Anna Dobrut

Szkoła: Akademia Zdrowia w Kielcach

Kierunek: Technik Usług Kosmetycznych

Rok: pierwszy

Semestr: drugi

Przedmiot: Ratownictwo

„Postępowanie w przypadku zawału mięśnia sercowego”

Spis treści:

1. Wstęp

2. Charakterystyka zawału

3. Pierwsze objawy

4. Jak pomóc

5. Profilaktyka

6. Zakończenie

1. Wstęp

Umiejętność niesienia pomocy innym i wiedza na temat ratownictwa powinna być obowiązkowa dla wszystkich: młodzieży i dorosłych. Z powodu dużej liczby wypadków każdy przyszły i obecny kierowca musi znać postępowanie w przypadku braku oddechu czy utraty przytomności. Większość osób boi się albo nie potrafi ratować kogoś innego w sytuacji zagrożenia życia. Często zwalają na brak umiejętności, na to, że „to nie moja sprawa” itd. Pomyślmy jednak, co byśmy czuli my, gdybyśmy potrzebowali pomocy, a nikt by nam jej nie udzielił. Dlatego tak ważne jest, byśmy wiedzieli jak pomóc, bo może kiedyś ktoś pomoże nam.

1. Charakterystyka zawału

Najprościej mówiąc zawał mięśnia sercowego to martwica mięśnia sercowego, przez jego niedokrwienie. Jest to jedna z postaci choroby niedokrwiennej mięśnia sercowego. Przyczyna zawału to miażdżyca tętnic wieńcowych w przebiegu choroby wieńcowej (często utożsamianej z chorobą niedokrwienną serca). Ognisko miażdżycy w ścianie tętnicy wieńcowej nazywane jest blaszką miażdżycową. Powoduje ona zmniejszenie światła tego naczynia i ograniczenie przepływu krwi - często w tych przypadkach pacjent odczuwa objawy dławicy piersiowej¹ przy wysiłku czy zdenerwowaniu.

Czynniki ryzyka:

Zawał mięśnia sercowego występuje na ogół po 40. roku życia, częściej u mężczyzn niż u kobiet, zwłaszcza u osób otyłych i z nadciśnieniem tętniczym. Do czynników ryzyka należą:

• starszy wiek (wiek krytyczny: u mężczyzn 32-50 lat, u kobiet 45-70)

• płeć męska

• palenie tytoniu

• nadciśnienie tętnicze

• inne przyczyny przerostu lewej komory serca (kardiompatia, przerost po stosowaniu leków sterydowych)

• wysoki poziom cholesterolu

• zaburzona proporcja pomiędzy cholesterolem LDL i HDL

• obecność patologicznej apolipoproteiny

• wysoki poziom trójglicerydów

• wysoki poziom białka ostrej fazy (białko C-reaktywne, CRP)

• wysoki poziom homocysteiny

• niedobory witamin grupy B, zwłaszcza kwasu foliowego

• wysoki poziom kwasu moczowego

• brak aktywności fizycznej

• osobowość typu A

• marskość wątroby (i wynikające z niej zaburzenia metaboliczne)

• cukrzyca

• predyspozycje rodzinne i genetyczne (zawał w rodzinie w wywiadzie)

• otyłość (zwłaszcza brzuszna).

• Choroba Fabry'ego

1. Pierwsze objawy

Często ból towarzyszący zawałowi serca może być mylący, dlatego należy dokładnie obserwować zachowanie pacjenta. Często pacjent sam neguje swoją chorobę, dlatego ważne jest by myśleć o jego zdrowiu jakby za niego, gdyż w ten sposób właśnie możemy uratować mu życie.

Jak rozpoznać?

Różnicowanie bólu wieńcowego z bólem zawałowym

Cecha	Ból wieńcowy	Ból zawałowy
Charakter:	gniotący/piekący ból zamostkowy, penetrujący do lewej ręki, przestrzeni międzyłopatkowej, żuchwy	gniotący/piekący ból zamostkowy, penetrujący do lewej ręki, przestrzeni międzyłopatkowej, żuchwy
Czas trwania:	5-17 min.	>30min.
Wpływ nitratów:	Ustaje po nitratach	Nie ustaje po nitratach
Wpływ wysiłku:	występuje dopiero po wysiłku	występuje nawet podczas spoczynku

Objawy

Podmiotowe (subiektywne)

• bardzo silny ból w klatce piersiowej (może być znacznie osłabiony lub nawet nieobecny u osób chorych na cukrzycę), trwający ponad 20 minut, nieustępujący po odpoczynku i po nitratach (nitrogliceryna), piekący, dławiący, rozpierający, promieniujący do żuchwy, lewej kończyny górnej (lub obu)

• panika, lęk przed śmiercią (łac. angor animi)

• duszność

Przedmiotowe (obiektywne)

• bladość

• lepki pot

• spadek ciśnienia tętniczego

• tachykardia - wzrost częstości akcji serca, lub inne zaburzenia tętna

• pobudzenie ruchowe

Schemat przedstawiający przybliżone strefy bólu w zawale serca (ciemny czerwony = najbardziej typowe lokalizacje, jasny czerwony = inne możliwe lokalizacje)

W badaniach dodatkowych

• obecność markerów zawału we krwi (badanie decyzyjne przy rozpoznawaniu zawału)

• zmiany elektrokardiograficzne

• podwyższony poziom glukozy we krwi

• przyspieszone opadanie krwinek (OB)

• wzrost liczby leukocytów we krwi obwodowej (zwiększona leukocytoza)

1. Jak pomóc?

Niestety nie ma określonej metody pierwszej pomocy w przypadku zawału. Jedyne, co możemy zrobić dla pacjenta to (w miarę możliwości) obserwacja, by móc przeciwdziałać ostremu zawałowi, w razie nagłego ataku jak najszybsze wezwanie pogotowia ratunkowego.
W oczekiwaniu na zespół pogotowia ratunkowego, chorego należy ułożyć w pozycji odciążającej serce, tzn. z lekko podwyższonym tułowiem.

Bardzo ważne jest ułatwienie choremu oddychania. Dlatego należy mu rozluźnić krępujące części garderoby (krawat, koszulę, pasek u spodni...)

Niestety zawał serca może się powtórzyć, dlatego pacjenci po pierwszym ataku otrzymują środki z nitrogliceryna do zastosowania w nagłych przypadkach. W razie interwencji, ratownik powinien sprawdzić, czy chory nie ma ich przy sobie. Jeśli pacjent posiada własne leki pomóż mu je zażyć.
Jeśli pacjent ma tabletki z nitrogliceryną wkładamy je pod język, nie każemy ich połykać. Połknięte tabletki nitrogliceryny częściowo tracą swoje właściwości w sokach trawiennych oraz znacznie później zaczynają działać. Są również nitrogliceryny w formie sprayu do ust.

Można również pacjentowi podać pod język pochodne kwasu acetylosalicylowego czyli popularną w Polsce aspirynę, polopirynę S, etopiryna, acard, cardiopirin, hascopiryn, ascalcin plus, ascodan, asprocol, calcipiryna, coffepirine.
Leki można podać tylko kiedy pacjent jest przytomny i komunikatywny.

W razie potrzeby trzeba zastosować sztuczne oddychanie połączone z uciskiem klatki piersiowej. Rozpocząć reanimację.

1. Profilaktyka

Powtarzając za starym porzekadłem: „Lepiej zapobiegać, niż leczyć”, najlepszą pomocą przy zawale, jest niedopuszczenie do niego. Jak już mówiliśmy zawał serca spowodowany jest niedokrwieniem, które zaś wynika z zatkania tętnic.

Tętnice zapychane są przez tłuszcz, który osadza się na ich ściankach, uniemożliwiając swobodny przepływ krwi.

Co zrobić, by nasze tętnice były drożne?

Najlepszym lekarstwem (nie tylko na choroby wieńcowe) jest ruch i zdrowa dieta. Pan, który nie stroni od tłuściutkiej kiełbaski i żeberek, na pewno ma zwiększone ryzyko chorób wieńcowych. Najważniejsze, by była ona zbilansowana, to znaczy: żeby zawierała wszystkie niezbędne składniki do prawidłowego funkcjonowania. Bo nie chodzi o to, żeby nic nie jeść, tylko o to by mądrze jeść. W utrzymaniu prawidłowej masy ciała pomogą nam grejpfruty, granaty (mają cenne antyoksydanty), zielona pietruszka, jabłka (źródło błonnika). Nie zapominajmy o gruboziarnistym pieczywie i nabiale.

Ruch nie tylko powoduje nasze chudnięcie i usprawnia systemy: oddechowy, immunologiczny, mięśniowy, ale także sprawia, że jesteśmy szczęśliwsi.

Jeśli palimy nałogowo papierosy, a w naszej rodzinie zdarzały się przypadki zawału serca, musimy natychmiast rzucić ten nałóg. Dwukrotnie zwiększa się ryzyko chorób serca i zawału u ludzi uzależnionych od tytoniu.

1. Zakończenie

Pamiętajmy! Zawał serca to nie przelewki. W najlepszym razie może poważnie uszkodzić nasze serce, a w najgorszym doprowadzić do zgonu. Dlatego starajmy się uchronić przed nim siebie i bliskich. W dzisiejszych czasach, pełnych pogoni za pieniądzem i stresu, ludzie coraz młodsi mają problemy na tle wieńcowym.

Przeciwdziałajmy jak najwcześniej. Jeśli nam się to jednak nie uda, starajmy się umieć pomóc poszkodowanemu, bo następnym razem możemy to być my.

---

1. Choroba niedokrwienna serca – (ChNS; łac. morbus ischaemicus cordis, MIC; ang. ischaemic heart disease, IHD) – zespół objawów chorobowych będących następstwem przewlekłego stanu niedostatecznego zaopatrzenia komórek mięśnia sercowego w tlen i substancje odżywcze. Zaburzenie równowagi pomiędzy zapotrzebowaniem a możliwością ich dostarczenia, pomimo wykorzystania mechanizmów autoregulacyjnych zwiększających przepływ przez mięsień sercowy, zwanych rezerwą wieńcową, doprowadza do niedotlenienia zwanego również niewydolnością wieńcową. W konsekwencji często doprowadza do dusznicy bolesnej, a także zawału mięśnia sercowego. Choroba niedokrwienna serca ze wszystkimi jej podtypami jest najczęstszą przyczyną śmierci w większości państw zachodnich.^{[potrzebne źródło]} Najczęstszą przyczyną choroby niedokrwiennej jest miażdżyca tętnic wieńcowych.↩