1. INWESTYCJE I PODZIAŁ
Inwestycje – nakłady gospodarcze przeznaczone na stworzenie lub powiększenie majątku trwałego.
Majątek trwały – grupa el. Składających się na kapitał przedsiębiorstwa.
-papiery wartościowe
-inwestycje rozpoczęte
4 podstawowe cechy aby stać się majątkiem trwałym:
-wartość początkowa musi być większa niż 3,5tys zł.
-okres użytkowalności dłuższy niż 1 rok
-sprawny technicznie
-musimy być jego właścicielami
Podlegają zjawisku amortyzacji – przy zakupie nie można wliczyć całej wartości w koszty firmy.
Stopa amortyzacji – jaka część środka trwałego możemy wliczyć w koszty. Decyduje o tym minister finansowy.
Grupa 0 – grunty
Grupa 1 – budynki
Grupa 2 – budowle
Grupa 3 – urządzenia techniczne ogólnego użytkowania
Grupa 7 – środki finansowe
Grupa 8 – narzędzia i wyposażenie
Stopa amortyzacji
S = 1,5% - budynki wykonane tradycyjnie
S = 30% - komputer z oprogramowaniem
Wywrotka:
Koszt 3 00000 zł
S = 20% (5lat)
Co roku możemy odpisać 60tys zł do kosztów funkcji firmy.
W 60tys zł nie ma wliczonego kosztów eksploatacji.
Koszt amortyzacji nie zależy od wielkości produkcji. Dolicza się co miesiąc koszty amortyzacji (5tys).
Zakup środka trwałego nie jest kosztem, jest wydatkiem. Znaczy to, że możemy zakupić na podstawie zgromadzonego zysku netto.
Zysk brutto – dochodowy = zysk netto
Cit = 19%
Każdy wydatek jest kosztem, ale nie każdy koszt jest wydatkiem.
Wydatek – wypływa z konta naszej firmy. (wypłata kapitału).
Zaciągnięcie kredytu nie jest kosztem ale wydatkiem.
Spłata kredytu składa się z dwóch części:
-rata kapitałowa
-opłata dodatkowa
Zakładając że wzięliśmy kredyt 120tys/rok spłacamy miesięcznie:
120tys/rok -> 10tys/miesiąc
Ratę kapitałową 10tys/miesiąc spłacamy z zysku netto (bank sprawdza czy firma ma zdolność płatniczą tej kwoty) Opłata dodatkowa może być wliczona w koszty firmy, a rata kapitałowa jest wydatkiem firmy.
Środki trwałe ulegają zużyciu:
1)techniczne
2)ekonomiczne
3)fizyczne
1)Ma miejsce wtedy gdy urządzenie jeszcze sprawne technicznie opłacało by się wymienić na nowy egzemplarz tego samego urządzenia.
2)Zużycie moralne (ekonomiczne) – środek trwały sprawny technicznie opłaca się wymienić na nowy środek tego typu.
3)Ma miejsce wtedy gdy środek trwały jest niesprawny i nie nadaje się do remontu.
Środki trwałe – inwestycje brutto i netto
Koszty amortyzacji – 250tys
Środki trwałe – 300tys
Reprodukcja rozszerzona majątku trwałego
-wartość majątku trwałego jest większa od kosztów amortyzacji.
Różnica między poziomem inwestowania a kosztami amortyzacji = inwestycji netto
Środki trwałe 250tys
Inwestujemy na poziomie kosztów amortyzacji
Reprodukcja prosta majątku trwałego
-środki trwałe 150tys
Inwestujemy poniżej poziomu kosztów amortyzacji – dekapitalizacja majątku trwałego.
Ponoszenie nakładów inwestycyjnych
Nakłady Inwestycyjne – wyrażone w pieniądzu nakłady pracy żywej i uprzedmiotowionej ponoszone na stworzenie określonych elementów majątku trwałego o obrotowego.
Praca uprzedmiotowiona – to wykorzystanie bezpiecznych elementów do stworzenia wyrobku końcowego np. budynku.
Praca żywa – to wszystko co dokłada firma w celu stworzenia wyrobku końcowego czyli praca administracyjna, monterska itp.
Od pracy żywej odprowadzamy podatek VAT
Proces inwestycji przebiega w 2 fazach:
Faza I: Przygotowanie inwestycji do realizacji
Faza II: Realizacja inwestycji
Faza I:
Etap I – programowanie inwestycji
Badanie i analiza rynku, ekonomiści radzą, aby robić to bardzo dokładnie, bo można jeszcze wszystko zmienić niewielkim nakładem finansowym w porównaniu do późniejszych faz inwestycji.
Programowanie kończy się :
ZZK oraz ZTE
Etap II – projektowanie inwestycji
Powołanie projektanta, wykonanie dokumentacji
Faza II:
a)roboty budowlane
b)umaszynowienie inwestycji
c)odbiór
d)osiąganie przez inwestycje docelowej zdolności produkcyjnej
Kryteria analizy ekonomicznej i ocena ekonomiczna
Koszty produkcji – suma nakładów wyrażona w pieniądzu poniesionych w celu wytworzenia konkretnego produktu lub usługi.
Koszty bezpośrednie :
-bieżące – funkcja wielkości produkcji:
*robocizny – przenoszone przez przedsiębiorstwo w związku z zatrudnieniem pracowników
*materiałów – ponoszone w związku z kupnem materiałów
*usług – inne podmioty gospodarcze świadczą usługi dla naszego podmiotu gospodarczego
-stałe – w znacznym stopniu nie zależą od kosztów produkcji, są funkcją czasu:
*koszt kapitału – poniesione nakłady
Koszt kapitału = J x r
r-stopa oprocentowania
J-koszt inwestycji
*koszt amortyzacji (funkcja czasu)
Zc – zysk czysty kalkulacyjny
Wartość produkcji
Przychody – koszty = zysk brutto
Kb – koszty bierzące
Kp – koszty produkcji
Zb – zysk brutto
Wp – wartość produkcji
Wdn – wartość dodana netto
Wdb –wartość dodana brutto
Zp – zużycie pośrednie
Na poziomie krajowym
Wdb = PKB (produkt krajowy brutto)
PKB – suma wartości dodanych brutto wytworzonych we wszystkich działaniach i sekcjach gospodarki narodowej. (podstawowy miernik zasobności danego kraju)
r = (1 + q)(1 + i) – 1
q-norma efektywności (około 6%)
i-stopa inflacji
r-minimalna stopa oprocentowania kredytu
Kryteria oceny rachunku efektywności produkcji na kierunku optymalizacji i maksymalizacji efektu oraz minimalizacji nakładu.
Zc – zysk czysty
Zb-zysk brutto
Dcz – dochód brutto
Wdn – wartość dodana netto
Wdb – wartość dodana brutto
Maksymalizacja efektów
1. Zc >= 0
2. Zb >= Js
3. Dcz >= J x r
4. Db >= J x s + J x r
5. Wdn >= Jr + Kbr
6. Wdb >= Jr + Kbr + Js
Minimalizacja nakładów
1. Ir + Kb + Js -> min
2. Jr + Kb -> min
3. Kb + Js -> min
4. Kb ->min
5. Zp + Js -> min
6. Zp -> min
Ocena względna wariantów w stosunku rocznym – polega na ocenie jednego wariantu względem innego. Posługujemy się wartościami średniorocznymi, a więc przybliżonymi.
1)warianty technologiczne
Wybór maszyn, urządzeń lini technologicznej. Różnią się:
J – nakład inwestycyjny
n=1/s (stopień eksploatacji)
Kb – koszty bieżące
Vm – wydajność maszyn
Koszty zmienne proporcjonalne – koszty rosną w takim samym tempie jak wielkość produkcji
Kj = k/p = const
Koszty zmienne progresywnie – koszty rosną szybciej niż wierlkość produkcji.
Kj = k/p -> rośnie
Koszty zmienne degresywnie – koszty maleją szybciej niż wielkość produkcji.
Kj = k/p -> maleje
Większość kosztów zmiennych to koszty degresywne
2)warianty inwestycyjno – produkcyjne
Realizacja przez dłuższy okres czasu (np. budowanie hali, przedsiębiorstwa)
Różnicą między wariantem technologicznym a inwestycyjno – produkcyjnym jest zamrożenie nakładów inwestycyjnych.
Zamarzanie nakładów inwestycyjnych – zjawisko nieuniknione, wynika z fazy budowy inwestycji.
Póki nakłady inwestycyjne są w fazie budowy nie przyczyniają się do realizacji produkcji a więc i osiągania efektów ekonomicznych.
Nie osiąganie efektów ekonomicznych w trakcie realizacji inwestycji jest względną utratą tych nakładów.
Z = J x b x r
b-okres realizacji inwestycji (lata)
r-oprocentowanie nakładów
Nakłady inwestycyjne mogą być ponoszone wg schematów
Najgorszy z możliwych
Dla potrzeb rachunku ekonomicznego zakładamy że nakłady będą ponoszone wg schematu
Nakłady inwestycyjne z zamrożeniem
J = J + z = J + J x r x b/2 = J(1 + br/2)
z-strata związana z zamrożeniem
z = 1 + br/2
Wskaźnik efektywności ekonomicznej
E = [ J(r + s) + Kb)]/ Pe
Pe – wielkość produkcji
Ocena bezwzględna warunków w rachunku rocznym
1)ocena bezwzględna porównująca wskaźnik efektywności z oceną
Pmax – wielkośc produkcji, na którą został zaprojektowany układ, wykorzystanie 100% możliwości układu
c-cena
Pgr – wiewlkość produkcji przy której koszty produkcji są równe cenie produktu
Pe – wielkość produkcji która jest w stanie wchłonąć rynek
E = [ J(r + s) + Kb)]/ Pe <=C
2)wskaźnik efektywności rynkowej
P x c = W
W-wartość produkcji
P – wielkość produkcji
c-cena
E = [ J(r + s) + Kb)]/ Pe <=1
3)obliczenie zysku
Z = W – J(r+s) – Kb >= 0
4)określenie granicznej wielkośći produkcji
W = J(r+s) + Kb
Pgrc = J(r+c) + PgrKbj
Pgrc – PgrKbj = J(r+s)
Pgr = [J(r+s)]/(c + Kbj)
Kbj – koszt bierzący wyprodukowania jednostki
5)określenie ceny
c = [J(r+s) + Ks]/P
6)określenie granicznych nakładów inwestycyjnych
W = J(r+s) + Kb
Kb/J = k – współczynnik relacji kosztów bierzących i nakładów inwestycyjnych
W = J(r+s) + Jk
Jgr = W/r + s + k
Wk = J/p = c/ r + s + k
Długookresowy rachunek dyskontowy i przykłady zastosowania
Rachunek dyskontowy to rachunek wieloletni, a jego zadaniem jest doprowadzenie do porównywalności pieniądza
Procent prosty – korzyści, które przyniesie fundusz zgromadzony w banku to odsetki, a odsetki o 100zł to stopa procentowa. Jeżeli odsetki od funduszu nie są oprocentowane tzn nie zwiększają kapitału początkowego to mówimy o procencie prostym.
Jeżeli odsetki od funduszu pracują w kolejnych okresach to mamy do czynienie z procentem składowym.