Temat: Decyzje przedsiębiorstwa o podaży.

1. Określenie przedsiębiorstwa:

W mikroekonomii przedsiębiorstwo jest rozumiane jako racjonalny podmiot (homo oeconomicus) sprzedający ser produkty w warunkach konkurencji doskonałej.

Definicja:

• Najważniejsza instytucja systemu ekonomicznego utworzona w celu osiągania zysków

• Podstawowa jednostka gospodarki, której zostały zorganizowane zasoby produkcyjne w celu wytwarzania bogactwa

• Jednostka gospodarcza charakteryzująca się odrębnością techniczno-produkcyjną, organizacyjną i ekonomiczną w celu zaspokojenia potrzeb społecznych

• Podstawowa jednostka organizacyjna gospodarki utworzona w celu osiągania efektywnych ekonomicznie wyników.
  

Każda firma napotyka dwa rodzaje ograniczeń swej działalności:

• Ograniczenia technologiczne

• Ograniczenia rynkowe

Ten pierwszy rodzaj ograniczeń wynika z funkcji produkcji.

Drugi rodzaj ograniczeń wynika z krzywej popytu, wobec której ta firma stoi.

Warunki otoczenia, w których funkcjonuje przedsiębiorstwo następujące:

• Prawne

• Ekonomiczne

• Technologiczne

• Społeczno-kulturowe

2. Prawe formy własności przedsiębiorstwa

Działalność gospodarcza jest prowadzona przez trzy podstawowe typy organizacji sklasyfikowane według form własności.

Są to:

• Przedsiębiorstwa własności indywidualnej

• Spółki

• Korporacje

Pod koniec minionego wieku w Stanach Zjednoczonych było:

10,7 milionów przedsiębiorstw własności indywidualnych

1,5 milionów spółek

3 miliony korporacji

Przedsiębiorstwo własności indywidualnej jest to każde przedsięwzięcie gospodarcze prowadzone przez jedną osobę i będące jej własnością.

Firmy jednoosobowe są najbardziej rozpowszechnionym rodzajem działalności gospodarczej.

Działają one na stosunkowo niewielką skalę.

Ograniczenia, na jakie natrafia przedsiębiorstwo własności indywidualnej, są następujące:

• Rozmiary, formy i skala jego działalności nie mogą rosnąc bardziej, niż pozwalają na to źródła finansowe właściciela (oszczędności, pożyczki)

• Właściciel ponosi pełną odpowiedzialność za długi firmy

• Działalność takiego przedsiębiorstwa wygasa z chwilą śmierci właściciela

Spółka jest to przedsięwzięcie gospodarcze należące i zarządzane przez dwie lub więcej osób.

Spółki są bardzo zróżnicowane w zależności od liczby partnerów oraz sposobu podziału odpowiedzialności między nimi.

Cechy charakterystyczne funkcjonowania spółek:

• Firma, która ma więcej niż jednego właściciela dysponuje szerszym dostępem do kapitału, co pozwala na rozszerzenie rozmiarów działalności i wykorzystanie korzyści skali

• Straty i zyski są dzielone w sposób ustalony w statucie spółki

• Efektywna praca spółki opera się w dużej mierze na osobistym zaufaniu, współpracy i koordynacji

Korporacja jest to osoba prawna posiadająca prawo do prowadzenia działalności we własnym imieniu, to jest:

• Dysponująca prawem kupowania i sprzedawania

• Pobierania i udzielania pożyczek

• Pozywania i bycia pozwaną

• Przyjmowanie do pracy i zwalniania z niej

Korporacje stwarzają dobre możliwości gromadzenia kapitału pieniężnego dla rozwoju i prosperowania firmy:

• Życie korporacji jest prawnie niezależne od życia jej właściciela

• Prawa własności mogą być swobodnie przenoszone między kupującym a sprzedającym poprzez zorganizowane rynki papierów wartościowych, takich jak giełda: nowojorska, chicagowska lub filadelfijska

• Zyski korporacji są opodatkowane dwukrotnie, raz jako dochody korporacji oraz po wypłaceniu dywidend właścicielom, jako ich odchody indywidualne.

3. Rachunki przedsiębiorstwa: utarg, koszty, zysk i przepływy pieniężne

Utarg (przychód) przedsiębiorstwa jest to ilość pieniędzy uzyskane ze sprzedaży dóbr i usług w jakimś okresie.

Koszty przedsiębiorstwa to wydatki poniesione na produkcje w jakimś okresie. Są one bardzo zróżnicowane w zależności od rodzaju przedsiębiorstwa.

Zysk stanowi nadwyżkę przychodów nad kosztami.

Przepływy pieniężne w przedsiębiorstwie określa się jako ilość pieniędzy netto faktycznie uzyskana w danym okresie.

Działalność przedsiębiorstwa polega na wynajmowaniu pracowników firmom poszukujących ludzi do prac różnego rodzaju prac sezonowych.

Pobiera ono za swe usługi połata 10 zł za godzine pracy wynajętego pracownika z czego pracownik otrzymuje 7 zł.

W roku 2004 firma wynajęła 100 tys. Godzin pracy. Jej wydatki, łącznie z kosztem wynajęcia biura, kosztami reklamy i rachunków telefonicznych, wyniosły 200 000 $. Tablica poniżej zawiera rachunek wyników lub inaczej rachunek zysków i strat za 2004r. Zysk przed opodatkowaniem wyniósł 100 000 $. Podatek był równy 25 000 $. A zysk firmy po opodatkowaniu 75 000 $.

Rachunek wyników firmy Rent-a-Person na dzień 31 grudnia 2004 r. (w $)

Przychody (100 000 godzin po 10$/godz,) Wydatki (koszty) Płace wynajmowanych pracowników Koszt reklamy Czynsz za wynajem biura Inne wydatki Zysk przed opodatkowaniem Podatki Zysk po opodatkowaniu

700 000 50 000 50 000 100 000

1 000 000 900 000 100 000 25 000 75 000

Rachunek wyników zawiera zysk przed opodatkowaniem i zysk po opodatkowaniu.

Zyski po opodatkowaniu są dla właściciela ważniejsze niż zyski przed opodatkowaniem.

Jeśli podatki zabierają zbyt dużą część zysków firmy, to firma może zrekompensować związane z tym straty dochodów przez podniesieniem cen.

Bilans jest to zestawienie wszystkich posiadanych przez firmę aktywów oraz wszystkich jej pasywów.

Zawiera on informacje dotyczące jakiegoś wybranego momentu, zazwyczaj roku.

Bilanse sporządza się na dzień 31 grudnia danego roku.

Bilans firmy Snark na dzień 31 grudnia 2000 r. (w tys. $)

Aktywa	Pasywa
Gotówka 40 Należności na rachunkach 70 Zapasy 100 Wartość budynku (początkowa 500) 330 Ogółem 540	Zobowiązania na rachunku 90 Kredyt hipoteczny 150 Kredyt bankowy 60 Ogółem zobowiązania 300 Kapitał własny 240 540

4. Koszt alternatywny a koszt księgowy

Koszt alternatywny (inaczej: koszt utraconych możliwości) jest to suma dochodów utraconych w wyniku niewykorzystania posiadanych zasobów ( praca i kapitału) w najlepszym z istniejących, alternatywnych zastosowań.

Ekonomiści i księgowi różnią się między sobą sposobem kalkulacji kosztów i zysków.

Księgowi opisują faktyczne przychody oraz wydatki przedsiębiorstwa, ekonomiści zaś zwracają uwagę na sposób alokacji zasobów pomiędzy różne ich zastosowania.

Ekonomiści definiują koszt wykorzystania zasobu nie jako faktyczny wydatek na zakup dóbr, lecz jako koszt alternatywny.

Przykład decyzji, przy podejmowaniu której, występuje koszt alternatywny:

Jaki jest koszt alternatywny przeznaczenia ziemi komunalnej pod budowę ogólnodostępnego parkingu?

W tym przypadku kosztem alternatywnym jest zysk, jaki ta ziemia może przynieść, jeśli wykorzystamy ją w najlepszym z istniejących zastosowań.

Może to być np. inne, bardziej zyskowne przedsięwzięcie komunalne.

Jeśli miasto nie posiadałoby ziemi to musiałoby ją za cenę rynkową nabyć przeznaczając na ogólnodostępny parking.

Koszt ten byłby wtedy kosztem w pełni odczuwalny.

Reguła podejmowania optymalnych decyzji brzmi:

Wybiera się dany wariant decyzyjny wtedy i tylko wtedy, gdy dodatkowe korzyści z jego realizacji przewyższając dodatkowe, wynikające z niego koszty.

5. Finanse przedsiębiorstwa a władza

System finansów przedsiębiorstw w USA i UK ma charakter rynkowy, inaczej: zewnętrzny.

Kluczową rolę odgrywa obrót akcjami i instrumentami długu na giełdzie.

Zewnętrzne systemu finansowania przedsiębiorstwa są rynkami praw do kontroli na przedsiębiorstwem.

W systemie funkcjonowania przedsiębiorstwa w USA i UK mają miejsca wrogie przejęcia firm.

Uważa się wrogie przejęcia za siłę napędową która zapewnia efektywność gospodarowania.

Zagrożenie wrogimi przejęciami powstrzymuje menadżerów przed zbyt wyraźnym odchodzeniem od zasad polityki maksymalizacji zysków.

6. Decyzje produkcyjne przedsiębiorstwa

Aby maksymalizować zysk, firma wybiera optymalną wielkość produkcji.

Zmiana wielkości produkcji wpływa zarówno na koszty produkcji, jak i na wielkość przychodów ze sprzedaży.

Koszty produkcji i popyt łącznie określają rozmiary produkcji, zapewniające maksymalizację zysku.

Przy podejmowanie decyzji produkcyjnych przedsiębiorstwo bierze pod uwagę koszt krańcowy i utarg krańcowy.

Koszty krańcowy (marginal cost, MC) jest to wzrost kosztów całkowitych wywołany wzrostem produkcji o jednostkę.

Utarg (przychód) krańcowy (marginal revenue, MC) jest to wzrost utargu całkowitego wywołany zwiększeniem produkcji o jednostkę.

Zyski osiągają maksimum przy produkcji, dla której koszt krańcowy jest równy utargowi krańcowemu.

Inaczej mówiąc: przedsiębiorstwo dążące do maksymalizacji zysku powinno zwiększać produkcję tak długo, jak długo przychody krańcowe są większe od kosztów krańcowych.

7. Analiza graficzna decyzji produkcyjnych przedsiębiorstwa

Koszt krańcowy i utarg krańcowy

Sposób wyznaczenia optymalnej wielkości produkcji przedsiębiorstwa

Warunek krańcowy	Decyzja	Sprawdzenie wyników
MR > MC MR < MC MR = MC	Zwiększyć produkcję Zmniejszyć produkcję Wielkość optymalna	Jeśli występują zyski, utrzymać tę wielkość produkcji; jeśli występują straty, zaniechać produkcji.

Wzrost kosztu krańcowego prowadzi do zmniejszenia produkcji

Przesunięcie w górę linii utargu krańcowego prowadzi do wzrostu produkcji

7

---