Dwa skrajne pojęcia polityki:
Polityka to dążenie do zdobycia i utrzymania władzy (podobna do marksizmu czy leninizmu)
Polityka to zgodna z prawem reprezentacja interesu publicznego (wywodzi się z demokracji amerykańskiej) [ Almond, Powell ]
Wiążą się one z podobnie skrajnymi ujęciami definicji państwa
Państwo to organizacja polityczna obejmująca zakresem swego działania ogół członków społeczeństwa zamieszkującego określone terytorium, istniejąca dla zapewnienia klasie panującej pod względem ekonomicznym panowania politycznego iw tym celu wyposażona w zorganizowany aparat przymusu [ definicja marksistowska ]
Państwo to celowe zbiorowisko ludzi, którego podstawowe zadania to: utrzymanie zbiorowości ( w sensie biologicznym i policyjno-militarnym) ; zorganizowanie jej w funkcjonalnym ładzie
Państwo to organizacja polityczna społeczeństwa, organizacja stosunków władzy i wpływu społeczeństwa w skali makro
Teoria trójelementowości państwa Jellinka – terytorium, społeczeństwo, władza
Problem przymusu i przyzwolenia
Państwo to organizacja, w której funkcjach ważną rolę odgrywa przymus, zinstytucjonalizowana siła. Niezbywalną cechą organizacji państwa jest dychotomizacja: Państwo – Społeczeństwo; rządzący i rządzeni; ci którzy normy stanowią i ci, którym normy są narzucone. Czy wyobrażalny jest układ, w którym niema takiego podziału?
Problem polega nie na całkowitym zniesieniu takiego porządku, ale na instytucjonalnym ograniczeniu regulacji władczych (władzy państwowej) do administracyjnego minimum oraz na umożliwieniu budowy przez społeczeństwo alternatywnych struktur organizacyjnych, które będą utrwalały względnie niezależne od władzy stosunki społeczne. Dokonuje się to w drodze długotrwałego kompromisu czy konsensusu.
Takie relacje społeczne jest w stanie zapewnić tylko demokratyczna forma ustrojowa państwa w formie liberalno-demokratycznej (republika). W republice demokratycznej administracja jest formą kompromisu władzy „zmuszonej” do demokracji (władzy tolerancyjnej bo zależnej od obywatelskiego przyzwolenia – wybory), władzy zezwalającej na samoorganizację społeczną pod swoim patronatem i – z drugiej strony – społeczeństwa obywatelskiego zmuszonego do posłuchu wobec władzy, której prócz legitymacji dało też siłę do wykonywania swych funkcji.
Republika wyposażona jest w specjalne konstrukcje ustrojowe gwarantujące tego rodzaju kompromis:
Trójpodział władzy
Wybory
Praworządność
Wolne media
Szeroki zakres praw i wolności obywatelskich
Pluralizm
Parlamentaryzm
Poszczególnym stanom społeczeństwa odpowiadają optymalne stanu ustrojowe władzy:
Pokój klasowy demokracja [ równowaga interesów ]
Stan przejściowy arystokracja, dyktatura [ pomiędzy pokojem a rewolucją ]
Rewolucja dyktatura
Zniewolenie despota
Podstawowe ustroje państwowe wg kryterium wpływu i kontroli:
Demokracja - Społeczeństwo Aparat władzy
Autokracja - Aparat władzy Elitę władzy
Dyktatura - Elita władzy Władca
Despota Władca