Kurs obsługi programu PASW Statistics

Tworzenie i importowanie zbiorów danych

Autor: dr Joanna Karłowska-Pik, dr Dorota Juszczak

Tworzenie zbiorów danych

Pliki tworzymy wybierając Plik -> Nowy -> Dane.... Pliki danych zapisujemy z rozszerzeniem *.sav.

Ćwiczenie 1. Utwórz własny plik sklep.sav zawierający dane dotyczące sprzedaży 10 produktów prowadzonego przez Ciebie sklepu. Plik powinien zawierać następujące zmienne: nazwę produktu, kategorię (np. 1 - warzywa, 2 - owoce krajowe, 3 - owoce południowe), datę ostatniej dostawy, cenę netto (za jednostkę), liczbę sztuk/wagę, stawkę podatku VAT.

Ćwiczenie 2. Utwórz własny plik uczniowie.sav zawierający dane 10 uczniów biorących udział w badaniu. Plik powinien zawierać następujące dane: nazwisko ucznia, imię ucznia, datę urodzenia, wiek w momencie przeprowadzania wywiadu, płeć (dziewczynka, chłopiec), typ szkoły (np. 1 - podstawowa, 2 - gimnazjum, 3 - średnia).

Import danych z plików tekstowych

• Otwieramy dany plik np. w Notatniku, aby poznać jego strukturę. Zamykamy plik.

• Wybieramy w PASW Statistics: Plik -> Czytaj dane tekstowe..., otwieramy żądany plik.

• Uruchamia się Kreator importu tekstu, w którym odpowiadamy na kolejne pytania i klikamy Dalej. U dołu mamy podgląd, w jaki sposób przy aktualnych ustawieniach wczyta się plik.

Ćwiczenie 3. Zaimportuj do arkusza danych SPSSa plik tekstowy demo.txt. Plik ten zawiera sześć kolumn danych oddzielonych od siebie znakiem tabulacji. Dane mają postać liczb dziesiętnych z co najwyżej 10 miejscami po przecinku. Nazwy zmiennych są sprecyzowane w pierwszym wierszu (year - rok, qtr - kwartał, gdp - produkt krajowy brutto, pr - indeks cenowy, m1 - oszczędności, rs - oprocentowanie inwestycji krótkoterminowych). Pierwsza obserwacja znajduje się w drugim wierszu.

Ćwiczenie 4. Wczytaj dane umieszczone w pliku band.txt, który zawiera dane dotyczące sprzedaży płyt CD zespołu muzycznego. Plik ten zawiera 4 kolumny danych oddzielone od siebie spacjami. Nazwy zmiennych znajdują się w pierwszym wierszu (sales - wielkość sprzedaży płyt CD, performances - liczba koncertów, web - liczba pobrań wersji demo ze strony internetowej, flyers - liczba wysłanych ulotek promocyjnych). Wyspecyfikuj zmienne.

Ćwiczenie 5. Wczytaj dane umieszczone w dwudziestu pierwszych wierszach pliku tax.txt. Plik ten zawiera 4 kolumny danych oddzielone od siebie spacjami. Nazwij poszczególne zmienne (inc88 - dochód firmy w 1988, tax88 - podatki w 1988, inc89 - dochód firmy w 1989, tax89 - podatki w 1989) i wyspecyfikuj je.

Import danych z plików formatu Excel

• Otwieramy zadany plik w programie Excel, aby poznać jego strukturę. Zamykamy plik.

• Wybieramy w PASW Statistics: Plik -> Otwórz ->Dane..., zmieniamy na dole ustawienie na Pliki typu: Excel i otwieramy żądany plik.

• Pojawia się okno dialogowe, w którym należy zaznaczyć, czy w oryginalnym pliku nazwy zmiennych znajdowały się w pierwszym wierszu danych, wybrać odpowiedni arkusz pliku *.xls i ewentualnie podać zakres danych, które chcemy wczytać. Klikamy OK.

• Specyfikujemy zmienne.

Ćwiczenie 6. Wczytaj dane z pliku vacation.xls utworzonego w programie Excel, który zawiera dane dotyczące wyjazdów wakacyjnych. Plik ten zawiera 4 kolumny danych, które oznaczają: odległość od miejsca zamieszkania, dochód, wiek, liczbę dzieci. Nazwy zmiennych nie są sprecyzowane, w pierwszym wierszu znajduje się pierwsza obserwacja.

Wczytywanie danych z baz danych

• Otwieramy bazę w programie Microsoft Access, aby obejrzeć jej strukturę. Zamykamy.

• Wybieramy Plik -> Przejmij bazę danych -> Nowa kwerenda....

• Otwiera się Kreator przejmowania baz danych. Spośród zdefiniowanych źródeł baz danych wybieramy MS Access Database, klikając dwukrotnie myszką.

• W oknie, które się pojawi, klikamy Przeglądaj... i wczytujemy żądaną bazę danych. Klikamy OK.

• Po zaznaczeniu na dole opcji Tabele pokazują się możliwe do wyboru tabele bazy danych. Klikając na znak + przy nazwie tabeli, możemy otrzymać listę zmiennych tej tabeli. Zaznaczamy i przerzucamy do okna z prawej strony całą tabelę lub wybrane zmienne. Klikamy Dalej.

• W następnym kroku możemy zdecydować, które obserwacje wczytujemy. Możemy zadać jakiś warunek z użyciem funkcji i dostępnych zmiennych oraz wczytać losową próbkę spośród dostępnych obserwacji. Klikamy Dalej.

• Specyfikujemy zmienne. Zmienne tekstowe można przekodować na numeryczne. Klikamy Dalej.

• Otrzymujemy zapytanie w języku SQL, które możemy wykonać lub zapisać w oknie poleceń. Możemy również zapisać kwerendę w pliku .spq (kwerenda PASW Statistics) lub jako plik danych .sav.

Uwagi:

• Pliki zapisane jako pliki baz danych programu PASW Statistics można edytować: Plik -> Przejmij bazę danych -> Edytuj kwerendę..., lub otwierać: Plik -> Przejmij bazę danych -> Uruchom kwerendę...

• Przy losowym wybieraniu zadanego procenta obserwacji należy zapisać polecenie w oknie poleceń i w ułamku dziesiętnym wyrażającym zadany procent zmienić przecinek na kropkę. (Dotyczy wersji 18.0.1 i wcześniejszych).

• Generator liczb losowych używany przy losowaniu ma ustalony punkt startowy, co zapewnia powtarzalność losowania. Można go jednak zmienić, wybierając Przekształcenia -> Generatory liczb losowych... i w polu Inicjalizacja aktywnego generatora zaznaczając Ustaw punkt startowy.

• Kreator zapamiętuje ostatnią bazę danych, którą wczytywałeś. Jeśli chcesz uruchomić inną bazę danych niż ostatnio używaną, zamknij program lub kliknij na Pliki programu dBase, jeśli nie ma tego typu baz, kliknij OK i wtedy wczytaj wybraną bazę mdb.

Ćwiczenie 7.

• Wczytaj bazę demo.mdb do PASW Statistics. Spośród 1000 pierwszych osób, których samochód należy do kategorii 3 (luksusowe), wybierz losowo 10. Zapisz plik jako demo.spq. Następnie edytuj kwarendę i zmień wybrane osoby na te, których samochód należy do kategorii 2.

• Otwórz bazę demo2.mdb. Zawiera ona dwie tabele: demo i KlasaSmochodu oraz kwerendę demo. Zamknij bazę danych i uruchom Kreator przejmowania baz danych. Po otwarciu bazy przerzuć do prawego okna obie tabele. Następnie zaznacz relację między nimi: zmiennej CARCAT z tabeli demo odpowiada zmienna id z tabeli KlasaSamochodu. Zaznacz obie zmienne, trzymając klawisz Ctrl i kliknij Połącz. Następnie wybierz losową próbę 10% obserwacji z grupy respondentów, którzy nie przekroczyli 50. roku życia. Plik zapisz jako demo2.spq. Wczytaj go jako plik .sav.