23 C Renzetti, D Curran Płeć kulturowa i zdrowie


C.M. Renzetti, D. J. Curran

„Kobiety mężczyźni i społeczeństwo”

Książka wydaje się być pisana przede wszystkim na rynek amerykański, więc większość statystyk i przykładów odnosi się do USA.

Płeć kulturowa i zdrowie

(ss. 506-578)

Różnica w zakresie innych przyczyn zgonów ze względu na płeć:

[tu następuje ramka na 2 strony o tym w jaki sposób wirus HIV się przenosi i jak zapobiegać zarażeniu ]

Kategoria płci kulturowej stworzyła pomost między zdrowiem fizycznym a psychicznym. Kiedyś dolegliwości kobiet lekarze postrzegali w kategoriach głównie psychosomatycznych, wynikających z problemów psychicznych. Obecnie lekarze (amerykańscy) także często zakładają, że kobiety zwracające się o pomoc mają problemy natury psychicznej i przepisują im leki psychotropowe.

Ponadto w XIX wieku uważano, że dysfunkcje natury fizycznej (np. jajników) u kobiet mają także wpływ na zaburzenia osobowości. W celu zwalczania tego typu przypadłości zalecano np. usuwanie jajników. Dziś wielu lekarzy także uważa że menstruacja i menopauza są źródłem zaburzeń osobowości u kobiet.

To co się identyfikuje jako chorobę psychiczną „może stanowić wyłącznie konstrukt kulturowy, stworzony przez obserwatora, a nie rezultat niewłaściwego funkcjonowania w sferze fizjologicznej lub psychicznej osoby, której zachowanie jest obserwowane” - dowodem eksperyment Resenhana z 1973 r. (8 zdrowych osób twierdziło, że słyszy głosy; zostali zamknięciu w szpitalu psychiatrycznym i 7 z nich zdiagnozowano schizofrenię, chociaż wszyscy byli zdrowi). Diagnozy kliniczne odzwierciedlają założenia kultury, do której należą.

Badania (Broverman i in., 1970) wykazały, że społeczna charakterystyka zdrowia psychicznego różni się w zależności od płci do której się odnosi. Zdrowa kobieta powinna być podporządkowana, uzależniona, zajęta sprawami drugorzędnymi, przejęta własnym wyglądem. Mężczyzna ma być niezależny, asertywny i zorientowany na przygodę.

Badania w kolejnych latach potwierdziły wyniki Brovermana. Ponadto w badaniach z 1990 r. (Robertson i Fitzgerald) wykazano, że mężczyźni nie przyjmujący ról typowo męskich mogą zostać uznani za psychicznie chorych.

Także pochodzenie etniczne i rasa decyduje o sposobie diagnozowania chorób psychicznych. Tendencje do przemocy częściej przypisuje się osobom czarnym.

Definicje choroby psychicznej i standardy zdrowia psychicznego zmieniają się w czasie, co wynika z akceptacji określonych zachowań przez opinię publiczna bądź zyskaniu na znaczeniu grupy, która takie zachowania przejawia - vide: homoseksualizm, kiedyś uważany za chorobę psychiczną.

Depresja. Wśród kobiet depresja jest częstsza niż u mężczyzn. 15% mężczyzn i 24% kobiet w USA doświadcza klinicznych symptomów depresji, dwukrotnie więcej kobiet niż mężczyzn cierpi na poważne „epizody depresyjne”. Największy współczynnik depresji mają kobiety o innymi niż biała kolorze skóry, samotnie wychowujące dzieci oraz żyjące w ubóstwie. Kobiety zamężne są podatne na depresję w większym stopniu niż kobiety i niż mężczyźni, którzy nigdy nie byli w związku małżeńskim; odwrotna sytuacja u mężczyzn. Wśród rozwiedzionych kobiet i mężczyzn - kobiety częściej doświadczają depresji w trakcie trwania małżeństwa, mężczyźni - po rozwodzie. Teorie tłumaczące fakt częstszego występowania depresji u kobiet:

  1. czysto statystyczny charakter - kobiety częściej udają się po profesjonalną poradę, co ma wpływ na diagnozowanie depresji, podczas gdy mężczyźni niechętnie udają się do lekarza w momencie odczuwania nastrojów depresyjnych.

  2. różnice hormonalne między płciami, badania nie dają jednak spójnych wyników

  3. czynniki społeczne; czynniki psychologiczne: hipoteza wyuczonej bezradności (kobiety pasywnie reagują na stres), hipoteza statusu społecznego (tradycyjne role kobiet uniemożliwiają im czerpanie satysfakcji z życia - badania jednak wykazały, że jest zwykle odwrotnie).

Osobowość histeryczna - kiedyś sądzono, że histeria powodowana jest przez ruchy macicy w ciele :] co przesądzało, że na histerię mogą chorować tylko kobiety. Obecnie dane wskazują, że na jednego mężczyznę posiadającego osobowość histeryczną przypada od dwóch do czterech kobiet-histeryczek. Cechy osobowości histerycznej: wymagająca, uzależniona, zorientowana na manipulowanie i uwodzenie, melodramatyczna, roztargniona, krucha. Objawiać może reakcje konwersji - bóle psychosomatyczne itp. Podobieństwo osobowości histerycznej do typowego dla naszej kultury wzoru normalnej kobiecości - hipoteza, że przyczyną histerii kobiet jest ich socjalizacja :]

Agorafobia - def. jako niepokój histeryczny, lęk przed otwartymi przestrzeniami, tłumem, miejscami publicznymi itp. Ok. 80% cierpiących na agorafobię to kobiety.

Uzależnienie od alkoholu i narkotyków. Wśród mężczyzn występuje niezmiennie wyższa liczba alkoholików i narkomanów niż wśród kobiet. Mężczyźni częściej niż kobiety piją w miejscach publicznych, stąd mniej z nich pije samotnie. Dominacja w społeczeństwie mężczyzn dawała im większy dostęp do alkoholu, co sprzyjało uzależnieniom. Konsumpcja alkoholu stanowi część stereotypu męskości. Ponadto istnieje większa akceptacja dla picia alkoholu przez mężczyzn niż przez kobiety.

Hipoteza konwergencji - założenia, że równouprawnienie sprzyjać będzie łamaniu tradycyjnych norm w kwestii alkoholu; podejmowanie pracy zawodowej przez kobiety zwiększy stres, na który reakcją będzie uzależnienie od alkoholu; reklamy alkoholi skierowane do kobiet także zwiększą spożycie przez nie tego typu trunków. Nie ma jednak dowodów na poparcie tej hipotezy, w ciągu ostatnich 20 lat nastąpił nawet spadek konsumpcji alkoholu wśród kobiet. Płeć nie stanowi jedynego decydującego czynnika; ważne są też orientacja seksualna (lesbijki i geje częściej popadają w alkoholizm), pochodzenie rasowe i etniczne (wśród czarnych kobiet i mężczyzn jest więcej abstynentów niż wśród białych); wykształcenie (im wyższe wykształcenie mężczyzn tym niższy wskaźnik spożywania alkoholu, niezależnie od rasy)

Czynniki zw. z pochodzeniem klasowym i wiekiem nakładają się na pochodzenie rasowe i płeć, łącznie wyznaczając tendencję. Strukturalne, społeczne warunki mają największy wpływ na prawdopodobieństwo wystąpienia uzależnienia.

W przypadku kobiet, czynniki fizjologiczne sprawiają, że alkoholizm jest bardziej wyniszczający dla zdrowia niż u mężczyzn (u kobiet enzym żołądkowy trawiący alkohol występuje w mniejszym stężeniu), szybciej następuje zniszczenie wątroby.

Programy leczenia alkoholików najczęściej tworzone są przez mężczyzn i dla mężczyzn, kobiety też mniej chętniej poddają się leczeniu alkoholizmu.

Narkotyki zażywa większa liczba mężczyzn niż kobiet, także oni są w większości dilerami. Wzory uzależnienia są różne w zależności od płci. Motywy wchodzenia w nałóg są odmienne; u mężczyzn jest to potrzeba ekscytacji lub przyjemności, u kobiet - próba rozwiązania problemów psychicznych - tj. traktowanie narkotyku jako lekarstwa na problemy życiowe. Programy leczenia nie uwzględniają tych różnic, a społeczna reakcja polega raczej na stosowaniu kar - np. w niektórych stanach kobiety w ciąży zażywające narkotyki popełniają przestępstwo „dostarczania narkotyków małoletnim przez pępowinę” lub „stosowanie przemocy wobec dziecka” (przy założeniu, że płód jest osobą)”.

W przypadku programów pomocy, większość skierowana jest do mężczyzn. Kobiety spotyka większy brak zrozumienia problemu narkomanii ze strony rodziny i otoczenia.

1 na 10 kobiet porzuca uzależnionego partnera, aż 9 na 10 mężczyzn porzuca uzależnioną od narkotyków partnerkę.

Powody które są źródłem uzależnienia kobiet od narkotyków (wykorzystywanie seksualne, depresyjne warunki życia) są także przyczyną uzależnienia od leków. Około połowa Amerykanek zażywa leki psychotropowe; kobiety stanowią 70% osób zażywających środki uspokajające i 72% - leki antydepresyjne.

Zaburzenia odżywiania

Otyłość (gdy waga przekracza i 25% normę określoną dla danego wieku i wzrostu); w USA w 1996 r. 59,4% mężczyzn i 49,9% kobiet miało nadwagę; otyłość - 19,9% mężczyzn i 28,1% kobiet. Otyłość występuje częściej wśród kobiet ubogich i Afroamerykanek. Często za otyłość nie są winne ilości spożywanego jedzenia, ale: skłonności dziedziczne, procesy metaboliczne i „styl” odżywiania się. W USA otyli poddawani są presji zmuszającej do schudnięcia - dyskryminacja na rynku pracy, obiekt żartów, stereotypy (otyli postrzegani jako głupi i brzydcy). Przy czym otyłe kobiety deprecjonowane w większym stopniu; częściej tracą status społ.-ekonom. odziedziczony po rodzicach i mają 20% mniej szans na zawarcie związku małżeńskiego. Dla mężczyzn bardziej znaczące społecznie konsekwencje niż otyłość ma niski wzrost.

77% amerykańskich kobiet i 64% amerykańskich mężczyzn stwierdza, że są na diecie po to by nie dopuścić do utycia bądź stracić na wadze (2000 r.). W wielu przypadkach dieta ta jest niekorzystna dla zdrowia fizycznego i psychicznego - przynosi efekty odwrotne do oczekiwanych (np. ze wzgl. na zaburzenie metabolizmu).

Bulimia - trudna do wykrycia, szkody psychiczne i fizyczne; przybiera formę cyklu „objadanie się - wymioty”; powoduje uszkodzenia przewodu pokarmowego. Popularna wśród studentów amerykańskich - ok. 4-20% wszystkich osób studiujących, przede wszystkim kobiet.

Anoreksja - objawia się panicznym strachem przed otyłością i ciągłym wygładzaniem się. 90-95% cierpiących na tę chorobę to kobiety; chorzy mają zaburzony wizerunek własnego ciała. Podstawowy symptom to 25% spadek wagi ciała i odmawianie przyjmowania pokarmów. Próbą wytłumaczenia przyczyn - koncepcja psychoanalityczna: anorektyczki zaprzeczają swojej kobiecości, walczą ze swoimi matkami, mają problemy z seksualnością; alternatywne wytłumaczenie - próba dążenia do urzeczywistnienia ideału kobiecości.

Ramka: Normy Piękna. Różne normy piękna. W Nigerii „kobiety są piękne, kiedy są tłuste”, a w konkursach piękności zwycięża tam najcięższa. Normatywne standardy piękna związane są z płcią kulturową, tu opis tego jak wygląda ideał piękna w kulturze amerykańskiej (szczupła, duży biust). Narzucanie kobietom nierealistycznych standardów piękna, przy czym młode zawsze atrakcyjne dla mężczyzn, wpływ ideałów na poczucie własnej wartości i wyznaczanie celów w życiu (np. odchudzanie się, operacje plastyczne). Najpopularniejsze formy chirurgii plastycznej w USA: liposukcja i powiększanie piersi. Pacjentami przede wszystkim kobiety; w 1980 r. 10% operacji wykonano na mężczyznach, w 1994 jednak już 26%. Skutki uboczne operacji plastycznych: infekcje, reakcje autoimmunologiczne, rak itp.

Ważnym komponentem piękna - „białość”; rasistowskie standardy piękna w USA; „jaśniejsi” czarni postrzegani jako atrakcyjniejsi od „ciemnych”.

Podsumowanie: „Tradycyjne konstrukcje kobiecości i męskości są niebezpieczne dla naszego zdrowia”. Tradycyjny model męskości naraża mężczyzn na ryzyko chorób serca i zawałów, uzależnienie od alkoholu, raka i chroniczne choroby wątroby; a także na wypadki, zabójstwa, alkoholizm i narkomanię. Tradycyjny model kobiecości naraża kobiety na depresję i inne problemy psychiczne; ich jakość życia jest gorsza. Z niewielkimi wyjątkami osoby kolorowe oraz grupy społeczne żyjące w ubóstwie charakteryzują się gorszym stanem zdrowia niż biali mężczyźni i białe kobiety, mają gorszy dostęp do opieki zdrowotnej, która ma charakter seksistowski, rasistowski, heteroseksualny, zorientowany na leczenie młodych.

Na końcu tekstu znajduje się słowniczek pojęć: agorafobia, anoreksja, bulimia, depresja kliniczna, osobowość histeryczna, przeciętna przewidywana długość życia, współczynnik zachorować, współczynnik umieralności.

1



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Płeć kulturowa i zdrowie, socjologia, Socjologia Ludności, notatki UJ z tekstów, uj
12 C M Renzetti, D J Curran, Płeć, zatrudnienie i sektor ekonomiczny
23 ossowska - moralnosc mieszczanska, kulturoznawstwo
anatomia 23.11.06, pharmedic, anatomia - zdrowie publiczne
Plec kulturowa i seksualnosc, Pedagogika Specjalna, socjologia, socjologia ćwiczenia
Henrietta plec kulturowa, PSC (Porownawcze Studia Cywilizacji - kulturoznawstwo), Socjologia kultury
Plec kulturowa i seksualnosc
poprawiony statut 23 gru 11, Animacja Kultury i NGO, NGO Organizacje Pozarządowe
płeć kulturowa i status referat, MAGISTER, Semestr I, Antropologia kulturowa
9 płeć kulturowa Moore
Płeć kulturowa, Wydziały, Pedagogika
Płeć kulturowa, MAGISTER, Semestr I, Antropologia kulturowa
Płeć kulturowa i sytuacja kobiet na tle walki płci, MAGISTER, Semestr I, Antropologia kulturowa
90 płeć biologiczna a płeć kulturowa, Socjologia I rok
Podstawy historii sztuki 23 lutego 2011, Nauka, Kulturoznawstwo, Semestr II
EDUKACJA A PŁEĆ KULTUROWA, pedagogika psychologia coaching doradztwo
kultura i zdrowie
Płeć kulturowa a media masowe

więcej podobnych podstron