Znaczenie Międzynarodowych Standardów Rewizji Finansowej w badaniu sprawozdań finansowych

Celem sprawozdawczości finansowej jest dostarczenie wiarygodnej informacji finansowej o zasobach ekonomicznych i zobowiązaniach jednostki gospodarczej. Informacje powinny być zrozumiałe dla wszystkich, którzy mają umiarkowaną wiedzę na temat działalności gospodarczej. Sprawozdawczość finansowa powinna dostarczać użytkownikom informacji w zakresie przepływu środków pieniężnych netto podmiotu gospodarczego, jego zasobów ekonomicznych, roszczeń zewnętrznych podmiotów wobec tych zasobów, a także rezultatów operacji, zdarzeń oraz okoliczności, które wpływają na zmianę zasobów przedsiębiorstwa oraz roszczeń w stosunku do nich. Reasumując można sformułować następujące wnioski:

- założenia koncepcyjne amerykańskich standardów rachunkowości starają się szczegółowo interpretować cele zarówno rachunkowości, jak i sprawozdawczości finansowej i eksponują je od strony informacyjnej,

- założenia przyjmując, że sprawozdawczość finansowa jest elementem rachunkowości, dostrzegają jednak różnice w tych celach; chodzi przede wszystkim o szerszy zakres informacji, jaki powinna dostarczać użytkownikom rachunkowość w porównaniu ze sprawozdawczością,

- rachunkowość ma dostarczać informacji wszelkim użytkownikom, sprawozdawczość koncentruje się raczej na użytkownikach zewnętrznych.

Sprawozdawczość finansowa spełnia podstawowe potrzeby większości użytkowników, ponieważ prawie wszyscy użytkownicy sprawozdań podejmują decyzje gospodarcze, dotyczące np;

a) tego, czy kupić, utrzymać, czy też zbyć inwestycję,

b) oceny sposobu zarządzania i ochrony majątku przez kierownictwo jednostki oraz jego odpowiedzialności,

c) oceny zdolności jednostki do wypłacania wynagrodzeń oraz realizacji innych świadczeń na rzecz swoich pracowników,

d) oceny zabezpieczenia kredytów i pożyczek udzielonych jednostce,

e) określenia polityki podatkowej,

f) określenia wielkości zysku do podziału i dywidend,

g) przygotowania i wykorzystania danych statystycznych na temat dochodu narodowego lub

h) regulacji działalności jednostek.

Sprawozdanie finansowe ma za zadanie obrazować skutki finansowe wszelkich zdarzeń gospodarczych poprzez grupowanie ich w szerokie kategorie, zgodnie z ich cechami ekonomicznymi. Te szerokie kategorie można określić mianem składników sprawozdania finansowego. Ogół składników sprawozdania finansowego można podzielić na dwie grupy, stosując do tego celu kryterium ich przeznaczenia. Pierwsza grupa obejmuje składniki związane z ustaleniem sytuacji finansowej podmiotu gospodarczego, zaś druga grupa - z ustaleniem jego wyniku finansowego. Do pierwszej grupy zalicza się; aktywa, zobowiązania i kapitały własne, zaś do drugiej grupy - przychody i koszty.

Zatem można uznać, że międzynarodowe standardy rachunkowości postrzegają koncepcję i zasady rachunkowości w sposób znacznie bardziej zawężony niż standardy amerykańskie. W założeniach koncepcyjnych MSR jest zawarty zapis, że najczęściej sprawozdanie finansowe sporządza się zgodnie z modelem rachunkowości opartym na zasadzie odzyskiwanego kosztu historycznego i na koncepcji zachowania kapitału nominalnego.

Przedsiębiorstwa w Stanach Zjednoczonych nie podlegają ustawowemu obowiązkowi publikowania rocznych sprawozdań finansowych zbadanych przez biegłych rewidentów, jak to ma miejsce na przykład w Wielkiej Brytanii. W prawie regulującym działalność gospodarczą przez każdy stan odrębnie, nie ma przepisów dotyczących rachunkowości lub rewizji finansowej, które nakładałyby taki obowiązek na wszystkie przedsiębiorstwa. Tylko spółki publiczne, oraz określone duże korporacje mające powyżej 500 udziałowców/akcjonariuszy lub aktywa powyżej 5 milionów dolarów muszą - zgodnie z prawem federalnym - poddawać badaniu swoje roczne sprawozdania finansowe przez biegłego rewidenta, który jest członkiem AICPA. Pozostałe spółki mogą także to robić, ale pod naciskiem udziałowców, pożyczkobiorców lub lokalnych władz, nie mają jednak takiego ustawowego obowiązku. Pod tym względem USA są wyjątkowym krajem w porównaniu z innymi, które taki obowiązek wprowadziły.

Biegły rewident ma za zadanie stwierdzenie (potwierdzenie), że sprawozdania finansowe przygotowane zostały w zgodzie z ogólnie akceptowanymi zasadami rachunkowości oraz ocenę możliwości kontynuowania przez korporację działalności w roku następnym.

Praca audytorów regulowana jest przez Ogólnie Akceptowane Zasady Auditingu. Zostały one sformułowane przez American Institute of Certified Public Accountants w późnych latach 40-tych i z niewielkimi zmianami obowiązują do dzisiaj.

Raport z badania przeprowadzonego przez biegłego rewidenta musi zawierać stwierdzenie, że został przeprowadzony zgodnie z GAASs, oraz następujące informacje dotyczące;

- potwierdzenia, że sprawozdania finansowe, o których mowa w raporcie, zostały poddane badaniu;

- wyjaśnienia, że za sprawozdania finansowe odpowiada zarząd korporacji, natomiast biegły rewident - odpowiednio - za wyrażenie opini na temat tych sprawozdań, opartych na ich zbadaniu;

- stwierdzenia, że GAAP (ogólnie akceptowane zasady rachunkowości) wymagają, aby audytor zaplanował i przeprowadził badanie w celu uzyskania przekonania pozbawionego wątpliwości co do tego, że sprawozdania finansowe nie zawierają istotnych nieścisłości;

- potwierdzenia, że rewizja sprawozdań zawierała;

1) badanie, przy wykorzystaniu metody testu, które dostarczyło dowodów potwierdzających dane ujawnione w sprawozdaniach finansowych,

2) ocenę zastosowanych zasad rachunkowości i ważne decyzje podjęte w tym zakresie przez zarząd,

3) całościową ocenę przygotowania sprawozdań finansowych;

- stwierdzenie o przekonaniu audytora, że przedsięwzięte badanie dostarcza niezbędnej podstawy dla wyrażenia przez niego opinii na temat badanych sprawozdań;

- opinię biegłego rewidenta co do tego, czy sprawozdania finansowe opracowane zgodnie z obowiązującymi standardami rachunkowości przedstawiają rzetelnie, we wszystkich istotnych aspektach, sytuację finansową przedsiębiorstwa na dzień sporządzania bilansu, wyniki jego działalności oraz przepływy środków pieniężnych w okresie badanym.

Należy podkreślić, że ostatnie z wymagań co do raportu z badania sprawozdań finansowych, sporządzonego przez biegłego rewidenta, jest w pewnym stopniu ekwiwalentem zasady true and fair view, obowiązującej w krajach Unii Europejskiej, interpretowanej jednak bardzo różnorodnie w poszczególnych krajach.

1

---