HISTORIA KINA POWSZECHNEGO - KINO SKANDYNAWSKIE

DANIA

wytwórnia Nordisk
główny reżyser : Drayer

„Dogma” – manifest i filmowcy (Dogma 95? działali w latach 90’, ale nie jestem pewna czy to o nich chodzi…)

Ole Olsen- kiniarz (pierwszy wielki kinoteatr w Kopenhadze), założyciel Nordisku;

„Polowanie na lwy” – wielki sukces komercyjny, ale i skandal, bo zastrzelono lwa;
„Polowanie na białego niedźwiedzia”- właśnie niedźwiedź polarny na kuli ziemskiej jest symbolem Nordisku.

1908 – Global Nordisk – atelier do kręcenia filmów, wysoka jakoś aktorstwa i produkcji, specjalnością były kryminały

inne tematy:
*”Białe niewolnice” (prostytutki)(to też tytuł filmu!)
*cyrk – „Diabelska czwórka”, „Śmiertelny skok na koniu pod kopułą cyrku”

1-2 rolki/szpule, a niesamowita kondensacja emocji (oh, jak poetycko ujęte!)

„Ten, którego biją po twarzy” i „Cyrk” – duży wpływ na filmy i na m.in. Bergmana

„The Abyss” – film powstał w Kostoramie (inna, mała wytwórnia)

Asta Nielsen - wielka gwiazda, grała głownie kobiety zniszczone i opuszczone, ale miała też talent komediowy, grała w 4 filmach w Dani, w 1911 przeniosła się do Niemiec, gdzie kręciła filmy wraz z mężem aż do separacji (Urban Gad, 1914)

Do IWŚ film duński dominował na rynku, a Nordisk był pionierem w produkcji filmów pełnometrażowych. Głównie motywowane to było piękną scenografią (niesamowite wnętrza domów mieszczańskich) oraz lekką funkcją symboliczną.

Najdłuższym duńskim filmem do 1993 roku był „Atlantis” z 1913 roku. Miał aż 8 rolek! Była to ekranizacja powieści Hauptmanna. Zatonięcie Titanica było motywacją do ekranizacji. W ten film wpisał się nurt niemiecki Autoren Film. Ma 2 zakończenia : śmierć bohatera (dla Rosji) i happy end (dla reszty świata) ; )
-pięknie pokazane Berlin i NY
-scena paniki na pokładzie kręcona z 5 kamer
-Atlantis – Atlantyda – przed zatonięciem statku bohater ma wizję, która oddaje dekadencję Europy.

F. Holger – Madsen („Życie według Ewangelii”)
Benjamin Christensen – reż+aktor (grał we własnych filmach, ale tez u Drayera)

IWŚ – duże zyski dla Danii
1916 - Niemcy zablokowały import filmów
1917 – U.S.A. ograniczyły filmy duńskie
Rewolucja w Rosji – tak samo

W efekcie Dania została odcięta po IWŚ i tylko pojedyncze filmy cieszyły się zainteresowaniem za granicą np. gang Olsena albo Dogma.

Carl T. Drayer – matka była szwedzką służącą i podrzuciła go duńskiej rodzinie, co później mu wypominano (możliwe, że z tego powodu uwielbiał motyw uciśnionych kobiet); był stylocentrykiem

1919 –„Prezydent” – jego pierwszy film, III generacje mężczyzn, którzy uwodzą biedne dziewczyny

1920 – „Kartki z Księgi Szatana” – 2,5 h – odnosi się do „Nietolerancji” Giffitha

Później zaczął podróżować :
*Szwecja – „Wdowa po pastorze”
*Dania - „Pewnego razu…”
*Niemcy – „ Napiętnowani” (1925), „Michael” (1925)
*Dania - „Pan mieszkania”/”Będziesz szanował żonę swoją”(polski tytuł)
*Francja – „Narzeczona” , „Męczeństwo Joanny D’Arc”
*Francja(kręcono)/Niemcy(montaż) – „Wampir” (1932)
*Dania – „Dzień gniewu” (1943)
*Szwecja – „Ich dwoje” (1945)
*Dania – „Słowo” ( 1955), „Gertruda” (1964)

SZWECJA

kino nieme

2 okresy świetlności

świetna obsada

Bergman – gigant!

1912 – Szkoła Szwedzka:

-Victor Sjöström [Striester?]
-Mauritz Stiller [Sztiller?]
-Georg af Klercker [Af-Kleker]

1907 - Svenska Biografteatern (Svenska Film Industry)

1909 – Charles Magnusson – przejął Svenska
początkowo spółka posiadała tylko sieć kin, filmy były kręcone w Christianstat, nad głównym kinem

w 1909 – przyłącza się Julius Jaenzon – operator (miał brata Henrika też genialnego operatora).

To jedna z pierwszych kinematografii narodowych.
Cechy :
-rodzima literatura – Selma Lagerlöf – pisarka, autorka ekranizowanych powieści (m.in. Furman Śmierci)
-rozmiłowanie w pejzażu
-rytm pór roku
-mroczna metafizyka
-inne światy (egzotyka)
-rozpasanie erotyczne
-alegorie
-stereotypizacja szwedzkości

1912 – Af Klecker – przeniesienie do Sztokholmu

wysyp nowych aktorów/reżyserów/scenopisarzy – „Ludzie-orkiestry”

dużo filmów nispobudżetowych – 1-2 rolkowych

IIWŚ – blokada rynków zewnętrznych, rozwój szwedzkiego filmu (a zarazem pełnometrażowego)

lata 80’ - af Klecker pokłócił się z Magmussonem i przeniósł się do innej firmy – Hasselblad

1918-19 – Hasselblad + Svanska = Svenska Film Industry

druga połowa lat 20 – kryzys kina szwedzkiego.

Mauritz Stiller

2 filmy przed 1915 – większość z nich zginęła

1916-20 – komedie miejskie
1912-16 – „Miłość i dziennikarstwo” – jedyny ocalały film z tego okresu
1917 – „Najlepszy film Tomasza Graala” (jeden z pierwszych filmów autotematycznych) – najsłynniejszy film (adaptacja powieści)
-Skarb rodu Arne”/”Skarb pana Arne”
1920 – „Eroticon”
1927 – współpraca z Polą Negri – „Hotel Imperial”, „Proces kobiety” i po tym wrócił do Sztokholmu
1928 – Zmarł

Victor Sjöström

1913 – „Ingeborg Holm“ – na podstawie sztuki
1916 – „Terje Vigen” – adaptacja poematu Ipsena
1921 – „Furman Śmierci” – pierwszy film o alkoholikach!, kompozycja szkatułkowa
1924 – „Ten, którego biją po twarzy”
1925 – „Wieża kłamstw”, „Spowiedź królowej”
1926 – „Szkarłatna litera” (Lillian Gish! Lars Hanson!)
1927 – „Wiatr”
1928 – „Maski Ervina Rayera”
1929 – „Stworzona do miłości”
1943-49 – wraca jako kierownik SF, dzięki niemu debiutuje Bergman (daje Sjostromowi rolę w swoich dwóch filmach „do radości” i „tak, gdzie rosną poziomki”)
1960 -Umiera

Upadek kina szwedzkiego – za dużo kunsztownych filmów, Hollywood ściągnęło najwybitniejszych reżyserów

Dopiero w latach 40-60 kolejne nie „5” a „15 minut” - Bergman