Wybór istotą gospodarowania
1. Rzadkość jako podstawowy problem ekonomiczny.
Rzadkość jest wynikiem zależności między zapotrzebowaniem ludzi na dobra (zapotrzebowaniem potencjalnym) a ograniczonymi zdolnościami wytworzenia tych dóbr. Problem rzadkości występuje zawsze, kiedy zapotrzebowanie ludzi na dobra przewyższa możliwości wyprodukowania tych dóbr (niezależnie od tego jak znaczne są możliwości produkcyjne).
Wraz z upływem czasu pojawiają się nowe i lepsze technologie produkcji, zwiększają się również zasoby. W rezultacie zdolności (czyli ilość dóbr, które ludzie są zdolni wytworzyć) powiększają się - zwiększając możliwości wytwarzania większych ilości dóbr. Z drugiej strony jednak wzrasta liczba ludzi, rosną również potrzeby, które każdy chciałby zaspokoić. Tak więc zapotrzebowanie (czyli ilość dóbr, które ludzie chcieliby posiadać) zwiększa się sprawiając, że problem rzadkości nie znika.
2. Wybór i jego skutki.
Ograniczoność zasobów oraz nieograniczoność potrzeb, które można zaspokoić przy pomocy dóbr wytworzonych w danym momencie z zasobów będących do dyspozycji stwarzają konieczność dokonywania wyborów.
Ludzie muszą dokonywać wyboru - co i jak produkować. Ponieważ nie wszystkie potrzeby można zaspokoić w danym momencie, lub inaczej mówiąc nie jest możliwym wytworzenie tylu dóbr ażeby zaspokoić zapotrzebowanie (potencjalne) wszystkich ludzi pojawia się konieczność dokonywania wyboru tych dóbr, które decydujemy się wytwarzać i tych, z których wytwarzania rezygnujemy.
Wybór celów (potrzeb i dóbr je zaspokajających) oraz środków potrzebnych do osiągnięcia tych celów (zasobów i technologii i ich przetwarzania) stanowi istotę procesu gospodarowania. Ponieważ problem rzadkości istnieje w każdym momencie, stąd gospodarowanie polega na ciągłym dokonywaniu wyborów przez jednostki gospodarujące.
Każdemu wyborowi towarzyszą dwa efekty - korzyści i koszty.
3. Analiza użyteczności całkowitych i krańcowych.
Użyteczność to suma zadowolenia, jaką daje konsumentowi posiadanie danego dobra.
Użyteczność całkowita jest sumą użyteczności konsumowanej ilości produktu lub usługi.
Użyteczność krańcowa jest stosunkiem przyrostu użyteczności całkowitej do przyrostu konsumpcji lub zapasu dobra.
4. Analiza kosztów całkowitych i krańcowych.
Koszt całkowity produkcji jest to suma kosztów stałych całkowitych i kosztów zmiennych całkowitych.
Koszty krańcowe określone są przyrostem kosztów całkowitych w stosunku do przyrostu produkcji. Koszty krańcowe zmieniają się jedynie pod wpływem kosztów zmiennych całkowitych.
Koszty stałe obejmują te wszystkie wydatki, które związane są z funkcjonowaniem przedsiębiorstwa i nie zależą od wielkości wytwarzanej produkcji. Są to głównie koszty zużycia kapitału trwałego (amortyzacja), opłaty dzierżawę terenu, koszty funkcjonowania administracji, koszty ogrzewania, oświetlenia, odsetki od kredytów itp. Nawet gdy przedsiębiorstwo nie produkuje, np. z powodu strajku pracowników, musi ponosić wymienione koszty.
Koszty zmienne obejmują przede wszystkim koszty zużytych surowców, materiałów, koszty ruchu maszyn i urządzeń oraz koszty robocizny bezpośredniej.
Koszt alternatywny to koszt zaniechanych możliwości. Mierzony jest on wartością tej produkcji, której nie realizujemy lub z której rezygnujemy w tym celu, aby zwiększyć produkcję innych dóbr lub innych wartości.
5. Zasada optymalizacji decyzji.
Ograniczoność zasobów (budżetu tygodniowego jaki możemy wydać na zakup żywności i odzieży) zmusza do szukania rozwiązania optymalnego, tzn. do osiągnięcia maksimum korzyści z konsumowania zarówno żywności jak i odzieży.
Każdy podmiot gospodarczy dążący do maksymalizacji korzyści netto ze swej działalności powinien zwiększać ją lub zmniejszać aż do momentu zrównania się korzyści marginalnych z kosztami marginalnymi.