12.Dlaczego warto badać stosunki międzynarodowe z teoretycznego punktu widzenia?

Warto badać stosunki międzynarodowe z teoretycznego punktu widzenia ponieważ dzięki temu mamy ogólne wyjaśnienia dlaczego doszło do tych wydarzeń. Teoria jest to zbiór twierdzeń i pojęć zmierzających do wyjaśnienia zjawisk przez wskazanie relacji między pojęciami ostatecznym celem teorii jest prognozowanie zjawisk. Dobra teoria generuje grupy nadających się do weryfikacji hipotez szczegółowych twierdzeń określających jakaś konkretną relację między przynajmniej dwiema zmiennymi. Testując grupy wzajemnie powiązanych hipotez weryfikuje się i doskonali teorię oraz wykrywa się nowe relacje wymagające dalszego badania.

13. Dlaczego badacze zwracają uwagę na problem poziomu analizy?

Badacze zwracają uwagę na poziom analizy gdyż pomaga im to ukierunkować pytania i wskazuje, jakiego rodzaju dowodów powinni poszukiwać. Uwzględnienie poziomów analizy ułatwia też logiczną dedukcje i pozwala przebadać wszystkie kategorie wyjaśnień. Choć wszyscy badacze przyznają że warto zwracać uwagę na poziomy analiz to różnią się, co do tego ile poziomów jest przydatnych do wyjaśnienia zdarzeń. Większość z nich uważa ze od, 3 do 6 choć zwiększenie ich liczby może zapewnić kontekst pełniejszy pod względem opisowym jaki utrudnia wyjaśnienia i przewidywania. Najważniejsze teoretycznie jest między poziomem państwa a poziomem międzynarodowym.

14. Jakie są główne teoretyczne podstawy liberalizmu i jego nowej odmiany neoliberalizmu instytucjonalizmu? Realizmu i neorealizmu? Radykalizmu? Konstruktywizmu?

Liberałowie uważają, zatem że niesprawiedliwość wojna i agresja nie są nieuchronne i można je ograniczyć czy nawet wyeliminować dzięki reformie instytucjonalnej lub wspólnemu działaniu. Zgodnie z teorią liberalną największe szanse na rozwój ludzkiej wolności stwarzają ustroje demokratyczne i rynkowy kapitalizm. W myśli liberalnej przyjmowano, że wolności i autonomii jednostki najbardziej sprzyja państwo demokratyczne wolne od zbytych restrykcji nakładanych przez rząd. Podobnie wolności polityczne najłatwiej zapewnić w państwach kapitalistycznych, w których racjonale i żądne zysku jednostki ludzkie mogą poprawić swą satysfakcje zapewniając na poziomie zarówno indywidualnym jak i kolektywnym rozwój gospodarczy i dobrobyt ekonomiczny. Trzeba umożliwić rozkwit wolnego rynku a rządy muszą dopuścić do swobodnej wymiany gospodarczej i handlowej. Teoretycy liberaliści uważali ze wolna wymiana gosp. I handlowa prowadzi do wzajemnego uzależnienia się państw a tym samym podnosi koszty wojny. Liberałowie pokładają tez wiarę w prawie międzynarodowym i instrumentach prawnych mediacji arbitrażu i sądach międzynarodowych.Niektórzy uważają że wojnę można wyeliminować dzięki rozbrojeniu. Liberalizm zawsze opiera się na przekonaniu o racjonalności ludzi oraz bezgranicznym optymistycznym przeświadczeniu ze dzięki uczeniu i edukacji ludzie mogą stworzyć instytucje wydobywające z nich najlepsze cechy. Neoliberaliści instytucjonaliści prognozują ostatecznie to samo, co liberałowie Mianowicie współprace, lecz inaczej wyjaśniają, dlaczego do niej dochodzi. Dla nich przyczyną współpracy jest to że dla aktorów zdarzeń między, którymi zachodzą ciągłe interakcje współpraca jest rozwiązaniem służącym ich egoistycznym interesom. Można ustanowić instytucje wpływając w ten sposób na prawdopodobieństwo współpracy niemniej jednak one same jeszcze jej nie gwarantują. Dla neoliberalistów niezmiernie ważne jest bezpieczeństwo a instytucje pomogą je zapewnić. Realizm opiera się na założeniu że jednostka kieruje się przede wszystkim egoizmem i dąży do władzy. Jednostki są zorganizowane w państwie, w którym każdy działa jednolicie w dążeniu do własnego interesu definiowanego w kategoriach siły. Państwa istnieją w ramach anarchicznego systemu, międzynarodowego charakteryzującego się brakiem hierarchii władzy. W takich warunkach anarchii państwo może polegać tylko na sobie. Ich najważniejszą troską jest to, aby poradzić sobie z niepewnością wywołaną przez anarchiczny system opiera się zatem na równoważeniu potęgi innych państw i odstraszaniu, aby system międzynarodowy pozostał nietknięty i jak najmniej im zagrażał. Zwiększając swe możliwości wew. wzmacniają swą siłę ekonomiczną i zawierają sojusze z innymi państwami mającymi podobne interesy. Realiści defensywni twierdzą że większość państw może umocnić swe bezpieczeństwo przyjmując postawy defensywne i nie zagrażając innym państwom zwłaszcza, jeśli stan ofensywny przemawia na korzyść państwa broniącego się.Realisci ofensywni twierdzą że państwa nigdy nie mogą być całkowicie pewne intencji innych państw wszystkie państwa powinny poszukać możliwości poprawy swych względnych pozycji i dążyć do coraz większej siły. Neorealizm postawą zasadniczą jest równowaga sił, która jest określana przez strukturę systemu. Neorealistów interesuje również zagadnienie oszustwa. Państwa mają naturę oszukiwać przy realizacji umów, ponieważ mogą w ten sposób zyskać względną przewagę. Interes własny jest dla każdego państwa potężnym bodźcem skłaniającym do poszukiwania przewagi nad innymi. Radykalizm to ujęcie teoretyczne stosunków międzynarodowych choć dość powszechna jest zgoda co do tego komu można przypisywać stanowisko liberalne lub realistyczne w sprawach radykalizmu nie ma już takiej jednomyślności chociaż można znając wspólną perspektywę przekonań zaliczyć do nich przede wszystkim marksistowską. Karol Marks rozwijał teorie kapitalizmu opierającą się na pojęciach zmiany ekonomicznej i konfliktu klasowego.Radykalizm wyraźnie różni się pod tym względem zarówno od liberalizmu jak i realizmu. W radykalizmie czynniki ekonomiczne nabierają pierwszorzędnego znaczenia. Konstruktywizm nie jest jednolitą teorią. Niektórzy nawet wątpią czy jest rzeczywistą teorią, sami konstruktywiści zgodnie twierdzą że ponieważ świat jest tak skomplikowany nie jest możliwa żadna ogólna teoria stosunków międzynarodowych. Główne założenie głosi że zachowania państwa są kształtowane przez przekonania elit, tożsamość i normy społeczne jednostki w zbiorach wykuwają kształtują i zmieniają kulturę za pomoc idei, praktyki, interesy państwowe i narodowe są wynikiem społecznej tożsamości tych aktorów, przedmiotem badań są więc normy i praktyki jednostek i zbiorowości przy czym nie przeprowadza się żadnego rozróżnienia polityki wew. i międzynarodowej. Przywiązują dużą wagę do siły oraz ujmują ją w kategoriach dyskursywnych jako siłę idei kultury i języka.

15. Czy mógłbyś przeanalizować jakieś współczesne wydarzenia przyjmując perspektywy teoretyczne?

Przeanalizuje konflikt podczas wojny w Iraku w 2003 roku.Liberaliści uważali że Saddam to zły przywódca którego okrucieństwa w stosunku do ludności swojego kraju stały się jasne w następstwie wojny gdy ujawniono masowe groby ofiar. Był agresywny nie tylko dla swoich ale również dla ludu całego regionu a nawet wspierał działania terrorystyczne na wschodzie. Stany zjednoczone działały w celu wyeliminowania zagrożeń jakie Saddam stwarzał własnemu narodowi. Irak i stany działały we własnym interesie. Irak uważał dostęp do zatoki perskiej za sprawę zasadniczą dla własnego bezp. Uważał także że jego wew. problemy ekonomiczne zostaną zaognione spadkiem z ropy naftowej. Dlatego zaatakował Kuwejt.Ale też stany zjednoczone miały zasadnicze znaczenie by złoża ropy naftowej zostały pod kontrola sił zaprzyjaźnionych Realiści koncentrowali się na czynnikach poziomu państwa i poziomu międzynarodowego. Irak zagrażał bezpieczeństwu stanów zjednoczonych swymi domniemanymi zapasami broni masowego rażenia a zarazem zapewnienia stabilności zaopatrzenia Zach w ropę naftową. Jedynym sposobem było usuniecie partii BAAS od władzy. Wywołana przez Irak niestabilność zaopatrzenia w ropę naftowa wyjaśnia inwazje amerykańską na Irak 2003 roku w przekonaniu wielu radykałów USA chce kontrolować iracką ropę wskazuje na to że jednym z celów militarnych USA było zawładnięcie polami naftowymi w południowym Iraku. Wcale nie dziwi radykałów że gdy Irak zagroził to USA i ich sojusznicy odp siłą Konstruktywiści wyjaśnili obie wojny jako konflikt między dwiema tożsamościami i dwiema lużnymi instytucjami

16. Dlaczego pojecie systemu jest potężnym narzędziem opisu i wyjaśnienia?

Aby zrozumieć system międzynarodowy trzeba najpierw wyjaśnić pojecie systemu. System to układ jednostek obiektów lub części połączonych jakąś formą regularnych reakcji. Koncepcja systemu jest istotna dla nauk fizycznych i biologicznych systemy składają się z różnych reagujących ze sobą jednostek i istnieją na poziomie mikro i makro . Ponieważ reagują ze sobą, zmiana zachodzi w jednej z nich powodując zmiany wszystkich pozostałych. Jeden system jest oddzielony od drugiego granicami, możliwe są jednak odziały przekraczające te granice. System może się również załamać co oznacza że zachodzą w nim poważne zmiany.

17.W jaki sposób system międzynarodowy zostałby ujęty przez teoretyka liberalnego?

System międzynarodowy nie zajmuje centralnego miejsca w poglądach liberałów. Dlatego można znaleźć 3 koncepcje systemu międzynarodowego. W 1koncepcji ujmuje się tylko strukturę jako proces w którym między różnymi stronami zachodzą wielorakie interakcje a różne podmioty uczą się tych interakcji. Druga koncepcja wywodzi się z angielskiej tradycji. Dwaj główni architekci Hedly Bull i Adam Watson wskazują że o ile system międzynarodowy obejmuje grupę niezależnych wspólnot politycznych o tyle społeczeństwo międzynarodowe jest czymś więcej. W społeczeństwie uczestnicy kontaktują się zgadzają się na wspólne zasady i instytucje oraz prowadzą wspólne interesy. Trzecia liberalna koncepcje systemu międzynarodowego przyjmuje się w neoliberalistycznym instytucjonalizmie, poglądzie zbliżającym się do myślenia realistycznego. Uważają że system jest anarchiczny a każde państwo działa w nim kierując się własnym interesem.

18. Jakie pojęcia są wykonywane w celu analizy systemu międzynarodowego przez realistów?

Realiści polityczni mają wyraziste poglądy w kwestiach systemu międzynarodowego i jego istotnych charakterystyk. Wszyscy oni uznają że system jest anarchiczny Ponad państwem nie istnieje żadna władza państwo jest suwerenem. T a anarchiczna struktura ogranicza działania decydentów i wpływa na rozkład sił między poszczególnymi aktorami. Tradycyjni realiści uważają że państwa działają na system i kształtują go podczas gdy neorealiści uważają że państwa są ograniczone przez strukturę systemu.

Polaryzacja systemu odnosi się po prostu do liczby bloków państw wywierających wpływ na system międzynarodowy. Realiści są szczególnie zainteresowani polaryzacją ponieważ skupiają się na zagadnieniach siły. Można wyróżnić trzy typy polaryzacji : Jednobiegunowość, dwubiegunowość i wielobiegunowość.

Satysfakcja odnosi się do nierównomiernego podziału zasobów miedzy różne grupy państw, system międzynarodowy jest ułożony zgodnie z tym które państwa dysponują ważnymi zasobami w rodzaju ropy naftowej siły militarnej czy też są potęgami ekonomicznymi. Satysfakcja stanowi klucz do zrozumienia radykalnej koncepcji systemu międzynarodowego ale jest również ważna dla niektórych realistów.

19. W jaki sposób system międzynarodowy ujmują radykałowie?

Radykałowie próbują wyjaśnić samą strukturę. System jaki dostrzegają całkowicie różni się od liberałów i realistów.W przeciwieństwie do realistów którzy cenią stabilność systemu radykałowie pragną zmiany i chcą odkryć dlaczego zmiana jest tak trudna do przeprowadzenia.Interesują się satysfakcją systemu .Uważają że resentyment jest odczuwany najsilniej w systemach o najdalej posuniętej satysfakcji. Biedni będą urażeni i agresywni chcą zmiany lecz bogatym zmiana przyjdzie z łatwością.Uważają że nierówności ekonomiczne są wbudowane w strukturę systemu międzynarodowego a wszystkie działania ograniczone przez tę strukturę

20. W jaki sposób konkurencyjne teorie wyjaśniają zmianę systemu międzynarodowego?

Teoria systemów jest holistyczna ,,z góry na dół’’ choć nie może dostarczyć opisów na poziomie mikro jednak pozwala formułować wiarygodne wyjaśnienia. Dla realistów uogólnienia wprowadzane w teorii systemów są materialne dla prognoz ostatecznego celu każdej nauki o zachowaniu. Dla liberałów i radykałów generalizacje te mają określone konsekwencje normatywne odp. bądź to dowodząc ruch w kierunku pozytywnego systemu międzynarodowego. Do analizy na poziomie systemu narodowego przywiązują największą wagę realiści i radykałowie. Dla realistów def. systemu jest polaryzacja a dla radykałów satysfakcja. Jedni i drudzy uważają że system ogranicza państwa jednak realiści odbierają to pozytywnie a dla radykałów jest ono negatywne.Celem realistów jest zachowanie, natomiast celem radykałów jest poważna zmiana systemu. Liberałowie z kolei postrzegają system jako narzędzie konceptualizacji różnych relacji zachodzących powyżej poziomu państwa

21.W jaki sposób definiuje się państwo- głównego aktora stosunków międzynarodowych?

Aby jakiś byt uznać za państwo muszą być spełnione 4 warunki:

-musi mieć swą bazę terytorialną, granice określone w sensie geograficznym

-w granicach państwa musi zamieszkiwać jakaś stabilna populacja

-musi być rząd, -państwo musi być oficjalnie uznawane przez inne państwa

W innych koncepcjach państwa wskazuje się, że jest ono porządkiem normatywnym, symbolem konkretnego społeczeństwa i przekonań wiążących ludzi żyjących w jego granicach. Jest to również podmiot mający społeczny monopol na użycie siły.

22.Jak ujmuje się państwo z różnych teoretycznych punktów widzenia?

Państwo w ujęciu liberalnym jest: procesem w którym uczestniczą rywalizujące ze sobą interesy; odzwierciedleniem interesów zarówno rządu, jak i społeczeństwa; depozytariuszem wielorakich i zmiennych interesów narodowych; posiadaczem różnorakich źródeł siły. Państwo w ujęciu realistycznym jest: autonomicznym aktorem; ograniczane wyłącznie przez anarchię systemu międzynarodowego; suwerenem; kierowane przez interes narodowy definiowany w kategoriach siły. Państwo w ujęciu radykalnym jest: czynnikiem wykonawczym burżuazji; podległe presji klasy kapitalistycznej; ograniczane przez strukturę międzynarodowego systemu kapitalistycznego.

23.W jaki sposób mierzy się siłę państwa?

Składniki potencjału siły państwa: Naturalne żródła siły

geografia, zasoby naturalne, ludność

↓

Naturalne żródła siły państwa są

wzbogacane,modyfikowane lub ograniczane przez

↓ ↓

Materialne żródła siły Niematerialne żródła siły

Uprzemysłowienie,dostęp do zasobów Wizerunek narodowy, Wsparcie publiczne, Przywództwo

24.Jakimi metodami państwa wykorzystują swą siłę?

We wszystkich koncepcjach teoretycznych przyjmuje się, że nie wystarczy dysponować siłą-trzeba ją wykorzystać. Jest to trudne zadanie. Państwa posługują się różnymi technikami, aby przełożyć potencjał siły na efektywną siłę. Wykorzystanie siły przez państwa:

-środki dyplomatyczne-negocjacje, -środki ekonomiczne-sankcja pozytywna, negatywna

-środki militarne-przymus, odstraszanie

25.Jakie modele pomagają nam wyjaśnić podejmowanie przez państwa decyzji w sprawach polityki zagranicznej?

Model racjonalny. Dla realistów i większości decydentów w sprawach polityki punktem wyjścia jest model racjonalny, w którym przez politykę rozumie się działania podejmowane z myślą o osiągnięciu maksymalnych celów i zrealizowaniu zamierzeń strategicznych. Przyjmuje się, że państwo to jednolity aktor mający ustalone cele, pewien zbiór możliwych wariantów działania i algorytm pozwalający ustalać, która opcja najlepiej służy jego celom. Model biurokratyczno-organizacyjny. Decyzje postrzega się jako wytwór bądż to organizacji rządowych niższego szczebla, bądż też biurokracji. Polityka organizacyjna kładzie nacisk na standardowe procedury i procesy operacyjne organizacji. Decyzje wynikające z procesów przebiegających w organizacji zależą w wielkiej mierze od precedensów; poważne zmiany polityki są mało prawdopodobne. Polityka biurokratyczna z kolei rozgrywa się między reprezentującymi różne interesy członkami jednej biurokracji. Decyzje określane przez politykę biurokratyczną wynikają z ‘’przeciągania liny”, w którym uczestniczą różne departamenty, grupy i jednostki. W każdym z tych scenariuszy politycznych, ostateczna decyzja zależy od względnej siły poszczególnych biurokratów lub reprezentowanych przez nie organizacji. Takim modelem podejmowania decyzji posługują się w swych analizach zwłaszcza liberałowie, ponieważ państwo dla nich jest jedynie polem gry, rzeczywistymi aktorami natomiast-rywalizujące ze sobą interesy biurokracji i organizacji.

Model pluralistyczny. W przeciwieństwie do 2 poprzednich, wiąże decyzje z procesem układania się, w którym uczestniczą różne siły wewnętrzne:opinia publiczna, grupy interesów, ruchy masowe i korporacje wielonarodowe. W ujęciu radykalnym interesy państw kapitalistycznych są determinowane przez strukturę systemu międzynarodowego, a decyzje państw są dyktowane ekonomicznym imperatywem klasy dominującej.

26.Jakie główne wyzwania stoją obecnie przed państwem?

Globalizacja-polityczna, ekonomiczna, kulturalna. Podkopuje suwerenność państw; zakłóca egzekwowanie siły państwa w dziedzinie ekonomii, polityki i kultury. Ruchy ponadnarodowe oparte na religii i ideologii. Uzurpują sobie tożsamość charakterystyczną dla państwa; zabiegają o lojalność i zaangażowanie jednostek w skali ponadpaństwowej; zmierzają do przekształcenia ideologii państwa; podkopują legitymację państwa.

Ruchy narodowościowe. Zabiegają o własne państwo; starają się zastąpić aktualny rząd nowym, który reprezentowałby ich interesy grupowe.

Teoria w skrócie

	Liberalizm/Neoliberalny instytucjonizm	Realizm/Neorealizm	Radykalizm/ Teoria zależności
Natura siły państwa	Wiele źródeł siły, żródła materialne i niematerialne	Nacisk na siłę jako główne pojęcie stosunków międzynar. Szczególne znaczenie geografii, zasobów naturalnych i ludności	Siła ekonomiczna zorganizowana wokół klas
Wykorzystanie siły państwa	Wachlarz technik wykorzystania siły; preferencje dla rozwiązań nie odwołujących się do przymusu	Nacisk na techniki przymusu; akceptacja użycia siły	Słabi mają niewiele instrumentów działania
Sposób formułowania polityki zagranicznej	2 modele procesu decyzyjnego:biurakrotyczno-organizacyjny i pluralistyczny	Nacisk na racjonalny model procesu decyzyjnego; założenie jednolitego podmiotu państwowego	Państwa nie mają realnych możliwości wyboru; decyzje są dyktowane przez kapitalistyczne elity ekonomiczne
Determinanty polityki zagranicznej	Czynniki przede wszystkim wewnętrzne	Przede wszystkim zewnętrzne-międzynarodowe	Czynniki przede wszystkim zewnętrzne, do których dołączają się czynniki wewnętrzne

27.Które jednostki mają znaczenie dla stosunków międzynarodowych?

Szczególnie nieugięte stanowisko, zakładające, że wiele zależy od przywódców, reprezentują liberałowie. Zawsze kiedy dochodzi do zmiany na stanowisku przywódcy jednego z największych mocarstw, pojawiają się spekulacje na temat możliwych zmian w polityce zagranicznej danego państwa. Są one przejawem powszechnego przekonania, zakładającego, że konkretni przywódcy i ich cechy osobowościowe będą miały istotny wpływ na prowadzoną przez nich politykę zagraniczną, a tym samym na stosunki międzynarodowe. Według realistów i radykałów, większe znaczenie niż jednostki ma struktura systemu międzynarodowego. Argumentują oni, że poszczególni przywódcy nie wpływają w znaczny sposób na zmiany w polityce zagranicznej oraz że polityka zagraniczna podlega zmianom.

28.Jakie czynniki psychologiczne mają wpływ na elity podejmujące decyzje w sprawach polityki zagranicznej?

Działania podejmowane przez jednostki wpływają na przebieg wydarzeń, jeśli występuje przynajmniej jeden z kilku czynników. W sytuacji, kiedy instytucje polityczne są niestabilne, młode, przechodzą kryzys albo zapaść, przywódcy są w stanie wywierać na nie przemożny wpływ. Kiedy ograniczenia instytucjonalne są znikome. Kiedy zagadnienie bądż sytuacja są: drugorzędne, niecodzienne, niejasne. Poszczególne jednostki mogą także bardziej wpływać na bieg wydarzeń w sytuacji, gdy nie są zbyt ograniczone przez instytucje. Siłę oddziaływania poszczególnych jednostek określa także specyfika danej sytuacji. Cechy osobowościowe osób podejmujących decyzje w sprawach polityki zagranicznej mają większy wpływ na wynik ich postępowania, kiedy dotyczą spraw mniej istotnych niż kluczowych, to znaczy, kiedy ich przedmiot nie jest rutynowy, nie istnieją standardowe procedury postępowania w tej sytuacji, albo sytuacja jest dwuznaczna, a informacje na jej temat nie jasne.

29.Jaką rolę w stosunkach międzynarodowych odgrywają osoby prywatne?

Osoby prywatne niepełniące żadnej oficjalnej roli mogą dzięki zbiegowi okoliczności, swoim zdolnościom lub zasobom, podejmować niezależne działania w dziedzinie stosunków międzynarodowych. Mniej związane regułami tej gry i normami instytucjonalnymi, osoby prywatne angażują się w działania, w które przedstawiciele władz wchodzą niechętnie bądź nie mogą tego uczynić. Osoby prywatne, nie będące w żaden sposób związane z rządami, odgrywają coraz bardziej istotną rolę w działaniu na rzecz rozwiązywania konfliktów w ramach tzw. dyplomacji drugiego toru.

30.Jaką rolę w prowadzeniu polityki zagranicznej odgrywa opinia publiczna?

Opinia publiczna myśli i działa w ten sam sposób co elity: ma wspólną z nimi psychologię i cechy biologiczne. Potrafi wyrazić opinię i skłonić elity do dostosowania się do niej. Działa bez ograniczeń ze strony instytucji formalnych.

31.Jakie jest znaczenie jednostek według różnych perspektyw teoretycznych?

Dla liberałów działania jednostek mają ogromne znaczenie. Postaci wybitne mogą wywierać wpływ, wybierając kierunek dla polityki, którą zamierzają uprawiać, oddziałując w ten sposób na bieg wydarzeń. Dlatego należy zwrócić uwagę na cechy osobowościowe i zrozumieć, w jaki sposób jednostki podejmują decyzje, jak wykorzystują różne mechanizmy psychologiczne do przetwarzania informacji oraz w jaki sposób procesy te wpływają na zachowania jednostkowe i grupowe. Opinia publiczna jest dla liberałów istotna, ponieważ ich zdaniem pomaga ona wyrazić to, co jest interesem państwa. Osoby prywatne także mają znaczenie, ale przypisuje się im znaczenie drugorzędne. Realiści i radykaliści nie uznają znaczenia jednostek jako niezależnych aktorów, odgrywających role w stosunkach międzynarodowych. Postrzegają oni jednostki jako podlegające ograniczeniom ze strony państwa i systemu międzynarodowego. Dla realistów jednostki ograniczone są przez państwo starające się narzucić władzę zgodną z interesem narodowym oraz przez nieuporządkowany system międzynarodowy. Podobnie radykaliści postrzegają jednostki jako znajdujące się w granicach międzynarodowego systemu kapitalistycznego i państwa działającego według nakazów gospodarki. W żadnym z tych przypadków jednostki nie są uważane za wystarczająco niezależne, aby mogły być postrzegane jako element analizy, stojący na równi z systemem międzynarodowym czy państwem.

32. W jakim celu powstają organizacje międzyrządowe?

Organizacje międzynarodowe rządowe to związki państw utworzone na podstawie umów międzynarodowych dla osiągnięcia różnych celów. Podstawową cechą jest istnienie stałych organów podejmujących decyzje co do wspólnych spraw i sposobów ich realizacji, służące ich trwałej współpracy, w celu osiągnięcia minimum trwałej zgodności interesów państw członkowskich. Zdarza się także rywalizacja pomiędzy członkami, będąca przejawem rozbieżności interesów. Rola takiej organizacji polega wtedy na nadaniu rywalizacji pokojowego charakteru. Zawsze istnieje niebezpieczeństwo nadużywania np. zasady podejmowania decyzji większością głosów i wtedy pojawia się rywalizacja członków lub ugrupowań pomiędzy sobą. Stałe organy tworzą strukturę, która ujmuje w swoje ramy proces podejmowania decyzji mających charakter polityczny. W ten sposób państwa zapewniają sobie wpływ na treść decyzji odpowiadających ich interesom.
Decyzje zawsze podejmowane są w imieniu całej organizacji przez właściwe jej organy: stałe i czasowe, główne i pomocnicze. Pierwsze z nich mają zazwyczaj strukturę trzystopniową:
1) w formie zgromadzenia ogólnego, w którym reprezentowani są wszyscy członkowie;
2) w formie rady o węższym składzie i kompetencjach wykonawczych;
3) w formie sekretariatu lub biura urzędującego stale i pełniącego czynności techniczne i biurowe.

33. Co organizacje międzyrządowe, takie jak ONZ, wnoszą na rzecz pokoju i bezpieczeństwa na świecie?

ONZ jako czynnik utrzymania pokoju na świecie. Budowa mechanizmów systemu bezpieczeństwa zbiorowego zainspirowana została zarówno doświadczeniami historycznymi, jak i obiektywną potrzebą zapewnienia światu stabilizacji i pokojowej egzystencji. Zbiorowym wysiłkiem ukształtowano koncepcję budowy uniwersalnego systemu bezpieczeństwa, przewidującą wspólną akcję ogółu zorganizowanych państw w obronie ofiary agresji, niezależnie od tego czy napastnik jest członkiem organizacji tworzącej ten system, czy też zaatakował z zewnątrz. Sygnatariusze porozumienia tworzącego system bezpieczeństwa zbiorowego aprobują zasadę niepodzielności pokoju, istnienia nierozdzielnych więzi między pokojem a bezpieczeństwem oraz konieczność rozwijania współpracy politycznej i militarnej. Tym samym uznają, że zagrożenie lub naruszenie pokoju stwarza groźbę dla nich wszystkich. W związku z tym z góry zgadzają się na zbiorowe przeciwdziałanie tej groźbie, w sposób wspólnie ustalony. Już w czasie II wojny światowej liczne akty prawne i polityczne zapowiadały powołanie do życia nowej uniwersalnej organizacji międzynarodowej zapewniającej utrzymanie pokoju i bezpieczeństwa. Współpracę Wielkiej Koalicji w latach 1943-1945 ukoronowała konferencja w San Francisco w 1945 roku, na której utworzono ONZ. Karta Narodów Zjednoczonych z 26 VI 1945r. zawiera imperatywne normy, tworzące prawnomiędzynarodową podstawę nowego porządku światowego. Jej postanowienia tworzą zręby powszechnego systemu bezpieczeństwa zbiorowego. Podstawowym celem ONZ jest ochrona przyszłych pokoleń od klęsk wojny i stworzenie warunków umożliwiających utrzymanie sprawiedliwości, poszanowania zobowiązań wynikających z umów oraz innych źródeł prawa międzynarodowego. Członkowie ONZ zobowiązali się do utrzymania międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa z zastosowaniem środków zbiorowych dla zapobiegania zagrożeniom pokoju i ich usuwania oraz tłumienia aktów agresji i innych naruszeń pokoju. Istotne znaczenie dla sprawnego funkcjonowania systemu bezpieczeństwa zbiorowego ma zobowiązanie do regulowania sporów międzynarodowych metodami pokojowymi. Czynnikiem ułatwiającym ich wykonanie jest rozwój współpracy państw na zasadach równouprawnienia i wzajemnego poszanowania interesów oraz rozwiązywania wspólnym wysiłkiem problemów o charakterze politycznym, gospodarczym, kulturalnym i humanitarnym. Karta NZ wprowadza całkowity zakaz wojny i agresji. Jeden z artykułów Karty mówi, iż wszyscy członkowie powstrzymają się w swych stosunkach międzynarodowych od stosowania groźby lub użycia siły przeciwko całości terytorialnej lub niepodległości któregokolwiek państwa. Zobowiązania członków ONZ do współdziałania w sprawach utrzymania lub przywrócenia zagrożonego pokoju, powiązano z obowiązkiem regulowania sporów międzynarodowych środkami pokojowymi. Rada Bezpieczeństwa ONZ może wzywać strony do rozstrzygnięcia sporu takimi środkami, gdy uzna je za konieczne. Może także określić warunki uregulowania sporu. Pewne uprawnienia w sprawach pokoju i bezpieczeństwa przysługują również Zgromadzeniu Ogólnemu ONZ. Jednakże Rada Bezpieczeństwa posiada wyłączne kompetencje w kwestiach wymagających podjęcia decyzji zmierzających do rozwiązania sporu międzynarodowego. Ponadto pewien zakres uprawnień w dziedzinie regulacji sporów mają organizacje regionalne działające zgodnie z postanowieniami rozdziału VIII Karty NZ. Charakterystyczną cechą systemu bezpieczeństwa ONZ jest scentralizowanie decyzji o zastosowaniu sankcji w gestii Rady Bezpieczeństwa. Funkcje Rady mają w tym przypadku charakter prewencyjny lub represyjny, co oznacza obowiązek zapobiegania aktom naruszania pokoju oraz stosowania przymusu w razie dopuszczenia się przez państwo aktu agresji. Mogą to być środki zapobiegawcze w postaci tzw. zarządzeń tymczasowych albo środki przymusu pośredniego, nie poprzedzone wydaniem zaleceń (np. zerwanie stosunków gospodarczych lub dyplomatycznych). W razie, gdy środki te okażą się niewystarczające, mogą być zastosowane środki z użyciem sił zbrojnych, czyli środki przymusu bezpośredniego. W takiej sytuacji Rada Bezpieczeństwa może doprowadzić do akcji zbiorowej w postaci operacji militarnej sensu stricto, przy użyciu sił lotniczych , morskich i lądowych członków ONZ albo dokonać demonstracji, blokady lub innej operacji wojskowej. W obu przypadkach jest to zgodne z postanowieniami art. 1 Karty NZ, upoważniającego do stosowania skutecznych środków zbiorowych w celu zapobiegania zagrożeniom pokoju i ich usuwania oraz tłumienia wszelkich aktów agresji. W art. 47 Karty NZ przewidziano możliwość użycia sił zbrojnych na podstawie planów opracowanych przez Radę Bezpieczeństwa za pomocą Komitetu Sztabowego, składającego się z szefów sztabów sił zbrojnych stałych członków Rady. Komitet obarczono zadaniem służenia Radzie Bezpieczeństwa pomocą w sprawach wojskowych potrzeb dotyczących utrzymania międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa. Obejmuje to użycie i dowodzenie oddanymi do jej dyspozycji siłami zbrojnymi, normowanie i ewentualne rozbrojenie. Państwa członkowskie ONZ zostały zobowiązane do postawienia do dyspozycji Rady Bezpieczeństwa odpowiednich sił zbrojnych, na podstawie specjalnych umów określających ich liczbę i rodzaj. Inicjatywę negocjowania i zawierania tych umów powierzono Radzie Bezpieczeństwa. Fundament powszechnego systemu bezpieczeństwa zbiorowego tworzą trzy zobowiązania: 1. Zakaz stosowania siły i groźby jej użycia (art. 2, pkt 4); 2. Obowiązek regulowania sporów międzynarodowych środkami pokojowymi (Rozdz. VI Karty NZ); 3. Stosowanie środków zbiorowych wobec agresora (Rozdz. VII Karty NZ).

34. Jaką rolę odgrywają organizacje pozarządowe?

FUNKCJE ORGANIZACJI POZARZĄDOWYCH
Tworzenie organizacji pozarządowych bywa zawsze wyrazem woli pewnej grupy ludzi, jednoczącej się wokół określonego problemu bądź potrzeby.
Literatura wymienia wiele funkcji przynależnych organizacjom pozarządowym. Znaleźć je można w rozmaitych konfiguracjach, zależnych od sposobu ujęcia tematu.
Pod pojęciem funkcji organizacji pozarządowych rozumie się jej misję, rolę, do której została powołana. Jedna organizacja może z powodzeniem spełniać kilka odrębnych funkcji.
Biorąc za podstawę kryterium zasięgu i kierunku działalności – jest podział zasadniczych funkcji na dwie grupy.
1. Grupa funkcji związanych z zaspakajaniem potrzeb, zainteresowań i aspiracji samych stowarzyszonych;
2. Grupa funkcji związanych z zaspakajaniem potrzeb szerszej społeczności, np. lokalnej lub określonej jej części.
Funkcje związane z zaspakajaniem potrzeb, zainteresowań i aspiracji osób stowarzyszonych.
Funkcja afiliacyjna – wynikająca z pierwotnej i naturalnej potrzeby przynależności człowieka do określonej grupy społecznej, z którą mógłby się utożsamiać.
Potrzeba przynależności, podobnie jak potrzeba miłości, przyjaźni i kontaktów z ludźmi zaliczana jest do społecznych potrzeb człowieka, potrzeb warunkujących pełnię równowagi psychicznej.
Do organizacji pozarządowych, które zaspokajają indywidualne pragnienia wśród ludzi o podobnych zainteresowaniach, poglądach czy upodobaniach można zaliczyć np. stowarzyszenia rencistów i emerytów, związki harcerskie, organizacje kobiece.
Funkcja ekspresyjna – ma znaczenie psychospołeczne. Polega na umożliwianiu ludziom realizacji potrzeb wyższego rzędu, tj. potrzeb samorealizacji. Odgrywa duża rolę u tych osób, które osiągnęły już poziom pełnego zaspokojenia potrzeb podstawowych, fizjologicznych, a odczuwają pragnienie rozwijania własnych zainteresowań, upodobań, pogłębiania wiedzy z interesujących ich dziedzin nauki, sztuki czy kultury.
Do organizacji pozarządowych, które pozwalają na wyrażenie własnych zamiłowań, przeżyć i dopełnienie codziennej egzystencji można zaliczyć np. uniwersytety trzeciego wieku, towarzystwa krajoznawcze, towarzystwa miłośników, stowarzyszenia kulturalne, związki sportowe, kluby hobbystyczne.
Funkcja pomocowa – związana jest ściśle z ideą samopomocy i pomocy charytatywnej. Dotyczy zaspakajania najbardziej podstawowych potrzeb człowieka, czyli głodów fizjologicznych oraz potrzeb bezpieczeństwa, wolności od lęków i zagrożeń spowodowanych niemożnością utrzymania siebie i swojej rodziny.
Przejawem funkcji pomocowej, realizowanej przez organizacje pozarządowe jest na przykład funkcjonowanie wspólnot osób bezdomnych, narkomanów czy nosicieli wirusa HVI. W stosunku do tych grup organizacje stanowią oparcie życiowe, zapewniając mieszkanie, odzież, żywność, leczenie rehabilitację itp. Funkcje pomocowe spełniają również kluby anonimowych alkoholików, z tą jednak różnicą, że koncentrują się one w swej działalności bardziej na terapii niż na zaspakajaniu potrzeb materialnych.
Nieco innym przejawem funkcji pomocowej organizacji jest działalność stowarzyszeń osób chorych oraz związanych z ludźmi chorymi czy niepełnosprawnymi. Realizacje funkcji pomocowej polega na wspomaganiu w chorobie czy niepełnosprawności, wymianie doświadczeń i wsparciu psychicznym, np. Stowarzyszenie pomocy Dzieciom z Nadpobudliwością Psychoruchową i ich Rodzinom „Pomost”, Stowarzyszenie Pomocy Osobom Autystycznym, Stowarzyszenie Rodzin chorych na Zespół Marfana oraz Inne Zespoły Genetycznie Uwarunkowane „Pomóżmy Naszym Dzieciom”, itp.
Obszarami, których organizacje pozarządowe spełniają funkcje pomocowe, są sfery ograniczonego oddziaływania instytucji publicznych. To dziedziny, w których instytucje te nie są wystarczająco skuteczne bądź nie ma ich tam wcale.

Funkcje związane z realizacją potrzeb szerszej społeczności.
Funkcja integracyjna – organizacji pozarządowych przejawia się w ich udziale w procesie budowania więzi społecznych, zbliżania jednostek i społeczności lokalnych, a także całych narodów.
Organizacje stanowią ważny element wiążący rozmaite struktury publiczne ze społeczeństwem oraz jednostki i grupy społeczne pomiędzy sobą. Na gruncie więzi społecznych tworzą się stosunkowo niewielkie lokalne zrzeszenia, np. cechy czy spółdzielnie jednoczących ludzi wokół jednego zawodu lub interesu, jak również szerokich organizacji politycznych i religijnych o ogólnonarodowym charakterze.
Funkcję integracyjną spełniają również towarzystwa przyjaźni pomiędzy poszczególnymi narodami, które stawiają sobie za cel poznanie i zbliżenie narodów, ich kultury, gospodarki, społeczeństwa. Funkcja integracyjna organizacji pozarządowych spełnia się wówczas pokonaniu barier oddzielających światy jednostek od świata całych narodów oraz w przybliżaniu ludziom pewnych ogólnoludzkich wartości. Funkcja ta charakterystyczna jest dla stowarzyszeń kulturalnych, oświatowych, towarzystw przyjaźni itp.
Funkcja opiekuńczo-wychowawcza – ukierunkowana jest na kształtowanie osobowości dzieci i młodzieży, pomoc w wyrównywaniu braków w ich sferze psychicznej, warunkach życia oraz na tworzenie optymalnych warunków rozwoju. Związana jest z rolą, jaką powinno odgrywać środowisko lokalne w procesie wychowawczym, przy czym oddziaływanie to nie zawęża się tylko do dzieci i młodzieży, ale dotyczy w takim samym stopniu całych rodzin i grup społecznych.
Funkcja ta obejmuje, zatem czynniki opiekuńcze i wychowawcze. Pierwsze z nich odnajduje się w działalności organizacji wspierających zawodowe służby socjalne w niesieniu pomocy rodzinom: wsparciu materialnym, psychologicznym, pedagogicznym, świadczeniu usług opiekuńczych, w tym otaczaniu opieką dzieci przebywających znaczną część dnia poza domem. Tego typu potrzeby zaspakajają np. świetlice terapeutyczne, domy dla samotnych matek czy sieć usług Polskiego Czerwonego Krzyża.
Z kolei w ramach funkcji wychowawczej oferta organizacji kierowana jest do dzieci i młodzieży, dotyczy propozycji rozwijających zainteresowania w najrozmaitszych kierunkach: np. poznawczo-oświatowe, (czytelnictwo, kolekcjonerstwo), artystyczne (koła plastyczne, muzyczne, teatralne), sportowo turystyczne (rajdy, obozy, wycieczki), techniczne (modelarstwo, informatyka), itp.
Obejmuje ponadto działania na rzecz rozbudzenia postaw prospołecznych, aktywizacji społecznej, począwszy od inspirowania do dbałość o najbliższe otoczenie, po dostrzeganie potrzeb ogólnych: swojego osiedla, miasta, pracę na ich rzecz oraz niesienie pomocy ludziom chorym, samotnym i niepełnosprawnym.
Funkcja normalizacyjna – pełniona przez organizacje pozarządowe, stanowi płaszczyznę harmonizowania działalności społecznej z wymogami prawa. Nawet najbardziej sprawnie działająca administracja państwowa nie jest w stanie zaspokoić wszystkich potrzeb społeczeństwa, nie zawsze też potrafi dotrzeć w odpowiednim czasie z usługą lub świadczeniem. Dlatego też działalność organizacji pozarządowych jest niezbędnym uzupełnieniem działalności państwa. Poszerzając bazę świadczenia usług społecznych organizacje pozarządowe dają ludziom możliwość wyboru, a oferując coraz bardziej specjalistyczne formy pomocy otwierają się na autentyczne potrzeby odbiorców.
Do obszarów charakteryzujących się znacznie większą aktywnością organizacji należy niewątpliwie sfera rehabilitacji i opieki nad ludźmi upośledzonymi umysłowo, resocjalizacji osób nieprzystosowanych społecznie, pomocy osobom uzależnionym i bezdomnym.
Funkcja grupy nacisku – związana jest z jednym z ważniejszych celów działalności organizacji pozarządowych, czyli obroną podstawowych wartości społeczeństwa demokratycznego: wolności, pluralizmu, poszanowania interesów wszystkich grup społecznych i wspólnego dobra.
Jest to funkcja stanowiąca platformę walki o realizację najistotniejszych celów społecznych i ignorowanych interesów grupowych. Organizacje te wywierają presję na władze lokalne, rządy i parlamenty w celu rozwiązywania i przeciwdziałania niekorzystnym zjawiskom życia społecznego. Prężne organizacje pozarządowe odgrywają dzisiaj w świecie znaczącą rolę w zakresie ochrony środowiska naturalnego, obrony przed zagrożeniami wynikającymi ze stosowania energii nuklearnej czy przestrzegania praw człowieka.
Organizacje pozarządowe stanowiące silne grupy nacisku występują np. w interesie mniejszości narodowych czy środowisk ludzi niepełnosprawnych. Przez swoją aktywność wyrażają sprzeciw wobec rasizmu, nietolerancji czy dyskryminacji, jak również akcentują aprobatę i poparcie dla zachowań obywatelskich.

35. Jaką rolę w stosunkach międzynarodowych odgrywa prawo międzynarodowe?

Prawo międzynarodowe – którego pełna nazwa brzmi prawo międzynarodowe publiczne – reguluje całość stosunków pomiędzy uczestnikami stosunków międzynarodowych. Dawniej było nazywane prawem narodów, a sam termin wywodzi się z łacińskiego ius gentium, części prawa rzymskiego odnoszącej się do cudzoziemców. Prawo międzynarodowe jest systemem norm prawnych regulujących stosunki między jego podmiotami, którymi są przede wszystkim państwa, a także niektóre inne podmioty uznane w tym charakterze przez państwa.^.Ponieważ, jak już wspomniałem, państwa są w pełni suwerenne, prawo międzynarodowe, które ich dotyczy, nie może być przez nikogo narzucone z góry. Z tego też powodu źródłami prawa międzynarodowego są: umowa międzynarodowa oraz zwyczaj. Do źródeł pomocniczych zaliczyć możemy: ogólne zasady prawa uznawane przez narody cywilizowane, zasadę słuszności a także orzecznictwo sądów międzynarodowych. Nie są to jednak źródła w znaczeniu formalnym.
Zgodnie z definicją uzgodnioną na Konwencji Wiedeńskiej w 1969 roku umowa międzynarodowa to porozumienie międzynarodowe zawarte w formie pisemnej między państwami i regulowane prawem międzynarodowym, ujęte w jednym dokumencie czy też w dwu lub więcej pozostających ze sobą w związku dokumentach, bez względu na jego szczególną nazwę. To ostatnie stwierdzenie odnosi się do faktu, że umowy międzynarodowe mogą występować także pod innymi nazwami takimi jak: traktat, układ, konwencja, pakt, porozumienie, deklaracja, konkordat czy też konstytucja.
Z powyższych twierdzeń jasno wynika, że państwa zajmują bardzo szczególna pozycję w stosunkach międzynarodowych. Podlegają prawu międzynarodowemu, ale jednocześnie same je tworzą i same określają, gdzie kończy się jako moc, a zaczyna się suwerenność państwa. Wszyscy inni uczestnicy są wtórni w stosunku do państw i podlegają w większym lub mniejszym stopniu prawom wewnętrznym takiego czy innego państwa. Taka nadrzędna rola państwa wynika z kilku głównych przyczyn.

36. W jaki sposób teoretycy stosunków międzynarodowych postrzegają organizacje międzyrządowe, pozarządowe i prawo międzynarodowe?

Liberalizm postrzega organizacje międzyrządowe jako niezależnych aktorów ważnych dla podejmowania działań zbiorowych. Realizm: Sceptycyzm wobec ich możliwości włączenia się w działania zbiorowe. Radykalizm: Służą interesom silnych państw; wymierzone są przeciwko biednym i niereprezentowanym państwom. Liberalizm postrzega organizacje pozarządowe tak, że znaczenie tych aktorów rośnie. Reprezentują one odmienne interesy i ułatwiają podejmowanie działań zbiorowych. Realizm: Nie traktuje ich jako aktorów niezależnych; państwa dysponują siła; cała siła jaką posiadają organizacje pozarządowe pochodzi od państw. Radykalizm: reprezentują dominujące interesy gospodarcze; mało prawdopodobne aby mogły przeprowadzać istotne zmiany polityczne lub ekonomiczne. Liberalizm postrzega prawo międzynarodowe jako kluczowe źródła ładu w ramach systemu międzynarodowego; państwa przestrzegają go ponieważ prawo zapewnia porządek. Realizm: uznaje, że prawo międzynarodowe tworzy pewien ład, ale zaznacza, że państwa przestrzegają go wówczas, gdy leży to w ich interesie; państwa wolą samopomoc. Radykalizm: sceptycyzm z racji tego, że korzenie prawa międzynarodowego leżą w tradycji kapitalistycznej Zachodu; prawo międzynarodowe tylko potwierdza roszczenia potężnych państw.

37. Na czym polega dylemat bezpieczeństwa w rzeczywistości międzynarodowej?

Dylemat bezpieczeństwa twierdzi, że siły i słabości bezpieczeństwa narodowego mogą być prowokujące do innych narodów. Jeśli naród jest zbyt silny, może to być prowokacyjny, ponieważ "większość środków samoobrony jednocześnie inne zagrożenia.’’ Z drugiej strony, jeśli naród jest zbyt słaby, "wielkie niebezpieczeństwo powstać, jeśli agresor uważa, że status uprawnień quo są słabe w możliwość lub rozwiązać. " Tak więc, bezpośrednio i pośrednio, siłę i słabość może zakłócić równowagę bezpieczeństwa w stosunkach międzynarodowych.

38. Dlaczego wybuchają wojny?

Wojna jest najgorszym złem, jakie może się przydarzyć człowiekowi, złem które przenika w każdą sferę ludzkiego życia. Ludzie giną w walce, są rozstrzeliwani, umierają w nieludzkich warunkach w obozach koncentracyjnych. Ale zło wojny nie wiąże się tylko ze śmiercią. Zło przybiera różne formy, wpływa też ujemnie na ludzka psychikę. Dlaczego jednak wojny wybuchają? Dlaczego człowiek walczy z innym człowiekiem? Dlaczego go zabija? Odpowiedź wydaje się prosta. Ludzie napadający zbrojnie na inny naród lub kraj chcą przeważnie zdobyć ziemie lub łupy tzn. rozszerzyć swoje terytorium, powiększyć obszar sprawowanej władzy, wzbogacić swój własny kraj. Ale według słów Micińskiego, człowiek nie walczy dla korzyści materialnych. Właściwe powody wojny związane są z zasadami moralnymi w umiejętności oddzielenia dobra od zła. „Granice moralne” tzn. system wartości, który nakazuje człowiekowi postępować zgodnie z jego sumieniem. Dobrym przykładem mogą być hitlerowskie Niemcy i Włochy, w których narodził się i rozwinął faszyzm. Hitler, który był przywódcą nazistowskich Niemiec i właściwym twórcą ideologii faszystowskiej, korzystał z filozofii Nietchego. Ten niemiecki filozof stworzył własną ideologię, która głosiła, że są dwa gatunki ludzi: „nadludzie”, ci lepsi, czystej rasy i ci tzw. „gorsi” czyli np. Żydzi, Cyganie. Według Nietchego nadludzie mają prawo a nawet obowiązek zabijania tych gorszych. Hitler korzystał z tej ideologii, aby zdobyć sobie zwolenników. Później gdy doszedł do władzy tworzył organizacje młodzieżowe Hitlerjungen, w których już od najmłodszych lat wpajano młodzieży ideologię faszystowską. Młodzi ludzie., którzy mięli jeszcze czyste umysły, nieprzesiąknięte faszystowskim złem, po takim praniu mózgu szli na wojnę i bez zmrużenia oka zabijali bezbronnych. Ich system moralny został przewartościowany, nie umieli odróżnić dobra od zła. Młodzi faszyści wierzyli, że to co robią jest słuszne, bo wspomagają własny kraj, dzięki nim Niemcy stały się mocarstwem. Zabójstwo było czymś normalnym. Nawet zabijanie dzieci, chorych, rannych ... Ludzie zabijali się nawzajem patrząc sobie w oczy. Skąd w człowieku taka nienawiść? Miciński uważa, że zło i nienawiść tkwią w człowieku, są w nas „zakorzenione”. „Człowiek może stać się dobrym i może stać się złym” w zależności jak będzie wychowany i jaki system wartości przyjmie za prawdziwy. Miciński w swoim Eseju mówi też, że wojna wpływa nie tylko na zabójców, oprawców, ale też na zwykłych ludzi, na ofiary. Wojna zatruwa nienawiścią, „zniekształca dusze” tym, którzy starają się przeciwstawić. Ci, którzy żyją w czasie wojny, czy chcą czy nie, zostają złem skażeni i muszą albo się poddać, albo walczyć ze złem. Zgadzam się z twierdzeniem Micińskiego. Myślę, że II Wojna Światowa jest najlepszym dowodem, że to właśnie wypaczony system wartości stał się przyczyną ogromnej zbrodni.

39. Czego możemy się nauczyć o przyczynach wojen, badając konflikt w Jugosławii?

40.Kiedy wojna jest sprawiedliwa? Jak możemy sprawiedliwie walczyć?

Wojna sprawiedliwa (łac. bellum iustum) to wojna, która spełnia następujące warunki:

jest wojną obronną. Stanowi odpowiedź na niczym nieusprawiedliwioną agresję; istnieje realna szansa na jej wygranie; celem ataku nie jest ludność cywilna; przemoc stosuje się tylko w przypadkach uzasadnionych.

Trzeciego warunku nie można spełnić w przypadku wojny nuklearnej, jednak taki odwet można uważać za adekwatną ripostę w przypadku obrony, gdy państwo posiadające broń nuklearną zostało zaatakowane taką samą bronią. Pojęcie wojny sprawiedliwej znane jest już od starożytności. Pisał o niej św. Augustyn (354-430) oraz Cyceron (106 p.n.e.-43 p.n.e.). Termin ten powszechnie wykorzystywała także polska dyplomacja średniowieczna m.in. dla usprawiedliwienia wojen prowadzonych z zakonem krzyżackim za panowania Władysława II Jagiełły. W "Saevientibus", jednym z pism z czasu soboru w Konstancji Paweł Włodkowic przytacza za Ostyjskim (Henrykiem de Segusio) sformułowane przez św. Rajmunda z Penyafort warunki wojny sprawiedliwej. Są to osoba, przedmiot, przyczyna, duch i upoważnienie. A zatem osoba wojująca winna nadawać się do walczenia, czyli być osobą świecką, ponieważ duchownemu nie wolno rozlewać krwi z wyjątkiem wypadku nieuniknionej konieczności. Prawowity przedmiot wojny to wyłącznie odzyskanie własności lub obrona ojczyzny. Przyczyna zaś to chęć osiągnięcia pokoju. Z kolei duch wojny sprawiedliwej nie może zawierać nienawiści, żądzy zemsty ani chciwości. Składać się zaś na niego winny miłość, sprawiedliwość i posłuszeństwo. Upoważnienie zaś może pochodzić jedynie od monarchy natomiast w wypadku wojny za wiarę – od Kościoła. Do powyższego wyliczenia dodaje Włodkowic, że nie można prowadzić wojen w dni świąteczne (św. Tomasz uważał, że "przestrzeganie świąt, nie stoi na przeszkodzie czynienia tego, co służy nawet cielesnemu ocaleniu człowieka", czym stwierdza, że jeżeli istnieje konieczność, można toczyć bitwę w dzień święty, jednak ta konieczność musi wystąpić. Paweł Włodkowic, uznał że ta konieczność w przypadku Krzyżaków nie wystąpiła). W związku z tym tradycyjne krzyżackie rejzy zaczynające się w dni świąt Najświętszej Marii Panny (Wniebowzięcia i Oczyszczenia) są poważnym błędem przeciw wierze.

41.Jak świat liberałów radzi sobie z brakiem poczucia bezpieczeństwa?

Wydarzenia współczesne różnią się od historii tym, że nie znamy ich rezultatów. Patrząc wstecz, możemy zaszłościom przypisać znaczenie i prześledzić konsekwencje jakie pociągnęły za sobą. Jednak historia w swoim biegu nie jest historią dla nas. (...) Jakże inaczej przedstawiałyby się nam rzeczy, jak ważnymi i często alarmującymi wydałyby się zmiany, które teraz ledwie dostrzegamy!". Są to słowa zaczerpnięte z wstępu jednej z najważniejszych książek Friedricha Augusta von Hayek'a pod bardzo znamiennym tytułem Droga do niewolnictwa. To stwierdzenie powinno nam ciągle towarzyszyć w czasie refleksji nad współczesnym życiem społeczno-politycznym. Polska jest cały czas areną ogromnych zmian, odwrotu od systemu totalitarnego na rzecz ustroju, który może gwarantować wolność jednostce. Niestety polska droga do wolności jest niezwykle mozolna, często wydaje się przy tym, że nie jest zjawiskiem odosobnionym cofanie się o dwa po wykonaniu jednego kroku do przodu. Dlatego polskie elity powinny zrobić wszystko, aby Polska nie zwracała się w kierunku eksperymentów mogących w najlepszym wypadku zakończyć się tylko utratą czasu w drodze do wolności i dobrobytu. Niestety obecne życie społeczno-polityczne jest zdominowane przez populizm, a Orwellowska nowomowa przekształciła się w standardową część języka klasy politycznej. Słowo "liberał" stało się powszechnie wykorzystywanym pejoratywnym określeniem mającym dyskredytować adwersarza politycznego. Znaczna część społeczeństwa odbiera liberalizm jako ideologię wrogą obywatelowi. Paradoksalnie taka postawa występuje w społeczeństwie, które przez dziesięciolecia walczyło o wolność i prawo do indywidualizmu z ustrojem będącym całkowitym zaprzeczeniem idei liberalnych. W przeszłości wejście na ścieżkę kontestacji i odrzucenia idei liberalnych zaowocowało stagnacją oraz stworzeniem systemów totalitarnych, które w imię "społecznego dobra i sprawiedliwości" zniszczyły całkowicie wolność i bezpieczeństwo jednostki. Nasuwa to refleksję, iż wobec głosów zachęcających do wyrugowania liberalizmu z życia społecznego cały czas potrzebna jest jego obrona i wyjaśnianie jego znaczenia. Kontynuacja rozważań nad filozofią stanowiącą podstawę dla budowy szeroko pojmowanej współczesnej cywilizacji zachodniej powinna uświadamiać ogromną rolę liberalizmu w kształtowaniu dobrobytu, wolności i bezpieczeństwa. Obecnie jednym z podstawowych zarzutów krytyków idei liberalnych jest twierdzenie, iż liberalizm prowadzi do braku poszanowania dla norm społecznych, a liberalna wolność przyczynia się do rozpowszechniania bezprawia i chaosu. Antagoniści liberalizmu uważają liberalną wolność za przyczynę wszelkich negatywnych zjawisk występujących w społeczeństwie. Takie twierdzenie jest co najmniej niesprawiedliwe lub świadczy o braku zrozumienia idei wolności negatywnej w liberalizmie. Wyjaśnianie tego kluczowego pojęcia jest niezbędne, gdyż stanowi ono fundament całej ideologii liberalnej. Pojęcie negatywnej wolności stanowi podstawę dla określenia roli państwa, budowy stosunków społecznych i ekonomicznych. John Locke pisze: "Jakkolwiek jest to stan wolności, nie jest to jednak stan, w którym można czynić, co się komu podoba. Człowiek posiada w tym stanie niemożliwą do kontrolowania wolność dysponowania swą osobą i majątkiem, nie posiada jednak wolności unicestwienia samego siebie ani żadnej istoty znajdującej się w jego posiadaniu, (...) a zatem wszyscy ludzie mają powstrzymywać się od naruszania uprawnień innych, od wyrządzania jeden drugiemu krzywd". Z słów tych wyraźnie wynika, iż liberalna wolność w żadnym wypadku nie ma nic wspólnego z samowolą powodującą chaos, więc nie może ona być powodem strachu jednostki przed jednostką. Liberalna wolność negatywna może być tylko elementem budującym poczucie bezpieczeństwa człowieka, który jest zawsze pewien, że nikt nie będzie naruszał jego wolności i że on także musi respektować prawa innych. Podobny mechanizm braku zrozumienia występuje w przypadku rozważań wokół indywidualizmu. Zwolennicy różnorakich form kolektywizmu zarzucają liberalizmowi stworzenie kultu indywidualizmu, który według nich ogranicza się do rozpowszechnienia samolubstwa i egoizmu. Indywidualizm leżący u podstaw liberalizmu nie był wykreowany przez Johna Locke'a, Davida Hume'a czy innych myślicieli liberalnych, lecz wyrósł on na podwalinach położonych przez Greków i Rzymian, odziedziczony od Erazma i Montaigne'a, od Cycerona i Tacyta, Peryklesa i Tukidydesa. Poza tym, indywidualizm, jaki był budowany od początku Odrodzenia, czerpiący swe elementy z chrześcijaństwa i klasycznego antyku powinien być rozumiany zgoła odmiennie jako "szacunek dla indywidualnego człowieka jako człowieka (tj. uznanie jego gustów i poglądów za niekwestionowalne w obrębie jego sfery) oraz wiara, że pożądanym jest, by ludzie rozwijali swe jednostkowe talenty i skłonności"

Największą zasługą liberalizmu oraz liberalnego państwa minimum jest wyzwolenie w jednostce ogromnej energii i inicjatywy oraz owego poczucia indywidualizmu, czego następstwem stał się bardzo intensywny rozwój pod każdym względem społecznym. Liberalizm zdołał wpoić jednostce poczucie władzy nad swym własnym losem oraz wiarę w możliwości poprawy swej doli dzięki własnej inicjatywie. Można śmiało powiedzieć, iż bunt indywidualistów przeciwko wszystkim stał się największą siłą napędową naszej cywilizacji. Wraz z rozwojem wolności osobistych we Włoszech czy Anglii nastąpił zadziwiający wzrost nauk, czego nie można tłumaczyć i wiązać z jakimś szczególnym wzrostem ludzkich możliwości wynalazczych. Ten rozwój cywilizacji ludzkiej można tłumaczyć tylko rozpowszechnianiem idei liberalnych propagujących negatywną wolność działania i wolność światopoglądową. Doskonale widać jak wielką barierą dla nauki i jakiegokolwiek rozwoju jest brak liberalizmu, gdy rozpatrzy się zmagania wielkich naukowców, jak choćby Mikołaja Kopernika z ustalonymi odgórnie, dominującymi i wiążącymi wszystkich poglądami. "Gdziekolwiek bariery na drodze swobodnego przejawiania się ludzkiej pomysłowości zostały obalone, ludzie raptownie stawali się zdolni do zaspokajania potrzeb we wciąż rosnącym zakresie, (...) nie było przypuszczalnie żadnej klasy, która nie skorzystałaby istotnie z ogólnego postępu". Wrogowie indywidualizmu mówią z reguły o ogromnych kosztach tego postępu i niewielkich korzyściach, jakie osiągają z niego szeroko pojmowane "wyzyskiwane" masy społeczne. Brak zrozumienia dla tego postępu wynika z błędnej metodologii jego oceny. Nie powinno się mierzyć zmian zachodzących w przeszłości współczesnymi standardami, które są wynikami osiągniętego wzrostu, ale powinno się mierzyć pragnieniami i oczekiwaniami ludzi z okresu początku zmian liberalnych. Dokonując oceny w ten sposób można śmiało stwierdzić, że w systemach liberalnych człowiek w XIX i XX wieku osiągnął tak ogromy stopień bezpieczeństwa i niezależności osobistej, jaki wcześniej można było sobie tylko wyobrazić. Niestety społeczeństwa przyzwyczaiwszy się do postępu przestały go wiązać z wolnością oraz liberalizmem — co więcej — zaczęły go uznawać za pewnik, dostrzegając tylko jego wolne, w ich mniemaniu, tempo. "Można by nawet powiedzieć, że właśnie sukces liberalizmu stał się przyczyną jego upadku. Ponieważ z powodu już osiągniętego sukcesu człowiek stawał się w coraz mniejszym stopniu nietolerancyjny dla zła, które wciąż było obecne, a które, przedstawiało się obecnie jako zbędne i nie do zniesienia"

42. Czym różnią się od siebie podejścia liberałów i realistów do kwestii braku poczucia bezpieczeństwa?

Podejścia liberalne do kwestii radzenia sobie z dylematem bezpieczeństwa wzywają społeczność międzynarodową lub instytucje międzynarodowe do koordynowania działań na rzecz poskramiania potęg. 1Bezpieczeństwo zbiorowe. 2Kontrola zbrojeń i rozbrojeń. Podejście realistyczne to poleganie na sile albo groźbie jej użycia w celu poskramiania mocarstw. 1 Równowaga sił. 2 Odstraszanie.

Założenia teorii bezp. zbiorowego: wyrzeczenie się działań zbrojnych zapobiega wojnom; Agresorów należy powstrzymać; Agresora łatwo jest wskazać; Agresor nigdy nie ma racji; Agresorzy wiedzą, że społeczeństwo międzynarodowe wystąpi przeciwko nim. Założenia teorii odstraszania: decydenci zawsze działają racjonalnie; Zagrożenie zniszczeniem w wyniku działań wojennych jest duże; Istnieje alternatywa dla wojny.

43.Jakie są nowe zagrożenia dla bezpieczeństwa międzynarodowego?

Militarne – obejmują użycie lub groźbę użycia siły militarnej przez podmioty prawa międzynarodowego. np.: demonstracja sił, dywersje militarne, blokada militarna, szantaż militarny, prowokacja militarna, incydent graniczny, ograniczone użycie środków przemocy zbrojnej, zbrojne starcie graniczne.

Ekonomiczne – dotyczą problematyki produkcji, wymiany i rozdziału różnych dóbr w państwie oraz racjonalnego nimi dysponowania. np.:niskie tempo rozwoju gospodarczego, pogłębiające dysproporcje w rozwoju ekonomicznym w stosunku do innych państw, ograniczenie dostępu do rynku wewnętrznego innych państwa środków i zasobów naturalnych, utratę rynku zbytu, egoizm ekonomiczny rozwiniętych państw świata i międzynarodowych koncernów, niszczenie i zakłócanie pracy sieci informacyjnych, powstawanie stref głodu i ubóstwa, blokady gospodarcze i dyskryminacja gospodarcza.

Społeczne – odnosi się do wszystkiego, co zagraża utratą życia i zdrowia, tożsamości narodowej i etnicznej poszczególnych społeczności. Np.: naruszenie praw człowieka, uprzedzenia kulturowe i religijne, szowinizm, ksenofobia, fundamentalizm religijny, patologie społeczne, masowe migracje, alienacja społeczna, dewaluacja wartości ludzkich, katastrofy i kataklizmy.

Ekologiczne – odnosi się do funkcjonowania żywej przyrody oraz warunków życia człowieka w środowisku i trwałego rozwoju narodu. Zagrożenia mogą być spowodowane zarówno przez działalność człowieka jak i czynniki naturalne. Np.: niekontrolowaną eksploatację zasobów narodowych, masowe zanieczyszczenie wody, powietrza, brak gospodarki odpadami komunalnymi, przemysłowymi, stosowanie niebezpiecznych technologii przemysłowych, katastrofy naturalne i przemysłowe, naruszenie stosunków wodnych w środowisku.

Terroryzm – jako działanie nieregularne – jest wykorzystywany od dawna i tym samym stanowi sprawdzoną formę działań podejmowanych w trakcie konfrontacyjnych stosunków pomiędzy stronami.

44 Co jest przyczyną rosnącego zainteresowania międzynarodową ekonomia polityczną?

Rosnące znaczenie międzynarodowej ekonomii politycznej jest pochodną kilku tendencji. Po pierwsze, liczba transakcji(handel, inwestycje, pożyczki) między gospodarkami narodowymi w sposób istotny wzrosła. Wielkość interakcji między państwami zwiększyła się zarówno biorąc pod uwagę wartości absolutne, jak i ich udział w całkowitej aktywności gospodarczej. Po 2, nastąpił gwałtowny wzrost odpowiedzialności rządów narodowych za politykę ekonomiczną. Po 3, wraz ze stawaniem się tych zagadnień tematem debaty publicznej, są one coraz bardziej widoczne dla jednostek i grup, potencjalnie narażonych na ponoszenie konsekwencji podejmowanych decyzji.

45 Jakie są najważniejsze perspektywy teoretyczne w ramach międzynarodowej ekonomii politycznej?

Ma wskazywać środki służące do osiągania celów oraz stosowne metody posługiwania się tymi środkami. Jej zastosowaniem jest polityka ekonomiczna jako działalność państwa.

46 Jakie są główne koncepcje liberalizmu gospodarczego?

Ekonomia liberalna opiera się na założeniu ze państwa różnią się miedzy sobą potencjałem. Państwa powinny produkować i eksportować te produkty, które SA w stanie wytwarzać w sposób najbardziej efektywny w porównaniu z innymi krajami. Ponieważ każde państwo różni się pod względem swoich zdolności. Handel nie odzwierciedla jednak w całości liberalnego ideału stosując bardziej statyczne strategie państwa nakładają ograniczenia na wolny handel w celu osiągnięcia konkretnych celów kosztem wydajności ekonomicznej. Nakładają cła i limity na importowanie dobra, aby uzyskać dodatkowe źródło dochodu bądź tez na bezpieczeństwo narodowe ograniczają eksport towarów strategicznych. Zgodnie z liberalnym podejściem do ekonomii waluty narodowe podobnie jak dobra i usługi powinny buc kupowane i sprzedawane w ramach systemu opartego na wolnym rynku.

47 Czym są debaty w sprawie luki rozwojowej?

Debaty w sprawie luki rozwojowej polegają na przeciwstawieniu bogatej Północy biednemu Południu. Północ pławi się we względnym dobrobycie, posiada bardzo rozwinięte nawyki konsumpcyjne, wysoki poziom edukacji i opieki zdrowotnej, a także system pomocy społecznej, podczas gdy Południe pogrążone jest we względnym ubóstwie, walczy o zaspokojenie podstawowych potrzeb żywnościowych, posiada instytucje edukacyjne oraz służbę zdrowia na niskim poziomie oraz praktycznie żadnego systemu opieki społecznej, który byłby w stanie pomóc najbiedniejszym spośród biednych . Między bogatymi a biednymi istnieje przepaść rozwojowa. O tym, czy ktoś myśli, że jest ona skutecznie wyrównywana, czy też nie, w dużej mierze decyduje stanowisko teoretyczne..Zwolennicy liberalizmu ekonomicznego wskazują na fakt, że średni dochód na mieszkańca w krajach rozwijających się podwoił się w ciągu ostatnich 50 lat, produkt narodowy brutto (PNB) w niektórych krajach wzrósł o ponad 500%, podobnie jak stale rosną wskaźniki eksportu, którymi kraje te mogą się poszczycić. Ich krytycy, wśród których znajduje się wielu radykałów i działaczy na rzecz rozwoju w ramach ONZ, są natomiast zdania, że przepaść między bogatymi a biednymi powiększa się. Udział najbogatszych 20% w wytwarzaniu dochodu światowego wynosi 86%, podczas gdy udział najbiedniejszych 20% zmniejszał się przez lata, aby osiągnąć poziom 1,1% dochodu światowego. Wszyscy zgadzają się jednak co do tego, że przepaść między bogatymi a biednymi musi być zmniejszana przez zapewnienie wzrostu gospodarczego i ułatwianie rozwoju.

48.) Jaką rolę odegrały największe międzynarodowe instytucje ekonomiczne po zakończeniu II wojny światowej?

Po II wojnie światowej Europa została podzielona na dwie części. W ramach Planu Marshalla pomoc w postaci bezzwrotnych pożyczek oraz nisko oprocentowanych pożyczek długoterminowych w łącznej wysokości ok. 16mld.$ otrzymało 16 krajów: Wielka Brytania, Francja, Włochy, Belgia, Holandia, Luksemburg, Austria, Grecja, Dania, Norwegia, Irlandia, Szwecja, Turcja, Portugalia, Islandia, Hiszpania, Wolne Miasto Triest. W 1949r. do planu włączono także RFN. Plan Marshalla miał na celu także zapobieżenie kryzysowi gospodarczemu na świecie spowodowanemu przez wojnę. Warunkiem udziału w Planie Marshalla było :

-Dopuszczenie amerykańskiego kapitału na własny rynek

-Uzgadnianie planów rozwoju i rozbudowy z USA

-Spełnienie (akceptacja) politycznych oczekiwań USA
(np. we Włoszech i Francji usunięto z rządów frakcje komunistyczne)

Państwa, które zaakceptowały Plan Marshalla zrzeszyły się w OEEC („Europejskiej Organizacji Współpracy Gospodarczej” )

Skutki Planu Marshalla:

-Wzrost produkcji przemysłowej o 35% w stosunku do stanu przedwojennego

-Wzrost PNB o 15% w stosunku do stanu przedwojennego

-Wzrost wymiany handlowej 0 70%

-Ożywienie gospodarcze

-Powstrzymane inflacji

-Powstrzymanie konfliktów społecznych

-Zapobieżenie groźbie rozszerzenia się komunizmu w Europie

-Zbliżenie pomiędzy USA i krajami Europy Zachodniej

-Wstęp do integracji ekonomicznej Europy Zachodniej

-Podział gospodarczy świata oznaczający zanik wymiany handlowej między Wschodem, a Zachodem.

Lub w ten sposób;D

Plan Marshalla-plan USA mający służyć odbudowie gospodarek krajów Europy zachodniej po II wojnie światowej, obejmujący pomoc w postaci surowców mineralnych, produktów żywnościowych, kredytów i dóbr inwestycyjnych. Plan odbudowy został opracowany na spotkaniu państw europejskich latem 1947. Oferował taką samą pomoc ZSRR i jego sojusznikom, ale nie został przez nich przyjęty. Plan został uchwalony przez Kongres Stanów Zjednoczonych 3 kwietnia 1948 i wszedł w życie tego samego dnia po podpisaniu przez prezydenta Harry'ego Trumana. Program pomocy był realizowany przez 4 lata, od kwietnia 1948 do czerwca 1952. W tym czasie przekazano około 13 mld dolarów (co najmniej 107 mld. dolarów według obecnych cen w postaci pomocy technicznej i ekonomicznej, aby wesprzeć odbudowę gospodarek krajów europejskich, które dołączyły do Organizacji Europejskiej Współpracy Gospodarczej (OEEC). Bezpośredni wpływ Planu na tempo wzrostu gospodarczego gospodarek Europy Zachodniej, m.in. poprzez odbudowę zasobów kapitałowych czy projekty inwestycyjne, oceniany jest jako niewielki natomiast podkreśla się efekty pośrednie poprzez wzrost wydajności pracy czy odbudowanie zaufania inwestorów dzięki ustabilizowaniu finansów publicznych i zwrotowi ku gospodarce rynkowej. Przez kolejne dwie dekady wiele regionów Europy Zachodniej doświadczało niespotykanego wcześniej wzrostu i dobrej koniunktury. Plan Marshalla był jednym z pierwszych impulsów do integracji europejskiej.
49.)Jaką rolę w międzynarodowej ekonomii politycznej odgrywają wielonarodowe korporacje i organizacje pozarządowe?

-Korporacje wielonarodowe, mające tak olbrzymią siłę ekonomiczną i działające w wielu krajach, czasem stają się bardzo niezależne od władzy w kraju inwestowania. Kraje często, pomimo podmiotowości w prawie międzynarodowym i suwerenności, które powinny mieć przewagę nad korporacjami, stają wobec nich w pozycji petenta. Wielkie korporacje, mające możliwość łatwego przenoszenia swojego kapitału z kraju do kraju (w którym uzyskają one najwięcej przywilejów) stają naprzeciw krajom, których gospodarki są zależne od inwestycji zagranicznych (i bardzo często bez kapitału zagranicznego kraje te nie są w stanie eksploatować własnych bogactw naturalnych). -Korporacje wielonarodowe są integralną częścią współczesnego świata, mają olbrzymi wpływ na jego rozwój ekonomiczny. Korporacje prowadzą działania filantropijne na wielką skalę, poprawiają poziom życia, zdrowia i edukacji w krajach w których inwestują, czy wspierają lokalne inicjatywy kulturalne. Ekonomiczna siła korporacji może służyć zarówno celom szczytnym, jak i haniebnym.

50.) Na czym polega krytyka ruchu antyglobalistycznego?

Ruch antyglobalistyczny to ruch społeczno-polityczny aktywny w większości państw świata. Za cel stawia sobie radykalną zmianę obecnych stosunków ekonomicznych, ekologicznych i społecznych.

Antyglobaliści krytykują sam proces globalizacji, nieodłącznie z nim związany materialistyczny , konsumpcyjny model życia, a jako alternatywę proponują oparcie się na wspólnotach takich jak naród, rodzina, wspólnoty lokalne. Ruch ten zawiera w sobie elementy różnych systemów światopoglądowych, m.in. pacyfizmu, marksizmu, demokratycznego socjalizmu, anarchizmu, ekologii, feminizmu, konserwatyzmu. Bardzo ważną rolę odgrywają w nim organizacje religijne, ruchy humanistyczne i organizacje pozarządowe.

51.) Jakie są najważniejsze cechy charakterystyczne zagadnień globalizacji?

Globalizacja to proces wielowymiarowy. Przebiega on jednocześnie w kilku dziedzinach życia społecznego: w gospodarce, polityce, kulturze, religii.

Cechy:

-międzynarodowa współzależność

-związek z postępem nauki, techniki i organizacji

-kompresja czasu i przestrzeni - czyli „skracanie” czasu i „kurczenie się” świata. Dzięki urządzeniom telekomunikacyjnym informacje rozchodzą się po świecie błyskawicznie, a nie­k­tóre wydarzenia można obserwować na żywo. Z kolei transport lotniczy, przyspieszając podróże, zwiększa mobil­ność ludzi w skali ogólnoświatowej.

-delokalizacja produkcji - czyli przenoszenie działalności gospodarczej tam, gdzie się to w danym okresie bardziej opłaca.

-denacjonalizacja produktów - (zwłaszcza dóbr inwestycyjnych i dóbr konsumpcyjnych trwa­­łego użyt­ku)

-dematerializacja produkcji - czyli spadek znaczenia w procesach produkcyjnych czynni­ków i produktów materialnych, takich jak surowce czy maszyny, a wzrost znaczenia niemate­rialnych: wiedzy naukowej, informacji, reklamy, usług finansowych

-dialektyczny charakter - Paradoksalnie bowiem zaobserwować można obecnie współ­występowanie przeciwstawnych procesów, np: integracji, homogenizacji

Bardzo istotną cechą globalizacji jest więc wielowymiarowość i wzajemne oddziaływanie na siebie bardzo wielu sfer:-ekonomiczno-techniczną, -polityczno-społeczną, -kulturową, naukową, aksjologiczną, komunikacyjno-informacyjną

52. Co sprawia,że kwestia AIDS jest szczególnie skomplikowanym aspektem globalizacji?

W dobie coraz większej współzależności i integracji państw, społeczeństw,gospodarek i kultur

Kwestia AIDS jest szczególnie skomplikowanym problemem.Proces globalizacji znacząco wpływa na rozwój tejże choroby poprzez wzajemne przenikanie się różnych kultur,ras i społeczności.Szczególne zagrożenie dla świata płynie z chęci uczestnictwa w otaczającym nas świecie społeczności afrykańskiej.W których to krajach ze względu na ubóstwo i głód oraz mało rozwiniętą pomoc lekarską odnotowuje się wysoki procent zachorowań na Aids.

53.W jaki sposób koncepcje dóbr zbiorowych oraz zrównoważenia pomagają nam myśleć o problemach ochrony środowiska?

Według koncepcji dóbr zbiorowych oraz zrównoważenia ukazują problem ochrony środowiska jako problem ogólnoświatowy mający istotny wpływ na życie i zdrowie ludzi z całego świata. Korzystanie z zasobów naturalnych musi odbywać się w sposób zrównoważony gdyż nieumiejętne korzystanie z nich może doprowadzić do kataklizmu globalnego. Według koncepcji dóbr zbiorowych społeczeństwo stara się chronić różne ekosystemy środowiska naturalnego począwszy od ograniczenia emisji spalin do atmosfery co sprzyja zanieczyszczeniu powietrza a w efekcie do rozwoju chorób układu oddechowego. Kończąc na ochronie wielkich kompleksów leśnych oraz próbom zniwelowania skutków efektu cieplarnianego.

54. Które z zagadnień związanych z ochroną środowiska mogą doprowadzić do konfliktu na skalę międzynarodową?

-Znacząca emisja spalin do atmosfery., -ochrona wielkich ekosystemów fauny i flory. - zanieczyszczanie gleb i wód. - Elektrownie atomowe i nieumiejętne składowanie odpadów promieniotwórczych szczególnie niebezpiecznych dla środowiska naturalnego. - Nielegalny przemyt substancji niebezpiecznych dla środowiska.

- Zabijanie zagrożonych gatunków zwierząt ze względu na korzyści materialne.

55. Co kryje się w rożnych generacjach praw człowieka ?

W 1948 roku ogłoszono Powszechna Deklarację Praw Człowieka, następnie ONZ w 1966 roku opublikowała dwa ważne dokumenty: Międzynarodowy Pakt Praw Obywatelskich i Politycznych oraz Międzynarodowy Pakt Praw Gospodarczych, Socjalnych i Kulturalnych, w których wyodrębniono rodzaje praw człowieka.

Prawa I generacji to podstawowe (fundamentalne), wynikające z natury ludzkiej, niezależne od stanu prawnego obowiązującego w państwie. Źródła tych praw można odnaleźć w filozofii oświecenia oraz ideologii liberalnej. Współcześnie zapisane są w każdej konstytucji państwa demokratycznego.

 Związane z egzystencją ludzką: Prawo do życia, Prawo do wolności osobistej, Wolności do tortur

Związane z wolnością światopoglądu: Wolność wyznania, Wolność sumienia, Wolność myśli, Wolność wyrażania poglądów (wypowiedzi)

Związane z egzystencją prawną człowieka:

Prawo do informacji, Równość wobec prawa, Prawo do osobowości prawnej, Prawo do ochrony prawnej w postępowaniu sądowym, Prawo do tajemnicy korespondencji, Prawo do swobodnego przemieszczania się

Związane z prawami politycznymi (obywatelskimi):

Bierne i czynne prawo wyborcze, Prawo zrzeszania się, Prawo do skarg na organy państwa, Prawo do udziału w życiu publicznym, Prawo równego dostępu do urzędów

Prawa II generacji to prawa ekonomiczne, socjalne i kulturalne, zapewniają jednostce rozwój fizyczny i duchowy i bezpieczeństwo socjalne. Nakładają na państwo obowiązki ekonomiczne i socjalne wobec obywatela. Źródłem praw II generacji jest min. Międzynarodowy Pakt Praw Gospodarczych, Socjalnych i Kulturalnych z 1966roku.

 Do praw II kategorii należą:

Prawa ekonomiczne Prawo do pracy, Prawo do wynagrodzenia, Prawo do słusznych warunków pracy, Prawo do tworzenia związków zawodowych.

Prawa socjalne: Prawo do świadczeń socjalnych i ubezpieczeń, Prawo do ubezpieczeń zdrowotnych, Prawo do wypoczynku, Prawo do ochrony zdrowia, Prawo do zabezpieczenia społecznego.

Prawa kulturalne: Prawo do uczestnictwa w życiu kulturalnym, Prawo do edukacji – nauki, Prawo do swobodnych badań, Prawo do korzystania z osiągnięć rozwoju cywilizacyjnego, Prawo do wolności sztuki

Prawa III generacji to prawa kolektywne, solidarnościowe, czyli uprawnienia przysługujące grupom, zbiorowością, narodom, odnoszące się do jakości ich życia .

Do praw III generacji należą:

Prawo do pokoju, Prawo do demokracji, Prawo do rozwoju, Prawo do zdrowego środowiska naturalnego, Prawo do pomocy humanitarnej, Prawo narodów do samostanowienia, Prawo do rozwoju, Prawo do równości wszystkich ludów i narodów, Prawo do własnych zasobów i bogactw naturalnych, Prawo do zachowania własnej tożsamości i praw etnicznych (odnosi się do mniejszości narodowych i etnicznych), Prawo do wspólnego dziedzictwa przeszłości,, Prawo do ochrony danych osobowych.

 W prawodawstwie międzynarodowym uważa się za obowiązkowe przestrzeganie praw I generacji, natomiast II i III w miarę możliwości.

56. W jaki sposób można działać na rzecz przestrzegania międzynarodowych praw człowieka?

Prawa człowieka to wytyczne, ograniczające samowolę władz państwa i definiujące jego obowiązki wobec swych obywateli. Dlatego prawa człowieka to przede wszystkim zasady, do których państwo musi się stosować. To władze ponoszą odpowiedzialność za przestrzeganie praw człowieka.

Inne instytucje są również ważne, spełniając różne role i posiadając inny rodzaj władzy, wpływają na społeczeństwo, promując prawa człowieka. Są to: - organizacje międzynarodowe i międzyrządowe

- pozarządowe, niezależne organizacje zajmujące się prawami człowieka ,- prasa i media.

Ważne jest, abyśmy wiedzieli, że my, pojedynczy ludzie, możemy mieć w tym również swój udział. Jeśli jesteś młodym człowiekiem masz możliwość dyskutowania o dyskryminacji, brutalnych zachowaniach w rodzinie, domu, szkole lub wśród przyjaciół. „Myśl globalnie, działaj lokalnie.” - można to zastosować również w przypadku praw człowieka.

-Monitorowanie przez ONZ oraz Europejska komisje przestrzegania praw człowieka przestrzegania praw w państwie i możliwości składania skarg.

-działania do promocji do praw człowieka przez nadzorowanie przeprowadzania uczciwych wyborów

-państwo jak i wspólnota międzynarodowa są pierwszą instancją uczestników na rzecz działania przestrzegania międzynarodowych praw człowieka

57.W jaki sposób rywalizujące ze sobą teorie dotyczące stosunków międzynar. zostały zmodyfikowane lub zmienione tak, aby dopasować się do zagadnień globalizacji?