CERAMIKA BUDOWLANA
Wiadomości ogólne
Ceramiką są nazywane wyroby uformowane z glin naturalnych lub ich mieszanin (mas plastycznych), a następnie wysuszone i wypalone lub spieczone, w wyniku czego uzyskują na stałe twardość i odporność mechaniczną.
Ceramika należy do najstarszych wyrobów produkowanych przez człowieka. W Egipcie cegłę zwykłą stosowano 4000 lat, a kolorową 3000 lat p.n.e. Babilończycy już w XVIII w. p.n.e. swoje wyroby pokrywali glazurą. W Grecji w V w. p.n.e. stosowano dachówkę ceramiczną. Rzymianie przejęli od Greków produkcję cegieł i dachówek, wzbogacając asortyment wyrobów między innymi o rury ceramiczne. W Polsce niektóre budowle świadczą o tym, że już w X w. obok kamienia stosowano ceramikę.
Materiały ceramiczne wytwarza się z masy ceramicznej w skład, której wchodzą:
- materiały plastyczne (gliny, kaoliny) ułatwiające formowanie
- materiały schładzające (piasek) zmniejszające kurczliwość podczas suszenia i wypalania
- topniki, które ułatwiają proces wiązania cząstek
Właściwości fizyczne i mechaniczne wyrobów ceramicznych zależą od:
1. Rodzaju zastosowanych surowców
2. ilości składników (wzajemny stosunek składników)
3. uziarnienia składników
4. zastosowanej technologii produkcji (sposób przygotowania masy, suszenie,
wypalanie, formowanie)
Surowce stosowane w ceramice:
1. surowce o właściwościach plastycznych:
a. kaoliny
b. gliny
c. łupki ilaste
d. margle ilaste
2. surowce nieelastyczne
a. piasek kwarcowy
b. kwarcyt
c. łupek kwarcytowy
d. krzemionka
e. szamot
f. skale_
g. pegmatyt
h. andaluzyt
i. związki magnezu i wapnia
Ogólne właściwości wyrobów ceramicznych:
1) niewielkie wymiary (typowe wymiary s_ dopasowane do wielko_ci dłoni co ułatwia
układanie tych wyrobów)
2) duża wytrzymałość na ściskanie, mała na rozciąganie:
n c R 1/10R - rozci_ganie
g c R 1/ 5R - zginanie
3) bardzo trwałe
4) mała ścieralność
5) mała zdolność sorpcji (przepuszcza parę wodną)
6) odporność na wysoką temperaturę (ogniotrwała)
7) twardość
8) kruchość
9) duża odporność na korozję_
10) dobra przewodność elektryczna i cieplna
Ogólna klasyfikacja ceramiki budowlanej
Stosowane w budownictwie wyroby ceramiczne klasyfikuje się w zależności od rodzaju surowców, stopnia wypalenia, technologii produkcji, przeznaczenia itp. Ze względu na skład surowców wyróżnia się takie wyroby ceramiczne jak:
Ceramika czerwona, produkowana z niskotopliwych glin żelazistych i wapnistych z surowcami schudzającymi, temperatura wypalania jest rzędu 900oC, a po wypaleniu otrzymuje się porowate wyroby o zabarwieniu od kremowego do ciemnoczerwonego.
Ceramika czerwona poryzowana otrzymywana przez dodanie do glin składników łatwo palnych jak np. trociny czy mączka drzewna, które w czasie wypalania wyrobu ulegają utlenieniu, pozostawiając mikropory zwiększające termoizolacyjność wyrobu.
Klinkier, otrzymywany zwykle z gliny jednego gatunku lub mieszanin glin z dodatkami schudzającymi, po spieczeniu w temperaturze 1160-1250C otrzymuje się wyroby o bardzo małej nasiąkliwości i dużej wytrzymałości.
Kamionka, wytwarzana z glin kamionkowych z dodatkiem materiałów schudzających i topników, po spieczeniu w temperaturze 1160-1300C uzyskuje się wyroby o dużej wytrzymałości, barwy od ciemnoczerwonej do brązowej, które są zwykle szkliwione.
Ceramika ogniotrwała, otrzymywana z glin ogniotrwałych dodatkiem surowców mineralnych, w zależności od rodzaju dodatków otrzymuje się wyroby szamotowe, krzemionkowe, magnezytowe i inne, wyroby te odznaczają się wysoką ogniotrwałością, temperatura topnienia przekracza zwykle 1580C
Fajans, produkowany z biało wypalających się glin w temperaturze ok. 1350C z domieszką skaleni lub kwarcu, wyroby fajansowe są szkliwione.
Porcelana, wytwarzana z kaolinu, kwarcu i skaleni, po spieczeniu czerep w kolorze białym charakteryzuje się zwartością i dużą odpornością mechaniczną, wyroby porcelanowe są szkliwione.
Porcelit, otrzymywany z mas ceramicznych zwierających materiały ilaste, kwarce i węglan wapnia, wyroby te są zwykle szkliwione.
Ze względu na strukturę rozróżnia się następujące rodzaje wyrobów ceramicznych stosowanych w budownictwie:
Wyroby o czerpie porowatym o porowatości do 22%, zwane ceramiką czerwoną, do których zalicza się między innymi:
- wyroby ceglarskie, jak cegły pełne, cegły kratówki i dziurawki, pustaki ścienne i stropowe, pustaki przewodów domowych, dachówki i gąsiory, rurki drenarskie
- wyroby szkliwione, jak np. kafle, płytki ścienne i elewacyjne
- wyroby ogniotrwałe, jak cegły i kształtki szamotowe, krzemionkowe czy dolomitowe
Wyroby o strukturze spieczonej i nasiąkliwości zwykle ok. 6%, a maksymalnie do 12%, do których zalicza się cegły kominowe, klinkier drogowy, płytki klinkierowe, płytki i kształtki ścienne kamionkowe, rury i kształtki kamionkowe kanalizacyjne, płytki kamionkowe
Wyroby z ceramiki półszlachetnej, do których zalicza się:
- wyroby fajansowe, np. płytki ścienne
- wyroby sanitarne jak umywalki, miski ustępowe, pisuary
- wyroby ceramiki szlachetnej, np. porcelanowe.
Wyroby z ceramiki porowatej
Cegły budowlane
Asortyment cegieł budowlanych jest bardzo bogaty. W PN- B- 12050; 1996 prowadzono podział tych wyrobów na grupy, rodzaje, typy, klasy i sortymenty. Podział ten dotyczy zarówno wyrobów ceramicznych o strukturze porowatej jak i strukturze spieczonej.
Podział cegieł budowlanych
Klasyfikacja |
Kryteria podziału |
Podział |
Grupy |
Sposób wykonania powierzchni bocznych |
Grupa Z- cegły zwykłe Grupa L- cegły licowe |
Rodzaje |
Odporność na działanie mrozu |
Rodzaj M- cegły odporne na działanie mrozu Rodzaj N- cegły nieodporne na działanie mrozu |
Typy |
Sposób ukształtowania wnętrza (otwory, drążenia) |
Typ B- cegły bez otworów Typ P- cegły pełne Typ D- cegły drążone Typ S- cegły szczelinowe |
Klasy |
Wytrzymałość na ściskanie MPa |
Klasy cegieł grupy Z: 3,5; 5; 7,5; 10; 15; 20; 25 Klasy cegieł grupy L: 10; 15; 20; 25 |
Sortymenty |
Gęstość objętościowa kg/dm3 |
Sortyment cegieł typu B i P: 1,0; 1,2; 1,4; 1,6; 1,8; 2,0 Sortyment cegieł typu D i S: 0,6; 0,8; 1,0; 1,2; 1,4; 1,6 |
Nasiąkliwość cegieł budowlanych
Klasy cegły |
Nasiąkliwość % |
|
|
Grupa Z |
Grupa 1 |
3,5;5 7,5; 10; 15 20; 25 |
Nie określa się 6-22 6-20 |
4-16 4-12 |
Oznaczenie cegły powinno zawierać: nazwę cegły, numer normy, symbol grupy, symbol rodzaju, symbol typu, kodowe określenie jej wymiarów, symbol klasy i kodowe określenie sortymentu. Np. oznaczenie cegły budowlanej grupy Z, typu P, wielkości 250x120x65 mm, klasy 15, sortymentu 1,4 jest następujące: cegła budowlana PN- B- 12050 ZMP 25x120x65
Cegła modularna
Wymiary cegły modularnej są dostosowane do dziesiętnego systemu modularnego, o module 100mm.
(podział jak cegła budowlana)
Cegły modularne są stosowane do budowy ścian zewnętrznych, ich licowania, wykonywania ścian wewnętrznych oraz jako elementy uzupełniające np. w ścianach wewnętrznych warstwowych.
Przy opisywaniu cegły modularnej wymiary i sortymenty są opisywane kodem, wymiary:
88mm-10
104mm-11
120mm-12
138mm-15
188mm-20
220mm-23
238mm-25
288mm-30
Oraz symbole sortymentów:
0,6-1
0,8-2
1,0-3
1,2-4
1,4-5
1,6-6
1,8-7
2,0-8
Oznaczenie powinno zawierać: nazwę cegły, numer normy, symbol grupy, symbol rodzaju i typu, kodowe określenie jej wymiarów, symbol klasy i kodowe określenie sortymentu. Na przykład oznaczenie cegły modularnej grupy L, rodzaju M, typu D, wielkości 188x88x104mm, klasy 20, sortymentu 1,4 jest następujące: PN- B- 12051 LMD 20x10x11-20-5.
Cegłą dziurawka
Cegłą dziurawka ma wymiary: długość 250±6mm, szerokość 120±4mm, wysokość 65±3mm i poziome otwory przelotowe. W zależności od kierunku przebiegu drążeń rozróżnia się dwa typy cegieł
- W- wozówkowe, o dwóch lub trzech drążeniach przebiegających równolegle do długości cegły
- G- główkowe, o pięciu lub sześciu drążeniach równoległych do szerokości cegły.
Ze względu na wytrzymałość na ściskanie wyróżnia się klasy: 3,5; 5 i 7,5 a ze względu na odporność na działanie mrozu rodzaje: M- odporne i N- nieodpornie na działanie mrozu. Cegły rodzaju M po 20 cyklach zamrażania- odmrażania nie powinny wykazywać uszkodzeń. Nasiąkliwość cegły klasy 5 i 7,5 powinna zawierać się w granicach 6-22%. Nasiąkliwość cegły klasy 3,5 nie określa się. Gęstość objętościowa cegieł w stanie suchym nie powinna być większa niż 1,3kg/dm3. Współczynnik przewodności cieplnej wynosi 0,58 W/(m*K).
Cegły dziurawki stosuje się do budowy ścian, przede wszystkim działowych oraz jako elementy uzupełniające przy wykonaniu ścian z pustaku. Oznaczenie cegły powinno zawierać: numer normy, symbol rodzaju, symbol typu i symbol klasy. Na przykład cegłę rodzaju M, typu G, klasy 7,5 oznacza się następująco: PN- B- 12002 M/G/7,5.
STR 16
Cegła kratówka
Cegły kratówki mają otwory w kształcie rombu, a przy powierzchniach bocznych w postaci trójkąta.
Łączna powierzchnia przekroju poprzecznego drążeń powinna wynosić co najmniej 30% powierzchni podstawy, a powierzchnia pojedynczego otworu nie więcej niż 300mm2. Produkowane są cztery wielkości cegły kratówki: K1, K2, K2,5, i K3. Z uwagi na wytrzymałość na ściskanie w kierunku równoległym do osi otworów rozróżnia się klasy: 3,5; 5; 7,5; 10; 15 i 20, a w zależności od gęstości objętościowej sortymenty cegieł: 1,0; 1,2; i 1,4. W zależności od odporności na działanie mrozu wyróżnia się dwa rodzaje cegieł: N- nieodporne, M- odporne na działanie mrozu.
Nasiąkliwość cegieł kasy 7,5; 10 i 15 powinna zawierać się w granicach 6-22%, a cegieł klasy 20 w zakresie od 6-20%. Dla cegieł klasy 3,5 i 5 nie określa się nasiąkliwości. Cegły rodzaju M po 20 cyklach zamrażania-rozmrażania nie powinny wykazywać uszkodzeń. Współczynnik przewodności cieplnej wynosi ok. 0,46 W/(m*K).
Cegły kratówki są stosowane między innymi do wykonywania ścian działowych, jako elementy uzupełniające w warstwowych ścianach zewnętrznych.
Cegła terma litowa
Cegła terma litowa jest wyrobem izolacyjnym o czerepie porowatym stosowanym do obudowy urządzeń pracujących w temperaturze do 900C. Cegła ta jest produkowana z gliny wymieszanej z ziemią okrzemkową z dodatkiem materiałów ograniczonych, takich jak np. trociny drzewne, torf Czu korek. Materiały te spalają się w czasie wypalania cegły, nadają jej porowatą strukturę.
W zależności od gęstości objętościowej rozróżnia się dwie odmiany cegły: 650 i 750
Tabela- parametry techniczne cegły terma litowej
Parametru cegły |
Odmiana cegły |
|
|
650 |
750 |
Gęstość objętościowa w stanie suchym nie więcej niż Kg/m3 |
650 |
750 |
Wytrzymałość na ściskanie MPa |
0,8 |
1,6 |
Współczynnik przewodności cieplne, nie więcej niż W/(m*C) - przy temperaturze 50C - przy temperaturze 350C |
0,20 0,30 |
0,25 0,35 |
Pustaki ścienne
Ogólny podział pustaków ściennych
Pustaki i cegły ceramiczne, ze względu na procentową objętość otworów, podzielono na trzy grupy. Są to:
-grupa 1- pustaki i cegły budowlane, cegły modularne i cegły klinkierowe o objętości otworów nie przekraczającej 25%
grupa 2- cegły kratówki i inne cegły oraz pustaki modularne i poryzowane o objętości otworów 25-55%
grupa 3- cegły dziurawki, pustaki poziomo drążone oraz pustaki modularne i poryzowane o objętości ponad 55%.
Pustakom ściennym w zależności od ich przeznaczenia stawia się różne wymagania dotyczące ich parametrów technicznych.
Pustaki ścienne konstrukcyjni-osłonowe mają kształt prostopadłościanów. Zaleca się stosowanie pustaków, w których drążenia stanowią 25-50% objętości wyrobu. W murach pustaki ustawione są tak, a by drążenia przebiegały w pionie. Wyroby te powinny charakteryzować się tak, aby drążenia przebiegały w pionie. Wyroby te powinny charakteryzować się zarówno stosunkowo dużą wytrzymałością na ściskanie, jak i niskim współczynnikiem przewodności cieplnej.
Pustaki ścian osłonowych mają kształt prostopadłościanów, w których drążenia mogą stanowić 40-50% objętości wyrobu. Stosuje się je do wykonywania ścian osłonowych nie wymagających dużej izolacyjności cieplnej, ścian wewnętrznych oraz niekiedy ścian działowych. Od pustaków przeznaczonych do wykonywania ścian między mieszkaniami wymaga się dużej wytrzymałości naściskanie, izolacyjności cieplnej i akustycznej oraz odporności ogniowej.
Pustaki ścian działowych charakteryzują się mniejszymi wymiarami oraz niższą wytrzymałością na ściskanie niż pustaki konstrukcyjno-osłonowe i osłonowe. Pustaki te cechuje dobra izolacyjność akustyczna oraz odporność ogniowa.
Pustaki ścienne modularne
Pustaki ścienne modularne są przeznaczone do wykonywania ścian zewnętrznych w wewnętrznych, konstrukcyjnych i niekonstrukcyjnych, obustronnie tynkowanych.
Tabela- podział pustaków ściennych modularnych
Klasyfikacja |
Kryteria podziału |
Podział |
Grupy |
Przeznaczenie |
Z- do murowania zwykłego S- do murowania na suchy styk W- do murowania na wpust i wypust P- do murowania z cienkimi spoinami |
Rodzaje |
Odporność na działanie mrozu |
M- odporne na działanie mrozu N- nieodporne na działanie mrozu |
Typy |
Kształt drążeń |
D- drążenie zwykłe S- drążenie szczelinowe |
Klasy |
Wytrzymałość na ściskanie |
3,5; 5; 7,5; 10; 15; 20 |
Sortymenty |
Gęstość objętościowa |
0,6; 0,8; 1,0; 1,2; 1,4; 1,6; 1,8; 2,0 |
Przy murowaniu zwykłym spoiny pionowe, prostopadłe do lica muru, wykonuje się przez rozprowadzenie zaprawy na powierzchni pustaka i dostawienie go do pustaka wcześniej ułożonego. Przy wykonaniu muru z pustaków grupy P, grubość spoiny pionowej wynosi ok. 3mm, a grupy Z w granicach 8-15mm. Przy murowaniu na suchy styk spoiny pionowe wykonuje się, dostawiając pustak do pustaka wcześniej ułożonego i zalewając zaprawą otwory stanowiące wgłębienia na ich powierzchniach. W wyrobach grupy W połączenia pionowe wykonuje się dostawiając jeden wyrób do drugiego tak, aby wypusty jednego wyrobu weszły w wypusty drugiego.
Pustaki powinny mieć kształt prostopadłościanu o prostych krawędziach.
Powierzchnia drążeń, liczona łącznie z otworami chwytowymi, powinna obejmować 15-55% powierzchni podstawy pustaka. Otwory drążeń powinny być jednakowe lub powtarzać się w regularnych odstępach. Pustaki o drążeniach zwykłych mogą mieć otwory okrągłe o średnicy nie większej niż 20mm, prostokątne o wymiarze krótszego boku nie przekraczającym 15mm, lub w kształcie rombu czy elipsy o mniejszej średnicy otworu nie przekraczającej 18mm.
W pustakach szczelinowych, szczeliny szerokości nie przekraczającej 15mm powinny być usytuowane równolegle do lica ścian. Szczeliny w kolejnych rzędach powinny przebiegać przemiennie tzn. tak, aby ścianki między szczelinami jednego rzędu były usytuowane mniej więcej w środku szczeliny rzędu następnego.
Pustaki przeznaczone do murowania na suchy styk powinny mieć jedno lub dwa wgłębienia na jednej lub obu powierzchniach bocznych. Wgłębienia są przeznaczone do wypełnienia zaprawą.
W przypadku wgłębień na jednej powierzchni bocznej pustaka głębokość wgłębienia powinna zawierać się w granicach 35-40mm, a w przypadku wgłębień na obu powierzchniach bocznych 15-25mm. Wypełnienie powinno mieć szerokość 40-60mm. Pustaki mogą mieć jeden lub dwa otwory chwytowe o powierzchni nie przekraczającej 5000mm2 i przekroju prostokąta lub prostokąta z zaokrąglonymi narożami.
Pustaki, zwłaszcza szczelinowe, mogą mieć na powierzchniach bocznych wyżłobienia prostopadłe do powierzchni podstawy. Wyżłobienia te powinny być rozmieszczone w osiach szczelin.
Wyżłobienia kompensują naprężenia pustaka w czasie jego produkcji.
W celu zwiększenia przyczepności zaprawy do pustaka na co najmniej 2/3 powierzchni bocznej pustaki powinny mieć rowki głębokości ok. 2mm.
Nasiąkliwość pustaków klas 7,5; 10: 15 i 20 powinna zawierać się w granicach 6-22%, natomiast nasiąkliwość pustaków klas 3,5 i 5 nie określa się. Pustaki rodzaju M po 20 cyklach zamrażania -
odmrażania nie powinny wykazywać uszkodzeń.
Pustaki oznacza się symbolem lxbxh, w którym wymiary są podane w mm, a ich asortyment opisuje się kodem: 0,6-1; 0,8-2; 1,0-3; 1,2-4; 1,4-5.
Pustaki do ścian działowych
Tabela - podział pustaków do ścian działowych
Pustaki powinny mieć kształt prostopadłościanu o prostych krawędziach i płaskich powierzchniach. Regularne drążenia powinny być równomiernie rozłożone na czołowej powierzchni pustaka.
Pustaki typu PD i PDM odmiany 1 na powierzchni podstawy i powierzchni górnej powinny mieć wgłębienia głębokości 5-10mm. Na co najmniej 2/3 powierzchni bocznych pustaki powinny mieć rowki głębokości ok. 2mm, zwiększające przyczepność zaprawy do pustaka.
Wytrzymałość na ściskanie pustaków PD i PDM powinna odpowiadać klasie 1,5, a pustaków PDH klasie 3,5. Nasiąkliwość powinna zawierać się w granicach 6-22%, a gęstość objętościowa w zakresie 0,8 do 1,4 kg/dm3.
Przy oznaczeniu pustaków ich wymiary są opisane kodem: 65mm-6,5; 88mm-10; 120mm-12; 138mm-15; 140mm-14; 188mm-20; 220mm-22; 238mm-25; 250mm-25; 288mm-30; 290mm-29; 338mm-35; 380mm-38; 388-40.
Cegły, pustaki i elementy poryzowane
Cegły, pustaki i elementy poryzowane są wyrobami o gęstości nie przekraczającej 1,2 kg/dm3 i bardzo małej przewodności cieplnej. W czasie produkcji cegły poryzowanej na etapie wstępnego przerobu gliny dodaje się do niej łatwopalne składniki np.: mączkę drzewną, trociny lub inne materiały na tyle sztywne, że nie ulegają zniszczeniu podczas mieszania i formowania wyrobów.
Podczas wypalania wyrobów składniki te ulegają utlenieniu, a powstałe mikropory podnoszą izolacyjność termiczną wyrobów.
Rozróżnia się 3 grupy wyrobów poryzowanych:
Cegły o wymiarach zwykłych: długości do 250mm, szerokości do 120mm, wysokości do 220mm oraz o wymiarach modularnych: długość do 300mm, szerokość do 100mm i wysokości do 200mm.
Pustaki o wymiarach większych od wymiarów cegły, ale długości i szerokości nie większej niż 500mm i wysokości nie przekraczającej 300mm.
Elementy o długości lub szerokości większej lub równej 500mm i wysokości nie mniejszej niż 300mm.
Cegły poryzowane są przeznaczone tylko do murowania zwykłego (grupa A). W wyrobach grupy A grubość spoiny pionowej, prostopadłej do lica muru jest większa od 3mm, zwykle 8-15mm.
W wyrobach grupy B grubość spoiny pionowej zwykle wynosi 3mm.
Wyroby poryzowane, dostępne na rynku materiałów budowlanych występują pod różnymi nazwami handlowymi np.: Citherm, Kintherm, Kroterm, Megaterm, Poromur, Porutherm, Poroton, Troterm.
Pustaki wentylacyjne
Pustaki wentylacyjne są stosowane do wykorzystywania przewodów wentylacyjnych, umieszczanych w ścianach wykonywanych metodami tradycyjnymi. W zależności od kształtu i wielkości otworu wentylacyjnego rozróżnia się 6 typów pustaków: A, B, C, D, E, F.
Produkowane są pustaki odmiany 1 - bez otworu bocznego, odmiany 2 - z otworem bocznym kwadratowym lub prostokątnym i odmiany 3 - z otworem bocznym okrągłym umożliwiającym zainstalowanie kratki wentylacyjnej w pomieszczeniu.
Grubość ścianek zewnętrznych i wewnętrznych pustaka nie może być mniejsza niż 10mm.
Na co najmniej 2/3 powierzchni bocznej pustaka powinny znajdować się rowki zwiększające przyczepność zaprawy. Masa pustaka nie powinna różnić się o więcej niż 10% od masy deklarowanej w dokumentacji technicznej. Nasiąkliwość pustaka wynosi 3-22%. Wytrzymałość na ściskanie pustaków powinna odpowiadać klasie 5.
Produkowane są także pustaki wentylacyjne kominkowe stosowane do wietrzenia pomieszczeń, w których mogą występować pary szkodliwych związków chemicznych.
Przy opisywaniu pustaka jego wymiary zastąpiono kodem: 188mm-18,8; 200mm-20; 220mm-22; 238mm-23,8; 240mm-24; 250mm-25; 288mm-28,8; 300mm-30; 388mm-38,8; 450mm-45; 500mm-50
Pustaki do przewodów dymowych
Pustaki do przewodów dymowych są stosowane do wykonywania w ścianach budynków przewodów odprowadzających spaliny. Przewody dymowe z pustaków ceramicznych powinny być obmurowane cegłą pełną o grubości pół cegły.
Pustaki dymowe są produkowane w 2 odmianach: odmiana 1 - bez otworu bocznego, odmiana 2 - z bocznym otworem wlotowym, umożliwiającym podłączenie przewodu paleniska węglowego lub pieca do głównego przewodu dymowego. Pustaki na powierzchni powinny mieć rowki zwiększające przyczepność zaprawy. Pustaki są produkowane w 2 szerokościach i sześciu różnych wysokościach.
Masa pustaka nie powinna różnić się o więcej niż 10% od masy deklarowanej. Nasiąkliwość pustaka wynosi 3-18%. Pustaki powinny być odporne na zmiany temperatury, poddane 5 - krotnemu nagrzewaniu płomieniem gazowym do 250C w ciągu 2 godzin i studzeniu nie mogą ulec spękaniu czy zarysowaniu. Wytrzymałość na ściskanie pustaków powinna odpowiadać co najmniej klasie 5.
Produkowane są także pustaki o szkliwionych powierzchniach otworu kominkowego oraz pustaki kominkowe odpowiednie do trudnych warunków.
Przy opisywaniu pustaka jego wymiary zastąpiono kodem: 150mm-15; 160mm-16; 188mm-18,8; 200mm-20; 220mm-22; 240mm-24; 250mm-25; 300mm-30; 450mm-45; 500mm-50.