WSTĘP

Edukacja teatralna jest jedną z ważniejszych form pracy z dzieckiem. Pomaga w wychowaniu przyszłego odbiorcy sztuki teatralnej. Ma również dużą siłę oddziaływania terapeutycznego, wpływa pozytywnie na psychikę dziecka, uwrażliwia je na piękno słowa, muzyki, daje radość i uczy kultury teatralnej. Pomysł realizacji projektu, w którym celem jest szeroko rozumiana integracja dzieci niepełnosprawnych z ich pełnosprawnymi rówieśnikami, ale również kształtowanie u dzieci wrażliwości estetycznej, rozwijanie twórczej percepcji i ekspresji, wynika z naszych osobistych obserwacji pedagogicznych, a nasze oddziaływania wychowawcze są ściśle skorelowane z programem profilaktyczno - wychowawczym szkoły oraz programem poprawy efektywności wychowania.

Praca w szkole integracyjnej pozwala na zrozumienie potrzeb wszystkich dzieci, a w szczególności tych z upośledzeniem. Łatwo zauważyć, iż nadrzędną potrzebą tych uczniów jest potrzeba akceptacji i życzliwości zarówno ze strony rówieśników jak i osób dorosłych.

Szkoła jest miejscem, w którym kształtuje się empatia, koleżeńskość i akceptacja inności. Pomysł wdrożenia i realizacji projektu „Baśnie to nie tylko radość czytania…” wydaje nam się być szansą na normalne wzrastanie dzieci zdrowych i dzieci sprawnych inaczej. Wspólna praca przy przygotowywaniu inscenizacji bajki o „Czerwonym Kapturku”, zaangażowanie w nią wszystkich uczniów, ich rodziców i nauczycieli wydaje się być szansą na lepsze poznanie się dzieci, pozbawienie ich dystansu i wszelkich uprzedzeń a tym samym na kształtowanie u nich właściwych, pożądanych postaw społecznych. Niezmiernie ważnym aspektem realizacji projektu jest atmosfera akceptacji i dialogu między tymi podmiotami, bo tylko taka atmosfera pozwoli na osiągnięcie sukcesu wychowawczego.

1. METODA PROJEKTU

HISTORIA

Metoda projektów (jako metoda nauczania) zrodziła się w Stanach Zjednoczonych na przełomie XIX i XX wieku. Za jej twórcę uważa się Williama H. Kilpatricka, który twierdził, że uczniowie powinni sami zdobywać wiedzę i sprawdzać umiejętności w konkretnych sytuacjach życiowych. Uważał, że zmuszanie uczniów do wykonywania zadań przez nich niechcianych nie przynosi zadowalających i trwałych efektów, zatem aby nauczanie przynosiło jak najlepsze efekty, to wychowankowie powinni wybierać sobie zadania dostosowane do ich możliwości i uzdolnień.

METODA PROJEKTU OBECNIE

Nauczanie metodą projektu jest alternatywą dla systemu nauczania klasowo - lekcyjnego, w którym uczniowie przyswajają wiedzę biernie. Projekty z samej swojej istoty wymagają od ucznia uzyskania wiedzy z różnych dziedzin, co powoduje, że przyswajana wiedza nie jest zamknięta w wąskie ramy poszczególnych przedmiotów.

Wiedza i umiejętności nabyte przez uczniów w procesie realizacji projektu są wykorzystywane przez nich w życiu codziennym.

Głównymi cechami odróżniającymi projekt od innych metod nauczania są:

• interdyscyplinarność - realizacja projektu wymaga od ucznia zdobycia wiedzy z zakresu wielu przedmiotów dzięki temu, że wykonywany jest on nie tylko w murach szkolnych, ale także np.: w teatrze, bibliotece, muzeum, domu zacierane zostają granice pomiędzy życiem szkolnym i pozaszkolnym;

• progresywna rola nauczyciela - w przeciwieństwie do nauczania klasowo- lekcyjnego to uczniowie, a nie nauczyciel wybierają metody, formy, tempo pracy. Zadaniem nauczyciela jest czuwanie nad procesem nauczania i działalnością podopiecznych, udzielanie im pomocy, wskazówek oraz jeśli zachodzi taka potrzeba - wyjaśnień;

• podmiotowość ucznia - najważniejszym elementem projektu jest samodzielna praca badawcza ucznia. Dziecko poprzez współpracę w grupie uczy się współdziałania z innymi co stymuluje jego rozwój emocjonalny, rozbudza w nim sumienność oraz odpowiedzialność za wykonanie poszczególnych zadań;

• odejście od tradycyjnego sposobu nauczania - produkt końcowy projektu nie jest sam w sobie przedmiotem oceny, dużo ważniejsza jest praca włożona przy jego wytwarzaniu. Dlatego też nauczyciel może otrzymywać od uczniów sprawozdania, na których to dokonują samooceny jak również oceniają pracę innych członków grupy. Należy przy tym pamiętać, że zasady oceniania muszą być jasno przedstawione.

RODZAJE PROJEKTÓW

Biorąc pod uwagę sposób prezentacji oraz sposób realizacji projektu możemy wyróżnić dwa rodzaje projektów edukacyjnych:

• projekt badawczy- polega na zdobyciu i usystematyzowaniu wiedzy na dany temat, np.: wykonanie drzewa genealogicznego swojej rodziny. Rezultatami projektu badawczego są eseje, wywiady, rysunki, albumy prezentowane w klasie szkolnej;

• projekt działania lub akcji (działania lokalnego) - polega na podjęciu działania w środowisku lokalnym, np.: założenie świetlicy środowiskowej, nauka języka obcego dzieci i dorosłych. Rezultaty projektu działania nie zawsze można bezpośrednio zaprezentować w klasie szkolnej.

STRUKTURA PROJEKTU

W sferze praktyki szkolnej w projekcie możemy wyodrębnić następujące fazy:

• wybór tematu - może być zaproponowany przez uczniów, rodziców bądź przez nauczyciela. Najważniejsze przy jego wyborze jest to, aby był dopasowany do możliwości, zainteresowań oraz potrzeb podopiecznych;

• przygotowanie instrukcji do projektu - podobnie jak powyższy tak i ten etap pracy nad projektem może być realizowany przy wspólnym wysiłku uczniów jak i nauczyciela. Należy przy tym zaznaczyć, że instrukcja powinna zawierać następujące elementy:

• temat projektu i jego cele,

• zadania, które mają prowadzić do realizacji celów,

• źródła, w których należy poszukiwać informacji,

• termin prezentacji projektu i terminy poprzedzających ją konsultacji,

• możliwe sposoby prezentacji projektu i czas tej prezentacji,

• kryteria oceny projektu,

• rezultaty projektu;

• wykonanie projektu - w trakcie realizacji projektu uczniowie zbierają potrzebne informacje, konfrontują ze sobą różne punkty widzenia, analizują i systematyzują zdobyte wiadomości. Nauczyciel na tym etapie dyskretnie nadzoruje pracę uczniów, służy pomocą, udziela rad, ułatwia dotarcie do zdobycia informacji, zapewnia uczniom możliwość współpracy z nauczycielami innych przedmiotów;

• prezentacja projektu - jest to ostatni etap realizacji projektu, jednak niekoniecznie najważniejszy. Istotnym jest, aby termin oraz czas zaprezentowania pracy danej grupy był wcześniej ustalony i jednakowy dla każdego zespołu. W zależności od tematyki projektu jego prezentacja może odbywać się na forum klasy, szkoły, środowiska lokalnego;

• ocena projektu - obejmuje ona nie tylko wykonanie projektu, ale również współpracę zespołu oraz samoocenę ucznia. Oceny dokonuje nauczyciel, ale może przy tym uwzględniać również ocenę koleżeńską uczniów.

MOCNE STRONY METODY PROJEKTU:

• uczy stosowania zdobytej wiedzy w praktyce,

• uczy planowania i organizacji pracy,

• uczy posługiwania się nowymi źródłami informacji,

• uczy samodzielności i systematyczności,

• uczy oceniać własną pracę,

• uczy współdziałania w grupie,

• uczy radzenia sobie z problemami,

• uczy podejmowania decyzji,

• uczy prezentacji własnej pracy,

• motywuje uczniów do pracy,

• pozwala uczyć się na doświadczeniu własnym i innych,

• przynosi zadowolenie uczniom, gdy widzą produkt końcowy,

• ma charakter interdyscyplinarny.

SŁABE STRONY METODY PROJEKTU:

• zbyt skomplikowane tematy zniechęcają uczniów,

• różne tempo pracy zespołów,

• długi czas realizacji,

• kłopoty z dostępem do materiałów źródłowych,

• zbieranie informacji zajmuje dużo czasu,

• charakteryzuje się wysoką nieprzewidywalnością efektów.

2. CHARAKTERYSTYKA I ORGANIZACJA GRUPY (UCZEŃ NIEPEŁNOSPRAWNY W PRACY PRZY PROJEKCIE)

Projekt będzie realizowany wśród uczniów klasy III, integracyjnej szkoły podstawowej, w której to klasie wspólnie uczy się 17 uczniów sprawnych oraz 3 uczniów z upośledzeniem. Wśród uczniów niepełnosprawnych znajduje się Ewa - dziewczynka autystyczna, Marek - chłopiec z zespołem Downa oraz Kasia - dziecko z wadą słuchu.

Inspiracją do podjęcia i realizacji projektu stała się analiza badań psychologiczno - pedagogicznych, rozmowy z rodzicami uczniów jak również własne obserwacje pedagogiczne. Ustalono, iż nadrzędną potrzebą klasy jest integracja dzieci niepełnosprawnych z ich pełnosprawnymi rówieśnikami, stworzenie w klasie atmosfery akceptacji i życzliwości. Ponieważ szkoła jest miejscem, w którym kształtuje się empatia, koleżeńskość i akceptacja innych zaczęto poszukiwać sposobów integrowania społeczności uczniowskiej. Jednym z nich okazały się zajęcia teatralne. Systematycznie prowadzona edukacja teatralna, w którą zaangażowane zostaną wszystkie dzieci, pozwoli na realizowanie się jednakowo wszystkich uczniów. Zarówno tych, które są uzdolnione plastycznie i muzycznie, jak i tych, które mają wady wymowy, wady słuchu (Kasia), są mało sprawne fizycznie czy upośledzeni umysłowo (Ewa i Marek). Praca nad przedstawieniem rozwija zdolności poznawcze uczniów, ćwiczy pamięć i umiejętność koncentracji uwagi oraz usprawnia koordynację wzrokowo - ruchowo - słuchową. Zajęcia teatralne wpływają stymulująco na rozwój emocjonalny i intelektualny uczniów. Poza tym, jak już wspomniano wcześniej, są doskonałą okazją do integracji. Pozwalają każdemu dziecku odczuć radość z własnego trudu, wdrożyć do samooceny, dyscypliny i samokontroli. Uczą współpracy i współdziałania w grupie oraz odpowiedzialności za wykonanie powierzonych zadań. Formy sceniczne realizowane w klasie integracyjnej odgrywają rolę terapeutyczną dla dzieci z różnymi deficytami rozwojowymi (tu głównie dla Ewy- uczennicy z autyzmem i Marka - ucznia z zespołem Downa). Role zespołowe mogą pomóc dzieciom pozbyć się onieśmielenia, uwierzyć we własne siły, odnaleźć się w społeczności uczniowskiej. Wydają się być szansą na lepsze poznanie się dzieci nawzajem, pozbawienie ich dystansu i wszelkich uprzedzeń, a tym samym na kształtowanie u nich właściwych, pożądanych postaw społecznych.

Projekt będzie realizowany w IV grupach:

I grupa - zaprojektowanie i wykonanie scenografii do inscenizacji,

II grupa - zaprojektowanie i wykonanie zaproszeń dla gości,

III grupa - zaprojektowanie i wykonanie afiszy i plakatów informacyjnych,

IV grupa - czytanie bajek i wybór tła muzycznego do inscenizacji.

Z uwagi na fakt, iż w klasie znajdują się osoby niepełnosprawne, przewiduje się, że każda z tych osób znajdzie się w innej grupie zadaniowej.

Każda grupa będzie miała do wykonania zadania i za realizację tych zadań będzie odpowiedzialna. Jeżeli okaże się, że któraś z grup ma trudności z realizacją zadań, będzie mogła się zwrócić o pomoc do nauczyciela będącego sprzymierzeńcem projektu.

Na zajęciach wprowadzających nauczyciel zaznajomi uczniów z metodą projektu, podzieli ich na grupy oraz przydzieli zadania poszczególnym grupom. Nauczyciel przedstawi uczniom tematykę ogólną projektu oraz zestaw zadań do wykonania, spośród których grupy wybiorą sobie jedno zadanie. Jeżeli okaże się, że kilka grup jest zainteresowanych tym samym zadaniem, wówczas zostanie przeprowadzone losowanie. Wydaje się jednak, że nie ma zadań lepszych czy gorszych, a każde z nich można przedstawić w sposób interesujący.

W projekcie przewidziano też zorganizowanie i przeprowadzenie konkursu plastycznego - do realizacji dla całej klasy.

Udział w inscenizacji to również zadanie dla wszystkich członków klasowej społeczności. Wiadomo jednak, że głównych ról jest niewiele i w związku z tym przewiduje się, iż uczniowie, którzy nie dostaną głównej roli, będą odtwarzali role drugoplanowe, np. zwierzątek leśnych, wiatru czy drzew.

Uczniom niepełnosprawnym zostaną przydzielone takie role, które będą odpowiadały ich możliwościom intelektualnym i które pozwolą im na pełną realizację siebie i odczucie sukcesu z wykonania zadania. Przydział poszczególnych ról uzależniony jest od rodzaju zaburzeń tych dzieci, dlatego też poniżej przedstawiono krótką charakterystykę tych uczniów:

• Marek - chłopiec z zespołem Downa, ma zaburzony sposób porozumiewania się z otoczeniem. Mowa bierna jest u chłopca dobrze rozwinięta. Marek w miarę dobrze rozumie mowę innych i jej znaczenie. W zakresie mowy czynnej występuje u niego zaburzona artykulacja, chłopiec często opuszcza początkowe sylaby. Uczeń chętnie podejmuje kontakt werbalny, z zapałem powtarza wypowiadane przez innych słowa, obserwuje z uwagą twarz, układ ust. Doskonale porozumiewa się za pomocą mimiki i gestów - w ten sposób wyraża swoje emocje (gniew, zadowolenie). Jest bardzo empatyczny. Potrafi otwarcie się śmiać, dzielić z innymi radość. Marek jest dzieckiem chętnym do współpracy. Bardzo nie lubi przegrywać, jest wtedy bardzo zły, płacze i krzyczy na przemian. Chłopiec nie ma problemów z widzeniem i słyszeniem. Dobra pamięć ruchowa pozwala mu naśladować i zapamiętywać układy ruchu całego ciała. Ta oto cecha - zdolność do naśladowania - sprawiła, że Markowi powierzono rolę zwierzątka leśnego (wybór zwierzątka należy do niego).

• Ewa - dziewczynka z autyzmem, zaburzeniem, które w szczególny sposób wpływa na kontakty dziecka z otaczającym je światem, tworzy okoliczności, które uniemożliwiają lub mocno utrudniają powstawanie jakichkolwiek więzi społecznych. Dziewczynka ma zaburzoną zdolność do komunikowania się, nie nawiązuje przyjaźni z rówieśnikami, jej zabawa jest uboga i pozbawiona wyobraźni, zaś w zainteresowaniach i zachowaniu widać wyraźne przejawy sztywności.
  Niekiedy dzieci autystyczne należy uczyć pewnych umiejętności w sposób bardzo ustrukturyzowany, a nawet czasami kategoryczny. Najważniejsze, by to, czego się od dziecka oczekuje, o co się je prosi, co mu się przedstawia, było bardzo konkretnie wytłumaczone. Komunikaty werbalne (również ilustrowane, wspomagane ustalonymi gestami) powinny być jednoznaczne, proste, pozbawione skomplikowanych form gramatycznych i stylistycznych. Jeszcze bardziej konkretne jest pokazanie, jak należy zadanie wykonać. W związku z powyższym, Ewie powierza się rolę drzewa.

• Kasia - uczennica z niedosłuchem. Wada słuchu powoduje, że dziewczynka ma zniekształcony obraz poznawanej rzeczywistości. Kasia charakteryzuje się tym, ze jej mowa jest zniekształcona pod względem fonicznym, jest jednak zrozumiała dla osób słyszących. Dziewczynka posiada ubogi zasób słownictwa i słabą znajomość zasad gramatycznych, dlatego jej wypowiedzi są skromne i mało poprawne pod względem gramatycznym. Dziewczynka przejawia trudności w ujmowaniu stosunków przestrzennych i czasowych, co również wiąże się z ograniczonym słownikiem. Kasia, z racji wady słuchu, poznaje świat głównie dzięki wrażeniom wzrokowym, co powoduje, że w procesie klasyfikacji bardziej istotne cechy przedmiotu ustępują miejsca mniej istotnym. Z uwagi na fakt, ze uczennica interesuje się przyrodą, w przedstawieniu powierzono jej rolę motylka (również ze względu na barwy tego owada, które Kasia doskonale potrafi opisać).

3. CELE OGÓLNE I CELE OPERACYJNE

CELE OGÓLNE:

• integracja dzieci niepełnosprawnych z ich pełnosprawnymi rówieśnikami, rodzicami i nauczycielami,

• kształtowanie u dzieci wrażliwości estetycznej,

• przygotowanie do świadomego odbioru sztuki teatralnej,

• rozwijanie twórczej percepcji i ekspresji,

• rozwijanie umiejętności pracy w zespole.

CELE OPERACYJNE:

Uczeń:

• integruje się ze środowiskiem swoich pełnosprawnych i niepełnosprawnych rówieśników, ich rodzicami i nauczycielami,

• uważnie słucha utworów literackich,

• układa obrazki zgodnie z kolejnością wydarzeń w bajce,

• ilustruje ruchem i słowem treść utworu literackiego,

• posługuje się przyborami plastycznymi,

• wykona pracę plastyczną do opracowywanej bajki,

• wykona stroje do inscenizacji,

• wykona dekorację (scenografię) do bajki,

• posługuje się przyborami krawieckimi,

• posługuje się komputerem, drukarką oraz wybranymi programami komputerowymi,

• wykona zaproszenia dla gości,

• wykona plakaty, afisze promujące przedsięwzięcie,

• wybiera utwory muzyczne jako tło do inscenizacji,

• gra na instrumentach,

• zaśpiewa piosenkę,

• kulturalnie zachowuje się w teatrze,

• korzysta z księgozbioru bibliotecznego,

• wyszukuje pozycje z indeksu alfabetycznego i rzeczowego biblioteki,

• zgodnie współdziała w grupie,

• zaprezentuje przedstawienie na forum klasy i szkoły,

• korzysta z różnych źródeł informacji,

• formułuje i wyraża swoje opinie,

• słucha opinii wyrażanych przez innych członków grupy,

• potrafi podejmować decyzje grupowe,

• dokonuje samooceny swojej pracy oraz oceny pracy kolegów.

4. KOORDYNATOR I SPRZYMIERZEŃCY

Koordynatorem projektu jest:

• Edyta Sadowska

Przygotowanie dobrego przedstawienia teatralnego stanowi ogromne wyzwanie dla nauczyciela. Podejmuje on bowiem pracę, którą w teatrze wykonuje wiele osób. Dlatego bardzo istotna jest tu pomoc ze strony innych nauczycieli - instruktorów, którzy, w ramach zajęć pozalekcyjnych będą nadzorować prace uczniów i w razie potrzeby służyć im pomocą w wykonaniu poszczególnych zadań. Niezwykle ważną rolę odgrywają tu również rodzice, którzy zazwyczaj chętnie angażują się w realizację zadań powierzonych ich dzieciom do realizacji.

Projekt będzie realizowany przez dzieci, przy współpracy:

• nauczyciela kształcenia zintegrowanego,

• nauczyciela wspomagającego,

• nauczyciela plastyki,

• nauczyciela techniki,

• nauczyciela muzyki,

• nauczyciela informatyki,

• nauczyciela bibliotekarza,

• aktora teatralnego,

• rodziców.

5. CZAS REALIZACJI PROJEKTU

Projekt będzie realizowany od września 2009 r. do maja 2010 r., w ramach zajęć zintegrowanych oraz w obrębie zajęć pozalekcyjnych, które będą odbywały się w wymiarze 2 godzin tygodniowo.

Prezentacja projektu odbędzie się w maju 2010 roku, na uroczystości szkolnej zorganizowanej z okazji Dnia Matki i Dnia Ojca.

6. SPOSÓB PREZENTACJI PROJEKTU

Projekt zostanie zaprezentowany w terminie ustalonym przez klasę, tj. na uroczystości szkolnej zorganizowanej z okazji Dnia Matki i Dnia Ojca. Odbiorcami projektu będą zaproszeni na uroczystość goście: rodzice uczniów, dyrekcja, nauczyciele oraz uczniowie klas I-III.

Projekt będzie przedstawiony w formie:

• inscenizacji bajki pt. „Czerwony Kapturek”,

• wystawy prac konkursowych wykonanych przez dzieci wraz z ich komentarzem.

7. METODY I FORMY PRACY

METODY:

• metody aktywizujące

• burza mózgów

• drama

• metoda wizualizacji

• praktycznego działania

• pogadanka

• dyskusja

• wywiad

• obserwacja,

• metody audiowizualne

• metody „gimnastyki umysłu”

• metody pedagogiki zabawy

FORMY PRACY:

• praca grupowa zróżnicowana

• praca indywidualna

• praca zespołowa

8. TREŚCI PROGRAMOWE

PRZEDMIOT/ EDUKACJA		TREŚCI NAUCZANIA TREŚCI PROGRAMOWE REALIZOWANE NA POSZCZEGÓLNYCH PRZEDMIOTACH	UMIEJĘTNOŚCI NABYTE UMIEJĘTNOŚCI UCZNIÓW PO REALIZACJI PROJEKTU
Edukacja polonistyczna		czytanie i opowiadanie bajek, słuchanie utworów literackich, projekcja bajki „Czerwony Kapturek” na DVD redagowanie zaproszeń, plakatów oraz afiszy informacyjnych, wyjście na spektakl do teatru, spotkania z aktorem teatralnym,	umiejętność uważnego słuchania utworów literackich, umiejętność ustalania kolejności zdarzeń w opowiadaniu, umiejętność wyodrębniania postaci występujących w utworze, umiejętność redagowania tekstu zaproszeń, plakatów i afiszy informacyjnych, umiejętność zachowania się w teatrze, umiejętność wyrażania własnych opinii, umiejętność współpracy i współdziałania w grupie,
Edukacja muzyczno - ruchowa		słuchanie utworów muzycznych, ilustrowanie ruchem muzyki, gra na instrumentach, śpiewanie piosenek,	umiejętność uważnego odbioru dzieł muzycznych, umiejętność wyboru utworów będących tłem do inscenizacji, umiejętność śpiewania, umiejętność gry na instrumentach, umiejętność ilustrowania ruchem muzyki, umiejętność współpracy w grupie,
Edukacja plastyczno - techniczna		wykonanie strojów dla dzieci, wykonanie scenografii do inscenizacji, wykonanie zaproszeń dla gości, wykonanie plakatów i afiszy informacyjnych, wykonanie prac na konkurs „Moja ulubiona postać z bajki”,	umiejętność posługiwania się przyborami plastycznymi, umiejętność projektowania zaproszeń, plakatów, afiszy,
Zajęcia pozalekcyjne	Zajęcia informatyczne	projektowanie i wykonanie zaproszeń, plakatów, afiszy,	umiejętność posługiwania się komputerem i drukarką, umiejętność obsługi programów komputerowych (Word, Paint),
		Koło hafciarskie	haftowanie postaci z bajki, wykonanie prezentów dołączanych do płyt,	umiejętność posługiwania się przyborami krawieckimi, umiejętność haftowania ściegiem krzyżykowym, fastrygowanym, za igłą,
		Zajęcia biblioteczne	czytanie bajek, wyszukiwanie pozycji ze spisu alfabetycznego i rzeczowego biblioteki, korzystanie z księgozbioru bibliotecznego.	umiejętność wyszukiwania pozycji korzystając z indeksów alfabetycznych i rzeczowych, umiejętność korzystania z księgozbioru bibliotecznego.

9. ZADANIA REALIZACJI PROJEKTU Z HARMONOGRAMEM

ZADANIA

ZADANIE	TERMIN REALIZACJI	SPODZIEWANE EFEKTY	OSOBA ODPOWIEDZIALNA
Zapoznanie uczniów, nauczycieli  i dyrekcji szkoły   z projektem	IX 2009	zaangażowanie nauczycieli w realizacje projektu, ustalenie planu zajęć pozalekcyjnych, wybór sprzymierzeńców projektu	koordynator
Zorganizowanie zebrania z rodzicami celem omówienia projektu: zorganizowanie sali przygotowanie poczęstunku	IX 2009	rodzice zaangażują się w pomoc przy realizacji projektu	koordynator, samorząd klasowy, rada rodziców
Podział uczniów na grupy oraz ustalenie szczegółowych zasad pracy w grupach	X 2009	ustalenie składu grup, integracja zespołu, poznanie oczekiwań grupy, wskazanie na wartość współdziałania w zespole	nauczyciel kształcenia zintegrowanego
Wybór zadań dla poszczególnych grup: projektowanie i wykonanie scenografii, projektowanie i wykonanie zaproszeń dla gości, projektowanie i wykonanie plakatów informujących, wybór podkładu muzycznego i czytanie bajek	X 2009	przydział zadań dla poszczególnych grup	nauczyciel kształcenia zintegrowanego, liderzy poszczególnych grup
Czytanie bajek: wybór tekstów dobór uczniów określenie czasu i miejsca czytania	X 2009 -IV 2010	przybliżenie młodzieży wartości tkwiących w literaturze	lider grupy IV
Projekcja bajki ”Czerwony Kapturek”	XI 2009	odbiór sztuki filmowej	lider grupy II (w grupie tej pracuje dziecko z zespołem Downa)
7. Przydział ról	XI 2009	wybór osób do poszczególnych ról	nauczyciel kształcenia zintegrowanego
Adaptacja tekstu bajki	XI 2009	dostosowanie tekstu do potrzeb i możliwości uczniów	bibliotekarz, nauczyciel kształcenia zintegrowanego
Zorganizowanie wyjścia na spektakl do teatru	wg. nadchodzących ofert teatralnych	odbiór sztuki teatralnej	nauczyciel kształcenia zintegrowanego, rodzice
Cykl spotkań z aktorem teatralnym	XII 2009- V 2010	poznanie pracy teatru	aktor teatralny
Zorganizowanie konkursu plastycznego „Moja ulubiona postać z bajki”	XII 2009	rozbudzenie twórczej aktywności dziecka	nauczyciel plastyki
Prezentacja różnych technik wykonywania prac	XII 2009 - I 2010	poznanie różnych technik plastycznych i technicznych	nauczyciel plastyki, techniki
Przygotowanie prac na konkurs plastyczny	I - IV 2010	wyrobienie wrażliwości estetycznej, umiejętność wykorzystania różnych technik plastycznych,	uczniowie klasy w tym dzieci niepełnosprawne
Wyszywanie serwetek na wystawkę poświęconą bajce „Czerwony Kapturek”	I - IV 2010		uczniowie klasy w tym dzieci niepełnosprawne
Rozstrzygnięcie konkursu plastycznego, wystawa prac konkursowych	V 2010	pomysłowość, oryginalność prac, estetyka wykonania	nauczyciel plastyki
Nauka piosenek	I - IV 2010	zaprezentowanie piosenek podczas szkolnej uroczystości	nauczyciel kształcenia zintegrowanego
Wybór podkładu muzycznego do inscenizacji	XII 2009	dopasowanie utworów muzycznych stanowiących podkład do przedstawienia	lider grupy IV
Próby inscenizacji bajki	I - V 2010	uczenie odpowiedzialności i dyscypliny, wyrabianie cierpliwości i wiary we własne siły, doskonalenie umiejętności aktorskich (ruch, gest, mimika), podniesienie sprawności dykcji, intonacji, modulacji i interpretacji głosowej, uświadamianie uczniom zasad zachowania się na scenie	nauczyciel kształcenia zintegrowanego
Wykonanie strojów dla potrzeb przedstawienia	III- IV 2010	wykonanie strojów dla potrzeb przedstawienia	rada rodziców
Wykonanie scenografii do inscenizacji	III- IV 2010	wywołanie przeżycia estetycznego za pomocą środków ekspresji wizualnej - oprawa sceniczna, rozwijanie twórczych postaw	lider grupy I (w grupie tej pracuje dziecko z autyzmem)
Wykonanie zaproszeń na przedstawienie projektowanie wzoru zaproszeń, wybór technik wykonania, ustalenie listy gości i odbiorców przedstawienia (np. inni nauczyciele, uczniowie)	III- IV 2010	doskonalenie umiejętności redagowania zaproszeń, rozwijanie twórczych postaw	lider grupy II (w grupie tej pracuje dziecko z zespołem Downa)
Wykonanie plakatów i afiszy informacyjnych projektowanie plakatów i afiszy, rozwieszanie plakatów	II - III 2010	doskonalenie umiejętności redagowania plakatów i afiszów, rozwijanie twórczych postaw	lider grupy III (w grupie tej pracuje dziecko z niedosłuchem)
Zaproszenie gości	V 2010	doskonalenie umiejętności kulturalnego zachowania się podczas zapraszania gości, stosowanie zwrotów grzecznościowych	samorząd klasowy
Dekoracja sceny	V 2010	kształtowanie postawy estetycznej, rozwijanie umiejętności dekoratorskich, umiejętność orientacji w przestrzeni	lider grupy I (w grupie tej pracuje dziecko z autyzmem)
Wystawa prac konkursowych	V 2010	rozbudzanie poczucia satysfakcji i sukcesu z własnych wytworów	nauczyciel kształcenia zintegrowanego
Wystawka wyhaftowanych serwetek	V 2010	rozbudzanie poczucia satysfakcji i sukcesu z własnych wytworów	nauczyciel kształcenia zintegrowanego
Inscenizacja bajki	V 2010	rozbudzanie potrzeb kulturalnych wszystkich uczniów poprzez prezentowanie pracy poszczególnych grup	uczniowie klasy w tym dzieci niepełnosprawne
Fotografowanie etapów pracy poszczególnych grup, rejestrowanie inscenizacji: nagranie video, robienie zdjęć	X 2009 - V 2010	kształtowanie umiejętności samooceny i krytycznego spojrzenia na własne dokonania.	rada rodziców, samorząd klasowy
Wręczenie gościom i rodzicom płyt z nagraną inscenizacją oraz serwetkek	V 2010	rozbudzanie poczucia satysfakcji z wykonanego zadania oraz umiejętności krytycznego spojrzenia na własne dokonania	samorząd klasowy

HARMONOGRAM

ZADANIE	OSOBA ODPOWIEDZIALNA	TERMIN REALIZACJI W MIESIĄCACH I TYGODNIACH
WRZESIEŃ
		Tygodnie
				I	II		III	IV
Zapoznanie uczniów, nauczycieli  i dyrekcji szkoły   z projektem	koordynator				+
Zorganizowanie zebrania z rodzicami celem omówienia projektu: zorganizowanie sali przygotowanie poczęstunku	koordynator, samorząd klasowy, rada rodziców					+
PAŹDZIERNIK
		Tygodnie
				I	II		III	IV
Podział uczniów na grupy oraz ustalenie szczegółowych zasad pracy w grupach	nauczyciel kształcenia zintegrowanego	+
Wybór zadań dla poszczególnych grup	nauczyciel kształcenia zintegrowanego, liderzy poszczególnych grup		+
Czytanie bajek: Wybór tekstów Dobór uczniów Określenie czasu i miejsca czytania	lider grupy IV				+	+
Fotografowanie etapów pracy	samorząd klasowy				+	+
LISTOPAD
		Tygodnie
				I	II		III	IV
Projekcja bajki ”Czerwony Kapturek”	lider grupy II (w grupie tej pracuje dziecko z zespołem Downa)		+
Przydział ról	nauczyciel kształcenia zintegrowanego		+		+
Adaptacja tekstu bajki	bibliotekarz, nauczyciel kształcenia zintegrowanego				+	+
10. Czytanie bajek	lider grupy IV	+	+		+	+
Fotografowanie etapów pracy	samorząd klasowy	+	+		+	+
GRUDZIEŃ
		Tygodnie
				I	II		III	IV
Zorganizowanie wyjścia na spektakl do teatru	nauczyciel kształcenia zintegrowanego, rodzice	wg ofert teatru
Cykl spotkań z aktorem teatralnym	aktor teatralny					+
Zorganizowanie konkursu plastycznego „Moja ulubiona postać z bajki”	nauczyciel plastyki	+
Zaprezentowanie różnych technik wykonania prac	nauczyciel plastyki i techniki		+			+
Czytanie bajek	lider grupy IV	+	+		+	+
Fotografowanie etapów pracy	samorząd klasowy	+	+		+	+
STYCZEŃ
		Tygodnie
				I	II		III	IV
Zaprezentowanie różnych technik wykonania prac	nauczyciel plastyki i techniki		+			+
Przygotowanie prac na konkurs plastyczny	uczniowie klasy w tym dzieci niepełnosprawne		+	+		+
Wyszywanie serwetek	uczniowie klasy w tym dzieci niepełnosprawne		+	+		+
Nauka piosenek	nauczyciel kształcenia zintegrowanego	+	+	+		+
Wybór podkładu muzycznego do inscenizacji	lider grupy IV	+	+
Próby inscenizacji bajki	nauczyciel kształcenia zintegrowanego	+		+
Cykl spotkań z aktorem teatralnym	aktor teatralny					+
Czytanie bajek	lider grupy IV	+	+		+	+
Fotografowanie etapów pracy	samorząd klasowy	+	+		+	+
LUTY
		Tygodnie
				I	II		III	IV
Wykonanie plakatów i afiszy informacyjnych	lider grupy III			+
Przygotowanie prac na konkurs plastyczny	uczniowie klasy w tym dzieci niepełnosprawne	+	+	+		+
Wyszywanie serwetek	uczniowie klasy w tym dzieci niepełnosprawne	+	+	+		+
Nauka piosenek	nauczyciel kształcenia zintegrowanego	+	+	+		+
Cykl spotkań z aktorem teatralnym	aktor teatralny					+
Próby inscenizacji	nauczyciel kształcenia zintegrowanego	+		+
Czytanie bajek	lider grupy IV	+	+		+	+
Fotografowanie etapów pracy	samorząd klasowy	+	+		+	+
MARZEC
		Tygodnie
				I	II		III	IV
Wykonanie strojów dla potrzeb przedstawienia	Rada rodziców	+	+	+		+
Wykonanie scenografii do inscenizacji	lider I grupy (w grupie tej pracuje dziecko z autyzmem)	+
Wykonanie zaproszeń na przedstawienie	lider II grupy (w grupie tej pracuje dziecko z zespołem Downa)		+
Wykonanie plakatów i afiszy informacyjnych	lider grupy III (w grupie tej pracuje dziecko z niedosłuchem			+
Przygotowanie prac na konkurs plastyczny	samorząd klasowy	+	+	+		+
Wyszywanie serwetek	uczniowie klasy w tym dzieci niepełnosprawne	+	+	+		+
Nauka piosenek	nauczyciel kształcenia zintegrowanego	+	+	+		+
Cykl spotkań z aktorem teatralnym	aktor teatralny					+
Próby inscenizacji	nauczyciel kształcenia zintegrowanego	+		+
Czytanie bajek	lider grupy IV	+	+		+	+
Fotografowanie etapów pracy	samorząd klasowy	+	+		+	+
KWIECIEŃ
		Tygodnie
				I	II		III	IV
Wykonanie strojów dla potrzeb przedstawienia	Rada rodziców	+	+	+		+
Wykonanie scenografii do inscenizacji	lider I grupy (w grupie tej pracuje dziecko z autyzmem)	+
Wykonanie zaproszeń na przedstawienie	lider II grupy (w grupie tej pracuje dziecko z zespołem Downa)		+
Przygotowanie prac na konkurs plastyczny	uczniowie klasy w tym dzieci niepełnosprawne	+	+	+		+
Wyszywanie serwetek	uczniowie klasy w tym dzieci niepełnosprawne	+	+	+		+
Nauka piosenek	nauczyciel kształcenia zintegrowanego	+	+	+		+
Cykl spotkań z aktorem teatralnym	aktor teatralny					+
Próby inscenizacji	nauczyciel kształcenia zintegrowanego	+		+
Czytanie bajek	lider grupy IV	+	+		+	+
Fotografowanie etapów pracy	samorząd klasowy	+	+		+	+
MAJ
		Tygodnie
				I	II		III	IV
Rozstrzygnięcie konkursu	nauczyciel plastyki	+
Próby inscenizacji	nauczyciel kształcenia zintegrowanego	+		+
Cykl spotkań z aktorem teatralnym	aktor teatralny					+
Zaproszenie gości	samorząd klasowy	+
Dekoracja sceny	lider grupy I (w grupie tej pracuje dziecko z autyzmem)					+
Wystawa prac konkursowych	nauczyciel kształcenia zintegrowanego					+
Wystawka wyhaftowanych serwetek	nauczyciel kształcenia zintegrowanego					+
Inscenizacja bajki	liderzy poszczególnych grup					+
Fotografowanie etapów pracy	samorząd klasowy	+	+	+		+
Rejestrowanie inscenizacji: robienie zdjęć, nagranie video	rada rodziców					+
Wręczenie gościom i rodzicom płyt z nagraną inscenizacją oraz serwetek	samorząd klasowy					+

11. ŹRÓDŁA INFORMACJI DLA UCZNIÓW

W trakcie realizacji projektu uczniowie będą korzystali z następujących źródeł informacji:

• środki audiowizualne

• literatura dziecięca

• płyty z muzyką

• strony www

• programy komputerowe

12. EWALUACJA I MONITOROWANIE PROJEKTU

 Ewaluacja to zespół działań, których celem jest sprawdzenie, czy realizacja projektu ma prawidłowy wpływ na uczniów, czy odpowiada ich potrzebom i zainteresowaniom, rozwija ich wiadomości i umiejętności, kształtuje odpowiednie postawy. Trzeba ocenić skuteczność zaproponowanych metod i form pracy, obserwacjami obejmuje się bieżące i końcowe osiągnięcia uczniów.

Ewaluację projektu będą stanowić wspólne rozmowy, dyskusje, próby oceny pracy po zajęciach, próbach, po przedstawieniu. Doskonałą oceną będą opinie rodziców, nauczycieli i innych dzieci zaproszonych na przedstawienie. Najczęściej oceny najbliższych są bardzo pochlebne, co umożliwia dzieciom przeżycie sukcesu i bardziej mobilizuje je do pracy. Inna formą ewaluacji będzie przygotowanie wystawki fotograficznej po przedstawieniu oraz ukazującej pewien etap pracy nad projektem. Bardzo ciekawe jest też oglądanie własnych przedstawień zarejestrowanych kamerą wideo. Dzieci mają wtedy okazję spojrzeć na siebie w roli aktora z innej perspektywy. Teraz jako widzowie mogą ocenić przedstawienie: wskazać mocne i słabe strony, krytycznie spojrzeć na własną twórczość, docenić siebie i swoje możliwości. Dlatego też kolejną formę ewaluacji stanowić będzie rejestrowanie inscenizacji kamerą.

Ocena projektu będzie dokonywana również na podstawie:

1. comiesięcznych sprawozdań (pisanych przy pomocy nauczyciela kształcenia zintegrowanego) z tego co już zostało zrealizowane, jak poszczególne grupy angażowały się w pracę, czy i jakie trudności napotykały podczas realizacji zadań grupowych?

2. arkuszy samooceny uczniów (załącznik nr 1)

3. kwestionariusza oceny projektu przez uczniów (załącznik nr 2)

13. BUDŻET

WYDATEK

JEDNOSTKA

LICZBA JEDNOSTEK

KOSZT JEDNOSTKI

KOSZT CAŁKOWITY

ŹRÓDŁA FINANSOWANIA

DAWCA GRANTU

WKŁAD WŁASNY LUB INNI SPONSORZY

ZASOBY LUDZKIE

koordynator projektu

miesiąc

9

560 zł

5040 zł

5040 zł

nauczyciel kształcenia zintegrowanego

miesiąc

9

200 zł

1800 zł

1800 zł

nauczyciel wspomagający

miesiąc

9

200 zł

1800 zł

1800 zł

nauczyciel plastyki

miesiąc

6

200 zł

1200 zł

1200 zł

nauczyciel techniki

miesiąc

6

200 zł

1200 zł

1200 zł

nauczyciel muzyki

miesiąc

5

200 zł

1000 zl

1000 zł

nauczyciel informatyki

miesiąc

6

200 zł

1200 zł

1200 zł

nauczyciel bibliotekarz

miesiąc

1

100 zł

100 zł

100 zł

aktor teatralny

miesiąc

6

120 zł

720 zł

720 zł

księgowa

miesiąc

9

1080 zł

9720 zł

97

WYJŚCIE DO TEATRU

bilety

szt.

20

20 zł

400 zł

400 zł

dojazd autobusem linii miejskiej

Szt.

40

1 zł

47,2 zł

47,2 zł

4

1,8 zł

INNE

koszty wynajmu sal

miesiąc

9

160 zł

1440 zł

1440 zł

materiały dydaktyczne

szt.

20

90 zł

1800 zł

1200 zł

materiały biurowe

miesiąc

9

200 zł

1800 zł

1500 zł

300 zł

materiał włókienniczy

szt.

3

150 zł

450 zł

450 zł

nagrody na konkurs plastyczny

szt.

20

15 zł

300 zł

300 zł

kamera

szt.

1

2500 zł

2500 zł

2000 zł

500 zł

aparat fotograficzny

szt.

1

800 zł

800 zł

800 zł

płyty DVD

szt.

35

3 zł

105 zł

105 zł

poczęstunek

szt.

60

15 zł

900 zł

500 zł

400 zł

14. BIBLIOGRAFIA

Błeszyński J.: Mowa i język dzieci z autyzmem. Wybrane zagadnienia. WSiP, Słupsk 1998

Brudnik Muszyńska., Moszyńska A., Owczarska B.: Ja i mój uczeń pracujemy aktywnie Zakład Wydawniczy SFS, Kielce 2000

Cunningham C.: Dzieci z zespołem Downa Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1994,

Dąbrowska M.: Trudna sztuka integracji w: Rewalidacja - 1999, nr 2, s. 4-7

Drzał E., Skibińska-Czechowicz I.: Inscenizacje w nauczaniu zintegrowanym

Harmonia 2000

Gałkowski T., Kossewska J.: Autyzm - wyzwanie naszych czasów Kraków 2000

Kosakowski Cz. (red.): Nauczania i wychowanie osób upośledzonych umysłowo. Akapit, Toruń 2001

Królikowski J.: Projekt edukacyjny - materialy dla zespołów międzyprzedmiotowych., CODN, Warszawa 2001

Maciarz A.: Uczniowie niepełnosprawni w szkole powszechnej. WSiP, Warszawa 1992,

Nehring A., Sawicka L., Szelagowska-Stryga A.: Uczyć ciekawiej to znaczy jak? Nauczanie zintegrowane. Scenariusze zajęć z metodami aktywizującymi., Aksjomat, Toruń 2002

Sękowska Z.: Pedagogika specjalna, WSiP, 1985

Tarkowski C. P.: Teatrzyk dla dzieci. Miss Przedszkola, Jedność, Kielce 2005

Węglińska M.: Jak się przygotować do zajęć zintegrowanych?, Impuls, 2005

Wyczesany J.: Dziecko z wadą słuchu w szkole podstawowej, Sponsor, Kraków 1992

Wyszyńska K.: Czym jest metoda projektów? w: Życie Szkoły 2001 Nr 9 s. 549-552

www.ceo.org.pl

www.interklasa.pl

www.koweziu.edu.pl

www.literka.pl

www.ngo.pl

www.akson.org

www.ipe.pl

1

---