PLAN PRACY
do przeprowadzenia zagadnienia z topografii
ZAGADNIENIE: POSŁUGIWANIE SIĘ BUSOLĄ. OKREŚLANIE ODLEGŁOŚCI.
CZAS: .................
MIEJSCE: pas taktyczny
ZABEZPIECZENIE MATERIAŁOWE:
busola AK - ..... szt.
linijka - ..... szt.
L.p |
CZYNNOŚCI INSTRUKTORA |
CZYNNOSCI ĆWICZĄCYCH |
CZAS |
1.
|
„Baczność” - uczył was będę posługiwania się busolą oraz określania odległości - „spocznij”
Ma to na celu nauczenie was wyznaczenia kierunków stron świata za pomocą busoli oraz właściwego określania odległości w terenie. |
Stoją na zbiórce i słuchają objaśnień instruktora.
|
|
2.
|
Pmiar odlełości różnymi sposobami Pomiar odległości wg tabeli widoczności. Odległość na oko określa się wg stopnia widoczności przedmiotów terenowych, bądź przez porównanie z utrwalonymi w pamięci wzrokowej typowymi odległościami w terenie np. 100,200,500m.
PRZEPROWADZAM WZOROWY POKAZ Pomiar odległości krokami
Mierząc odległośc krokami, należy znać długość własnego kroku w metrach. Długość własnego kroku w metrach wylicza się maszerując wzdłuż uprzednio zmierzonego odcinka i odliczając ilość par kroków. Pomiar długości kroku należy wykonać co najmniej dwukrotnie na odległości nie mniejszej niż200-300 m. Ostateczną długość kroku przyjmuje się jako średnią z wykonanych pomiarów. Mierząc odległość krokami liczy się podwójne kroki (przeważne na lewą nogę). Liczenie każdej nowej setki podwójnych kroków rozpoczyna się od początku. Każdą setkę podwójnych kroków należy sobie zaznaczyć np. kreskami na kwałku papieru. Na ogół długość podwójnego kroku przyjmuje się w przybliżeniu za równą 1,6 m. Należy pamiętać, że przy pomiarze odległości krokami w kierunku opadania terenu krok się wydłuża, a przy pomiarze pod górę - krok się skraca, ponadto krok staje się coraz krótszy w miarę męczenia się. Dokładność pomiaru odległości krokakmi przy zachowaniu równego i sprawnego kroku, waha sie w granicach od 2 do 5% w stosunku do przebytej odległości.
Określanie długości według wielkości kątowych przedmiotów terenowych
Sposób ten polega na określeniu kąta obserwacji przedmiotu terenowgo o znanej długości, szerokości lub wysokści w metrach. Odległośc określa się według wzoru:
L(D) = 1000 * h(W) / K gdzie: L(D) - określana odległośc w metrach; h(W) - wielkość liniowa przedmiotu (długość, szerokość, wysokość), w metrach; K - wielkość kątowa przedmiotu tj. kąt w tysięcznych, pod ktorym widać przedmiot z danej odległości L(D); 1000 - wartość stała.
Kąt obserwacji przedmiotu terenowgo określa się za pomocą przyrządu kątomierniczego, linijką milimetrową lub środkami podręcznymi. Natomiast wyskość, szerokość lub długość przyjmuje się na podstawie znanych wymiarów (np. słup telegraficzny - 6 m, odległość między słupami telegraficznymi - 50 m, długość czołgu - 6 m, średnia wysokość żołnierza - 1,7 m) lub określa się na oko. Sposób wyżej podany jest dość łatwy w praktycznym stosowaniu i może być szeroko wykorzystywany do określania odległości na współczesnym polu walki.
Określanie odległości za pomocą linijki milimetrowej i znanej wielkości przedmiotu
Sposób ten polega na pomiarze linijką milimetrową przedmiotów terenowych (obiektów), których szerokośc, długośc lub wysokość jest znana. W tym celu na linijce trzymanej w odległości 50 cm od oka odczytuje się liczbę milimetrów pokrywających dany przedmiot terenowy o znanym wymiarze ,a następnie wyznacza się odległość za pomocą wzoru:
h / n = L / 1 stąd L = 1 * h / n gdzie: L - określana odległość w metrach; 1 - długość wyciągniętej ręki (50 cm) 0,5 m; h - wysokość (szerokość, długość) przedmiotu o znanych wymiarach; n - liczba milimetrów na linjice.
W celu wyliczenia odległości należy znany wymiar przedmiotu (h) wyrazić w centymetrach i podzeilić przez liczbę milimetrów (n), awynik dzielenia pomnożyć przez stałą 5, którą otrzymnuje się z pomnożenia przez 10 licznika mianownika wzoru 1 * h / n, wtedy h wyrażone będzie w centymetrach, a n - w milimetrach. Obliczenia odległości można również dokonać wstawiając do powyższego wzoru wielkości h i n wyrażone w tych samych jednostkach np. cm. Dokładność pomiaru odległości za pomocą wielkości kątowych i linjiki milimetrowej zależy od dokładności pomiaru kąta i zgrania na linijce wielkości przedmiotu oraz przyjęcia poprawnych wielkości przedmiotów. Określanie odległości tymi sposobami charakteryzuje się mniejszymi błędami niż określanie „na oko”.
Określanie długości według prędkości rozchodzenia się światła i dźwięku
Sposób ten stosjue się najczęściej podczas określania odległości do strzelających środków ogniowych. Wiadomo, że prędkość rozchodzenia się dźwięku w powietrzu wynosi około 330 m/s, czyli 1 km na 3 sekundy, a prędkość światła jest tak duża (300 000 km/s), że obserwując strzelające działo lub czołg, spostrzega się błysk w momencie wystrzału. Jeżeli więc policzy się liczbę sekund, które upłyną od ujrzenia błysku do chwili usłyszenia wystrzału , to łatwo można określić odległość od strzelajćego środka ogniowego według wzoru:
L = t * 330 m
gdzie: L - okrślana odległość do strzealającego środka ogniowego; t - liczba sekund od chwili ujrzenia błysku do chwili usłyszenia wystrzału; 330 - wartośc stała (prędkość rozchodzenia się dźwięku w powietrzu).
Jeżeli nie posiadamy czasomierza sekundowego, to sekundy wtedy można określać za pomocą powtarzania liczb, poczynając od 121. Każda wypowiedziana liczba w przybliżeniu odpowiada jednej sekundzie.
Pomiar odległości według czasu trwania marszu
Określając odległość tym sposobem należy znać średnią prędkość w km/h oraz czas trwania marszu. Średnia prędkośc marszu pieszego w terenie , w którym kąt nachylenia zboczy nie przekraczają 50 wynosi około 5 km/h. Do określania odległości wykorzystuje się wzór:
S = v * t gdzie: S - przebyta droga marszu w km lub w m; v - prędkość marszu w km/h lub w m/min; t - czas trwania marszu.
Wykonując marsz pojazdami,odległość określa się według licznika samochodowego (wozu bojowego) wskazującego długość przebytej drogi. W tym przypadku należy w znanych punktach na drodze marszu zapisywać wartości licznika i odejmować je od wartości aktualnych. Nakazuję wykonanie pomiaru wszystkimi sposobami.
Posługiwanie się busolą AK
Busola AK służy do określania kierunków stron świata, pomiaru azymutów w tysięcznych, orientownia mapy i zdjęcia lotniczego, zaznaczania na szkicu kierunku północy oraz ustalania w terenie wyznaczonego kierunku dzialania. Igła busoli wskazuje kierunek północy magnetycznej. Wartośc każdej działki busoli AK wynosi 100 tysięcznych, co odpowiada 6 stopniom. Działki opisane są co 500 tysięcznych zgodnie z ruchem wskazówek zegara. Zgranie zerowej nastawy podziałki z północnym końcem strzałki magnetycznej (prz zwolnionej igle) nazywa się orientowaniem busoli. Chcąc posługiwać się busolą należy ją sprawdzić, a przede wszystkim działanie igły magnetyczne. w tym celu należy otworzyć przykrywkę busoli, co powoduje automatyczne zwolnienie zacisku igły magnetycznej i ustawić busolę w położeniu poziomym. Po ustabilizowaniu się igły należy kilkakrotnie wyprowadzić ją za pomocą stalowego przedmiotu (klucz, nożyk, gwóźdź itp.) z położenia północ - południe. Jeżeli igła po każdym odchyleniu wraca szybko do swojego poprzedniego położenia, oznacza to, że czułość igły jest dobra i busola jest sprawna. Jeżeli igła podczas sprawdzania będzie wykazywała różne odczyty na busoli lub zbyt wolno wracała do swojego poprzedniego położenia, świadczy to, że czułość igły jest niedostateczna i busola nie nadaje się do użytku. Busolę taką należy oddać do naprawy.
Nakazuję wykonanie czynności związanych z przygotowaniem busoli do pracy oraz dokonania ustalenia kierunków stron świata. |
Stoją na zbiórce i słuchają objaśnień instruktora.
Ćwiczą praktycznie określanie odległości różnymi sposobami.
Stoją na zbiórce i słuchają objaśnień instruktora
Ćwiczą praktycznie określanie odległości różnymi sposobami |
|
3. |
Omawiam popełniane błędy przez szkolonych, wskazuję możliwości ich eliminacji, wskazuję najlepiej ćwiczących. Nakazuję przemieszczenie się w rejon kolejnego ćwiczenia. |
Stoją na zbiórce i słuchają objaśnień instruktora. Przemieszczają się w rejon kolejnego ćwiczenia.
|
|
OPRACOWAŁ: