23. Zarządzanie – jego istota i znaczenie.

Zarządzanie - proces planowania, organizowania, przewodzenia i kontrolowania pracy członków organizacji oraz wykorzystanie wszelkich dostępnych zasobów organizacji do osiągnięcia jej celów. (Kierowanie, Stoner)

Istota zarządzania   str. 36

Definicje zarządzania są zapewne równie liczne jak książki na ten temat. Część z nich jest stosunkowo zwięzła i uproszczona. Przykładem może być jedna ze starszych definicji, w której autor określa zarządzanie jako „dokładne poznanie tego, czego oczekuje się od ludzi, a następnie dopilnowanie, by wykonali to w najlepszy i najtańszy sposób”³. Zarządzanie jest jednak złożonym procesem, znacznie bardziej złożonym, niż to sugeruje taka prosta definicja⁴. Konieczne jest zatem opracowanie takiej definicja zarządzania, która pozwalałaby lepiej uchwycić istotę tej złożoności i płynących z niej wyzwań.

Być może najlepiej można ją zrozumieć z punktu widzenia teorii systemów. Teoria systemów sugeruje, że wszelkie organizacje wykorzystują cztery podstawowe rodzaje nakładów czy zasobów ze swego otoczenia: ludzi, pieniądze, rzeczy i informacje. Zasoby ludzkie obejmują uzdolnienia kierownicze i siłę roboczą. Zasoby pieniężne to kapitał finansowy wykorzystywany przez organizację do finansowania zarówno bieżącego, jak i długofalowego funkcjonowania. Zasoby rzeczowe obejmują surowce, pomieszczenia biurowe i produkcyjne oraz sprzęt. Zasoby informacyjne wreszcie to wszelkiego typu użyteczne dane niezbędne do skutecznego podejmowania decyzji.
     W jaki sposób menedżerowie łączą i koordynują różne rodzaje zasobów? Otóż dokonują oni tego wykonując cztery podstawowe funkcje lub działania kierownicze: planowanie i podejmowanie decyzji, organizowanie, przewodzenie albo kierowanie ludźmi oraz kontrolowanie. Tak więc, zarządzanie można zdefiniować następująco:

* zarządzanie
Zestaw działań (obejmujący planowanie i podejmowanie decyzji, organizowanie, przewodzenie, tj. kierowanie ludźmi, i kontrolowanie) skierowanych na zasoby organizacji (ludzkie, finansowe, rzeczowe i informacyjne) i wykonywanych z zamiarem osiągnięcia celów organizacji w sposób sprawny i skuteczny.

Ostatnia część naszej definicji zarządzania ma szczególnie ważne znaczenie, akcentuje bowiem podstawowy cel zarządzania - zapewnienie sprawnego i skutecznego osiągnięcia celów organizacji.

Inne definicje zarządzania:

• Zarządzanie jest sztuką osiągania zamierzonych rezultatów przez innych ludzi, zarządzający (menedżerowie) osiągają cele organizacji poprzez organizowanie pracy innych, a nie przez wykonywanie zadań osobiście.

• Zarządzanie to działalność kierownicza polegająca na ustalaniu celów i powodowaniu ich realizacji w organizacjach podległych zarządzającemu, na podstawie własności środków produkcji lub dyspozycji nimi (wg Gilińskiego).

• Zarządzanie to działanie polegające na dysponowaniu zasobami (wg prof. T. Pszczołowskiego).

• Zarządzanie to zestaw działań (planowanie, organizowanie, motywowanie, kontrola) skierowanych na zasoby organizacji (ludzkie, finansowe, rzeczowe, informacyjne) wykorzystywanych z zamiarem osiągnięcia celów organizacji. (wg Griffina).

• Zarządzanie to porządkowanie chaosu (wg prof. B.R. Kuca)

25. Organizacja w otoczeniu jako obiekt zarządzania.

Organizacja to taka całość, której elementy składowe współprzyczyniają się do powodzenia całości.

Termin "organizacja" jest pojęciem wieloznacznym. Organizacja może być społeczna, gospodarcza lub polityczna, często organizujemy spotkania, imprezy czy działalność jakiejś firmy. Nierzadko oceniamy jakieś przedsięwzięcie stwierdzając, że jest dobrze lub źle zorganizowane. Ta różnorodność interpretacyjna pojęcia "organizacja" stwarza konieczność zdefiniowania i określenia głównych znaczeń tego terminu.

Pojęcie "organizacja" pochodzi od łacińskiego słowa "organum" oznaczającego pierwotnie narzędzie, a następnie narząd, czyli część organizmu żywego. Organizm złożony jest z powiązanych i ściśle współpracujących ze sobą narządów (organów wewnętrznych) realizujących swoje specyficzne funkcje, ale tworzących jednak zwartą całość podporządkowaną wspólnemu celowi. Tego typu analogie biologiczne zaważyły na współczesnych sposobach rozumienia organizacji. T. Kotarbiński stwierdził np., że: organizacja jest to pewien rodzaj całości ze względu na stosunek do niej jej własnych elementów, mianowicie taka całość, której wszystkie składniki współprzyczyniają się do powodzenia całości.

Inaczej mówiąc "organizację" można pojmować jako jakąkolwiek wyodrębnioną względnie z otoczenia całość ludzkiego działania, mającą określoną strukturę skierowaną na osiągnięcie jakiegoś celu lub celów.

Termin "organizacja" można rozumieć w trzech zasadniczych znaczeniach:

• rzeczowym (instytucjonalnym) - jako całość złożoną z ludzi wyposażonych w środki rzeczowe (aparatura), a więc w narzędzia, maszyny, materiały, które łączą określone więzi; w tym znaczeniu mamy na myśli rzeczy zorganizowane, czyli konkretne instytucje, O organizacji w tym znaczeniu mówimy zatem w odniesieniu do różnych instytucji, takich jak: przedsiębiorstwa, stowarzyszenia, partie czy też zespoły pracownicze.

• atrybutowym (strukturalnym) - oznaczającym cechę przedmiotów złożonych, organizacja w tym znaczeniu to tyle co struktura (budowa, ustrój, układ współzależności, organizacja wewnętrzna) jakiegoś złożonego przedmiotu. Odnosząc w tym znaczeniu organizację do przedsiębiorstwa mamy na myśli strukturę organizacyjną przedsiębiorstwa.

• czynnościowym - stanowiącym rodzaj działania zorganizowanego, skierowanego na osiągnięcie określonych celów; chodzi w tym przypadku o samą czynność organizowania, np.: zorganizowanie wycieczki, konferencji, sprawnego funkcjonowania firmy itp. Organizacją w znaczeniu czynnościowym lub organizowaniem nazywamy celowy, świadomy proces polegający na racjonalnym łączeniu ludzi, zasobów i środków w celu osiągnięcia tzw. efektu synergii (efektu organizacyjnego). Organizowanie to tworzenie organizacji w znaczeniu rzeczowym lub/i atrybutowym.

Zjawisko synergii polega na tym, że współdziałające elementy dają wypadkowy wynik pod jakimś względem większy niż prosta suma skutków wywołanych przez każdy czynnik z osobna. Można więc mówić o wzajemnym wzmacnianiu lub potęgowaniu się sił współdziałających elementów. W wyniku synergii powstaje efekt organizacyjny będący przeciętną nadwyżką korzyści przypadającą na członka zespołu współdziałającego z pozostałymi osobami, w porównaniu z korzyścią możliwą do osiągnięcia w działaniu indywidualnym.

Sens tworzenia organizacji polega na tym, żeby osiągnąć efekt organizacyjny. Organizacja jest takim tworem, który ma osiągnąć założone wcześniej cele. Organizacja jest narzędziem do osiągnięcia tych celów

Z punktu widzenia zarządzania trzeba tak kierować wszystkimi elementami składowymi organizacji aby osiągnąć efekt organizacyjny, aby osiągnąć wcześniej zamierzone cele. Zarządzanie składowymi organizacji wg modelu Leavitta oznacza współdziałanie takich systemów jak: celów i wartości, system ludzki, struktury organizacyjnej, techniczny. wg modelu Bieleckiego systemy takie jak celów i wartości, psychospołeczny, techniczny i struktury musi być równoważony kolejnym nadrzędnym systemem zarządzania. Należy pamiętać, że organizacja pozostaje w ścisłej zależności z otoczenie.

Organizacja w otoczeniu.

Organizacja nie jest zjawiskiem zamkniętym. Pozostaje ona w ciągłej zależności z otoczeniem. Otoczenie organizacji to zbiór elementów nie wchodzących w jej skład ale pozostający z nią w pewnych relacjach. Otoczenie wpływa na organizacje bezpośrednio i pośrednio. Tworząc pewne szanse i zagrożenia.

Organizacja ma granicę, które odróżniają ją od otoczenia, ale również istnieją miejsc styku. Brak granic jak i całkowita izolacja utrudniają jej rozwój. Każdą organizację cechuję pewna elastyczność – stopień otwartości granic.

OTOCZENIE

• BLIŻSZE ( bezpośrednie, cleowe)

Stanowią je czynniki wywierające bezpośredni wpływ na funkcjonowanie organizacji

Np. odbiorcy dóbr i udług, dostawcy, konkurenci, instytucje kontrolne, czynniki społeczne (związki zawodowe)

• DALSZE (pośrednie, ogólne)

• Otoczenie kulturowe

• Otoczenie techniczne i technologiczne

• Otoczenie edukacyjne

• Otoczenie polityczne

• Otoczenie prawne

• Otoczenie ekonomiczne

Organizacja pozostaje w ciągłej relacji z otoczeniem, ale również jest pewnym systemem otwarty. Organizacja w ujęciu systemowym oznacza, że sama ona jest pewnego rodzaju systemem a jej otoczenie to jej nadsystem.

Organizacja na wejściu pobiera z otoczenia takie czynniki jak: kapitał, ludzie, surowce, energia a na wyjściu po procesie tranfromacji oddaje otoczeniu gotowe produkty i usługi.

Organizacja jako system: są systemami otwartymi, złożonymi, to systemy celowe, czyli ukierunkowane na osiąganie wcześniej założonych celów, posiadają strukturę organizacyjną, systemy o strukturze hierarchicznej, w organizacjach występuje efekt synergii, to systemy homeostatyczne – zdolne do osiągnięcia równowagi w zmieniającym się otoczeniu, to systemy cechujące się spójnością, zmiana w jakimkolwiek systemie oznacza zmianę w innym, to systemy adaptacyjne-zdolność dostosowania się.

Otoczenie w jakim działa organizacja ma istotny wpływ na funkcjonowanie organizacji. Wyróżnia się dwa czynniki mające wpływ na charakter otoczenia i są nimi: złożoność i zmienność. Czynniki te wpływają na niską bądź wysoką niepewność otoczenia. Otoczenie może być stałe bądź zmienne. W dzisiejszych czasach współczesne otoczenie staje się coraz bardziej rozległe, globalne, zróżnicowane, pojawiają się nisze rynkowe, coraz bardziej niestabilne dlatego też współcześnie organizacje muszę posiadać umiejętność szybkiego dostosowania się do zmieniającego otoczenia.

40. Cykl życia produktu

Produkt tak jak każde dobro ma swój cykle od wprowadzenia go na rynek poprzez działanie na rynku lub jego wycofanie. Cykl życia produktu składa się z 4 faz:

1. faza rozwoju - ma miejsce w momencie wprowadzenia produktu na rynek, wielkość sprzedaży jest niewielka. Na tym etapie przedsiębiorstwo może realizować minimalny zysk, może ponosić straty,

2. faza wzrostu - charakteryzuje się wysokim wzrostem sprzedaży, korzystny układ kosztów do zysków,

3. faza dojrzałości - zaznacz się spadek tępa przyrostu sprzedaży, pierwsze oznaki nasycenia rynku,

4. faza nasycenia

5. faza spadku - spadek wielkości sprzedaży.

Charakterystyka faz cyklu życia produktu na rynku

Produkt to każdy obiekt rynkowej wymiany oraz wszystko co może być oferowane na rynku. Produktem może być dobro materialne, usługa, miejsce, organizacja bądź idea.

W każdym produkcie można wyróżnić pewne poziomy, składające się na cały produkt.
W literaturze można spotkać się z dwoma głównymi koncepcjami budowy produktu:

Pierwsza, zaproponowana przez Levitta w latach 80., mówi o trzech poziomach:

• rdzeń, in. istota produktu to sam produkt, jego cechy funkcjonalne oraz pewne rozwiązania techniczne,

• produkt rzeczywisty to wszystko co ma wpływ na postrzeganie towaru (usługi) przez konsumenta. Składają się na to takie czynniki jak: marka, znak handlowy, model, materiał, cena, jakość, opakowanie, styl, a także wygląd i zachowanie personelu sprzedażowego

• produkt poszerzony to korzyści dodatkowe dla konsumenta, takie jak: dostawa, gwarancja, reklamacje, części zapasowe, dostępność punktów usługowych, kredyt, instrukcja, instalacja czy naprawy itp.

Druga, opisana przez Kotlera obejmuje pięć poziomów:

• podstawowy pożytek to ta część produktu której klient faktycznie potrzebuje np. telewizor

• produkt podstawowy - całe standardowe wyposażenie produktu, najczęściej konieczne do jego użytkowania (np. kabel do telewizora, pilot)

• produkt oczekiwany - oczekiwania klienta wobec produktu (panoramiczny obraz)

• produkt rozszerzony - wszystko co przewyższa oczekiwania klienta (dźwięk stereo, podłączenie konsoli do gier)

• produkt potencjalny - wszystkie modernizacje jakim może zostać poddany produkt w przyszłości (możliwość przeglądania stron WWW na telewizorze, przegląd zdjęć)

34. Metody doboru nielosowego w badaniach marketingowych.

Istotą METOD DOBORU CELOWEGO(NIELOSOWEGO) jest sformułowanie zasady tworzenia próby badawczej, pozwalającej na wybór obiektów, które posiadają z góry ustalone cechy charakterystyczne. W dobieraniu jednostek badawczych do próby nie występuje przypadek (los), lecz określona kalkulacja prowadzącego badania.

metody nielosowe:

 stosowane częściej w badaniach marketingowych;

 nie opierają się na zasadach rachunku prawdopodobieństwa;

 opierają się na subiektywnych decyzjach badacza.

Nielosowe metody doboru próby:

• Losowanie kwotowe

założenie (próba jest reprezentatywna jeżeli jej struktura jest identyczna z populacją).

• populację dzielimy na warstwy (kryteria: wiek, płeć, dochód);

• określamy %udział warstw w populacji;

• określamy skład próby proporcjonalny do warstw populacji

• Kula śniegowa

Badacz koncentruje się na dotarciu do jednej lub kilku jednostek należących do populacji, która jest obiektem badania, stara się zdobyć ich zaufanie i uzyskać kontakty z kolejnymi osobami. Kolejni respondenci wskazują następnych itd.

Jakość i reprezentatywność uzyskanych w ten sposób prób zależy w znacznej mierze od pierwszego kontaktu badacza: jeżeli jednostka dająca początek kuli śniegowej ma w badanej populacji kontakty w różnych grupach i środowiskach wtedy uzyskana próba może dość dobrze oddawać zróżnicowanie zbiorowości.

• Dobór jednostek

Polega ona na tym ,że osoba prowadząca badanie sama na podstawie własnej decyzji wybiera te jednostki do. próby, które uważa za typowe dla całej zbiorowości

• Dobór grupowy

Polega ona na tym ,że osoba prowadząca badanie sama na podstawie własnej decyzji wybiera grupę do próby, której cechy są typowe dla całej zbiorowości.

12. Popyt i podaż jako elementy rynku oraz równowagi rynkowej.

Prawo popytu rynkowego – wraz ze wzrostem ceny produktu zmniejsza się popyt ceteris paribus na ten produkt, natomiast wraz ze spadkiem ceny popyt na ten produkt wzrasta.

Ceteris Paribas= niezmienność czynników

Prawo podaży rynkowej – wzrost ceny rynkowej prowadzi ceteris Paribas, do wzrostu oferowanych ilości produktów, przy wyższej cenie produkcja staje się korzystna, co skłania producentów do zwiększenia ilości oferowanych produktów, spadek ceny produktów powoduje spadek oferowanej ilości przez producentów.

Cena przy której rozmiary podaży (ilość oferowanego produktu) zrównają się z rozmiarami popytu (ilość produktu które konsumenci chcą kupić) nosi nazwę cen równowagi rynkowej. Cena równowagi oczyszcza z jakiejkolwiek nadwyżki popytu bądź podaży dlatego nosi ona również nazwę ceny czyszczącej rynek.

Przecięcie się krzywej podaży i popytu wskazuje miejsce równowagi rynkowej

20. Czynniki wpływające na popytu i jego wielkość:

• Dochody konsumentów – wzrosty dochodu przesuwa krzywą popytu w górę, spadek dochodu w dół (przy niezmienionej cenie)

• Gusty i preferencje – modne, lansowane kolory wpływają na zachowanie konsumentów, popyt rynkowy na modną odzież przesuwa się w górę, jest to zjawisko czasowe i za jakiś czas krzywa popytu przesunie się w dół

• Subsydia i dobra komplementarne – zmiany cen jednego dobra powodują zmiany cen innego, kierunek wpływu zależy czy dane dobra są dobrami komplementarnymi czy subsydiami, w przypadku subsydiów zmiany cen przesuwają krzywą popytu w kierunku dobra tańszego, np. masło-margarnyna, komplementarne wzrot/spadek ceny jednego dobra powoduje wzrost/spadek drugiego np. samochody – benzyna.

• Przewidywanie cen relatywnych – wyprzedzanie w czasie pewnych zakupów np. cukier

• Liczba ludności – wzrost spadek liczby urodzeń dzieci wypływa na zmiany ilość kupowanych akcesoriów niemowlęcych

• Efekt naśladownictwa i demonstracji – popyt konsumenta zmienia się wraz z zmianami popytu rynkowego np. moda, efekt snobizmu, efekt Veblena (drogie produkty)

8. Istota mechanizmu rynkowego.

Mechanizm rynkowy wynika z wzajemnych zależności między ceną, popytem a podaża i polega na tym że jakakolwiek nierównowaga pomiędzy tymi elementami uruchamia siły (reakcje sprzedających i kupujących) kierujące popyt i podaż do stanu równowagi osiągnięte przy stanie równowagi rynkowej.

19. Formy monopolizacji.

Monopol określany jest jako sytuacja, której cały rynek danego wyrobu jest kontrolowany przez jednego producenta,sprzedawcę

Cechy monopolu:

• Produkowany wyrób nie ma substytutów

• Istnieje wyłączność produkcji i sprzedaży

• Producent ma doskonałą wiedze o rynku

• Ograniczone wejście na rynek

• Występuje słabość odbiorców

• Niemogących wpłynąć na cenę ustaloną przez producenta

• Celem działania jest maksymalizacja zysku

• Siła monopolowa to pojęcie przeciwstawne pojęciu konkurencji jest to zdolność firmy do podnoszenia cen swoich wyrobów poprzez zmniejszenia wielkości produkcji

• Monopol nie ma jednak pełnej swobody działania, jego produkt napotyka barierę w postaci istniejącego popytu

Pozycja Monopolisty w zakresie produkcji lub zbytu umożliwia przedsiębiorstwu ustalenie ceny monopolowej i osiąganie większych zysków w porównaniu do warunków rynku konkurencyjnego. Z tej racji dążenie przedsiębiorstw do monopolizowania działalności gospodarczych jest cecha rozwijającej się gospodarki rynkowej.
Istnieją dwie podstawowe drogi umożliwiające przedsiębiorstwom osiąganie pozycji monopolistycznej. Pierwsza polega na nieustannym inwestowaniu w rozwój przedsiębiorstwa i opanowywaniu danej dziedziny produkcji lub rynku zbytu. Ponieważ konkurenci również podejmują podobne działania proces ten jest niezwykle kosztowny (ogromne nakłady inwestycyjne oraz ryzyko związane z inwestowaniem) i długotrwały. Innym rozwiązaniem, umożliwiającym szybsze zdobycie pozycji monopolistycznej jest łączenie ze sobą przedsiębiorstw często będących dotychczas konkurentami. Proces ten określa się mianem fuzji przedsiębiorstw. Łączenie się kapitałów przedsiębiorstw może mieć charakter tymczasowy lub trwały.

W wyniku łączenia się firm powstają nowe formy instytucjonalne, z których najbardziej znane to:poole i ringi, kartele, syndykaty, trusty, koncerny, konglomeraty oraz holdingi.

FORMY MONOPOLU

1. Pull albo Ring - luźne porozumienie w celu realizacji konkretnych przedsięwzięć - charakter krótko trwały; Przedsiębiorstwa tworzą poole lub ringi w celu zrealizowania konkretnego przedsięwzięcia i osiągnięcia korzyści ekonomicznych o charakterze monopolistycznym. Firmy wchodzące w skład poolu lub ringu ustalają np.: wspólna politykę cenowa, dzielą zadania produkcyjne oraz rynki zbytu. Porozumienia tego typu są dość luźne i tymczasowe i po wykonaniu przedsięwzięcia ulegają rozwiązaniu.

2. Kartel - powstaje w celu ograniczenia konkurencji między przedsiębiorcami należącymi do branży - wspólne dyktowanie cen, produkcji, rynków zbytu, Kartele powstały w Niemczech na przełomie XIX i XX wieku. Umowy kartelowe dotyczą wspólnej polityki ustalania cen, podziału i rynków zbytu (wyznaczania kwot rynkowych) a także koordynacji planów inwestycyjnych przedsiębiorstw. W skład karteli mogą wchodzić przedsiębiorstwa krajowe, zagraniczne, a niekiedy instytucje rządowe poszczególnych krajów. Jednym z najbardziej znanych karteli międzynarodowych jest OPEC – organizacja eksporterów ropy naftowej.
   Zasadniczym celem umowy kartelowej jest ograniczenie wzajemnej konkurencji oraz podział osiąganych zysków monopolowych. Producenci wchodzący w skald kartelu wyznaczają odpowiednie kontyngenty produkcji dla każdego przedsiębiorstwa i równocześnie określają ceny sprzedaży. Podział zysków jest zazwyczaj funkcją przyznanych kontyngentów produkcyjnych lub rynkowych. Przedsiębiorstwa kartelu walczą nieustannie miedzy sobą o przydziały kontyngentów, o wielkości udziałów rynkowych oraz o podział wspólnie osiąganych zysków. Powstające konflikty prowadza w końcu do łamania ustaleń kartelowych przez niezadowolonych producentów. Z tej racji kartele są z natury forma niestabilna i po pewnym okresie funkcjonowania ulegają rozwiązaniu.

3. Syndykat - wspólne przedsięwzięcie mających jedno biuro handlowe, które zajmuje się polityką cen lub zbytu, Syndykat powstaje w wyniku umowy przedsiębiorstw, które ustalają wspólna politykę sprzedaży lub zakupu produktów. Syndykat spełnia role wspólnego biura handlowego przedsiębiorstw, które w ich imieniu i interesie prowadzi odpowiednia politykę cen i zbytu. Syndykat kontroluje również rozmiary podaży wyznaczając poszczególnym przedsiębiorstwom odpowiednie limity produkcyjne. Niekiedy syndykat towarzyszy kartelowi, potęgując pozycje monopolistyczna zrzeszonych przedsiębiorstw.
   Poole, ringi, kartele i syndykaty nie są związkami trwałymi.Poszczególne firmy wchodzące w skład tego typu porozumień pozostają niezależnymi podmiotami gospodarczymi {zachowują odrębność własnościowa i nie tracą niezależności prawnej}i dlatego w przypadku pojawienia się ostrych konfliktów {sprzeczności interesów} łatwo może dojść do rozpadu porozumienia monopolistycznego.

4. Trust - zrzeszone w nim przedsiębiorstwa tracą osobowość prawną i niezależność ekonomiczną wspólne kierowanie dzieli zyski, Trust stanowi jakościowo wyższą formę monopolizacji produkcji. Trust jest nowym przedsiębiorstwem, powstałym zamiast samodzielnie istniejących dotychczas firm. Akcjonariusze ( udziałowcy) poszczególnych przedsiębiorstw przekazują swoje udziały zarządowi trustu otrzymując w zamian certyfikaty trustowe. Przedsiębiorstwa wchodzące w skald trustu tracą swa niezależność ekonomiczną i prawną. Trustem zarządza rada wykonawcza. Zyski wypracowane prze przedsiębiorstwa płyną do centralnej kasy trustu. Rada trustu dzieli osiągnięte zyski proporcjonalnie do udziałów poszczególnych firm w truście.

5. Koncern - Związek przedsiębiorstw działających pod wspólnym zarządem jako całość gospodarcza należąca do jednego gospodarzaKoncern jest zespołem odrębnie działających przedsiębiorstw, należących jednak do wspólnego właściciela. Duże silne kapitałowo przedsiębiorstwo wykupuje akcje innych firm lub doprowadza do fuzji organizacyjnych uzyskując w ten sposób kontrole nad nimi. Poszczególne firmy wchodzące w skład koncernu działają samodzielnie w oparciu a rachunek ekonomiczny. Równocześnie jednak centrala koncernu ustanawia długofalowe strategie rozwoju przedsiębiorstw oraz zakreśla zasięgi rynków zbytu. Konkurencja miedzy przedsiębiorstwami koncernu zostaje zlikwidowana.
   Cecha wielu koncernów są technologiczne powiązania pionowe przedsiębiorstw. Koncern samochodowy może obejmować przedsiębiorstwa związane z wytworzeniem samochodu tzn.: stalownie, przedsiębiorstwa przemysłu gumowego, elektrycznego firmy produkujące lakiery samochodowe, itp. W skład koncernów naftowych wchodzą firmy poszukiwania i wydobycia ropy naftowej, rafinerie, przedsiębiorstwa dystrybucji benzyn i oleju,stacje benzynowe itp.

6. Konglomerat - porozumienie monopolistyczne, które pod jednym kierownictwem obok podstawy działalności prowadzi działalność uboczną. Spowodowane jest to pozbawieniem ryzyka zabezpieczenie się o działalność monopolistyczna, Konglomeraty zaczęły powstawać po drugiej wojnie światowej jako wyraz ekspansji dużych firm monopolistycznych i rozszerzenia ich tradycyjnych działalności na inne dziedziny produkcji i handlu.
   Monopol dominujący w danej dziedzinie produkcji zdobywa udziały w firmach z różnych
   Gałęzi zwłaszcza w tych, gdzie istnieje mniejsza koncentracja produkcji rynku zbytu.
   Celem dywersyfikacji jest nie tylko osiąganie zysków z dodatkowych dziedzin, lecz również rozłożenie ryzyka na większą liczbę różnorodnych stref działania
   Rozszerzanie działań monopolu na inne dziedziny może mieć także związek z unikaniem oskarżeń o praktyki monopolistyczne, które mogą się pojawiać wówczas,kiedy monopol koncentrowałby wszystkie swoje środki na rozwijaniu dotychczasowej, zmonopolizowanej w znaczącym stopniu dziedziny.
   Przykładem konglomeratu jest działająca na polskim rynku firma amerykańska Procter and Gamble. Która zajmuje istotne miejsce nie tylko w produkcji artykułów sanitarnych dla kobiet
   I dzieci ( ponad 60 % produkcji tych wyrobów), lecz również w produkcji past do zębów, proszków do prania., maszynek do golenia oraz kawy. Inna znana firma Pepsico, która w Polsce wykupiła dominujące udziały Wedla, wytwarza zarówno napoje chłodzące jak i sprzęt sportowy ( rakiet i piłki tenisowe, znane pod nazwą Wilson)

7. Holding - to spółka akcyjna, która posiada akcje różnych przedsiębiorstw, najczęściej z jednej branHolding jest stosunkowo skomplikowana forma monopolizacji, pozwalającą na kontrolowanie znacznej ilości przedsiębiorstw. Holding jest przedsiębiorstwem ( najczęściej spółka akcyjna), które poprzez posiadane akcje innych przedsiębiorstw sprawuje kontrole nad nimi.
   Spółka akcyjna jest forma prawna przedsiębiorstwa, w której władze sprawują akcjonariusze (współwłaściciele przedsiębiorstwa). Teoretycznie należy posiadać przynajmniej 51% wszystkich akcji, aby decydować o działalności spółki. W rzeczywistości mamy często do czynienia z rozproszeniem akcji(np. 20-30%) należy do bardzo wielu właścicieli, z których każdy posiada niewielka ilość akcji. W rezultacie skupienie w ręku jednego właściciela znacznie mniej niż 51% akcji pozwala na całkowitą kontrole spółki. Im większe rozproszenie akcji tym mniejsza jest ilość akcji potrzebna do władania spółką.
   Holding może również powstać w wyniku kupowania akcji przedsiębiorstw na giełdzie. Najczęściej holdingi tworzą wielkie firmy przemysłowe lub finansowe ( banki) w celu kontrolowania przedsiębiorstw powiązanych z ich działalnością. Jednym z największych holdingów w skali światowej jest General Motors.ży ilości zapewniające jej kontrole gałęzi produkcji