Etap 1. Ustalenie zagrożeń i wskazanie osób zagrożonych
Przy ustalaniu zagrożeń we wszystkich aspektach pracy należy skorzystać z następujących zaleceń:
obejrzeć dokładnie miejsce pracy, głównie pod kątem występowania ewentualnych zagrożeń
porozmawiać z pracownikami i/lub ich przedstawicielami o problemach, z którymi się zetknęli podczas pracy. Często najszybszym i najpewniejszym sposobem dokładnego ustalenia rzeczywistej sytuacji jest zapytanie pracowników wykonujących ocenianą czynność. Będą oni znać kolejne etapy procesu, w którym biorą udział, wiedzieć, czy są jakieś działania na skróty lub sposoby poradzenia sobie z trudnym zadaniem i jakie środki zaradcze sami podejmują
systematycznie badać wszystkie aspekty pracy, tj.:
- patrzeć, co rzeczywiście dzieje się w miejscu pracy lub w czasie wykonywania czynności związanych z pracą
(rzeczywista praktyka może różnić się od instrukcji odnoszących się do danej pracy)
- pomyśleć o czynnościach nierutynowych i sporadycznych
(np. czynnościach konserwacyjnych, zmianach cyklów produkcyjnych)
- uwzględnić nieplanowane ale przewidywalne zdarzenia, takie jak przerwy w wykonywaniu pracy
rozważyć długofalowe zagrożenia dla zdrowia, np. wysoki poziom hałasu lub działanie substancji szkodliwych, a także bardziej złożone lub mniej oczywiste rodzaje zagrożeń, np. czynniki psychospołeczne lub związane z organizacją pracy
zapoznać się z zakładową dokumentacją dotyczącą wypadków i chorób zawodowych;
postarać się o informacje z innych źródeł, takich jak:
- instrukcje obsługi lub karty charakterystyk dostarczane przez producentów i dostawców
- witryny internetowe poświęcone bezpieczeństwu i higienie pracy
- organy krajowe, stowarzyszenia branżowe lub związki zawodowe
- regulacje prawne i normy techniczne.
Wskazanie osób, które mogą być narażone na zagrożenia
W przypadku każdego zagrożenia istotne jest jednoznaczne określenie, kto może zostać poszkodowany; pomoże to w ustaleniu najlepszego sposobu zarządzania ryzykiem.
Należy uwzględnić zagrożonych pracowników, bez względu na to, czy będzie to zagrożenie bezpośrednie czy pośrednie, np. pracownik malujący powierzchnię jest bezpośrednio narażony na działanie rozpuszczalników, natomiast inni pracownicy znajdujący się w pobliżu, wykonujący inne czynności są narażeni mimowolnie i pośrednio.
Nie chodzi tu o sporządzenie pełnej listy imiennej, lecz o wskazanie grup osób, np. "osoby pracujące w magazynie" lub "przechodnie". Zagrożenie może także dotyczyć osób sprzątających, kontrahentów i osób postronnych.
Szczególną uwagę należy zwrócić na:
kwestie płci oraz na
grupy pracowników, którzy mogą być narażeni na podwyższone ryzyko lub mają szczególne potrzeby:
- pracownicy niepełnosprawni
- pracownicy migrujący
- młodzi i starsi pracownicy
- kobiety ciężarne i matki karmiące piersią
- pracownicy nieprzeszkoleni i niedoświadczeni
- pracownicy tymczasowi i pracujący w niepełnym wymiarze czasu
Istotne jest określenie ewentualnego zagrożenia dla zdrowia tych osób, tj. rodzaju urazu lub choroby zawodowej.