Banki centralne, cele:

-zawierają transakcje na rynkach walutowych w ramach inwestycji walutowych (kupno albo sprzedaż waluty obcej za walutę krajową)Bank Centralny staje się drugą strona w transakcji, chce poprzez inwestycje wpłynąć na zmiany kursów walutowych

-zarządzają rezerwami walutowymi bez względu na to czy są ich właścicielami czy nie. Zarządzają strukturą walutową, tych rezerw (instrumentami w jakich się te rezerwy trzyma ,walutami i okresami zapadalności)

-spekulacja walutowa

-operacja otwartego rynku

Banki dewizowe maja licencje na zawieranie transakcji na rynkach walutowych. Wyróżniamy trzon banków, są to duże banki, które zawierają transakcje na bardzo duże sumy. Nazywamy ich kreatorem rynku międzynarodowego.

Brokerzy są uczestnikami rynku ,ale oni nie zawierają transakcji, ułatwiają oni jedynie zawieranie tych transakcji.

-ze względu transakcji zawieranych na rynku:

*Spot- tranzakcje natychmiastowe, bieżące, kasowe, z reguły nazywa się je spot bo sa realizowane w dwa dni.

*Antespot- transakcje gdzie dostawa jest przed spotem (na dzis na jutro)

*Forward- transakcje gdzie dostawa jest po dacie spot,transakcja terminowa,rzeczywista.Musi dojsc do fizycznej dostawy walut.W takiej transakcji wyznacza się dokładny dzień dostawy walut.

*swap walutowy

Transakcje FOWARD- jest to transakcja kupna/sprzedaży waluty X za walutę Y według kursu terminowego ustalonego w dniu zawierania transakcji i gdzie dostawa walut ma miejsce po dacie waluty spot.

Cele transakcji Forward:

-zabezpieczenie się przed zmianami kursów tzw. Hedge, odgrodzenie się od ryzyka zmiany kursu.

-spekulacja-ogólne warunki:

*banki limitują od dołu i od góry wartość transakcji. Limitują drobna kwotę, żeby
wyeliminować drobnych graczy.

* bank od spekulanta żąda depozytu zabezpieczającego. Wysokośc tego depozytu zależy od
sytuacji na rynku (może to być 2%.3%,5%,10% wartości transakcji)

Kursy:

Transakcja jest zawierana według kursu terminowego. Czy jest on większy czy mniejszy zależy od oprocentowania dwóch walut.

Złota reguła: Jeżeli oprocentowanie waluty bazowej jest mniejsze od oprocentowania waluty kwitowanej to kurs terminowy jest wiekszy od kursu spot i odwrotnie.

%w. bazowej < %w. kwitowanej =>KT>Kspot (KT= Kspot + pkt terminowe)

%w. bazowej > %w. kwitowanej =>KT<Kspot (KT= Kapot - pkt terminowe)

HEDGE

Hedgują się podmioty, które mają należności lub zobowiązania w walutach obcych

Hedge sprzedający-z reguły sprzedaż waluty obcej za walutę krajową. Waluta obcą może sprzedawać ktoś kto będzie ją miał w przyszłości czyli eksporterzy, inwestorzy, kredytodawcy(banki które udzieliły kredytu w walutach obcych).Eksporter broni się przed deprecjacją waluty obcej i aprecjacją waluty krajowej.

Hedge kupowany-bedize kupował ktoś kto ma zobowiązania w walutach obcych np. importer, kredytobiorca (szczególnym kredytobiorcą jest remitent).

SPEKULACJA- polega na otwarciu pozycji walutowej poprzez zawarcie transakcji terminowej Forward i zamknięciu pozycji walutowej poprzez transakcje Spot, zawartą dwa dni robocze przed dniem dostawy walut z tytułu transakcji Forward.

Transakcje FUTURES- zawierane są na gieldach. Pierwsze transakcje 1972 w USA.

Kontrakt futures jest umowa miedzy dwiema stronami z których jedna zobowiazuje się do kupna, a druga do sprzedazy w określonym terminie w przyszłości i w scisle określonej w momencie zawarcia transakcji ceny walutowej, ustalonej ilości wystandaryzowanego instrumentu bazowego lub dokonania równoważnego rozliczenia pieniężnego.

Standaryzacja dotyczy: 1. rozmiaru kontraktu-powinien być dostosowany do potrzeb rynku. 2. termin na jaki kontrakt zostal wystawiony ( ostatnie miesiące kwartałów marzec, czerwiec, wrzesień,grudzień. 3. ustalenia minimalnej zmiany kursu ( punkt bazowy - tick wynosi 0,0001, np. 0.0001 $/euro). 4. maksymalnej zmiany kursu ( jeżeli jest zmiana kursu w ciagu dnia) 5. godziny handlu.

Uczestnicy rynku FUTURES:

1. bezpośredni ( bezpośredni dostęp do gieldy): *biura maklerskie, *uczestnicy niezależni (zawieraja transakcje na wlasny rachunek-spekulanci)

2. pośredni (podmioty które zawieraja transakcje za pośrednictwem biur maklerskich ):*osoby fizycze, *przedsiębiorstwa.

Sposoby zawierania transakcji:

1. na parkiecie gieldy ( przyjmuja zlecenia i zawieraja transakcje ) tzw. OPEN OUTERY- system wykrzykiwania ofert.

2. komputery - bez obecności na gieldzie tzw. SCREEN TRACKING.

W niektórych gieldach obowiązują obydwa te sposoby zawierania transakcji.

Izba rozliczeniowa ( CLEARINGOWA )

Gielda Papierow Wartościowych ma izbe Krajowy Depozyt Pap. Wart.

Jest ona gwarantem wypelnienia warunkow kontraktu.

Transakcja na gieldzie jest rejestrowana w Izbie Rozliczeniowej. Po rejestracji Izba staje się partnerem tych stron które zawieraja transakcje. Wpłacają depozyt początkowy ( może być podany kwotowo lub jako procent wartości transakcji , zalezy to od warunkow na gieldzie), jest zabezpieczeniem. Depozyt powinien wystarczyc na pokrycie strat. Na koniec sesji ( każdego dnia ) ustalany jest kurs rozliczenia dnia. W wyniku tej roznicy jedna strona będzie miala ZYSK a druga strona poniesie STRATE. Zysk lub strata zalezy od ilości i ceny kontraktow. Zyski dopisywane są do rachunku a straty zmniejszaja depozyt początkowy.

ZYSK/STRATA= ilość kontr * rozmiar * zmiana kursu.

Depozyt skalda się z:

1. depozyt początkowy

2. depozyt właściwy ( ustalony przez Izbe )

3. depozyt uzupełniający ( tylko w gotowce!!!! )

Kurs FUTURES >,<,= kursowi SOPT.

Futures - Spot = B (baza)

Jezeli Forward>Spot to Futures> Spot baza wtedy jest dodatnia!!!

Futures=Spot w dniu ostatecznego rozliczenia kontraktow.

OPCJA WALUTOWA- umowa pomiędzy nabywca a wystawca ( sprzedawca )wg której nabywca MA PRAWO a NIE obowiązek kupna lub sprzedazy ścisle określonej waluty X za walute Y wg kursu realizacji opcji ( wg kursu bazowego) w ciagu uzgodnionego czasu lub w scisle określonym dniu.

Nabywca ( pozycja dluga )- ma prawo ( premia ) do kunpa ( call) i sprzedazy ( put )

Wystawca ( pozycja krotka ) - ma prawo ( premia ) do sprzedazy ( call ) i kupna ( put )

Premia - jest maksymalna strata dla jednej strony a dla drugiej jest maksymalnym zyskiem.

Czynniki majace wpływ na premie nabywcy:

1. kurs bazowy (realizacji)jaki zostal ustalony w umowie.

2. kurs rynkowy ( SPOT- op. Amerykanska, FORWARD - op. Europejska )

3. zmiennosc kursu na rynku ( V- Volatitity )

4. czas do wygaśnięcia opcji

Kurs realizacji i rynkowy decyduja czy opcja ma wartość wewnetrzna - od niej zalezy premia oraz od potencjalnych wartości czasu. (3 i 4)

OPCJA KUPNA (call) amerykanska ( kurs bazowy porównywany do kursu SPOT ).

1. Kb < K spot WW (+) In the Money (ITM) opcja w pieniadzu

2. Kb = K spot WW=0 at the Money ( ATM) opcja przy pieniadzu

3. Kb >K spot WW (-) out of the Money (OTM) opcja poza pieniadzem

WW-wartosc wewnetrzna - im wyzsza tym wyzsza placona premia.

Im wieksza zmiennosc kursu tym wieksza premia placona przez nabywce ( dodatnia korelacja).

Kwotowanie premii:

1. okresla ilosc srodkow pienieznych

2. okreslony % wartosci transakcji

Czynniki determinujące kursy walut:

Czynniki fundamentalne:

• jnflacja

• stopy prcentowe

• dochód narodowy

• deficyt albo nadwyżka w bilansie obrotów bieżących

• -//- -//- płatniczym

• zadłużenie zagraniczne

• sytuacja w budżecie (deficyt, nadwyżka )

• bezrobocie

• podaż i popyt na pieniądz

Czynniki niefundamentalne:

• programy polityczne (jaka partia dochodzi do władzy, wojny, katastrofy, wypowiedzi polityków)

• czynniki społeczne (strajki, protesty)

• psychologiczne

Czynniki wewnętrzne:

• wszystkie czynniki fundamentalne i niefundamentalne dotyczące kraju

Czynniki zewnętrzne:

• wszystkie czynniki fundamentalne i niefundamentalne związane z zagranicą.

Teoria parytetu siły nabywczej:

Opublikowana była w 1920r. Przez szwedzkiego ekonomistę Cossel. Wg niego kurs walutowy zależy od siły nabywczej dwóch krajów: siły nabywczej kraju X i siły nabywczej kraju Y. Siła nabywcza zależy od cen, a ceny wg niego zależą od podaży i popytu na pieniądz.

Mamy 2 wersje tej teorii:

1) Wersja absolutna:

Poziom kursu walut X i Y zależy od ogólnego poziomu cen w kraju X i Y (średnia)

E (x/y) = poziom cen w kraju X/ poziom cen w kraju Y

2) Wersja relatywna:

Bierzemy pod uwagę zmianę cen i zmianę kursów

Relatywna %Δ E(x/y)= %ΔP(x) - %ΔP(y)

Relatywna %Δ E(x/y)=( %ΔP(x) - %ΔP(y))/(1+%ΔP(y)) - ten wzór stosujemy jeżeli stopa inflacji jest większa za granicą.

Zalety tej teorii:

• sprawdza się w długim okresie czasu od 7 do 30 lat

• sprawdza się w krajach, w których jest wysoka inflacja (hiperinflacja) i ta inflacja jest spowodowana wzrostem podaży pieniądza

• sprawdza się w krajach, które są blisko siebie położone pod wzg. Geograficznym, silnie są powiązane handlowo, nie ma barier w handlu, nie ma ceł.

Wady:

• Średni i krótki okres czasu - nie tłumaczy dobrze kształtowania kursu w tym okresie

• Nie tłumaczy dużych odchyleń kursu rynkowego od kursu partetowego

• Nie tłumaczy, że w przypadku wielu walut kurs rynkowy jest podwartościowy lub nadwartościowy.

Teoria jest wykorzystywana do prognozowania kursów w długim okresie.Chodzi o to czy waluta będzie się aprecjonować lub deprecjonować.

Teoria kursu równowagi bilansu płatniczego:

Powstała na przełomie lat 20 i 30 XX w. Stworzył ją Robinson. Wg tej teorii kurs walutowy zależy od salda bilansu płatniczego. Jeżeli mamy + saldo bilansu płatniczego to mamy aprecjacje waluty krajowej. Jeżeli saldo mamy - to wtedy jest deprecjacja waluty krajowej. Twórcy teorii twierdzili, że zależność jest jednostronna, a krytycy dwustronna ( i mieli racje ). Twórcy nie uwzględniają rezerw walutowych danego kraju ( Jeżeli kraj ma duże rezerwy walutowe to ma większe możliwości do obrony i interwencji na rynku walutowym i odwrotnie. Ta teoria nie bierze też pod uwagę rodzaju rynku związanego z rodzajem gospodarczym (handlowym). Zaletą tej teorii jest to, że bierze pod uwagę wiele czynników, jest prosta.

TEORIA WIBORU PORT FOLIO-opiera się na tej teorii model rynku aktywów. Twórcy zwracając uwagę na stopy %, ścislej mówiąc stopy zwrotu z aktywów.

E_t=> kurs bieżący w czasie t spot

E_t+1=> kurs oczekiwany bieżący w czasie t (jaki może być kurs w przeszłości)

I^d=> stopa procentowa depozytów w $ (w. krajowa)

I^Fr(CHR)=>stopa procentowa depozytów w CHR (w. zagraniczna)

Aby porównać oczekiwane zyski 2 depozytów w $ i 2 w CHR inwestorzy muszą przeliczyć zyski na jednostki waluty, z której korzystają.

• z punktu widzenia obcokrajowca:

Szwajcar

I^d=5%

I^CHR=2%

Aprecjacje $ do CHR może wynosić #%.Szwajcar lokuje w $ po roku sprzedaje $ i kupuje CHR. Stopa zwrotu z $ będzie równa *%

RET^t=5%+3%=8%

RET^CHR = 2%

Relatywna stopa zwrotu- RET^d= 8%-2%=6%

Wzory z pkt widzenia Szwajcara:

RET^d= I^d +(E_t+1 - E_t)/ E_t

RET^d= I^CHR

Relatywna stopa zwrotu:

RET^d= RET^d- RET^CHR czyli RET^d= I^d- I^CHR+(E_t+1 - E_t)/ E_t

Wraz ze wzrostem relatywnej oczekiwanej stopy zysków z depozytów w $ obcokrajowiec będą chcieli inwestować coraz większą ilośc kapitału w $ a coraz mniej w depozytach zagranicznych

• zagranicznych pkt widzenia krajowca

Amerykanin

RET^CHR= I^CHR {+oczekiwana aprecjacja CHR do $}

{- oczekiwana aprecjacja $ do CHR}

RET^CHR= I^CHR - (E_t+1 - E_t)/ E_t

RET^d= I^d

Relatywna stopa zwrotu:

RET^d= I^d - (I^CHR -(E_t+1 - E_t)/ E_t)

Niezależnie kto liczy oczekiwana stopa zysków w $ wynosi tyle samo.

Warunki:

1.Kapitał jest stabilny (przepływa bez ograniczeń)

2. Ryzyko płynności rynków jest takie samo,aktywa czy depozyty sa substytutami.

Twórcy tej teorii przyjmuja żę rynek aktywów jest w równowadze wtedy gdy relatywna stopa zwrotu jest równa zero. Wtedy I^d= I^CHR -(E_t+1 - E_t)/ E_t

Model SZTYWNYCH CEN ( w teoriach monetarnych model przestrzelenia)

Założenia modelu:

• wg Dornbusha teoria parytetu siły nabywczej sprawdza się tylko w długim okresie czasu

• przyjmuje, że ceny dóbr, usług, aktywów w długim okresie czasu są sztywne, elastyczne są ceny w krótkim i średnim okresie czasu

• zakłada, że w krótkim okresie czasu deprecjacja i aprecjacja kursu walutowego zależy od stóp %

• kapitał mobilny, aktywa są substytutami

Model ten stara się wytłumaczyć gwałtowne odchylenia rynkowego kursu od kursu równowagi rynkowej (wyznaczony przez ceny)

Model przyjmuje, że:

1. na początku na rynku pieniężnym i walutowym jest równowaga

2. ma miejsce jednorazowy wzrost podaży pieniądza

3. ceny są sztywne, nie wzrasta więc popyt na pieniądz, pojawia się nadmiar podaży nad popytem, powstaje nadpłynność na rynku.

4. Spadają stopy % na rynku

5. Nastąpi wyniku tego odpływ kapitału z kraju

6. Waluta krajowa wskutek ucieczki kapitału osłabia się

7. Rynek oczekuje, że na skutek wzrostu podaży pieniądza w długim okresie ceny wzrosną, waluta słabnie (deprecjacja). Działa więc silna deprecjacja - podwojony efekt oczekiwania wzrostu cen i ucieczka kapitału.

8. Deprecjacja powoduje wzrost eksportu. Waluta krajowa wskutek wzrostu eksportu zaczyna się umacniać.

9. Ceny idą powoli w górę, popyt na pieniądz zaczyna się zwiększać, stopy % rosną, kapitał wraca do kraju, a rynek wraca do równowagi.

Analiza kształtowania się kursu Euro - $ w latach 1999 - 2005

Okres ten dzielimy na trzy podokresy:

1) 1999 - 2001 (deprecjacja Euro do dolara)

Euro było słabe, dolar miał bardzo silną pozycję. Siła $ w tym okresie wynikała z:

• szybkiego rozwoju gospodarki amerykańskiej (zyski przedsiębiorstw)

• zyski przedsiębiorstw amerykańskich były bardzo wysokie (wysokie dywidendy)

• ceny akcji rosły, zwłaszcza firm i przedsiębiorstw z sektora nowej ekonomii (telekomunikacja, informatyka)

• oprocentowanie lokat w $ było wyższe niż w krajach europejskich

• dobra sytuacja budżetu USA - budżet zamykał się nadwyżką

Do USA napływał kapitał zagraniczny, co powodowało umocnienie $

Czynniki po stronie UGW:

• inwestorzy nie mieli zaufania do nowej waluty Euro

• brak zaufania do polityki pieniężno- kredytowej EBC (obawiano się, że za bardzo będzie podlegał politykom)

• niższe % lokat

• słabości gospodarki strefy Euro (duże obciążenia podtakowe firm, nadmierna regulacja rynku pracy, ochrona praw pracowniczych)

2) 2002 - 2004 (deprecjacja Euro - $)

Spadek kursu $. Przyczyny:

• osłabienie koniunktury w USA, secesja gospodarcza

• bank rezerwy gospodarczej wielokrotnie obniża stopy % w celu pobudzenia gospodarki zaczęły to robić już w 2001 r, stąd tak niskie stopy w I okresie np.:

% 3M VII 2001 USA 3,62% UgiW 4,46%

% 3M VII 2002 USA 1,76% UgiW 3,42%

W USA ujawnia sie wiele niekorzystnych zjawisk w gospodarce, zwłaszcza dotyczące sektora nowej ekonomii:

• twórcza rachunkowość

- spada zaufanie inwestorów do zarządzania tymi przedsiębiorstwami

• bankrutują duże firmy z tego sektora (nowych technologii)

• upadają średnie firmy

• nierzetelność amerykańskich firm audytorskich

• budżet zamyka się deficytem (ponad 100 mld $). To zniechęca inwestorów do inwestowania w USA, spadają gwałtownie ceny akcji. W 2004 roku deficyt budżetowy wynosi ponad 430 mld $.Deficyt spowodowany jest atakiem na WTC, wzrastają wydatki na obronność, rośnie deficyt bilansu handlowego (tzw. Bliźniacze deficyty), deficyt bilansu obrotów bieżących.

Nastąpiło w wyniku tego odwrócenie kapitału. Coraz więcej kapitału napływało, natomiast do UgiW , ok. 56 mld $ nett w II połowie 2001 r. To powoduje stabilizację Euro i jej umocnienie. W 2000 r. Odpływ netto z UgiW wynosił 154 mld $

Inne czynniki:

- wzrost rezerw w innych krajach

Strategia inwestowania carry trade - pożycza się niskooprocentowaną walutę i zamienia ją na rynku walutowym na wysokooprocentowane papiery wartościowe np. pożyczono $, sprzedano je i kupiono $ australijskie. Stąd też słabł $ gdyż sprzedawano je, a kupowano inne waluty. Zarobiono na różnicy oprocentowania. Potem zaczęto też sprzedawać inne waluty, z obawy przed deprecjacją zakończono ten proceder.

3) 2005 aprecjacja $

SDR jest to pieniądz emitowany przez MFW. I-sza emisja w latach 1970-72, rozłożona na 3 równe transze (`70, `71, `72). W tym czasie rezerw było mało, pogorszyła się płynność w MFW. Stosunek rezerw do importu -wskaźnik pokazujący płynność rezerw. W okresie po wojennym import rósł znacznie szybciej niż rezerwy. Przyjmuje się iż rezerwy powinny wynosić 50% importu. W latach 60-tych ta płynność gwałtownie się zmniejszyła. W ramach MFW toczy się dyskusja na temat metod zwiększania rezerw.

I-sza propozycja to podwyższenie ceny złota (3x) ale ona nie przeszła bo skorzystały by na tym kraje bogate.

II-ga propozycja -odejść od stałych kursów i wprowadzić płynne.

Dwa rodzaje płynnego: Czysty - tzn. bank centralny nie może interweniować na rynku walutowym; Brudny - bank centralny może interweniować jeżeli uzna to za konieczne.

Część rezerw była jednak wykorzystywana na inwestycje.

III propozycja - koncepcje Keynsa - proponował utworzenie jednego Banku centralnego światowego który miał produkować jeden pieniądz dewizowy, koncepcja upadła i pozostali na propozycji USA. W latach 60-tych wrócono do koncepcji Kaynsa i MFW zaczął emitować SDR -międzynarodowe prawa ciągnienia.

Każdy kraj który był członkiem MFW otrzymał przydział SDR. Przydział zależał od wielkości kwoty udziałowej w MFW. Wartość SDR wyznaczano w stosunku do złota lub $. Później w odniesieniu do koszyka walut. Od 1981 w odniesieniu do 5 walut: $, £, ¥,CHR i marki. Najważniejszą walutą był $. Te rachunki są oprocentowane i służą do rozliczania różnych transakcji pomiędzy krajami członkowskimi a MFW. Następna emisja w latach 1979-81

POZYCJA REZERWOWA W MFW

Składa się z dwóch części: 1. z transzy rezerwowej, 2. z pozycji wierzycielskiej.

1. transza rezerwowa zależy od dochodu narodowego, rezerw, wartości importu i eksportu, zmienności wpływów z eksportu, wpływy wydatki w ramach bilansów obrotów bieżących. TRANSZA to ta część kwoty udziałowej która wpłacana jest w walucie obcej. Transza jest rezerwą bo w każdej chwili kraj może tą transze wykorzystać. Nie ma na niej oprocentowania ani też żadnych kosztów.

2. Kraj staje się wierzycielem gdy udzieli kredytu na rzecz MFW.

1964 ogólne porozumienie pożyczkowe, podpisał MFW z bogatymi krajami, ale MFW mógł je wydać tylko na pomoc słabszym krajom członkowskim. Później zgodzono się by pomagać również krajom nie członkowskim. MFW ratował kraje łacińskie, kraje wschodu. MFW może zawierać porozumienie z Arabią Saudyjską ale zawsze na określone cele.

ZŁOTO

Do 15.08.1971 banki centralne mogły wymieniać $ na złoto wg kursu 35 $ za uncje. 1979 po cenach rynkowych. Wg teoretyków rezerwy złota powinny wynosić max 10%. Strony WAG (Waszyngtońskie porozumienie na temat złota). 1999 X WAG podpisały Europejskie Banki Centralne krajów strefy Euro (11-tka) oraz bank Szwajcarii i Anglii. To porozumienie było poparte przez Bank Rezerwy Federalnej, bank Kanady. Porozumienie dotyczyło sprzedaży złota z rezerw walutowych, a właściwie, ograniczenia w sprzedaży, żeby nie obniżać zbytnio ceny złota. Rocznie mogli sprzedać 400 t. Porozumienie na 5 lat.

DEWIZY

Ogromny udział waluty obcej. Głównie utrzymywane w $, ¥, €. W krajach rozwijających się jest większy udział % €, bo w niektórych krajach bogatych euro jest waluta krajową.

Przyczyny posiadania rezerw walutowych:

1 Są niezbędne do dokonania interwencji na rynkach walutowych

2Rezerwy gwarantują wymienialność waluty narodowej

3 określają do pewnego stopnia zewnętrzną wiarygodność kredytową Państwa i podmiotów gospodarczych działających w tym państwie.

4 Rezerwy walutowe stanowią strategiczną rezerwę kraju na wypadek sytuacji nadzwyczajnych , klęsk, nieurodzajów.

GLOBALNE ROZMIARY REZERW ZALEŻĄ OD:

-systemu walutowego w danym kraju, w kraju ze stałym kursem powinny być większe rezerwy

-powiązań gospodarki z zagranica. Im bardziej otwarta gospodarka tym rezerwy powinny być większe

-ograniczeń w handlu zagranicznym i przepływów kapitałowych

-alternatywnych kosztów rezerw. Rezerwy nie przynoszą dużych dochodów

-salda bilansu płatniczego

Systemy międzynarodowe

SYSTEM WALUTY ZŁOTEJ- mechanizm przywracania równowagi w bilansie płatniczym. SYSTEM z BRETON WODS 15..08.71. Sprawnie funkcjonował do końca lat. W 1960. podpisano porozumienie dot. Stabilizowania cen na rynku złotym. Oficjalna cena do zmiany $/złoto wynosiła 35$/uncja od 1960- 1968 to trwało, wtedy rozwiązano, wystąpiła Francja z porozumienia, wprowadzono dwupoziomową cenę złota. Komitet przedstawiał projekt, ale projekty były odrzucane. Międzynarodowy fundusz Walutowy rozwiązał ten komitet i utworzył nowy w 1976r. Postanowienia:

-dokonano demonetoryzacji złota, pozbawiono złota funkcji pieniądza. -kraje członkowskie MFK nie mogą ustalać wartości swoich walut w stosunku do złota. -systemy kursowe, każdy kraj może wybrać dowolny system kursowy, może sam sobie dostosowywać, każda zmiana w systemie musi być zgłoszona do dokumentów MFW. Podjęto decyzję że SDR-y mają stać się głównym składnikiem rezerw walutowych, Wprowadzono pojęcie waluty swobodnie używalnej, które wchodziły w skład koszyka SDR-ów. Tę reformę oceniono krytycznie, stwierdzono, ze jest to akceptacja wcześniejszych ustaleń.

WYMIENIALNOŚĆ WALUT 3 Standardy wymienialności: -wymienialność zewnętrzna, - wg wymagań 8 art. Statutu MFW, -całkowita

ZEWNĘTRZNA- mało popularna, niewiele krajów ma wymienialne waluty, pierwszy standard wprowadzony po wojnie 1958r., W ramach wymienialności ograniczenia dotyczą rezydentów i nierezydentow w zakresie transakcji kapitałowych. -transakcje kapitałowe-krajów rezydentów i nierezydentow. Ograniczeniom nie podlegają należności nierezydentow z tytułu transakcji bieżących. -transakcje płatności rezydentów podlegających ograniczeniom, - nie ma ograniczeń w stosunku do obcokrajowców. Waluta może być stosowana do fakturowania dostaw na zewnątrz, może być notowana na rynku międzynar.

WG wymagań 8 art. MFW, - 150 krajów ma waluty wymienialne wg tego atr. Oprocentowaniaom mogą podlegać transakcje kapitałowe wobec rezydentów i nierezydent. Kraj zobow. Się, że nie będzie stosował ograniczeń w zakresie transakcji bieżących zarówno w stosunku do rezydent. i nierezydent. Ograniczenia dotyczą płatności. Kraj zobow. Się do nie uczestniczenia w porozumieniach walutowych dyskryminujących inne kraje. Kraj zobow. Się do stosowania jednolitego kursu walutowego. Zobow. Się do wykupu własnej waluty od innego kraju jeżeli ta waluta pochodzi z transakcji bieżącej poprzez 3 WARIANTY: 1)rezydenci mogą posiadać rach. Walutowe za granicą nie muszą odsprzedawać waluty obcej władzom monetarnym. 2)rezydent nie może mieć rach. Walutowych za granicą może mieć rach. Walutowy w kraju, nie musi odsprzedawać waluty, 3)kraj nie może mieć rach. Walutowych za granicą, musi sprzedawać w kraju władzy monetarnej. 70/80 krajów posiada waluty wymienialne wg 1 wariantu, wiele z walut jest całko9wicie wymienialne.

CAŁKOWITA- Zalicza się waluty krajów, które stosowały a,2,3 ograniczenia w zakresie transakcji kapitałowej. Dana waluta jest całkowicie wymienialna, wtedy gdy kraj nie stosuje żadnych ograniczeń. Walut takich jest niewiele. Nie ma: USA, Japonia, UK. Ograniczenia dotyczą rezydentów i nierezydentow, inwestycji strategicznych w gałęziach gosp. (energia nuklearna, łączność). USA nie może inwestować na Kubie, w Iranie, Korei Płd. Niewiele krajów ma waluty zbliżone do wymienialnych. Kraje te stosują ograniczenia w zakupie nieruchomości. (Szwecja, Dania, Armenia- dotyczy rezydentów).

Jakie warunki musi spełniać kraj, aby utrzymywać wymienialność walut wg 2 i 3 stand: -gosp. danego kraju powinna być dobrze rozwinięta, musi być równowaga finansowa, (stopy % zrównoważone inflacji na rynku pieniężnym, rząd powinien panować nad finansami publicznymi). -stopy inflacji- albo inflacja nie powinna być 2-cyfrowa, nie powinna się różnić od średniej inflacji w krajach, które wprowadziły wymienialność. - nadwyżka płatnicza, -rezerwy walutowe-stosunek do importu.

Warunki jakie powinny mieć kraje chcące wprowadzić wymienialność: gospodarka silna konkurencja w skali międzynar. Siła gospodarki, wielkość dochodu narodowego przypadająca na 1 mieszkańca, inflacja na niskim poziomie, powinna być mniejsza niż 5 %, polityka długoterminowa, bilans płatniczy powinien zamykać się nadwyżką, rezerwy walutowe powinny stanowić przynajmniej 5-krotność wartości miesięcznego importu. - ceny na rynkach finansowych powinny być całkowicie liberalizowane, wyniki finansowe powinny ulec regulacji, jak najmniej ograniczeń administracyjnych. - polityka fiskalna i podatkowa, niskie podatki od dochodu, majątku, transakcji.

Unia Gospodarcza i Walutowa

utworzenie walut europejskich- Europejska wspólnota Węgla i Stali 1951, powstała na podstawie planu Szumana. Czlonkami wspólnoty były kraje: Niemcy, Francja, Włochy, Belgia, Holandia, Luxemburg. Powołano na 50 lat środki pienieżne a pozostałe przeznaczone są na finansowanie badań naukowych.

Europejska Wspólnota Gospodarcza- 1957- Traktat Rzymski- nie zwracano uwagi na problematykę walutową. 1969 szczyt państw EWG w Hadze i dyskusja nad tworzeniem Unii Walutowej.

1970 powstał komitet Wernera- za zadanie miał stworzyć projekt Unii Gospodarczej i walutowej. w 1971 komitet ten przedstawił gotowy raport, który przyjęto na początku 1972r.

*utworzyć jeden Bank Centralny

*wspólną politykę fiskalną

*jednolity rynek finansowy

Dla krajów EWG pasma wahań kursów były wysokie.

Kraje członków funduszu wprowadzają płynne kursy. Pod koniec 1978 r powstało kilka walut Marka i 3 waluty Belgii, Holandii i Luxemburgu.

Europejski system walutowy składał się z 3 elementów:

1. europejska jednostka walutowa

2. mechanizm kursów walutowych

3. system kredytowy

ad. 1) funkcjonowała od 1998r. waluta koszykowa, max ilość walut wyniosła 12. Udział walut był równy. Największe znaczenie miała marka udział 30%, małe znaczenie funt irlandzki.

Waga zależała od udziału dochodu w UE.

*udział kraju w eksporcie/imporcie

*znaczenie na rynku walutowym

Funkcjonowało w 2 sferach:

*oficjalna -rezerwy -sporządzanie budżetów instytucji

*prywatny -emitowane papiery wartościowe -przyjmowane depozyty -udzielone kredyty

Mechanizm kursów walutowych

W systemie tym każda waluta miała określony kurs w stosunku do Ecu. Tworzona była siatka bilateralnych kursów.

Kursy bilateralne rynkowe mogły się zmieniać w określonym pasie, mogły się odchylać od kursów bilateralnych +- 2,25%(dla walut mocnych) +-6% ( kursy rynkowe dla walut słabych) w 1993 roku rozszerzono pasmo wahań do +- 15%.

Kontrola walutowa miała inne pasmo. Szerokość pasma dla każdej waluty zależała od udziału danej waluty w koszyku ECU

Funt- najmniejszy udział, najszersze pasmo

Wcześnie reagowano na zmiany kursów.

Funkcjonowanie systemu: Duże różnice w stopach inflacji, dokonywano zmian kursów centralnych. W II połowie lat 80 tych gospodarki zbliżyły się kursy stabilne więc można było tworzyć Unię gospodarczą i Walutową. 1989 szczyt państw EWG (Hanower) powierza specjalnemu komitetowi zadanie opracowania założeń utworzenia Unii walutowej. 1989 Komitet ten składa swój raport a w nim propozycję 3 etapów dochodzenia do UGiW.

Postanowiono ze I etap tworzenia UGiW rozpocznie się 1.07.1990r. I etap trwał do końca 1993.

I etap:

Dokonano:

• od 1. 07 wprowadzono swobodę przepływu kapitału pomiędzy krajami UE

• Rozpoczęto budowę jednolitego obszaru finansowego na którym banki i instytucje finansowe mają pełną swobodę świadczenia usług.

• nastąpiło wzmocnienie koordynacji polityki gospodarczej. Zbliżenie metod polityki monetarnej.

• Podpisano w Mastrich traktat II 1992 . wszedł w życie 1.11.1993 po ratyfikacji poprzez parlamenty krajów EWG. Traktat tworzył formalną podstawę do budowy UgiW. Traktat ten powoływał Unię Europejską. W tym traktacie znalazły się kryteria zbieżności wg których były oceniane kraje które zostały członkami UgiW.

Scenariusz dochodzenia do UgiW zawierał wiele artykółów.

• stopy inflacji, ceny konsumpcyjne

Kryteria fiskalne:

- deficyt budżetowy nie większy niż 3% PKB

- dług publiczny nie większy niż 60% PKB

• kursy waluty danego kraju przez 2 lata powinny były być stabilizowane, nie powinien być zmieniany kurs walutowy.

II etap 1.1.1994- 1998r

dzielił się na okresy

• wzmocnienie współpracy w zakresie polityki pieniężno-kredytowej

• przygotować instrumentalizm procedury polityki pieniężno kredytowej przyszłego BC

• miało nastąpić całkowite uniezależnienie BC od ich rządów narodowych w ich działalności statutowej

• nastąpiło upoważnienie Komisji Europejskiej do nadzoru nad powstałymi członkami UE w zakresie ich dyscypliny budżetowej, długu publicznego. miało dojść do całkowitego zlikwidowania barier w przepływie kapitału.

• 2-3 maj 1998 na podstawie raportów 2.05.1998 nastąpiło zlikwidowanie przez Radę UE 11 państw członkowskich Uni do strefy Euro. Uznano że 11 krajów spełnia te kryteria.

• raport komisji Europejskiej. Marzec 1998r. Wg raportu tylko 5 krajów spełniało kryteria w sposób trwały. Z 5 krajów 2 nie weszły do strefy Euro- Dania, Wielka Brytania.

• ustalono sztywne bilateralne kursy walut krajów które zostały członkami strefy Euro. Ustalono że wg kursów będzie się ustalać kursy konwersji na Euro.

• 1.6.1998 uruchomiono Europejski System Banków Centralnych zlikwidowano Europejski Instytut Walutowy.

III etap I 1999- II 2002r

Pojawia się Euro od 1 stycznia 1999 w obiegu bezgotówkowym. EBC rozpoczął pełne funkcjonowanie. Zaczął prowadzić jednolitą politykę moneterną. Zlikwidowano stawki referencyjne rynku pieniężnego poszczególnych walut i wprowadzono stawki referencyjne dla Euro.

• rządy poszczególnych krajów strefy Euro mogły emitować obligacje rządowe, denominowane tylko w Euro. Obowiązywała zasada ciągłości kontraktów

• 1.1.2002 pojawiło się Euro w postaci pieniądza gotówkowego

I-II 2002 podwójny obieg pieniądza gotówkowego

• utworzenie nowego mechanizmu kursów walutowych opartego o Euro

• Grecja w 2001 została 12 członkiem strefy Euro.

Euro jako waluta międzynarodowa

Warunki jakie musi spełnić kraj aby waluta była walutą międzynarodową:

• wielkość wytwarzanego PKB, udział kraju w wytworzeniu światowego PKB, udział powinien być znaczący. Kraj powinien dynamicznie sie rozwijać.

• Udział kraju w światowym eksporcie, imporcie powinien być znaczny. zróżnicowanie eksportu , kraj powinien eksportować dobra wysoko wytworzone. Kraj nie powinien produkować jednego lub dwóch surowców

• rynek finansowy kraju- obszar powinien być dobrze rozwinięty- powinien oferować szeroki wahlarz instrumentów

- rynek innowacyjny- nowe instrumenty

- duże obroty rynek płynny i głęboki ( transakcja na dużą kwotę nie spowoduje nagłego spadku wzrostu cen)

• płynny- dużo transakcji na rynku wtórnym (spread- różnica pomiędzy ceną sprzedaży a kupna)

• polityka pieniężno- kredytowa banku danego kraju. Inwestorzy powinni mieć zaufanie do banku do prowadzonej polityki. Polityka wpływa na utrzymanie cen na niskim poziomie.

- kraj powinien mieć znaczne rezerwy walutowe aby móc brać wartości swojej waluty (nie musi być spełniony) Na początku lat 70 tych obrót podzielił sie na 2 sfery:

+ strefa prywatna (obrót)- obejmuje wykorzystanie danej waluty przez ogół podmiotów sektora prywatnego ( banki, fundacje inwestycyjne, przedsiębiorstwa)

+ strefa oficjalne (obrót)- obejmuje zasadniczo banki centralne możemy uwzględniać inne organy (dokonywanie interwencji na rynkach walutowych)

FUNKCJE jakie pelni waluta w sferach:

sfera oficjalna:

- kotwica, waluta referencyjna- w stosunku do takiej waluty BC ustalają wartość waluty (kurs centralny)

- inwestycyjna (czy dokonuje się inwestycji)

- rezerwowa (czy BC utrzymuje rezerwy i w jakim stopniu)

sfera prywatna:

-funkcja miernika wartości

- funkcja płatności transakcji

PORÓWNANIE ROLI € DO ROLI $

Warunki dla kraju aby jego waluta była walutą międzynarodową: 1 wielkość wytwarzanego PKB, 2 kraj ten powinien dynamicznie się rozwijać, 3 znaczny udział kraju w światowym imporcie i exporcie, 4 zróżnicowanie exportu, 5 rynek finansowy tego kraju powinien być dobrze rozwinięty 6 polityka pieniężno kredytowa banku i całego obszaru. 7 inwestorzy powinni mieć zaufanie do banku kraju, do jego polityki, 8 polityka powinna być nakierowana na utrzymanie niskiej inflacji 9 kraj powinien być demokratyczny 10 powinien mieć znaczne rezerwy walutowe, aby móc chronić swoją walutę.

W 1971 podzielono obrót międzynarodowy na dwie strefy: prywatną i oficjalna. PRYWATNA obrót obejmuje wykorzystanie danej waluty przez ogól podmiotów sektora prywatnego, funkcja kotwicy -f.waluty referencyjnej, w stosunku do tej waluty ustalamy kurs centralny własnej waluty; f. Interwencyjna, f. Rezerwowa,

OFICJALNA obejmuje banki centralne, instytucje dokonujące inwestycji na rynku walutowym. Funkcja miernika wartości jest używana do notowania cen, do fakturowania; f płatności,

USA największy udział w PKB 24-25 %, UGiW 16-17%, Japonia 7-8%.

Udział w exporcie światowym: USA 12-13%, UGiW 18-19%

Rozwój rynku finansowego. Największy w USA- najgłębszy, najpłynniejszy. Wprowadzenie euro miało duży wpływ na rynek walutowy z wyjątkiem rynku akcji. Kapitalizacja giełd w stosunku do PKB - przewaga USA nad UGiW (140% USA).Rynek papierów dłużnych. Zwiększyła się wartość papierów dłużnych skarbu państwa i sektora prywatnego.. Po wprowadzeniu E nastąpił wzrost przeciętnej emisji w sektorze prywatnym i oficjalnym. Nastąpił wzrost konkurencji pomiędzy sektorem publicznym i prywatnym. Wydłużenie średniego terminu zapadalności obligacji. W krajach UGiW utrzymuje się na ponad 6 lat, w USA na ponad 12 lat. W sektorze prywatnym dominują instytucje finansowe, inaczej niż w USA . 2000r badania na temat finansowania się przedsiębiorstw. Przeds. Głównie z sektora nowej ekonomii. Środki finansowe pochodzące z emisji były wykorzystywane do finansowania fuzji, do spłaty kredytów. Pojawienie siei rozwój rynku obligacji śmieciowych - wysokokuponowe, bardzo ryzykowne, emitowane z firm o krótkiej historii. Rynek ten stanowi 10% rynku USA. Rynek USA jest dużo bardziej rozwinięty niż rynek UGiW.

SFERA OFICJANA funkcje: -f kotwicy - 50 krajów w sposób pośredni lub bezpośredni stabilizuje swoje waluty do €. Kraje, które stabilizowały do marki po 2000r. Automatycznie przeszły do stabilizowania do €. Obecnie do € stabilizują kraje, które są nowymi członkami UGiW i chcą zamienić swoje waluty na €. - € jako waluta interwencyjna - tylko na terenie europy. -f. Notowań cen, fakturowania. Chodzi o to w jakiej walucie notowane są najdroższe towary na giełdzie. To ma wpływ na wybór waluty do fakturowania. Wybór zależy też od tego z jakich krajów sa podmioty transakcji - jeśli z krajów wysoko rozwiniętych to walutą fakturowania jest waluta kraju exportera. Wymiana handlowa pomiędzy krajem wysoko rozwinięty a słabo rozwiniętym to walutą fakturowaną jest waluta kraju wysokorozwiniętego. Wskaźnik międzynarodowienia waluty. WUW=% udział waluty w fakturowaniu światowego exportu/ % udział danego kraju w światowym exporcie.

---