82. Procedura uchwalania budżetu państwa (art. 221- 226 K):

1. Opracowanie projektu ustawy budżetowej – Rada Ministrów:

   1. RM opracowując projekt bierze pod uwagę ustalone przez siebie kierunki polityki wewnętrznej i zagranicznej państwa w zakresie objętym jej kompetencjami.

   2. Projekt sporządza Minister Finansów

   3. Budżet uchwalany jest co roku na rok następny.

2. Inicjatywa ustawodawcza:

   1. Przy projekcie budżetu państwa ma ją tylko RM

   2. RM musi przedstawić Sejmowi projekt najpóźniej na 3 miesiące przed rozpoczęciem roku budżetowego*

   3. * konstytucja dopuszcza wprawdzie w art. 222 „późniejsze przedłożenie tego projektu w wyjątkowych sytuacjach” – jednak nie określa ich bliżej. Zatem o takiej sytuacji musiałby zadecydować sejm – a gdyby się nie zgodził, to RM ma obowiązek w terminie przewidzianym dla przedstawienia projektu budżetu przedłożyć Sejmowi projekt ustawy o prowizorium budżetowym, zawierający niezbędne dane o dochodach, wydatkach i niektórych innych aspektach działalności finansowej na określoną część roku budżetowego. Przedstawienie prowizorium nie zwalnia RM od uchwalenia projektu budżetu i przedłożenia go Sejmowi.

3. Normalne głosowania w Sejmie (3 czytania, poprawki, debaty. Patrz: droga ustawodawcza)

4. Przekazanie do Senatu – który ma 20 dni na ewentualne uchwalenie poprawek lub zatwierdzenie projektu bez poprawek (normalny czas to 30 dni, a tryb pilny 14).

5. Przekazanie Prezydentowi RP – który ma 7 dni na podpisanie lub skierowanie do TK (Prezydent przy ustawie budżetowej nie ma prawa weta!)

   1. Prezydent podpisuje -> promulgacja

   2. Prezydent kieruje do TK -> TK ma 2 miesiące od złożenia wniosku na rozpatrzenie sprawy.

6. Promulgacja

7. * Zastrzeżenie (art.225) – jeżeli projekt ustawy budżetowej nie zostanie przedłożony Prezydentowi RP w ciągu 4 miesięcy od przedłożenia go Sejmowi – Prezydent może skrócić kadencję Sejmu.

83. Absolutorium rządu (art. 226):

1. Ogólnie – absolutorium (łac. Zwolnienie, uniewinnienie) – jest to zatwierdzenie prawidłowego wykonania budżetu (zgodność z projektem budżetu) przez RM.

2. Procedura:

   1. Przygotowanie sprawozdania przez RM:

      1. Robi to głównie Komisja Finansów Publicznych

   2. Przedstawienie Sejmowi sprawozdania:

      1. Komisja Finansów Publicznych przedstawia sprawozdania wraz z własnymi uwagami i składa wniosek o udzielenie absolutorium (pkt. c)

      2. RM musi przedstawić informację o aktualnym stanie zadłużenia państwa

      3. Prezes NIK przedstawia swoją opinię

   3. RM prosi o udzielenie absolutorium

   4. Sejm – w ciągu 90 dni zatwierdza lub odrzuca wniosek o udzielenie absolutorium (zwykła większość głosów przy quorum)

3. W razie nie udzielenia absolutorium… nie dzieje się NIC. (Co najwyżej, skoro nie ma poparcia dla RM, to posłowie mogą się zastanowić nad próbą udzielenia wotum nieufności wobec RM)

84. Interpelacja:

1. Ogólne:

   1. Pojęcie - interpelacja (łac. Interpellatio – przerwanie, przeszkadzanie) – jest to pisemne pytanie do członka RM, które ma prawo zadać każdy poseł.

   2. Zakres rzeczowy – pytanie to powinno dotyczyć spraw o zasadniczym charakterze i odnosić się do problemów związanych z polityką państwa

   3. Forma - zarówno sama interpelacja jak i odpowiedź na interpelację musi być udzielona pisemnie

   4. Każda interpelacja i odpowiedź na interpelację jest dołączana do sprawozdania stenograficznego z posiedzenia Sejmu.

   5. Budowa interpelacji: 1) krótkie przedstawienie stanu faktycznego będącego jej przedmiotem 2) wynikające z ‘1)’ pytanie

   6. Interpelacja powinna być skierowana zgodnie z właściwością interpelowanego (np. sprawy finansowe -> Minister Finansów)

2. Procedura:

   1. Poseł składa pisemną interpelację na ręce Marszałka Sejmu

   2. Marszałek Sejmu niezwłocznie przesyła interpelację interpelowanemu i informuje o tym Sejm.

   3. Marszałek informuje Sejm na posiedzeniu o nadesłanych odpowiedziach lub braku odpowiedzi.

   4. Minister odpowiada na pytanie pisemnie na pytanie w ciągu 21 dni i składa ją na ręce Marszałka Sejmu

   5. Marszałek Sejmu przesyła interpelantowi odpis odpowiedzi i załącza do sprawozdania z obrad Sejmu

3. Jeżeli wg. interpelanta odpowiedź jest nizadowalająca:

   1. Może on się zwrócić jeszcze raz (ostatni) w terminie nie późniejszym niż 30 dni od otrzymania odpowiedzi, do Marszałka Sejmu o złożenie dodatkowych wyjaśnień przez Ministra

   2. Minister odpowiada w terminie 21 dni od otrzymania żądania dodatkowych wyjaśnień

84.5 Zapytanie (nie ma takiego pytania ale skoro już jestem w temacie…) – zapytanie jest formą zwracania się posła o udzielenie informacji w sprawach o charakterze jednostkowym dotyczących polityki RM oraz zadań publicznych realizowanych przez administrację rządową. Rozpatrywane jest na zasadach takich samych jak interpelacja.

85. Pytania w sprawach bieżących:

1. Pojęcie – pytania w sprawach bieżących formułowane są przez posłów w formie ustnej i skierowane do członka RM. Minister odpowiada na pytanie osobiście, bezpośrednio i od razu po zadaniu pytania. W wyjątkowych sytuacjach może odpowiedzieć upoważniona przez ministra osobwa

2. Procedura:

   1. Poseł informuje Prezydium Sejmu do godziny 21 dnia poprzedzającego rozpoczęcie posiedzenia o ogólnej tematyce pytania i jego adresacie (tylko członek RM)

   2. Następuje część obrad poświęcona pytaniom – nie może być więcej niż 11 pytań podczas jednej sesji

   3. Poseł zadaje pytanie – ma na to max 2 minuty.

   4. Minister udziela odpowiedz – max 6 minut.

3. Kiedy odpowiedź była niezadawalająca:

   1. Poseł (tylko ten sam) ma prawo zadać dodatkowe pytanie – ma na to 1 minutę.

   2. Minister składa uzupełniającą odpowiedź – max 3 min. (*Marszałek Sejmu może wyrazić zgodę na wydłużenie czasu odpowiedzi na pytanie dodatkowe.

86. Zgromadzenie Narodowe

Podstawa prawna Zgromadzenia Narodowego (art. Ogólny, o instytucji):

Art. 114.

1. W przypadkach określonych w Konstytucji Sejm i Senat, obradując wspólnie

pod przewodnictwem Marszałka Sejmu lub w jego zastępstwie Marszałka Senatu,

działają jako Zgromadzenie Narodowe.

2. Zgromadzenie Narodowe uchwala swój regulamin.

1. Historia:

   1. Powstanie

      1. II połowa XIX w. w III Republice Francuskiej.

      2. Jako instytucja powołana do wypełnienia szczególnie ważnych zadań

      3. Polska przyjęła tą instytucję w 1921 r. (Konstytucja Marcowa)

   2. Historyczne ważne kompetencje:

      1. 1989 – ZN wybiera Prezydenta RP. Po jednokrotnym wybraniu (Wojciech Jaruzelski), już w 1990 wprowadzono zasadę wyborów powszechnych głowy państwa.

      2. 1992 – ustawa konstytucyjna o trybie przygotowania i uchwalenia Konstytucji RP przekazała ZN uchwalenie nowej Konstytucji (konstytucja z 1997 to zniosła)

2. Ogólne informacje:

   1. Zawiera się w rozdziale IV (Sejm i Senat) Konstytucji. Brak oddzielnego rozdziału, czy artykułu. Informacje na temat ZN są w artykułach: 114, 130, 131, 140, 145.

   2. Sejm i Senat zbiera się pod przewodnictwem Marszałka Sejmu (lub Senatu)

   3. Organ czy nie? Niektórzy twierdzą, że nie (raczej wspólne obrady), lecz usytuowanie art. 114 wskazuje na to, że jest to organ władzy ustawodawczej.

   4. ZN zbiera się w różnych okresach, gdy jest potrzeba (nie jest to więc organ sesyjny)

3. Skład – wszyscy członkowie pochodzący z wyboru obu izb.

   1. Identyczne uprawnienia posłów i senatorów

   2. Członkowie ZN głosują łącznie i jednakowo i ich głosów nie oblicza się oddzielnie.

4. Sposób zebrania się i utworzenia ZN:

   1. Zebranie się obu izb nie jest automatycznie ZN.

   2. Izby zbierają się (wspólne obrady) jako ZN, ale dopiero Marszałek Sejmu musi jasno określić, że obradują jako ZN i powinien wskazać cel zebrania (która kompetencja ZN).

   3. Z chwilą oficjalnego otwarcia obrad ZN tworzy się ZN

   4. Moment utworzenia ZN – ogłoszenie tego przez Marszałka i podanie celu.

ZN zbiera się w czterech wypadkach:

1. Odebrania przysięgi od nowo wybranego prezydenta

   1. Art. 130. - Prezydent Rzeczypospolitej obejmuje urząd po złożeniu wobec Zgromadzenia Narodowego następującej przysięgi:

"Obejmując z woli Narodu urząd Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej,

uroczyście przysięgam, że dochowam wierności postanowieniom Konstytucji,

będę strzegł niezłomnie godności Narodu, niepodległości i bezpieczeństwa

Państwa, a dobro Ojczyzny oraz pomyślność obywateli będą dla mnie

zawsze najwyższym nakazem".

Przysięga może być złożona z dodaniem zdania "Tak mi dopomóż Bóg".

1. Regulamin ZN zwołanego w celu złożenia przysięgi przez nowo wybranego prezydenta przewiduje,:

   1. że Marszałek Sejmu powinien zwołać posiedzenie ZN w tym celi w ostatnim dniu kadencji dotychczasowego prezydenta.

   2. Posiedzenie obejmuje wyłącznie sprawy związane ze złożeniem przysięgi przez prezydenta

   3. Posiedzenie jest jawne

   4. Przebieg przysięgi:

      1. Marszałek odczytuje rotę przysięgi, a prezydent ją powtarza.

      2. Sporządzenie protokołu z przebiegu ZN, który podpisuje Marszałek Sejmu

      3. Odczytanie protokołu

      4. Marszałek Sejmu zamyka posiedzenie ZN

1. Uznania prezydenta za niezdolnego do pełnienia funkcji z powodu złego stanu zdrowia

   1. Art. 131.

   2. 1. Jeżeli Prezydent Rzeczypospolitej nie może przejściowo sprawować urzędu, zawiadamia o tym Marszałka Sejmu, który tymczasowo przejmuje obowiązki Prezydenta Rzeczypospolitej. Gdy Prezydent Rzeczypospolitej nie jest w stanie zawiadomić Marszałka Sejmu o niemożności sprawowania urzędu, wówczas o stwierdzeniu przeszkody w sprawowaniu urzędu przez Prezydenta Rzeczypospolitej rozstrzyga Trybunał Konstytucyjny na wniosek Marszałka Sejmu. W razie uznania przejściowej niemożności sprawowania urzędu przez Prezydenta Rzeczypospolitej Trybunał Konstytucyjny powierza Marszałkowi Sejmu tymczasowe wykonywanie obowiązków Prezydenta Rzeczypospolitej.

   3. 2. Marszałek Sejmu tymczasowo, do czasu wyboru nowego Prezydenta Rzeczypospolitej, wykonuje obowiązki Prezydenta Rzeczypospolitej w razie:

      1. 1) śmierci Prezydenta Rzeczypospolitej,

      2. 2) zrzeczenia się urzędu przez Prezydenta Rzeczypospolitej,

      3. 3) stwierdzenia nieważności wyboru Prezydenta Rzeczypospolitej lub innych przyczyn nieobjęcia urzędu po wyborze,

      4. 4) uznania przez Zgromadzenie Narodowe trwałej niezdolności Prezydenta Rzeczypospolitej do sprawowania urzędu ze względu na stan zdrowia, uchwałą podjętą większością co najmniej 2/3 głosów ustawowej liczby członków Zgromadzenia Narodowego,

      5. 5) złożenia Prezydenta Rzeczypospolitej z urzędu orzeczeniem Trybunału Stanu.

   4. Prof. Banaszak:

      1. Kontrowersyjne – bo przesłanki, ku takiemu uznaniu zostawia się regulaminowi ZN, więc w teorii 2/3 ZN mogłoby przegłosować usunięcie zdrowego prezydenta.

      2. Ale: powinni opierać się na diagnozach i opiniach lekarzy

      3. Mają podjąć ostateczną decyzję

2. Postawienia prezydenta w stan oskarżenia

   1. Art. 145.

   2. 1. Prezydent Rzeczypospolitej za naruszenie Konstytucji, ustawy lub za popełnienie przestępstwa może być pociągnięty do odpowiedzialności przed Trybunałem Stanu.

   3. 2. Postawienie Prezydenta Rzeczypospolitej w stan oskarżenia może nastąpić uchwałą Zgromadzenia Narodowego, podjętą większością co najmniej 2/3 głosów ustawowej liczby członków [374 osoby] Zgromadzenia Narodowego na wniosek co najmniej 140 członków Zgromadzenia Narodowego.

   4. 3. Z dniem podjęcia uchwały o postawieniu Prezydenta Rzeczypospolitej w stan oskarżenia przed Trybunałem Stanu sprawowanie urzędu przez Prezydenta Rzeczypospolitej ulega zawieszeniu. Przepis art. 131 stosuje się odpowiednio.

      1. 131 – zastępstwo Marszałka Sejmu (lub Senatu)

3. Wysłuchania orędzia prezydenckiego, które skierowane jest do Zgromadzenia.:

   1. Art. 140. - Prezydent Rzeczypospolitej może zwracać się z orędziem do Sejmu, do Senatu lub do Zgromadzenia Narodowego. Orędzia nie czyni się przedmiotem debaty.

4. Uchwalenie własnego regulaminu (dodane by prof. Banaszak ):

   1. Praktyka – ZN nie uchwala jednego regulaminu, ale dla każdej ze swoich kompetencji uchwala odrębny regulamin. Najczęściej tuż przed posiedzeniem.

   2. Praktyka – subsydiarne stosowanie Regulaminu Sejmu w sprawach nieuregulowanych regulaminem ZN

87. Formy organizacji przedstawicieli w izbach:

1. Sejm:

   1. Marszałek Sejmu – jest wybierany przez posłów ze swego grona na pierwszym posiedzeniu. Organizuje obrady sejmu oraz im przewodniczy. Ustala harmonogram prac, reprezentuje sejm wobec innych organów. Jego zastępcami są wiceparszałkowie, którzy nie są jednak samodzielnymi organami sejmu.

   2. Prezydium Sejmu – tworzą marszałek oraz wicemarszałkowie. Jest to organ kierujący pracami sejmu, ustala plan jego prac oraz koordynuje prace komisji.

   3. Konwent Seniorów – składa się z członków Prezydium oraz przewodniczących klubów i kół parlamentarnych. Do jego kompetencji należy opiniowanie planu prac sejmu i ustalenie porządku poszczególnych posiedzeń.

   4. Komisje sejmowe – są organami Sejmu, do których kompetencji należy rozpatrywanie spraw będących przedmiotem obrad Sejm, wyrażanie opinii w sprawach przekazywanych pod ich obrady. Komisje dzielą się na:

      1. stałe (jest ich 18) oraz

      2. nadzwyczajne – powoływane przez sejm w jakiejś konkretnej sprawie.

      3. * Szczególnym rodzajem komisji nadzwyczajnej jest komisja śledcza, powołana dla zbadania określonej sprawy. Jej członkowie mają prawo do przesłuchiwania świadków.

2. Senat:

   1. Marszałek senatu – analogicznie

   2. Prezydium Senatu – analogicznie

   3. Konwent Seniorów – analogicznie

   4. Komisje – analogicznie.

88. Zakres przedmiotowy ustawy – jest on w zasadzie nieograniczony. Konstytucja nie określa tego zakresu, ale można go nieco określić poprzez doktrynę polskiego prawa konstytucyjnego i orzecznictwo TK.
Ustawodawca:

1. Może normować w ustawie każde zagadnienie, jeżeli nie zakazuje mu tego wyraźnie Konstytucja (art. Zakazujące – np. art. 61 ust 4, art. 112 i 123 ust. 2)

2. Powinien regulować ustawą sprawę, która wyraźnie nakazuje mu uregulować Konstytucja (np. art. 215)

3. Powinien regulować ustawą sprawy, które były już w przeszłości przedmiotem unormowania ustawowego.

4. Powinien regulować ustawą sprawy zastrzeżone dla regulacji ustawowej (zasada wyłączności ustawy) – należą do nich:

   1. Budżet

   2. Status jednostki w państwie, a zwłaszcza regulacje dotyczące obywatelstwa oraz praw, wolności i obowiązków jednostki.

      1. TK: „ustanowienie normy ograniczającej prawa obywatela w akcie prawnym niższego niż ustawa rzędu stanowi naruszenie Konstytucji”

   3. Podstawowe kompetencje, zasady organizacji i funkcjonowania organów władzy publicznej.

89. Autonomia parlamentu – za cholerę nie mogę tego znaleźć, ale chodzi chyba po prostu o to że parlament jest organem niezależnym od innych organów.

90. Regulamin Parlamentarny (art. 112, 106, 108):

1. Ogólne:

   1. Art. 112 - Organizację wewnętrzną i porządek prac Sejmu oraz tryb powoływania i działalności jego organów, jak też sposób wykonywania konstytucyjnych i ustawowych obowiązków organów państwowych wobec Sejmu określa regulamin Sejmu uchwalony przez Sejm.

   2. Art. 124 – nakazuje stosować art. 112 także do Senatu.

2. Zakres – regulamin powinien normować:

   1. Organizację wewnętrzną i porządek prac izby

   2. Tryb powołania i działalności jego organów

   3. Sposób wykonywania konstytucyjnych i ustawowych obowiązków organów państwowych

3. Regulamin a Konstytucja – regulamin musi być zgodny z konstytucją

4. Regulamin a ustawa:

   1. Nie da się jednoznacznie określić co jest aktem nadrzędnym

   2. Sprawy wymienione w pkt. 2 powinny być regulowane w regulaminach a nie ustawach, chociaż c)

   3. Art. 106 i 108 stanowi, że warunki niezbędne do skutecznego wypełniania obowiązków poselskich i senatorskich oraz ochronę praw wynikających ze sprawowania mandatu określa ustawa.:

      1. Ustawa z dn. 9.05.1996r. o wykonywaniu mandatu posła i senatora (Dz. U. z 2003, nr 221, poz 2199)