• PSEUDOMONAS spp.

• rodzaj Pseudomonas

• Należy do rodziny Pseudomonadaceae

• Gramujemne, urzęsione pałeczki

• Nie tworzą przetrwalników, rosną tlenowo

• Katalazo-dodatnie, oksydazo-dodatnie

• Niefermentujące: nie rozkładają glukozy beztlenowo

• Ze względu na małe wymagania życiowe bakterie Pseudomonas są szeroko rozpowszechnione (gleba, woda, ścieki, powietrze)

• T wzrostu 4 - 43°C, pH 7-8.5

• Cechą charakterystyczną jest tworzenie rozpuszczalnych w wodzie barwników (błękitnozielona piocyjanina, żółtozielona fluoryzująca pioverdina, fluoresceina, czerwona piorubina, brązowa melanina)

• Pseudomonas aeruginosa na agarze:

• O/F test (Hugh and Leifson test)

• Pseudomonas są zdolne do rozkładu (utleniania) cukrów do kwasów; ten test służy do wykrywania słabych kwasów powstałych w wyniku utleniania glukozy

Największe znaczenie w mikrobiologii weterynaryjnej mają:

P. aeruginosa

P. fluorescens

P. putida

P. stutzeri

P. mendoncina

P. alcaligenes

• Pseudomonas aeruginosa

• Bakteria wodna

• Powszechna w wodzie, ściekach, glebie, przewodzie pokarmowym ludzi i zwierząt

• Wytwarza niebieski barwnik-piocyjaninę

• Znaczna oporność na działanie środków dezynfekcyjnych

i zwiększone stężenie CO₂

• Oportunistyczny patogen człowieka, który może wywoływać zakażenia przyranne, po poparzeniach, zakażenia dróg moczowych, oddechowych, przewodu słuchowego, zatok, spojówek, jelita, ropnie podskórne i narządowe (niebieska ropa)

• Patogen szpitalny, wykazujący dużą oporność na antybiotyki

• Pseudomonas fluorescens

• Występowanie: woda, ścieki, gleba

• Psucie żywności, zwł. pochodz. zwierzęcego

• Nieszkodliwe dla zdrowych osób. Mogą wywoływać: zakażenia dróg oddechowych i moczowych, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, kości, szpiku, stawów, oka lub ucha, powstawanie ropni, zapalenie wsierdzia, zatrucia pokarmowe

Inne gatunki : P. fragi, P. putida, P. lundensis – mikroorganizmy psujące żywność.

Pseudomonas spp. są istotne ze względu na psucie się żywności, zwłaszcza schłodzonej. Liczebność powyżej 10⁷ CFU/g może powodować pogorszenie smaku, zapachu i wyglądu żywności.

• Gnicie mięsa

Zmiany rozpadowe powodowane w białkach produktów żywnościowych przez enzymy drobnoustrojów (proteazy, amidazy)

Produkcja małocząsteczkowych związków o nieprzyjemnym zapachu w wyniku rozkładu aminokwasów (merkaptany, siarkowodór, amoniak, aminy)

Produkcja śluzu (zwykle wskazuje na wzrost Pseudomonas, Streptococcus, Bacillus, Micrococcus, Lactobacillus)

• CZYNNIKI WIRULENCJI

• Otoczka alginianowa (nadaje bakteriom śluzowo-połyskujący wygląd)-czynnik antyfagocytarny i adhezyjny

• Pilina (adhezyny)- kolonizacja nabłonka

• Czynniki ułatwiające inwazję tkanek: proteazy, hemolizyny, cytotoksyna (leukocydyna), fosfolipaza C

• Toksyny: egzoenzym S, egzotoksyna A, enterotoksyna

• Ochrona przed fagocytozą: otoczka, śluz, biofilm

• Główne drobnoustroje odpowiedzialne za psucie żywności o wysokiej aktywności wody (A_w)

• Mimo, iż Pseudomonas spp. mogą początkowo stanowić niewielką część mikroflory żywności, w warunkach sprzyjających ich rozwojowi (a hamujących namnażanie się innych drobnoustrojów) mogą zdominować środowisko

• Warunki te to: wysoka A_w, wysokie stężenie O₂, niska temp.

• Niskie temp. wykorzystywane są do przechowywania mięsa po uboju i w czasie transportu, oraz sprzedaży (celem opóźnienia rozwoju drobnoustrojów psujących żywność).

• Pseudomonas spp. to bakterie psychrotrofowe (zdolne do namnażania się w niskich temp.). Są najczęstszą przyczyną psucia się mięsa przechowywanego w niskich temp.!

• Produkują zewnątrzkomórkowe enzymy proteolityczne (hydroliza białek). Początkowo namnażają się na powierzchni, ale stopniowo enzymy proteolityczne powodują rozkład tkanki łącznej w mięsie, co umożliwia bakteriom wnikanie w głąb mięśni.

• Wybrane gatunki Pseudomonas – proteoliza żelatyny i kazeiny
  z: „Proteolytic activity of four strains of Pseudomonas on crude extracts of contractile proteins”, Alanis E., Lara P., Guerrero I., Food Chemistry 67, 1999

PN-ISO 13720:1999

Mięso i przetwory mięsne -- Oznaczanie liczby bakterii z rodzaju

Pseudomonas

• Agar z cetrimidem, fucydyną i cefalorydyną (CFC) – posiew powierzchniowy

• Pożywka wybiórcza służąca do izolacji Pseudomonas zarówno produkujących pigmenty jak i nie produkujących (kolonie bezbarwne, zabarwione lub fluoryzujące). Hamuje namnażanie się gram-dodatnich i większości gram-ujemnych bakterii.

• Pożywka agarowa Kliglera (posiew powierzchniowy + kłuty)

• Przesiać z agaru CFC

• Podłoże do hodowli pałeczek gramujemnych, pozwalające na określenie zdolności do rozkładu glukozy, laktozy i wytwarzania siarkowodoru. Pożywka ta zawiera glukozę i laktozę, tiosiarczan i jony żelaza oraz wskaźnik pH. Rozkład glukozy i laktozy objawia się zakwaszeniem i zażółceniem podłoża (rozkład glukozy - barwa w części skośnej różowa; rozkład laktozy - barwa żółta w całym podłożu). Wytwarzanie H2S - czarny siarczek żelaza.

• Próba na oksydazę

• Na bibułę nasączoną odczynnikiem nanosi się kolonie z pożywki. Zabarwienie powinno pojawić się po ok. 2 min.

• Odczynnik w wyniku utleniania przez oksydazę przekształcany jest w kolorowy produkt

• Kolonie, które wykazują pozytywną reakcję na oksydazę i rozwijają się wyłącznie na powierzchni pożywki Kliglera (warunki tlenowe) powinny zostać uznane za Pseudomonas