http://chomikuj.pl/szczota_bartek/

11.02.2013r. – postawa ciała

Postawa ciała zależy od:

• Ukształtowania kręgosłupa – trzonu podstawy

• Położenia miednicy

• Położenia i kształtu głowy

• Ukształtowania klatki piersiowej

• Położenia barków i kończyn górnych

• Ustawienia kończyn dolnych

• Układu mięśniowo-więzadłowego

• Regulacji nerwowo-mięśniowej

Ukształtowanie kręgosłupa

• Krzywizny przednio-tylne

• Prosty w płaszczyźnie czołowej

• Kręgosłup w czasie statyki przedstawia dynamiczny układ równowagi zależny od szeregu czynników

Położenie miednicy określamy wobec wszystkich płaszczyzn.

Kąt przodopochylenia miednicy
28° - kobiety
31° - mężczyźni
Kąt ten kompensowany jest lordozą lędźwiową, ta kompensowana jest kifozą piersiową, która natomiast kompensowana jest lordozą szyjną. Wzajemne kompensacyjne powiązanie krzywizn kręgosłupa jest:
- zmienne osobniczo
- zależne od pozycji ciała (siedząca, leżąca, stojąca)
- zależna od stanu kośćca, stawów i mięśni

Położenie i kształt głowy

• Powinna być ustawiona w pozycji frankfurckiej

• Nos nie wystaje przed powierzchnię klatki piersiowej

Ustawienie barków i k. górnych (zdrzemnąłem się na tym, sorry :P)

Ustawienie k. dolnych

• W płaszczyźnie strzałkowej linia ciężkości ciała przebiega ku tyłowi od osi obrotu stawów biodrowych, ku przodowi od osi obrotu stawów kolanowych i skokowo-goleniowych

Układ mięśniowo-więzadłowy

• Utrzymanie wyprostowanej postawy stojącej jest czynnością odruchową wymagającą nieznacznej pracy mięśni

• Celem ich jest utrzymanie stopy pod kątem 100° w stosunku do podudzia oraz wyprostu w stawie kolanowym, biodrowym i kręgosłupa

Prawidłowa postawa zależy od

• Prawidłowej budowy układu kostno-stawowego

• Właściwego funkcjonowania mięśni

• Sprawnego funkcjonowania układu nerwowego sterującego pracą mięśni

Zasada Molliera i Puscha

• Statyczny i dynamiczny układ człowieka stanowi jedną funkcjonalną całość

• Kręgosłup w statyce przedstawia dynamiczny układ równowagi, zależny od szeregu czynników

Rola układu kostno-stawowego

• Podporowa

• Ruchowa

• Ochronna

18.02.2013r. – rozwój ontogenetyczny

Aspekty rozwoju:
1. Rozrost, czyli zwiększenie wysokości, masy i wszystkich wymiarów
2. Różnicowanie, czyli przebudowa struktury komórek i tkanek

Czynnik jest to zespół bodźców, który oddziałując na organizm człowieka wywołuje w nim trwałe i nieprzemijające zmiany.

Etapy i okresy rozwoju człowieka:

1. Wewnątrzłonowy (śródmaciczny)

2. Postanalny (pourodzeniowy)

• Noworodkowy (ok. 28dni)

• Niemowlęcy (do ok. 1 r.ż.)

• Poniemowlęcy (do ok. 3 r.ż.)

• Przedszkolny (3-6 r.ż.)

• Szkolny

• Wczesnoszkolny (7-10)

• Starszo szkolny (10-15)

• Młodzieńczy (16-19)

• Dorosłości (20-40)

• Dojrzały (45-50)

• Starości (powyżej 50)

Prawidłowości rozwoju:

• Dwa okresy szybkiego wzrastania

• 0-2 r.ż.

• 8-11, a 15-16 r.ż.

• Dwa okresy powolnego wzrastania

• 2-11 r.ż.

• 15-16 r.ż., a okres dojrzałości’

Okres wewnątrzłonowy

• Już w życiu płodowym człowieka tworzy i kształtuje się narząd ruchu, który nie jest jeszcze przystosowany do podjęcia czynności, a szczególnie do postawy wyprostowanej

• Kręgosłup tworzy jednolite wygięcie ku tyłowi – kifoza totalna.

• Kończyny dolne ustawione są w zgięciu w stawach biodrowych i kolanowych

Okres noworodkowy

• Pod wpływem zmiany położenia w stosunku do okresu życia płodowego, na skutek działania siły ciężkości głowy na odcinek szyjny oraz kończyn dolnych na odcinek lędźwiowy, jednołukowe wygięcie zanika i kręgosłup jest niemal zupełnie prosty.

• Kifoza totalna

• Klatka piersiowa beczkowata, obwód mniejszy od obwodu głowy

• Barki uniesione, krótka szyja

• Kończyny dolne szpotawe

• Profilaktyka:

• Łóżeczko

• Pielęgnacja

• Sposób noszenia

• Prowokowanie do aktywności ruchowej

Okres niemowlęcy

• Przystosowanie się narządu ruchu do postawy wyprostowane

• Układać na brzuchu (głowa podnosi się do góry – wzmacnianie m. karku)

• Układać na brzuchu, dziecko podpiera się rękoma (odcinek szyjny ma już lordozę, wytwarza się więc lordoza lędźwiowa)

• Czworakowanie (zmuszenie do wyrobienia siły mięśni)

• Wstawanie (nie należy zmuszać dziecka, a także NIE NALEŻY KUPOWAĆ CHODZIKA! :p )

• Etapy lokomocyjne

• Czołganie

• Czworakowanie

• Chodzenie z podpieraniem

• Chodzenie

• Następstwa pionizacji

• Pionizacja i opanowanie umiejętności chodzenia

• Przemieszczanie narządów jamy brzusznej uwypukla brzuch

• Przemieszczenie środka ciężkości w górę i do przodu

• Zaznacza się lordoza lędźwiowa

• Zapoczątkowanie przodopochylenia międnicy

• Zwiększenie siły mięśniowej w obrębie k. dolnych

• Zmniejszenie zgięciowego ustawienia kończyn dolnych

• Zmniejszenie szpotawości kkd głównie długiej osi uda

• Kkd obciążane w rozkroku

• Stopy pozornie płaskie

Okres poniemowlęcy

• Kręgosłup ma już kształt esowaty (12-14 miesiąc)

• Miednica przesunięta do przodu, tułów odchylony w tył

• Klatka piersiowa zachowuje cechy dziecka 1-rocznego. Zwiększa się wymiar poprzeczny, zmniejsza się głębokość

• Stopniowe, dalsze zwiększanie kąta przodopochylenia miednicy

• Zmniejszenie szpotawości kkd

• Zgięciowe ustawienie kkd utrzymuje się

• Zmniejszenie tempa przyrostu masy ciała, a zwiększenie tempa przyrostu wysokości

Okres przedszkolny

• Dynamika przyrostu wysokości ciała słabnie

• Względna stabilność krzywizn kręgosłupa

• Istnieje tendencja do zwiększania się lordozy lędźwiowej

• Kifoza piersiowa silniej zaznaczona

• Kąt przodopochylenia miednicy w wieku 4lat ≈ 22°

• Zanika zgięciowe ustawienie kkd

• Ok. 6 r.ż. kkd wyprostowane, a stopa powinna być wyraźnie ukształtowana i posiadać zaznaczone oba sklepienia podłużne i poprzeczne

(dalszy rozwój mieliśmy dokończyć na następnym wykładzie, ale nie dokończyliśmy)

25.02.2013r. – powstawanie wad postawy

Czynniki sprzyjające powstawaniu wad postawy:

• czynniki środowiskowe

• tempo życia i zmieniające się środowisko w jakim żyje człowiek

• siedzący tryb życia

• na 12-15h aktywności dziecka, przeciętnie 4-7 siedzi ono w szkole; 2-4 odrabia lekcje; ok. 3 odpoczywa siedząc (łącznie ok. 10h na siedząco!)

• nieodpowiednie noszenie teczki z książkami

• niedostosowanie ławki szkolnej do warunków fizycznych dziecka, złe oświetlenie i odległość od tablicy w szkole są powodem powstawania nawyków wad postawy ciała

Wada postawy

• posiada cechy postawy prawidłowej (fizjologicznej) i patologicznej

• charakteryzuje się zmianami odwracalnymi, czyli wykazują możliwości pogorszenia się lub poprawy

Postawa patologiczna

• charakteryzuje się zmianami nieodwracalnymi, powstałymi w wyniku chorób organicznych

Przebieg rozwoju wad:

1. okres zmian czynnościowych (w obrębie mięśni, więzadeł, ścięgien)

2. okres powstawania przykurczy

3. okres zmian strukturalnych, przykurcze utrwalone

Mechanizm powstawania wad postawy ciała

• zmiana wielkości kąta przodopocyhelnia miednicy (k.p.m.) jako początek mechanizmu powstawania wady

• zmiana k.p.m. przebiega z jednoczesną zmianą nachylenia kości krzyżowej, stanowiącej bezpośredni punkt podparcia dla kręgosłupa

• zmiana k.p.m. i jego kompensacja w obrębie kręgosłupa powoduje zmianę położenia ogólnego środka ciężkości

• zwiększenie k.p.m. przemieszcza ogólny środek ciężkości do przodu, a zmniejszenie do tyłu

Kręgosłup łączy się z miednicą poprzez kość krzyżową/stawy krzyżowo-biodrowe. Połączenie to charakteryzuje się znikomą ruchomością. Wobec tego każda zmiana położenia miednicy dokonuje się poprzez jej ruch wokół głów kości udowych w stawach biodrowych oraz w połączeniach kręgów lędźwiowych.

Mięśnie wpływające na zmiany k.p.m.

1. Prostowniki grzbietu

2. Biodrowo-lędźwiowe

3. Pośladkowe wielkie

4. Tylne uda

5. Proste i skośne brzucha

6. Czworogłowe uda

Sorry, za moje super ekstra umiejętności w paincie, ale mam nadzieję, że ogarniecie ;) pogrubione – miednica, strzałki – grupy mięśni

1. Zwiększają k.p.m.
   1 w odcinku lędźwiowym; czworoboczny lędźwi; 2; głowy długie 6; naprężacze powięzi szerokiej, mięśnie krawieckie

2. Zmniejszają k.p.m.
   kulszowo-goleniowe; 3; 5

Wady

1. Zwiększenie k.p.m.

1. Plecy okrągło-wklęsłe

• Zwiększenie k.p.m.

• Powiększenie wszystkich krzywizn przednio-tylnych kręgosłupa

• Zapadnięcie klatki piersiowej, zmniejszenie głębokości klatki piersiowej, żebra ustawione skośnie

• Kkg i barki przemieszczone ku przodowi

• Łopatki odstające

• Brzuch wystający

• Głowa wysunięta ku przodowi

• Kkd zgięte w stawach biodrowych i kolanowych

• Upośledzenie układu oddechowego

• Obniżenie trzewi

• Pogorszone warunki pracy przepony

• Upośledzona perystaltyka jelit

1. Plecy wklęsłe

• Znaczne pogłębienie k.p.m.

• Znaczne przemieszczenie lordozy lędźwiowej ku przodowi

• Kifoza piersiowa nieznacznie zmniejszona

• Zmniejszona lordoza szyjna

• Zmniejszenie kifozy piersiowej i lordozy szyjnej kompensowane jest odchyleniem tułowia ku tyłowi

• Łopatki odstające

• Barki obniżone

• Zmniejszenie głębokości klatki piersiowej

• Upośledzenie układu oddechowego

• Obniżenie trzewi

• Pogorszone warunki pracy przepony

• Upośledzona perystaltyka jelit

1. Zwiększenie k.p.m

1. Plecy płaskie

• Zmniejszone wszystkie krzywizny przednio-tylne kręgosłupa

• Zmniejszenie się głębokości klatki piersiowej

• Łopatki odstające

• Barki obniżone i przemieszczone ku przodowi

• Rzut środka ciężkości ciała przemieszczony ku tyłowi

• Przeprostne ustawienie kkd

• Pozorne zwiększenie długości kręgosłupa

• Zaburzenie funkcji amortyzującej kręgosłupa

• Upośledzenie układu oddechowego

• Obniżenie trzewi

• Pogorszone warunki pracy przepony

• Upośledzona perystaltyka jelit

1. Plecy okrągłe

• Znaczne zmniejszenie k.p.m.

• Zmniejszona, zanik lub kifotyzacja lordozy lędźwiowej

• Pogłębiona kifoza piersiowa i lordoza szyjna

• Pochylenie tułowia do przodu

• Obręcz barkowa przemieszczona ku przodowi

• Łopatki odstające

• Zmniejszenie głębokości klatki piersiowej

• Przeprostne ustawienie kkd

• Upośledzenie układu oddechowego

• Obniżenie trzewi

• Pogorszone warunki pracy przepony

• Upośledzona perystaltyka jelit

04.03.2013r. – oceny postawy ciała
Metody oceny postawy ciała
Ocena postawy ciała oraz określenie jej odchyleń od przyjętych norm anatomicznych, fizjologicznych i czynnościowych nie są dotychczas ujednolicone. Wynika to między innymi ze znacznej zmienności postawy ciała a także z braku ustalonego wzorca jakiemu powinna ona odpowiadać. Wyrazem tego jest istnienie wielu metod oceny postawy ciała, z których żadna nie jest stosowana powszechnie a ich miarodajność jest dyskusyjna.

Podział metod oceny postawy ciała:
1. Subiektywne
a) metody wzrokowej oceny postawy ciała
- ortopedyczna

Przygotowanie do oceny postawy
Ocena w statyce: czołowej i poprzecznej
w płaszczyźnie strzałkowej
-ocena zrównoważenia
-krzywizny przednio-tylne kręgosłupa
-ukształtowanie klatki piersiowej
-kąt ppm
-oś kolan
W płaszczyźnie czołowej
-ocena zrównoważenia ciała
-ocena położenia z tyłu: wyrosktów kolczystych kręgosłupa, łopatek, kolców biodrowych tylnych górnych, łuki żeber, doły podkolanowe, kostki zewnętrzne
z przodu: wcięcie jarzmowe rękojeści mostka, wyrostek mieczykowaty, kolców biodrowych przednich górnych, pępek, środek spojenia łonowego, czworobok podparcia, osie długie kończyn dolnych, ukształtowanie stóp

- sylwetkowa
*Staffela
*Harwardzka
*Sylwetkowa Wolańskiego
- Wzrokowa analiza poszczególnych elementów ciała
- tabela błędów Degi

Polega na rejestracji całości wad postawy ciała
Sporządzony jest w formie tabeli wyczerpujący wykaz błędów postawy z tyłu, przodu i boku
Uzupełniony jest testami funkcjonalnymi


- Metoda punktowa

Polega na indywidualnej ocenie postawy wyrażonej w punktowej
Ogólna ocena postawy wyrażona jest w postaci sumy punktów
Stopień nasilenia wady ocenia się poprzez wzrastającą od 0 do 3 lub malejącą liczbę punktów od 3 do 0

2. Obiektywne
a) metody całościowej rejestracji
- fotograficzna - Postawa ciała rejestrowana jest aparatem fotograficznym
-cieniograficzna
-konturograficzna
-posturometr Śliwy
b) metody oceny ukształtowania tułowia
-fotogrametria wykorzystująca zjawisko mory
- IZIS
c) metody oceny ukształtowania kkd
-pomiarowa
-podometria


Parametry poddawane ocenie
1. Długościowe – opisują procentowy udział mierzonego odcinka w całkowitej długości tułowia lub kręgosłupa:
- długość całkowita kręgosłupa – DCK
- długość lordozy lędźwiowej - RLL
- długość kifozy piersiowej – RKP
2. Kątowe
3. Głębokościowe , opisujące wielkość wygięcia krzywizny kręgosłupa
- głębokość lordozy lędźwiowej - GLL
- głębokość kifozy piersiowej – GKP

11.03.2013r. - stopy
Stopa zbudowana z dwóch łuków
- poprzeczny
- podłużny

Patomechanizm płaskostopia podłużnego wg Kutzner-Kozińskiej
- przeciążenie stopy i jednoczesne osłabienie mięśni odpowiedzialnych za jej wysklepienie
- przerzucenie funkcji wysklepienia na układ więzadłowo-torebkowy
- dochodzi do obniżenia łuków podłużnych
- największe zmiany zachodzą w stawach najbardziej ruchomych piętowo-skokowym i skokowo-łódkowym
- kość piętowa ustawia się koślawo, głowa kości skokowej (podtrzymywana niewystarczająco przez więzadło piętowo-łódkowe podeszwowe) zsuwa się w dół do środka i ku przodowi, pociągając za sobą kość łódkowatą, co przyczynia się do odwiedzenia przodostopia
- dochodzi do spłaszczenia łuku dynamicznego w miejscach największego obciążenia
- osłabienie mięśni oraz nieprzystosowanie układu więzadłowo-torebkowego do przeciwdziałania znacznemu obciążeniu sprzyja ich rozciągnięciu i zwiotczeniu
- w miarę zużywania się przeciążonych stawów pojawiają się zmiany zniekształcające – pod postacią: kondensacji kostnej, tkanki gąbczastej, wyrośli brzeżnych i zwężeń szczelin stawowych połączonych z bolesnością

Patomechanizm płaskostopia podłużnego wg Sotirowa (niekoniecznie trzeba znać)
- nadmierne obciążenie statyczne stopy osłabia zwartość kulistego stawu skokowo-łódkowego
- rozciągnięcie mięśnia piszczelowego tylnego
- przeciążenia i rozluźnienie torebki stawowej i więzadła piętowo-łódkowego
- głowa kości skokowej zsuwa się nad ścięgnem mięśnia piszczelowego tylnego ku stronie przyśrodkowej i podeszwowo
- w tych warunkach głowa kości skokowej nie jest dostatecznie podparta z przodu przez kość łódkowatą, a cała kość skokowa przesuwa się do przodu (opadnięcie) w stosunku do kości piętowej w stawie skokowo-piętowym

Patomechanizm płaskostopia podłużnego wg Larsena (trzeba znać)
Stopa posiada trójwymiarową konstrukcję sklepień, w której: tyło stopie jest względem przodostopia odwrócone, ustawienie wertykalne, odwiedzone. Przodostopie jest natomiast nawrócone, a podstawowe paliczki palców zgięte. Zatem statyczne zniekształcenie jakim jest stopa płaska podłużnie wywodzi się zdaniem Larsena od utraty czynnościowej, a następnie strukturalnej konstrukcji trójwymiarowej.

• W stopie płaskiej podłużnie dochodzi do odwrócenia trójwymiarowej konstrukcji,

• Dochodzi do niewydolności nawracania przodostopia podczas ruchu przetaczania, równocześnie z czynnościowym osłabieniem kontaktu palucha z m podłożem.

Etapy rozwoju płaskostopia
- stopa płaska niewydolna (niewydolność mięśniowa)
- stopa płaska wiotka (niewydolność więzadłowa)
- stopa płaska przykurczona
- stopa płaska zesztywniała (niewydolność na podłożu zmian strukturalnych)

Następstwa zaburzeń budowy morfologicznej stóp
- nieprawidłowy rozkład sił nacisku na podeszwę stopy
- zaburzenie funkcji stopy
- zaburzenie łańcucha biomechanicznego złowieka

Zapobieganie
- właściwa higiena stóp (właściwe obuwie – nie szpilkom i trampkom)
- ćwiczenia wzmacniające
- dbałość o zachowanie pełnej sprawności stawów skokowych górnych, kolanowych i biodrowych

Metody oceny ukształtowania stóp:
sklepienie podłużne
- obiektywne: planokonturografia (rysunek), fotogrametria
- subiektywne: wzrokowo, podoskop
- ocena funkcjonalna: mięsnia strzałkowego długiego, mięśni zginaczy palców, mięśnia trójgłowego łydki, prostowniki palców

4 typy stóp:
- stopa wydrążona - Charakteryzuje się tym,iż w zarówno w obciążeniu jak i dociążeniu łuk podłużny B uniesiony jest nad podłoże
- stopa prawidłowa - Łuk V przylega do podłoża (ewentualnie jest jedynie minimalnie uniesiony – w warunkach odciążenia), a biegnące przyśrodkowo łuki biegną coraz wyżej (obciążenie powoduje jedynie ich obniżenie),
- stopa płaska funkcjonalnie - W odciążeniu zarówno IV jak i B łuk podłużny przylegają do podłoża i stosunkowo nisko przebiegają łuk III. Po obciążeniu do podłoża przylegają V, IV, III, a II przebiega nad nimi stosunkowo nisko,
- stopa płaska strukturalnie - W warunkach obciążenia do podłoża przylegają łuki V-II, a nawet I.

Wady w obrębie kolan
- kolana koślawe
- kolana szpotawe

Linia Mikulicza – (służy ocenie kąta koślawości/szpotawości kolan). Przyjmuje się, że głowa kości udowej znajduje się w połowie odległości spojenia łonowego do krętarza większego. Z tego miejsca linia opuszczona w pionowo w dół powinna przebiegać przez środek rzepki, środek stawu skokowego i rzutować na drugi palec stopy.
Drugim sposobem jest pomiar linijką odległości między kostkami. Jeśli jest większa niż 5cm to kolana koślawe. Jeśli między kolanami odległość między kolanami większa niż 5cm, to kończyny dolne szpotawe.

18.03.2013r. – skoliozy

Definicja
Skoliozy określane takżę bocznymi skrzywieniami kręgosłupa są trójpłaszczyznowymi zmianami w ukształtowaniu kręgosłupa będące następstwem przemieszczeń do boku, skręceniem oraz deformacją jego wielu segmentów. Zmiany te z czasem ulegają nasileniu i utrwaleniu i określa się je jako strukturalne nieodwracalne, nie są zjawiskiem całkowicie poznanym i zbadanym. Mimo wielokierunkowych badań skolioz nie uzyskano jednoznacznych wyjaśnień oraz mechanizmów powstania i rozwoju tej choroby.

Wejsflog uważa, że istniejące teorie można podzielić na kilka zasadniczyh grup, jednak żadna z nich nie ma praktynego znaczenia i pozostaje w sferze hipotez.

Teorie powstania skolioz
Król J. – teorie powstawania i rozwoju tej choroby dzieli na te, których przyczyną są:
-zmiany w biernym narządzie ruchu oraz na te których zaburzenia równowagi mięśniowej rzutują na elementy biernego narządu ruchu. Wg pierwszej przyczyny powstania należy dopatrywać się w biernym aparacie podpórczym. W myśl drugiej w zaburzeniach równowagi mięśniowej.
Wajsflog G. uważa, że przyczyną jest asymetria stabilizatorów kręgosłupa w wyniku zaburzenia statycznego odruchu postawy, który warunkuje rozwój wady
Tylman D. wyodrębnił kilkanaście grup (13) przyczyn powstawania skolioz. Żadna z nich nie została uznana za właściwą i w pełni wyjaśniającą powstanie skoliozy oraz jej patomechaniki.

• Zaburzenie równowagi statycznej stabilizatorów kręgosłupa w płaszczyźnie czołowej prowadzi do zaburzenia jego osi obciążenia i powstania bocznego wygięcia

• Stałe działanie siły grawitacji nasila i utrwala powstałe wygięcie

Podział etiologiczny wg Cobba

• Skoliozy funkcjonalne czynnościowe.

• Nie przekraczają zwykle 30°

• Są odwracalne – można je skorygować przez dowolne napięcie mięśni kontrolujących postawę lub iernie, np. w pozycji leżącej usuwającej ból powodujący odruchowe skrzywienie, często też znikają w pozycji siedzącej

• Cechują się zwykle jednołukowym wygięciem kręgosłupa, bez wyraźnej rotacji

• Występują najczęściej u dzieci z osłabionym układem mięśniowym i więzadłowo-torebkowym, w ramach ogólnej wady postawy

• Przykłady:

• Kompensacyjne – wtórna do asymetrycznego ustawienia miednicy, spowodowanego np. skróceniem kończyny

• Reflektoryczne – np. wskutek ochronnego skurczu mięśniowego przy ucisku na korzenie nerwowe lub innych dolegliwościach bólowych

• Jako element wady postawy (prof. niezbyt lubi kwalifikować skoliozy do wad postawy, więc niekoniecznie chwalić się tym na egzaminie ;p)

• Skoliozy strukturalne

• Wykazują utrwalone zmiany w budowie poszczególnych kręgów

• Skrzywienie boczne występuje zawsze z rotacją kręgosłupa wzdłuż jego osi długiej

• Zmiany w obrębie kręgosłupa pociągają za sobą zniekształcenie klatki piersiowej z upośledzeniem funkcji oddychania i krążenia

• Mogą osiągnąć wielkość ponad 100° i stwarzają często duże problemy lecznicze

• Podział skolioz strukturalnych

• Kostnopochodne,

• Wrodzone (np. kręg klinowy, zrost żeber, kręcz szyi, zespół Sprengla)

• Okres krytyczny dla powstawania wad wrodzonych kręgosłupa przypada na 5-6 tydzień życia płodowego – proces segmentacji kręgosłupa

• Wady wrodzone kręgosłupa powstają w ciągu pierwszych 6 tygodni życia płodowego

• Torakogenne (np. ropniak opłucnej, torakoplastyka)

• Inne

• Mięsniopochodne

• Wiąże się z asymetrią siły lub napięcia mięśni grzbietu. Część zwolenników tej teorii uważa, że zmiany w układzie mięśniowym są zmianami pierwotnymi natomiast inni, że zmiany w układzie mięśniowym są wtórne.

• Nerwopochodne

• Wrodzone

• Po poliomyelitis

• Inne (nerwiakowłokniakowatość, porażenia spastyczne)

• Idiopatyczne

• Są najliczniejszą grupą (80-90% wszystkich skolioz)

• Najczęściej występują u dziewczyn

• Patomechanika

• Niezależnie od pierwotnej przyczyny zawsze dochodzi do zaburzenia wewnętrznej równowagi kręgosłupa powstaje wygięcie boczne, które nazywamy wygięciem pierwotnym

• Wygięcie pierwotne zaburza równowagę i statykę kręgosłupa co powoduje reakcję równoważną ze strony sąsiednich, nie objętych procesem części kręgosłupa

• Powstają wygięcia wtórne (wyrównawcze)

Podział chronologiczny

• Niemowlęce (0-3lat)

• Wczesnodziecięce (3-10lat)

• Dorastające (10 i więcej lat)

Podział w zależności od umiejscowienia – typ skrzywienia

• Pierwotne szyjno-piersiowe (występują rzadko ok. 1,5%, szczyt Th3)

• Skrzywienie piersiowe (44%, szczyt Th7-Th9)

• Skrzywienie lędźwiowe (szczyt L2-L3)

• Skrzywienie podwójnie pierwotne piersiowe i lędźwiowe

Podział w zależności od wielkości wg Grucy (z tym też się prof. nie zgadza, więc… ;) )

• 1 stopnia skrzywienia (do kąta 30°)

• 2 stopnia skrzywienia (od 30° do 60°)

• 3 stopnia skrzywienia (od 60°)

Podział wg Czaklina (do tego się przyłożyć!)

• 1stp. Skrzywienia widoczne tylko w staniu (do 10°)

• 2stp. Skrzywienia (od 10° do 25°), wyraźnie widoczne zmiany, jednak nie utrwalone

• 3stp. Skrzywienia (od 25° do 50°), rotacja utrwalona, garb żebrowy, skrzywienia wyrównawcze

• 4stp. Skrzywienia (od 50° do 90°), zmiany utrwalone i wyraźnie widoczne

Podział wg Bogdanowa (ale to już też olać można)

• 1stp (do 20°), 2stp (20°-40°), 3stp (40-60°), 4stp (>60°)

Jest jeszcze podział wg Ponsetiego i Friedmana

25.03.2013r. – skoliozy 2
Kompensacja
Skolioza jest w pełni skompensowana jeśli mimo wygięcia pierwotnego głowa umieszczona jest symetrycznie ponad barkami, barki i klatka piersiowa ponad miednicą, a miednica ponad czworobokiem podparcia.

Ma to istotne znaczenie dla:

• Wyglądu

• Statyki i równowagi ciała

• Postępu skoliozy

Postawa zrównoważona jest wtedy, gdy linia pionowa przebiega przez:

• wyrostek sutkowaty kości skroniowej

• środek stawu barkowego

• krętarz większy kości udowej

• mniej więcej środek stawu kolanowego

• kość sześcienna

Skolioza skompensowana może być:

• wyrównana (dwa skrzywienia są równe sobie)

• niewyrównana (jedno skrzywienie jest większe od drugiego)

Sylwetki pacjentów z dużą wartością skrzywienia (ponad 100°)

• Zrekompensowana

• Względnie wyrównana

Kompensacja nie może się rozwinąć gdy:

• Wygięcie pierwotne jest tak długie, że zostają zbyt krótkie odcinki kręgosłupa, aby mogły wytworzyć się wygięcia wtórne odpowiedniej długości i wielkości

• Część wyrównawcza kręgosłupa nie ma wystarczającej giętkości

• Mimo spełnienia warunków wystarczającej długości i giętkości brak jest normalnej reakcji kompensacyjnej

Wyrównanie skoliozy

Skolioza jest wyrównana wówczas, gdy suma wartości kątowych wygięć wyrównawczych jest równa lub zbliżona do wielkości kąta skrzywienia pierwotnego (EGZAMIN!!!)

Ocena bocznego skrzywienia kręgosłupa

Skrzywienie pierwotne
Przy trzech skrzywieniach, pierwotnym skrzywieniem jest wygięcie środkowe – największe. Charakteryzuje się łagodnym i regularnym kształtem zbliżonym do wycinka koła. Jest najbardziej utrwalonym, przy nasileniu obserwujemy największe zniekształcenia kręgów.

Rotacja kręgów

Rotacją kręgów nazywamy obracaniem się kręgów w płaszczyźnie poziomej.

Torsja

Jest to skręcenie kręgów z jednoczesnym zaburzeniem – zniekształceniem kręgu w jego osi przednio-tylnej. Dotyczy kręgów i miednicy. Kierunek tych zmian jest różnym w górnych i dolnych kręgach skrzywienia pierwotnego.
Wielkość sklinowacenia trzonu określa się stosunkiem wysokości boku wyższego do niższego
Stopień torsji – stosunek cienia szczytu wyrostka kolczystego do trzonu kręgu.

Garb żebrowy

Jest następstwem torsji kręgów piersiowych i przemieszczenia się żeber ku tyłowi po stronie wypukłej skrzywienia, a do przodu po stronie wklęsłej. Następstwem torsji jest ucisk płuca po stronie wypukłej a rozciągnięcia – rozedma po stronie wklęsłej.

Ocena wielkości i rozległości skoliozy

Oceny tej dokonujemy na zdjęciach radiologicznych metodą Cobba lub Fergussona. W tym celu określamy krąg górny i dolny.
- krąg górny to ten, którego górna powierzchnia jest najbardziej pochylona w stronę wklęsłości skrzywienia.
- krąg dolny to ten, którego dolna powierzchnia jest najbardziej pochylona w kierunku wklęsłości skrzywienia
- krąg szczytowy jest ustawiony najbardziej poziomo

Ocena wielkości kąta Fergussona
1. Wyznaczanie środka kręgu krańcowego górnego
2. Wyznaczanie środka kręgu krańcowego dolnego
3. Wyznaczenie kręgu szczytowego
4. Linie łączące środki kręgów krańcowych z szczytowym
5. Kąt wielkości wygięcia

08.04.2013r. – skoliozy 3 (leczenie)

• Leczenie bocznych skrzywień kręgosłupa można prowadzić zachowawczo, operacyjnie oraz łącząc postępowanie zachowawcze z operacyjnym

• Programowanie zabiegów fizjoterapeutycznych w idiopatycznych bocznych skrzywieniach kręgosłupa ze względu na nieznajomość etiologii, a tym samym brak możliwości leczenia przyczynowego opiera się głównie na przesłankach teoretycznych

• Ogólnie uważa się za zabiegi kinezyterapeutyczne stanowią jeden z najcenniejszych środków leczenia skolioz.

• Istnieją także rozbieżności dotyczące symetrycznego czy asymetrycznego sposobu wykonywania ćwiczeń.

• Wiele doniesień naukowych wskazuje na jak najwcześniejsze wykrywanie choroby i rozpoczęcie intensywnego leczenia.

Leczenie zachowawcze
Zanim przystąpimy do leczenia zachowawczego i stosowania zabiegów fizjoterapeutycznych powinniśmy przypomnieć i uświadomić sobie, że:

• Skolioza to wielopłaszczyznowe zmiany w osi kręgosłupa, które nie są zjawiskiem całkowicie poznanym

• Mimo wielokierunkowych badań nie uzyskano jednoznacznych wyjaśnień przyczyn oraz mechanizmów powstania i rozwoju tej choroby. Działanie nasze jest więc oparte głównie na coraz lepszej znajomości patologii i patomechaniki skolioz.

Zależne jest także od właściwie i poprawnie postawionej diagnozy, która określa, czy Est to:
- skolioza funkcjonalna (czynnościowa)
- skolioza strukturalna.

Istotną wiedzą, wspomagającą i ułatwiającą, jest określenie:

• Wielkości oraz umiejscowienia skrzywienia pierwotnego (typu skoliozy)

• Stwierdzenie czy istnieją i jakie jest zaawansowanie zmian strukturalnych

• Dokładna ocena ruchomości w stawach kręgosłupa, biodrowych i barkowych

• Szczegółowe określenie przykurczów mięśniowo-więzadłowo-torebkowych

Około 62% skolioz idiopatycznych (niewiadomego pochodzenia) o wielkości kątowej 10-30° jest stabilna i najczęściej nawet nie leczona nie nasila się – nie zwiększa swojej wielkości.

Progresja bocznego skrzywienia

• Progresja bocznego skrzywienia: to taka skolioza u której w ciągu roku zwiększa się wielkość kąta skoliozy co najmniej o 5°

• Największe progresje wykazują skoliozy pierwotnie piersiowe prawostronne i lędźwiowe lewostronne

• Przebiegają one najczęściej jednocześnie z wadą w płaszczyźnie strzałkowej okreslaną plecami płaskimi oraz z ubytkiem ruchomości w płaszczyźnie czołowej między 10 a 13 rokiem życia

• O złym rokowaniu skoliozy świadczy także różnica między wielkościami kątów żebrowych po stronie wypukłej lub wklęsłej

Czynnik Rissera -
Czy wzrost decyduje o nasileniu bocznego skrzywienia?

08.04.2013r. – kończyny dolne

Punkty podparcia stopy:
- I kość śródstopia
- V kość śródstopia
- guz piętowy
Wzorce stóp wg Bochenka
1-3 – stopa wydrążona, 4-6 – stopa prawidłowa, 7-10 – różne