„Szczur i kot” - Ignacy Krasicki

Jest to bajka epigramatyczna, co wynika z krótkości utworu i braku jasno określonego morału. Świat został poddany miniaturyzacji. Bohaterami są tytułowi szczur i kot, którzy są alegoriami ludzkich osobowości. Szczur przedstawia pychę, kot agresywność.

Utwór przedstawia sytuację z życia szczura. Pewnego dnia siedział na ołtarzu w towarzystwie rodzeństwa i przechwalał się, że kadzideł używa się ze względu na niego. Pod wpływem chwili nieuwagi gryzonia, kot zaatakował szczura i udusił. Gdyby szczur nie był taki dumny, mógłby uniknąć ataku kota.

Sytuacja potwierdza słuszność prawdy, że próżność może zgubić człowieka, tak samo jak zgubiła szczura.

„Ptaszki w klatce” – Ignacy krasicki

Utwór jest krótki, bez jasno sformułowanego morału, więc można wnioskować, że to przykład bajki epigramatycznej. Świat poddany jest miniaturyzacji.

Bohaterami są dwa czyżyki – stary i młody, żyjące w klatce. Młody nie potrafi pojąć rozpaczy starego, który kiedyś żył na wolności, mimo że teraz ma większe wygody. Ponieważ młody nigdy nie zaznał wolności, nie może znać jej prawdziwej wartości.

Sytuacja udowadnia słuszność morału, mówi o tym, że utraconej wolności nie da się zrekompensować nawet największymi wygodami niewoli.

W głębszej interpretacji, można doszukiwać się kontekstu polityczno-historycznego. W utworze stary czyżyk przedstawia starsze pokolenie Polaków, które przestrzega młode pokolenia żyjące w niewoli po pierwszych zaborach, uosabianych z młodym zwierzęciem, by nie przyzwyczajali się do takiego istnienia. By mieli świadomość, że wolność jest wartością, o którą należy walczyć i ją bronić.

„Jagnię i Wilcy” – Ignacy krasicki

Jest to utwór krótki, chociaż zaczyna się morałem. Świat jest zminiaturyzowany. Można zatem wnioskować, że jest to bajka epigramatyczna.

Morał mówi o tym, że człowiek znajdzie usprawiedliwienie dla każdego swojego zachowania, nawet najpodlejszego. Historia z życia wilków i jagnięcia potwierdza słuszność tego przekonania. Sytuacja rysuje się w lesie, gdzie drapieżniki napadają na jagnię. Wilk jest alegorią agresji i brutalnej siły, natomiast jagnię niewinności, bezbronności. Ponadto wynika z tego również, że światem rządzi prawo pięści – silniejszy zawsze zwycięży, szlachetność nie zawsze zwycięży.

W bajkach Krasicki wyraża swoje poglądy na temat życia, świata, człowieka. Przekazuje prawdę, nie zawsze optymistyczną, czasem bardzo gorzką, jednak właśnie przez to te utwory mają wielką wartość. Mają wymowę uniwersalną.

Satyra – „do króla”