Instytucje Europejskie

Wyklad I

18.02.2013

Pojecie instytucji eyropejskim- bedziemy zajmowac sie mechanizmami dzialania UE.

Egzamin w formie pisemnej, pytania jako tes i uzupelnienia prawidlowej odpowiedzi.

Literatura:

Jan Barcz i Maciej Gorka "Instytucje i prawo europejskie"

Jacek Warcik "prawo europejskie po traktacie z Lizbony"

Dyzur w czwartek, p. 1.13

1. Instytucje europejskie-

Instytucja - z laciny jest to cos urzadzac-uklad wzajemnie powiazanych cial/ organow i zasady ich dzialania. Czesto jest idyntyfikowane z jakims porzadkiem.

Europejska- chodzi o system cial funkcjonujacych w Europie. System wzajemnie powiazanych cial dzialajacych na kontynencie Europejskim

- w znaczeniu szerokim: omawiamy wszystkie instytucje, np. Agencja bezpieczenstwa, rada Baltycka, Rada Arktyczna, grupa Wyszechracka,- wszystkie ciala wraz z zasadami rzadzoncymi tych cial.

- wasie rozumienie utozsamiamy tylko z UE

cialo- bo niektore sa bardziej lub mniej zinstytucjonalizowane.

2. Zagadnienia wstepne dotyczace organizacji miedzynarodowym- celowy zwiazek tworzony przez podmioty prawa miedzynarodowego powstaly na podstawie umowy miedzynarodowej majacy charakter statutu i wyposazony w system stalych organow.

-Celowy zwiazek- powstaje w okreslonym celu, cele moga byc roznorakie, cele sa przewidziane w umowie miedzynarodowej. Cele znajduja sie w pierwszych artykulach umowy miedzynarodowej.

-Podmioty prawa miedzynarodowego stworzony przez panstwa, w tym momencie przez 27 panstw

-Na podstawie umowy ktora jest statutem

- wyposazony w strukture instytucjonalna

Organizacja miedzynarodowa nie musi sie nazywac organizacja wystarczy ze spelnia te elementy definicyjne.

Np. Rok temu byl problem z umowa ACTA- niektorzy mowili ze umowa ta ma stworzyc komitet ACTA, ale byl to tylko jeden organ i z tym byl problem. Nie postaje nowa organizacja miedzynarodowa.

3. Typologie organizacji miedzynarodowych:

- ze wzgledu na kryterium podmiotowe, czyli kto jest strona umowy tworzacej organizacje

* rzadowe-czlonkamim sa panstwa i organizacje pozarzadowe, dzialaja na podstawie umowy miedzynarodowej ktora okresla zasady funkcjonowania, sa podmiotaminprawa miedzynarodowego

* pozarzadowe- osoby fizyczne i prawne roznych panstw, Amnesty International, Green pace, dzialaja na podstawie prawa miejsca rejstracji organizacji, organizacje moga miec wlasne wewnetrzne statuty ale one nie sa umowami; Nie sa podmiotami prawa miedzynarodowego.

Np. Ekoteroryzm- gren pace walczyla z Francja, ktora robila proby nuklearne, Francuski wywiad zniszczyl ten statek, gren pace nie ma osobowosci, postepowanie arbitrazowe toczylo sie miedzy Nowa Zelandia a Francja. Gren pace mogl isc do francuskiego sadu i roscic prawa.

EU organizacja rzadowa!

- kryterium przedmiotowe, czylincyzm sie organizacja zajmuje

* wszechstronne- zajmuja sie wieloma aspektami zycia luckiego, ONZ, UE

*wyspecjalizowane- zajmuja sie tylko jakas dzialka, FIFA, WHO, NATO (sojusz obrony), Sojusz POlnocnoatlantycki

- kryterium terytorialne

*uniwersalne- obejmuja caly glob ziemski, ONZ, SWIATOWA ORGANIZACJA ZDROWIA

* regionalne- skupiaja sie na jakims wycinku globu

UE jest organizacja regionalna

- kryterium mozliwosc przystapienia do oranizacji

* otwarte- kazde panstwo moze do niej przystapic

* polotwarte- istnieje mozliwosc przystapienia do organizacji pod pewnymi warunkami, warunki moga byc rozne, UE jest taka organizacja ( warunki np. polityczne, geograficzne, ekonomiczne)

* zamkniete- nikt juz nie moze przystic, tworzy je kilka panstw

-podzial ze wzgledu na zakres wladzy organizacji wzgledem panstw czlonkowskich

*ponadnarodowe- UE jest taka organizacja, maja prawo do tworzenia norm prawnych wiazacych panstwa czlonkowskie, stanowienie norm prawnych wiekszoscia glosow, tzw. autonomia sadowa: jezeli zajdzie watpliwosc spro w zakresie stosowania sprawa, tylko ten spor moze rozstrzygnac wyspecjalizowany organ sadowy tej organizacji

(np. Postepowanie przed sedzia polskim i w toku postepowania pojawia sie pytania co oznacza art. 6 w danej sprawie, sedzia ma sie zwrocic z pytaniem wstepnym, jak interpretowac dany przepis, sedzia nie moze orzec inaczej niz to co wskazal mu trybunal w orzeczeniu wstepnym), autonomia budzetowa, ( organizacja ma wlasne dochody, niezalezne od panst czlonkowskich, np. z cel)

* koordynacyjne- organizacja sluzyla za forum na ktorym mozna bylo sie zwiazac lub nie, obowiazywala scisla zasada ze rowny nad rownym nie ma wladzy, sprzeciw jednego panstwa niweczyl projekt umowy, budzet tworzony w oparciu o skladki panstw.

Pierwsze organizacje miedzynarodowe pojawily sie w polowie XIX wieku, byly to organizacje koordynacyjne, ponadnarodowe organizacje zaczely sie pojawiac w XX wieku po II wojnie swiatowej.

Zasada bezposredniego skutku- organizacja ponadnarodowa wydajaca normy prawne, mozna w panstwie ktore nalezy do takiej organizacji powolac sie w urzedzie na to panstwo.

Wyklad III

4.03.2013

Prawo europejskie i instytucje europejskie w szerokim znaczeniu/ europejski stystem ochrony praw czlowieka

Rada Europy

- uwaga terminologiczna: rada Europy, Rada Europejska, Rada Unii Europejskiej

Rada Europy to odrebna od UE odrebne od siebie organizacje miedzynarodowe

Rada Europejska i Rada Unii Europejskiej to organy UE

- geneza Rady Europy: 5.05.1949 roku powstala, pierwsza organizacja Europejska, integracyjan. Podstawy dzialania to statut londynski (Statut Rady Europy). Obejmuje 49 panstw. Miala to byc organizacja wszechstronna ktora miala zajmowac sie wszystkimi obszarami.

- cele Rady Europy:

1. Art.1 ust2.- osiagniecie wiekszej jednosci miedzy czlonkami( Rada Europejska jest organizacji wszechstronna, jest jeden wyjatek RE nie moze zajmowac sie tylko sprawam dotyczacymi obrony panstw).

Rada Europy tworzy tandardy w Europie, harmonizuje to i prowadzi do osiagniecia wiekszej jednosci miedzy krajami czlonkowskimi

- metody dzialania Rady Europy, aby osiagnac cel

1. Prawny- wyraza sie w przyjmowaniu konwencji miedzynarodowych ( umow mozna sie doliczyc 213, dotycza prawie wszystkich dziedzin zycia. Maja szeroki zasieg, obejmuja wiele dziedzin, standardy europejskie sa tworzone w Radzie Europy)

2. Pozaparawny- politycznym- Rada Wuropy wydaje rekomendacje, zaleccenia dotyczace okreslonych zagadnien, nie ma to charakteru prawnie wiazacego. Europejskie standardy wieziennie dotycza osob osadzonych w zakladach penitencialnych, ale nie jest to akt prawa, ale wiele panstw stosuje sie do tych rekomendacji. Komitet ministrow i Zgromadzenie Parlamentrane Rady Europy wydaje rekomendacje, zlaecenia.

- unia Europejska uznaje standardy Rady Europy

- nie wszystkie panstwa musza sie zwiazac konwencjami Rady Europy. Panstwa Rady Europy moze ale nie musi zwiazac sie tymi konwencjami, za wyjatkiem

- polska zwiazala sie 80 konwencjami Rady Europy

- elastyczna wspolpraca w Radzie Europy

- Rada Europy liczy 47 panstw, a Unii Europejskiej czlonkami jest 27 panstw. W przypadku Rady Europy oddzialuja szerzej niz w przypadu Unii Europejskiejl

- czlonkowie Rady Europy:

Jest ich 47 za wyjatkie Bialorusi, musi ti byc panstwo Europejskie, przestrzegajace praw czlowieka, panstwo demokroatyczne

W listopadzie 1991 roku Polska zostala przyjeta do Rady Europy. Sklad terytorialny jest wiekszy niz Unii Europejskiej, ale Rada Europy jest uwazana za przecionek UE, nie mozna byc czlonkiem Unii Europejskiej nie bedac czlonkiem Rady Europy.

- organy Rady Europy

Wymienione w art. 10 statutu, komitet ministrow, zgromadzenie parlamentarne, sekretariat. Glownym organiem decyzyjnym jest komitet ministrow i sklada sie z ministrow spraw zagranicznych roznych panstw, jest to organ decyzyjny.

Zgromadzenie Parlamentarne Rady Europy ma siedzibe w Strasburgu, sklada sie z przedstawicieli parlamentow panstw czlonkowskich, nie ma tutaj wyborow do tego organow, tworza go delegaci panstw europejskich, Polska ma tam 12 przedstawicieli i 12 ich zastepcow. Jest organiem doragczym i pomocniczym, moze wydawac zalecenia, rekomendacje. Dlugo mialo nazwe "Sumienie Europy".

Sekretariat Rady Europy zapewnia biezaca obsluge administracyjno- technicznej Rady Europy, stoi na jej czele Sekretarz Generalny obecnie funkcie te pelni Norweg.

Kongres wladz lokalnych i regionalnych Rady Europy, reprezentuje spolecznosci lokalne o regionalne, organi Rady Europy.

Komisarz Rady Europy- czuwa nad przestrzeganiem praw czlowieka w UE, mai informowac wydajac raporty o przestrzeganiu praw czlowieka, promocja i edukacja o prawach czlowieka.

-Europejski system Ochrony Praw Czlowieka

Korzenie systemu sa powiazane z Rada Europy a zwlaszcza w tzrech dokumentach: konwencja o ochronie praw czlowieka i podstawowoychwolnosci z 1950 roku ( w pratyce to EKPC, konwencja Europejska, konwencja Rzymska), europejska Karta Socjalna ( europejska Karta Spoleczna, parta z Turynu, EKSwydana w 1961 zmieniona w 1997), konwencja zapobiegajaca tortur i niehumanitarnego traktowania czlowieka.

Systemu nie stworzyla Unia Europejska.

--------------—-------------

Zakres praw czlowieka:

Definicja praw czlowieka-

Cechy praw czlowieka: wynikaja z przyrodzonej godnosci ludzkiej, godnosc odobowa ma kazdy z nas, obowaiazuja one w ukladzie wertykalnym ( panstwo- jednostka) , podzial na generacje ( sa trzy generacje praw czlowieka, I obejmuje prawa obywatelskie i politczne, II obejmuje ekonomiczne, spoleczne i kulturalne, III to sa prawa zbiorowe).

EKPC obejmuje tylko prawa I generacji, sa to prawa samowykonane, o wiele prosciej je dochodzic.

EKS obejmuje prawa II generacji, nie podlegaja natychmiastowej realizacji, zaleza od mozliwosci panstwa i trudno ich dochodzic.

Oba akty przyjmuja inne mechanizmy kontrolne, ETPC wydaje orzeczenia sadowe, europejski Komietet Spraw Spolecznych nie wydaje orzeczen sadowych, wydaje decyzje.

-------------------------------------------------

EKPC zawiera katalog praw i wolnosci:

- prawo do zycia- nie jest to prawo absolutne,

- zakaz tortur- prawo absolutne, nie ma wyjatkow,

- zakaz niewolnictwa i pracy przymusowej- praca przymusowa nie sa zwykle obowiazki obywatelskie

- prawo do wolnosci i bezpieczenstwa

- prawo do rzetelnego procesua najwiecej Polskich skarg, zwiazane z przewlekloscia postepowania

-zakaz karania bez ustawy- nulla poena sine lege

-poszanowanie zycia prywatnego i rodzinnego

- wolnosc mysli, sumienia, wyznania- gwarancje i dopuszczenia ograniczenia tego prawa

- wolnosc wyrazania opinii

- wolnosc zgromadzenia sie i stowarzyszania sie

- prawo do zawarcia malzenstwa

- prawo do skutecznego srodka odwolawczego

- zakaz syskryminacji

Wyklad IV

Mechanizm skargowy przed Europejski Trybunalem Praw Czlowieka

W przypadku Europ mechanizmem ochorny praw czloweka jest ETPC czyli Europejski Trybunal Praw Czlowieka ma siedzibe w Strasburgu.

- dziala w sposb staly

- w sklad trybunalu wchodzi tylu sedziow ile jest panstw stron europejskiej konwencji ( may 47 sedziow bo tyle jest panstw)

-aby byc sedzia trzeba spelnic kryteria: niekewstionowany poziom moralny, sedzia musi zajmowac wysokie stanowiska sedziowskie w swoim panstwie albo prawnik o uznanej kompetencji (czyli uczeni), nie moga przekroczyc 70 roku zycia, kandydat musi byc zgloszony przez panstwo, sedzia musi znac jezyki robocze Trybunalu ( angielski, francuski w stopniu umozliwiajacym im komunikowaniu)

Kraj zglasza 3 kandydatury a Zgromadzenie Rady Europy wybiera jednego kandydata.

Sedziowie zasiadaja w trybunale we wlasnym imieniu, nie sa przedstawicielami panstwa, sa niezalezni. Kadencja wynosi 9 lat i nie mozna ich pozbawic urzedu, nie mozna powtorzyc kadencji.

Siedziba Trybumalu: Strasburg.

Mechanizm skargowy:

1.mozemy kierowac skarge do Europejskiego Trybunalu Praw Czlowieka

- warunki skargowe/ kiedy skarga jest dopuszczalna:

A) czynna legitymacja procesowa- kto moze wnosic skargi do ETPS- art. 33 i 34; posiadaja osoby fizyczne lub grupy os. fizycznych lub panstwa, wyjatkowo organizacje pozarzadowe. Skarge moze wniesc tylko osoba ktora jest bezposrednio pokrzywdzona. Nie ma mozliwosci wnoszenia skarg akcio polularis- ogolne, sa od tego wyjatki; np. skarzymy sie na pogwalcenie praw czlowieka, ale nie mozna sie skarzyc bo juz ta osoba nie zyje, w imieniu maloletniego skarza sie opiekunowie prawni.

B) bierna legitymacja procesowa- czyli na kogo mozemy wnosic skarge- na panstwo czyli strone Europejskiej Konwencji Praw Czlowieka. Panstwo moze sie poskarzyc tylko na inne panstwo, a jesli jednostka sie skarzy to skarzy sie na panstwo. Mozemy sie poskarzyc na kazde panstwo ktore jest strona Europejskiej Konwencji Praw Czlowieka, takze mozemy sie poskarzyc na kilka panstw lacznie. Np. samarati vs. Norwegia, Francja i Niemcy ( panstwa zatrzymywaly Samaritianego i przetrzymywaly go bezprawnie). Skarge moze zlozyc kazda osoba ktora znajduje sie pod wladza panstwa strony EKPC.

C) wymog wyczeprania wszystkich srodkow odwolawczych w panstwie- trzeba wyczerpac caly to kinstancji dostepny w panstwie, Trybunal jest organem pomocniczym wzgledem w stosunku do panstwa. Caly to instancji czyli- wystarczy wyczerpanie trybu apaelacji w przypadku Polski, nie mniej Trybunal ozekl ze bedzie wymagana kasacja, a nawet skarga konstytucyjna, nie wymaga sie wniesienia sprawy do Rzecznika Praw Obywatelskich. Wyjatki: chcemy poskarzyc sie na przewleklosc postepowania, trwa to 10 lat w pierwszej instancji- jezeli chemy poskarzyc sie na przewleklosc postepowania, to w Polsce musimy poskarzyc sie na sedziego, a dopiero pozniej do Trybunalu.

D) wymogi czasowe-

1. Mozna skarzyc sie na czyny ktore nastapily po wejsciu w zycie konwencji w stosunku do strony- bo prawo nie dziala wstecz, mozna skarzyc sie po tym jak panstwo zwiazalo sie konwencja

2. Skarge mozna wniesc w ciagu 6 miesiecy od wydania prawomocnego orzeczenia w sprawie. Po wyczerpaniu toku instancji w kraju + otzymalismy uzasadnienie wyroku to mamy 6 miesiecy na zlozenie skargi. Ten termin jest terminem zawitym

E) mozemy sie skarzyc na naruszenie praw i wolnosci zagwarantowanym przez Europejska Konwencje Praw Czlowieka.

F) skarga nie moze byc przedmiotem rozpatrzenia przez inny organ miedzynarodowy. Nie mozemy jednoczesnie skierowac skargi do dwoch organow jednoczesnie lub jednego po drugim.

G) skatga nie moze byc anonimowa

H) skarga nie moze stanowic naduzycia prawa do skargi i nie moze byc identyczna do tej, ktora juz zostala rozpatrzona przez Trybunal.

I) wprowadzony w 2010 - ze skarga musi powodowac znaczna szkode ( naruszenie konwencji musi powodowac znaczna szkode- to znaczy, znaczaca szkoda jet pojeciem bardzo ocennym, jesli w wyniku toczacych sie spraw nie ponieslismy zadnych uszczerbkow to Trybunal nie rozpatrzy naszej skargi).

2. Pisanie skargi

-jest formularz, ale nie trzeba jej w tym formularzu wypelnic

- mozna ten formularz wypisac w jezyku w ktorym nam lepiej (np. W Polsce po polsku)

-proces toczy sie po anielsku lub francusku

- skarge moze napisac kazdy z nas, nie ma obowiazku adwokackiego

- skarge mozna wyslac elektronicznie lub poczta slimacza

- my skladajc skarge mozemy wskazac reprezentanta musi nim byc osoba swiadczaca uslugi prawnicze, czynnie musi swiadczyc praktyke i pochodzic z panstwa strony konwencji.

- mozemy domagac sie: stwierdzenia naruszenia,

-trybunal nie bada czy praktyka w kraju jest zgodna, panstwa maja obowiazek przywrocic stan zgodny z konwencja,

- trybunal nie jest od uchylania aktow prawa wewnetrzego w kraju

ETS- Europejski Trybunal Sprawiedliwosci ma siedzibe w Luksemburgu)

Wyklad V

18.03.2013

Skarge kieruje sie do Europejskiego Trybunalu Praw Czlowieka:

1. Kancelaria ETPC rejstruja skarge

2. Sekretarze decyduja czy jest dopuszczalna

3. Jeden sedzia dopuszcza sprawe

4. Dostajemy zawiadomienie czy zostala dopuszczona czy nie

5. Najczesciej laduje w Izbie Trybunalu przez 5 lub 7 sedziow, mozliwe jest rozpatrywanie skarki przez komitet 3 sedziow

6. Samo postepowanie jest w duzej mierze pisemne i opiera sie na przedlozonych dokumentach (trybunal moze albo i nie musi wezwac do uzupelnienia brakow). Strona skarzaca nie musi byc osobny, a pozwany jest reprezentowane przez Stalych przedstawicieli przy Radzie Europy ( Polske zawsze bedzie reprezentowal staly przedstawiciel Rady Europy). Jesli jest skarga przeciwko panstwu to w skladzie orzekajacym przez glosowanie jest przedstawiciel panstwa ktore jest pozwane.

Trybunal podejmuje proby zalagodzenia sporu ( podjecie ugody- zazwyczaj na wyplaceniu odszkodowaniani usuniecie skutkow naruszenia prawa).

7. Wydanie orzeczenia- orzeczenia wydaje sie na podstawie glosowania, dlatego izby i komitety sa nieparzyste

8. W ciagu 3 miesiecy strony w sporze moga wnioskowac o ponowne rozpatrzenie wniosku przez Wielka Izbe Trybunalu 17 osobowa. wielka izba nie jest zwiazana. Wielka Izba Trybunalu rozwaza ponowne rozatrzenie sprawy gdy wystepuja znaczne watpliwosci interpretacyjne lub zmiana lini orzeczniczej trybunalu.

Najczesicej naruszane sa prawa:

- art. 6- czyli rzetelne postepowanie przed sadem

87% spraw przeciwko Polsce stwierdzil naruszenie prawa, polubowne rozpatrzenie spraw to 5% i w 7% spraw nie dopatrzono sie naruszenia przez Polske prawa gwarantowanego.

44% to skargi na na przewlwklosc postepowania sadowego w Polsce.

Wykonywanie wyrokow sadowych:

- trybunal moze stwierdzic naruszenie prawa

- nie ma zadnych mozliwosci sankcyjnych zeby nadzorowac wykonanie orzeczenia. Od samych panst zalezy wykonanie orzeczenia.

- konwencja postanawia ze nadzor nad wykonywaniem orzeczen sprawuje komitet ministrow Rady Europy

- nie ma takich sankcji na niewykonywanie orzeczen sadowych bo panstwa sa suwerenne

- tam gdzie rzady licza sie z opinia publiczna to orzeczenia trybunalu sa wykonywane o wiele lepiej niz tam gdzie takiego spoleczenstwa nie ma

- art. 46 ustep 3 i 4 dodany do konwencji 14 protokolem stworzono dodatkowy mechanizm wykonywania orzeczen- Komitet Ministrow zwraca sie do Trybunalu o stwierdzenie niewykonywaniu wyroki i Trybunal przekazuje sprawe do Komitetu Ministrow- ten mechanizm jest krokiem na przod w sensie wymuszaja przez opinie publicza/ media/ spoleczenstwo obywateskie ktory wywiera nacisk na rzadzie.

UNIA EUROPEJSKA- instytucje europejskie w waskim znaczeniu

Zarys historii UE

- warunki do stworzenia integracji: wielosc podmiotow politycznych w miare rownych w stosunku do innych, wspolne podloze kulturowe (czasem nawet religia), wspolnota zagrozen, wspolny interes. Mozemy je w straozytnej Grecji odnalezc, zas w starozytnym Rzymie nie bylo mozna o tym mowic.

- powojenna integracja europejska

a) Europejska Wspolnosta Wegla i Stali- pierwszym traktatem europejskim byl w 18.04.1951 rok ktory powolal nam organizacje miedzynarowa pod nazwa Europejska Wspolnota Wegla i Stali. Byla to integracja sektoralna, chodzilo o polaczenie przemyslu wegla i stali, poddane ich wspolnej kontroli. Postawa ich powolania byl czynnik bezpieczenstwa, zeby kraje nie mogly sie zboic. Powolana na 50 lat.

* koncepcje integracji europejskiej:

- koncepcja federacyjna zakladal ze nalezy od razu zalozyc jedno panstwo europejskie. W 1950 roku podpisano traktat o zalozeniu europejskiej wspolnoty obronej i europejskiej wspolnoty polityczna ( te traktaty byly przyjete z inicjatywy Francji)

- koncepcja funkcjonalna zakladala ze najpoerw mamy integrowac sie w dziedzinach ng. Gospodarki a pozniej dopiero wszysctko mozna zintegrowac

- koncepcja konfederacyjna zakladal podzial kompetencji co na lezy do szczebla unii,a co do szczebla narodowego.

- koncepcja zmiennych predkosci- polegala na tym ze panstwa europejskie nie musza integrowac sie wszystkie w takim samym trybie, kazde panstwo moze integrowac sie w takim tepie w jakim chca.

- koncepcja Europy ala kart- zaklada ze z UE jest troche jak z menu w restauracji,nie ma zadnych wspolnych zobowiazan, wybieraja tylko to co chca. Koncepcja jest bardzo eleastyczna i stwarza niebezpieczenstwo utracenia jednolitosci.

b) trakta EWG i Euro atomie- w 1957 roku zawarto TEWG i TEA- tworzyly organizacje miedzynarodowa.

c) jednolty akt europejski- 1986 roku, w preambule zapowiadal powolanie Unii Europejskiej

d) trakta z Mastricht(traktat ustanawiajacy unie europejska)-1992 rok, a wszedl w zycie 1. listopada 1993 roku. Ustanawia UE jako organizacje oraz filarowa struktura UE ( w pierwszym filarze- TRAKTAT EWG i EWWiS, Euratom, II filar wspolna polityka zagraniczna i sprawy bezpieczenstwa, III filar wspolpraca policyjna i sadowa w sprawach karnych w, UE, dach- art. TUE, fundament- art. 43-35 TUE, struktura ta zmienila sie w traktacie w Lizbony)

e) traktat z Amsterdamu (trakata z Amsterdamu o zmanie traktatu o unii europejskiej i niektore inne traktaty) -podpisany 1997 roku, UE tworzyla instytucje dla 12 panstw Europejskich, kreowalo sie rozszerzenie UE do innych panstw. W wyniku sporu miedzy panstwami nie dalo sie tego rozstrzygnac

f) traktat z Nicei -w 2001, a wszedl w zycie w 2003 roku, poniewaz traktat z Amsterdamu nie dostosowal UE do rozszezenia. Konwent Konstytucyjny mimo ze nie upowazniono go do tego wyszedl poza upowaznienia i przedstawil projekt nowegontraktatu- czli traktat ustanawiajacy konstytucje europejska ( nie tworzyl z ue panstwa, konstytucje nadaje narod a nie ma narodu europejskiego ktory moglby uchwalic ten akt- nie mozna tego utozasamiac z konstytucja krajowa)

g) traktat konstytucyjny- we Francji i Holandii obywatele nie zgodzili sie na ratyfikacje tego traktau

h) traktat Lizbonski ( znika filarowa struktura UE, Euroatom- zostalo wylaczony za UE, wspolna polityka sadowa w sprawach karnych, Byly II filar zostal wlaczony do bylego filaru I, wyjatki sa sprawy zagraniczen: nie sa przyjmowane akty ustawodawcze w sprawach zagranicznych, jest mozliwosc przyjmowania wspolnych stanowisk, trybunal sprawiedliwosci nie posiada kometencji, Komisja Europejska nie odgrywa wiekszej roli.

Cwiczenia

"zjednoczenie w roznorodnosci" haslo Unii Europejskiej.

9.05- dzien UE (miala miejsce deklaracja Fumana na ktorej powstala europejska wspolnota wegla i stali)

Muzyka 9 synfoni Bethowena

Flaga granatowa z zlotyki 12 gwiazdami

Organy

Wysoka wladza

Wspolne zgromadzenie

Specjalan wladza ministrow

Trybunal sprawiedliwosci

Jednolity akt europejski w 1986 roku wprowadzil zasade pomocniczosci, podstawa prawna do funkcjonowania Rady Europy, rozwoj instytuncjonalny, powstanie rynku wspolnego, zostalo zapowiedziane ze zostanie stworzona UE w ciagu 5 lat.

Roszczerzenie UE:

EWWIS:Francja, Niemcy, Wlochy, Kraje Beneluksu

1973:

1981-Grecja

1986- Hiszpania, Wielka Brytania

1995

2004

2007

Art. 49TUE- kazde panstwo ktore szanuje wartosci europejskiej i je wspiera

Pansywo x-> wniosek sklada do Rady-> informacje do Parlamentu Europejskiego i PN

Rada Europejska ustala kryteria przyjecia pamstwa do wstapienia do UE.

Komisja Europejska daje opinie.

Tarktat Unii Europejskiej art 3-6 zawsze na egzaminie!

Wyklad VI

Podstawy prawne dzialania UE

Jest szczegolna organizacja bo dziala na dwoch podstawach prawnych

TFUE- traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej ( bardziej szczegolowa, rozbudowana,) protokoly maja ten sam status prawny co TFUE, czyli taka sama moc prawna co traktatow.

TUE- traktat o Uni Europejskiej ( ogolnikowe)

Konstrukcja prawna UE

(traktat o UE)

Filarowa konstrukcja UE obowiazywala w latach 1993-2009, nadal zutuje na UE.

Czesto porownywano UE do budowli greckiej. Graficzne i wizualne rozpisanie traktatu o UE, art. 1 Traktatu o Unii Europejskiej. Wyodrebnily sie trzy filary:

I- filar to filar wspolnotowy

II- wspolna polityka zagraniczna

III- wspolpraca policyjna i sadowa w sprawach karnych nazwa od 1997 roku.

Dach- postanowienia dot. wartosci, zasad UE, celow UE

Belka dolnia- postanowienie koncowe, dot. postanowienia dotyczace rozszerzenia EU.

W traktacie lizbonskim zmieniono konstrukcje filarowa UE, poniewaz tworzyla ona kuriozum.

- Kwestia dotyczaca I filaru - EWG ( Wspolnota Europejska), Euraton to byly organizacje miedzynarodowe i wchodzily dwie samodzielen organizacje miedzynarodowe.

- samodzielne organizacje miedzynarodowe maja podmiotowosc prawna, a UE nie mialy podmiotowosci prawnej.

- w kazdym z filarze byl odrebny katalog zrodel prawa. W pierwszym akty prawa wspolnotowego, dyrektywy, rozporzadzenia, w II filarze byl wspolne dzialania, wspolne strategie, w III byly wspasne zrodla prawa jak decyzje ramowe ( o europejskim prawie aresztowania)

- miedzyfilarowe zaleznosci- w jakim spanstwie maja akty udobojstwa i UE chce wprowadzic embargo na handel z tym panstwem, wydanie aktu prawnego II filaru i w ramach tego I filar.

Traktat z Lizbony zlikwidowal konstrukcje filarowa, wprowadzil jednolity katalog zrodel prawa, zalicza sie do nich rozporzadzenia, dyrektywy, decyzje czyli byle akty I filaru. Wspolnota Europejska zostala zlikwidowana- od 2009 nie ma Wspolnoty Europejskiej, zlikwidowana w sposob szczegolny, ale nie zostal anulowany Traktat o Wspolnocie Europejskiej, ale zmieniono mu nazwe na Traktat o Funkcjonowniu Unii Europejskiej. euroatom jest dalej organizacja miedzynarodowej, funkcjonuje obok UE pozostajac z nia w scislym powiazaniu. Traktat lizbonski nadal Unii Europejskiej podiotowosc prawna.

Podmiotowosc Unii Europejskiej

W art 47 TUE-> unia ma osobowosc prawna ( ale chodzi o podmiotowosc prawna). unia j est takze 335 TFUE -> w kazdym z panstw czlonkowskim UE posiada zdolnosc pr.

Wartosci UE

Cele to sa jakies docelowe staney ktore organizacja chce osiagnac

Wartosc w jaki sposob dozy organizacja do osiagniecia celow.

1993 nie ustalono wartosci na ktorej sie opiera. Ustalono je w Tratacie Amsterdamskim, okresla je art. 2 znajduja sie wartosci UE, jest ich katalog.

Wartosci:

- Poszanowanie godnosci osoby ludzkiej

- wolnosc (wczesniej byla rozumiana w kategoriach ekonomicznych, teraz wolnosc jest niepodzielna, karta praw podstawowych UE z 2000 od 2009 roku ma charakter prawnie wiazacy)

- demokracja (kazde panstwo czlonkowskie musi byc panstwem demokratycznym, oraz instytucje maja byc demokratyczne. Demokracja panstw-demokracja na szczeblu panstw, czemu sluza mechanizmy decyzyjne. W TUE- pojawia sie tytul II postanowienia o zasadach demokratycznych, ogolne potwierdzenia ze UE opiera sie na zasadach demokratycznych, pojawily sie regulacje o parlamentach narodowych, parlamenty narodowe obarczone rola straznikow zasady pierwszenstwa i proporcjonalnosci. Ludowa Inicjatywa Prawodawcza- art. 11 ust 4 TUE w liczbie co najmniej jednego miliona obywateli UE moze przedlozyc projekt aktu prawa europejskiego)

- rownosc( zakaz dyskyminacji ze wzgledu na pochodzenie osoby, nie mozna bylo dyskryminowac osob, teraz znosu jest ze wzgledu calosciowym, rowniez ze wzgledu na plec)

- panstwo prawne ( UE nie jest panstwem, niewlasciwe terminologicznego, ale zostalo uzyte ze wzgeldu na rtesc jaka z soba niesiesie)

- poszanowanie praw czlowieka, w tym praw osob nalezacych do mniejszosci

- poszanowanie tozsamosci narodowej panstw czlonkowskich.

Wyklad

29.04.2013

10.06- przedtermin z IUE 1.13 godzina: 10:10

Zasada autonomii- wyraza sie w tym ze instytucje dzialajace nie powinne wzajemnie naruszac zakresow swoich kompetencji. Instytucje europejskie powinne sie szanowac i nie wkraczac w swoje kompetencje.

Zasada ram instytucjonalych- wynika z art. 13 pkt. 1 TUE- oznacza ze jest pewnien wyodrebniony katalog instytucji, ktory realizuje zadania unii. Jest to katalog instytucji zamkniety. Nie moze byc tak ze jakas inna instytucja wykonuje zadania Unii nie bedac w tym katalogu.

Zasada przejrzystosci instytucjonalnej- polega na tym ze instytucje Europejskie powinne dzialac w sposob jak najbardziej przejrzysty. Zawarta w nich jest zasada dostepu do domumentow- kazdy obuwatel Unii ma prawo do dokumentow Unii.

Zasada lojalnosci miedzyinstytucjonalnej ( zasada lojalnej wspolpracy miedzy instytucjonalnej)- zasada jest wyrazona w art. 13 ust. 2 TUE-instytucje lojalnie ze soba wspolpracuja, instytucje nie powinne ze soba wchodzic w konflikty, ale wspolpracowac. Np. Porozumienie o dostepie do dokumentow.

Instytucjami Unii sa:

1. Parlament Europejski

A)podstawy prawne dzialanosci TUE art. 14, i znajduje rozwiniecie w TWUE. Parlament ma wlasny regulamin

B)Geneza

1957- uklad o wsplnych organach wspolnot europejskich, ktory tworzyl dla trzech wspolnot powolano jeden organ

1958- Zgromadzenie dodaje sobie do nazwy Parlamentrane

1962- zmiana nazwy zgromadzenie parlamentarne na Parlament Europejski na mocy uchwaly

1979- pierwsze bezposrednie wybory do Parlamentu Europejskiego

C) charakter organu

Jest to organ ponadnarodowy,organ kadencyjny ( kadencja 5 letnia skorelowana z Komisja Europejska), jest to organ jednoizbowy. Organ pochodzacy z wyborow bezposrednich, glowan siedziba w Strasburgu a biura w Luksemburgu.

D) sklad organu:

Jest wybierany w wyborach bezposrednich, wchodza w jego sklad obywatele UE, ich liczba nie moze przekraczac 751 przedstawicieli. Sa mandaty dzielone miedzy panstwa czlonkowskie w oparciu o zasade degresywnej proporcjonalnosci ( frormula dzielenia mandatow polega na tym ze mandaty sa dzielone wg. kryterum demograficznego, dziala to na korzysc mniejszych panstw, konsekwencja jest nierownosc materialna glosow). Nie ma jednolitej orgynacji wyborczej w Europie, kadzy z poslow jest wybierany na podstawie ordynacji wyborczych przyjetych w kraju, ale jest to oparte na zasadach rownosci, bezposrednosci, tajnosci i proporcjonalnosci.

E) status posla do Parlamentu Europejskiego- posle ma europejski mandat, reprezentuje cala Europe, sa oplacani z budzetu Unii Europejskiej. Jest to uregulowane w statusie posla do parlamentu europejskiego z 2005 roku. Maja rozbudowane zaplecze socjalne, moga przejsc na emeryture w wieku 63 lat, ma uprawnienia emerytalne zalezne od stazu pracy w PE ( emerytura z PE), maja odprawy po zakonczeniu kadencji PE (zalezna od czasu przepracowanych lat w PE).

Immunitety: posle do parlamentu europejskiego przebywajac w swoim panstwie jest traktowany jak posel do parlamentu krajowego. Immunitety wynikaja z protokolu przywiejow i immunitetow...). Nie moze byc wszynane postepowanie karne bez zgody PE. ( budzi to kontrowersje bo to jest styk prawa krajowego i miedzynarodowego). Poslowie sa wybierani na podstawie ordynacji krajowej.

F) struktura wwewnetrzna parlamentu europejskiego:

- grupy polityczne- moga je zakladane przez 25 czlonkow PE z conajmniej 1/4 panstw czlonkowskich, poslowie lacza sie wg, grup ideowych. Poslowie moga wstrzymac sie od glosu

- organizacja parlamentu- ma strukture wewnetrzna, organy o charakterze administracyjnym ( Segretar Parlamentu Europejskiego- na jego czele jest Sekretarz PE, odpowiada za administracje) i organy o charakterze politycznym (

*przewodniczacy- wybierany sposrod czlonkow PE, wybierany 2,5letnia kadencje, a sam parlament na 5 letnia kadencje. Zadania : kieruje caloscia prac PE, ogolna kontrola prac parlamentu i zarzadza glosowania; reprezentuje PE na zewnatrz ( reprezentuje tylko PARLAMENT), podpisuje akty prawne przyjmowane przez PE.

* prezydium- 14 wiceprzewodniczacych PE, przewodniczacy PE i 5 kwestorow z glosem doradczym.jest odpowiedzialny za sprawy finansowe, organizacyjne wewnetrzna PE, administracyjne. Decyduje o wewnetrznej organizachj pe.

* konferencja pe- przewodniczacy PE i przewodniczacy frakcji w sklad PE. Do jej zadan nalezydecyduje o organizacji prac parlamentu europejskiego chodzi o prace legislacyjne, przydziela miejsca na sali obrad,

* kolegium kwestorow- organ o skladzie politycznym ale wykonujacy funkcje administracyjne. Wchodzi w jego sklad 5 kwestorow, czyli poslowie, wybierani na 2,5 roku, zajmuja sie sprawami finansowymi i administracyjnymi poslow do PE.

* konferencja przewodniczacych komisji- przewodniczacy komisji parlamentarnych, kooddynuja dzialania komisji i moga zlecac wytyczne co do prac komisji

* delegacje Parlamentrne- sluza utrzymywaniu kontaktow z organizacjami poza UE

* komisje parlamentarne- 20 stalych komisji ale sa zmienne, kazda komisja jest opisana w regulaminie parlamentu europejskiego. Komisja spraw zagranicznych jest niezmienna, jest najwieksza, kazdy posel moze byc czlonkiem 2-3 komisji.

G) kometencje PE:

- k.prawodawcza- od traktau Lizbonskiego obok Rady Eurejskiej ma kometencje stanowienia prawa

- k. Budzetowa- specjalan procedura budzetowa w ramach UE, jest to rozporzadzenie czyli akt prawny, odrebna procedura od procedur prawodawczych. Uchwala wieloletnie ramy finansowe UE i roczne budzet UE. Wraz z Rada UE. Dochody do budzetu to dochody wlasne i wplaty z panstw czlonkowskich. Budzet zawsze musi byc zrownowazony, nie moze byc deficytu.

- f. Kontroli politycznej- wyrazanie wotum nieufnosci KE, mozliwosc przesluchiwania czlonkow komisji europejskich, udzielania absolulutoriu wykonania budzetu, powolywanie komistetu seldczego PE

---