ ekspresjonizmu niemieckiego -technika „subiektywnej kamery” -montaż wewnątrzkadrowy, żabia perspektywa, zastosowane w filmie przesłony, szybkie zmiany perspektyw, różne typy oświetlenia -artystyczny sukces, finansowa porażka (nawiązanie do życia magnata prasowego Williama Randolpha Hearsta) |
|
Sokół maltański | 1941, USA, Wytwórnia Warner Bros | Reż. Scen.: John Huston, Zdjęcia: Artur Edeson | Humphrey Bogart( Sam Spade), Barton MacLane, Gladys George, Lee Patrick, Mary Astor | Film noir | - początek filmu noir - 3 nominacje do Oscara - obraz mrocznych zakamarków wielkich miast, którymi rządzi kłamstwo i ludzka zawiść |
Asfaltowa dżungla | 1950 | John Huston, zdjęcia: Harold Rosson |
Sterling Hayden, Louis Calhern | Film noir | |
Podwójne ubezpieczenie | 1944 | Billy Wilder scenariusz:Raymond Chandler |
Barbara Stanwyck(Phyllis Dietrichson), Fred MacMurray (Walter Neff) | f. noir | |
Listonosz zawsze dzwoni dwa razy | 1946, USA | Tay Garnett, scenariusz:Niven Busch, Harry Ruskin zdjęcia: Sidney Wagner |
Lana Turner (Cora Smith), John Garfield (Frank Chambers) |
||
Mroczne przejście | 1947 | Reż i scen. :Delmer Daves | Humphrey Bogart(Vincent Parry), Lauren Bacall (Irene Jansen) |