Sprzęgła:
Rodzaje i charakterystyka:
Sprzęgła dzielimy na stałe i rozłączne
Sprzęgła stałe(sztywne) służą do stałego połączenia dwóch wałów współpracujących współosiowo. Nie pozwalają na rozłączenie wałów gdy są one w ruchu.
Sprzęgła tulejowe - składające się z tulei łączącej wały za pomocą klinów lub wpustów.
Sprzęgła wpustowe - składają się z dwóch połówek połączonych ze sobą śrubami. Moment obrotowy przenoszony jest częściowo przez tarcie wywołane zaciskiem połówek sprzęgła na wałach, a przede wszystkim przez klin lub wpust.
Sprzęgła tarczowe - składają się z dwóch tarcz połączonych śrubami, tarcze są osadzone na wale za pomocą klinów lub wpustów
Sprzęgło sprężyste palcowe - Składa się z dwóch tarcz osadzonych na oddzielnych wałach za pomocą wpustów. Tarcze połączone są za pomocą palców. Każdy palec zamocowany jest w jednej tarczy sztywno zaś w drugiej za pośrednictwem pierścieni skórzanych lub gumowych co pozwala tłumić drgania.
Sprzęgło krzyżowe Cardana - na łączonych wałach zamocowane są widełki połączone krzyżakiem. Wały mogą być ustawione względem siebie pod kątem maks. 30 stopni.
Sprzęgła rozłączne do włączania i rozłączania wałów podczas ruchu służą sprzęgła
cierne podatne
Sprzęgło tarczowe płaskie - składa się z dwóch tarcz. Tarcza pierwsza napędzająca tarcza druga napędzana osadzona jest na wale tak, że może przesuwać się wzdłuż wału po wpuście za pośrednictwem dwudzielnego pierścienia.
Sprzęgło tarczowe z rowkami i stożkowe - różnią się od sprzęgła płaskiego tym iż mają powierzchnie cierną rowkową i stożkową
Sprzęgła cierne wielopłytkowe - na wale czynnym osadzona jest na stałe tarcza zew. Zaś na wale biernym tarcza wew. Zarówno na tarczy wew. jak i zew. Osadzone są płytki tak że mogą się względem siebie przesuwać. W celu włączenia sprzęgła przesuwa się tuleję która naciska płytki.
3. Sprzęgła samoczynne Sprzęgła samoczynne umożliwiają łączenie lub rozłączanie członów bez interwencji obsługującego, tzn. wyłącznie wskutek zmian zadanych parametrów pracy. Najczęściej wykorzystuje się siły bezwładności (zwłaszcza siły odśrodkowe), zmianę kierunku ruchu obrotowego lub zmianę momentu obrotowego.
Sprzęgła samoczynne dzieli się na:
odśrodkowe, w których włączenie lub rozłączenie sprzęgła następuje na skutek działania siły odśrodkowej,
jednokierunkowe, przekazujące moment obrotowy tylko w jednym kierunku, a wyłączające się przy zmianie kierunku ruchu obrotowego,
bezpieczeństwa, wyłączające się przy przekroczeniu założonego momentu obrotowego.
4. Sprzęgła sterowane Sprzęgłami sterowanymi nazywa się sprzęgła wyposażone w urządzenia, za których pomocą pracownik obsługujący urządzenie może dokonywać połączenia lub rozłączenia członów sprzęgła. W zależności od charakteru pracy łączenie lub rozłączanie sprzęgła może następować w czasie spoczynku albo w ruchu, przy czym o konstrukcji sprzęgła może decydować również kierunek momentu i ruchu obrotowego przy włączaniu oraz warunki wyłączania: przy biegu luzem czy też pod obciążeniem.
Sprzęgła sterowane dzieli się na:
sprzęgła przełączalne s y n c h r o n i c z n i e, w których przełączanie następuje tylko przy równych lub prawie równych prędkościach kątowych członów czynnego i biernego,
sprzęgła przełączalne a s y n c h r o n i c z n e (cierne) -przekazujące moment obrotowy w wyniku działania sił tarcia, co umożliwia przełączanie przy różnych prędkościach kątowych obu członów.