Edytorstwo a język i tekst, Jan Trzynadlowski

Edytorstwo w Polsce ma bardzo dawne tradycje; edytorstwo w sensie naukowym to dzieło dopiero pozytywizmu;

*W zakres prac edytorskich (uwagi edytora) wchodzą następujące wytwory:

1. przedmiot (wytwór) materialny zawierający to, co konwencjonalnie nazywa się „tekstem”;

2. graficzny lub inny zapis owego tekstu;

3. tekst w sensie lingwistycznym, a więc linearnie uporządkowany ciąg mowny (utrwalony graficznie, obrazowo, lub symbolicznie, Ew. dźwiękowo).

4. Realizacja językowa;

5. Zespół znaczeń będących przedmiotem odczytu, konstrukcji edytorskiej i powielenia;

*W krąg obserwacji edytora wchodzą:

1. przedmiot materialny ogarniający (tabliczka, zwój, kartka), który można nazwać obiektem bibliologicznym;

2. zapis graficzny lub dźwiękowy;

3. tekstowa realizacja językowa;

4. utwór, dzieło, struktura semantyczna lub ekspresywna;

Ze względu na to, że wszystkie wymienione formy są swoistego rodzaju przekazami działającymi na linii nadawca - odbiorca, możemy je podzielić na trzy współistniejące kategorie:

1. Obiekt bibliologiczny oraz zapis graficzno- dźwiękowy to przekaz instrumentalny;

2. Tekstowa realizacja językowa to przekaz intencjonalny;

3. Utwór - dzieło to przekaz strukturalny;

*Obiekt bibliologiczny możemy nazywać skrótowo przekazem, mieszczącą się w nim lub na nim grafię lub ikonkę- zapisem, tekstową realizację językową - tekstem, zawartość znaczeniową - utworem, dziełem.

Obiektem bibliologicznym zajmuje się bibliologia, czyli nauka o książce, tekstem i językiem językoznawstwo oraz częściowo teoria literatury, strukturalną zawartością wiedza o literaturze.

*Tekstologia (tekstolog) - praca badawcza nad dziejami tekstów jako zapisanych utrwaleń tekstów językowych, aspektami i charakterem składników tekstowych, zagadnieniami autorstwa i metod jego Ew. ustalenia, przede wszystkim w dziedzinie historycznoliterackiej.

*Edytorstwo (Edytor) - praca badawcza i praktyczna nad adaptacją do druku dzieł (utworów, dokumentów), których autorem nie jest osoba tożsama z edytorem.

*Edytorstwo wydawnicze (edytor - wydawca) - praca nad merytoryczno - technicznym przysposobieniem do druku produktu pracy edytora - badacza lub autora bezpośrednio współpracującego z wydawnictwem lub czasopismem.

Edytor - wydawca może zająć pozycję edytora - badacza, gdy bez pośrednictwa, sam przygotowuje test obcy.

Wydawnictwo (wydawca) - instytucja i zespół czynności organizacyjnych i merytoryczno - technicznych funkcjonujących, z całym zespołem przedsiębiorstw pomocniczych dla nadania produktom pracy edytora i redaktora materialnej postaci książki nadającej się do masowego kolportażu.