Bankowość wykład 7 9.12.2014

Europejski system banków centralnych

Historia:

• 1.06.1998 utworzenie EBC

• 1.06.1998 powstał ESBC (forma współpracy miedzy EBC i 28 bankami centralnymi wszystkich państw członkowskich UE)

• 1.1.1999- wprowadzono euro (elektroniczny środek płatniczy ) i powstanie strefy euro (11 z ówczesnych 15 państw członkowskich UE)

• 2002 - wprowadzenie banknotów i monet euro

EBC -działania po utworzeniu:

• Zastąpił waluty krajów strefy euro wspólną walutą

• Wytyczył politykę pieniężną powstającej strefy euro

• EBC - instytucja kierująca eurosystemem (systemem bankowości centralnej strefy euro)

• Prowadzi politykę pieniężną krajów należących do unii walutowej

Główny cel działania EBC:

• Utrzymanie w średnim okresie stabilności cen, będącej podstawa zrównoważonego wzrostu gospodarczego i dobrobytu w Europie

• Rada prezesów EBC dąży DO tego, aby w średnim okresie utrzymać inflację poniżej, ale blisko 2%

Tworzenie UGiW:

1. Etap 1 (lipiec 1990-1993)

• Wprowadzenie całkowitej swobody w zakresie transakcji kapitałowych

• Rozszerzenie współpracy banków centralnych

• Swoboda stosowania ECU(ang. european currency unit - jednostka monetarna, która poprzedziła euro

• Poprawa konwergencji gospodarczej

Kryteria konwergencji:

A) stabilność finansów publicznych

Deficyt nie przekraczający 3% PKB i dług publiczny nie niższy niż 60% PKB

B) kryterium monetarne

Trwała stabilność cen, a średnia stop inflacji odnotowana w ciągu jednego roku przed badaniem konwergencji nie może przekraczać o więcej niż 1,5p% stopy inflacji trzech państw członkowskich o najlepszych wynikach w dziedzinie stabilności cen.

Długoterminowa nominalna stopa procentowa nie może przekroczyć o więcej niż 2p% stop trzech państwa członkowskich o najlepszych wynikach w dziedzinie stabilności cen

Co najmniej dwa lata przed badaniem konwergencji muszą być przestrzegane, bez poważnych napięć , normalne marginesy wahań w mechanizmie kursowym

C) konwergencja prawna

Zapewnienie zgodności prawodawstwa krajowego , w tym statutu krajowego banku centralnego, z traktatem oraz ze ESBC

2) Etap 2 (1994-1998)

• Ustanowienie europejskiego instytutu walutowego EIW

• Zakaz kredytowania sektora publicznego przez BC

• Zwiększenie koordynacji polityki pieniężnej

• Wzmocnienie konwergencji gospodarczej

• Proces prowadzący do zapewniania niezależności krajowych banków centralnych, który miał zakończyć sie najpóźniej do czasu utworzenia EBC

• Prace przygotowawcze do 3 etapu

3) Etap 3 (1999)

• Określenie nieodwołalnych kursów wymiany walut krajowych na euro

• Wprowadzenie euro

• Prowadzenie wspólnej polityki pieniężnej przez ESBC

• Wejście w życie wewnątrz unijnego mechanizmu kursowego ERM II-

Pakiet ERM to system kursów walutowych łączący kursy krajowe państw unii europejskiej z kursem euro ( państwa muszą w nim uczestniczyć minimum przez 2 lata)

• Wejście w życie paktu stabilności i wzrostu

Członkowstwo w UE:

1952 Belgia, Francja, Holandia, Luksemburg, Niemcy, Włochy

1973 Dania, Irlandia, Wielka Brytania

1981 i 1986 Grecja, Hiszpania, Portugalia

1995 Austria, Finlandia, Szwecja

2004 Cypr, Czechy, Estonia, Litwa, Łotwa, Malta, Polska, Słowacja, Słowenia, Węgry

2007 Bułgaria, Rumunia

2013 Chorwacja

Kraj kandydujące: Islandia, Macedonia, Czarnogóra, Serbia i Turcja

Potencjalni kandydaci: Albania, Bośnia i Hercegowina, Kosowo

Państw o wspólnej walucie (18)

Klauzula opt-out wynegocjowały ja dwa państwa UE , które na jej mocy nie przystąpiły do UGiW, mimo spełnienia kryteriów konwergencji: Wielka Brytania, Dania

Korzyści wspólnej waluty:

• Pewność siły nabywczej

• Brak kosztów transakcyjnych

• Łatwość porównywania cen

• Brak ryzyka kursowego

Organy EBC:

1. Zarząd EBC

• Skład: 6 osób - prezes , vice prezes , 4 członków

• Kadencja 8 lat

• Członkowie są mianowani przez rade europejska, stanowiącą większością kwalifikowaną

• Prezesem Mario Draghi (od końca 2011)

Zadania zarządu:

• Przygotowanie posiedzeń rady prezesów

• Zarządzanie bieżącą działalnością EBC

• Wykonywanie określonych uprawnień przekazanych zarządowi w drodze delegacji przez rade prezesów, w tym uprawnień o charakterze regulacyjnym

• Realizacja polityki pieniężnej strefy euro zgodnie z wytycznymi i postanowieniami rady prezesów oraz przekazywanie niezbędnych instrukcji w tym zakresie krajowym bankom centralnym strefy euro

• W ramach prowadzonej polityki pieniężnej realizuje m.in. politykę rezerw obowiązkowych i przeprowadza operacje otwartego rynku

• Realizuje funkcje emisyjna euro

• Administruje rezerwa dewizowa wspólnoty

• Organizuje system płatności i rozliczeń pieniężnych w ramach unii

• Gromadzi dane statystyczne

• Sporządza raport roczne EBC

2)Rada prezesów EBC:

• Główny organ decyzyjny EBC

• Skład: zarząd, NBC państw UGiW

Zadania rady prezesów:

• Formułowanie polityki pieniężnej strefy euro - cele monetarne, stopy procentowe, wielkość rezerw w eurosystemie oraz uchwalanie wytycznych w sprawie wykonania tych decyzji

• Uchwalanie wytycznych i podejmowanie decyzji potrzebnych do wykonywania zadań nałożonych na EBC i eurosystem

• W ramach nowych obowiązków EBC związanych z nadzorem bankowym-uchwalanie decyzji dotyczących aktów prawnych, na mocy których podejmowane są decyzje nadzorcze oraz uchwalanie ( w trybie zatwierdzenia przy braku sprzeciwu) projektów decyzji przestawianych przez…

• pozostałe zadania: rada prezesów uchwala regulacje wewnętrzne EBC, określa organizację wewnętrzną EBC, autoryzuje emisje banknotów i monet euro, zatwierdza też wielkość tej emisji, ujednolica procedury księgowe i informacyjne.

3. Rada ogólna

• Skład: prezes, wiceprezes zarządu EBC, prezesi NBC wszystkich krajów UE

• Organ tymczasowy działający do momentu, gdy wszystkie państwa unii wejdą do strefy euro

• Kompetencje ma bardzo ograniczone o charakterze administracyjnym

• Zadania instytutu walutowego przejęła rada ogólna

EIW miał sie przyczynić do realizacji warunków koniecznych do przejścia do 3 etapu UGiW ,a w szczególności przez:

• Wzmocnienie koordynacji polityki pieniężnej państw członkowskich w celu zapewnienia stabilności cen

• Zapewnienie przygotowania koniecznego do wprowadzenia ESBC, prowadzenia jednolitej polityki pieniężnej i przyjęcia jednej waluty podczas 3 etapu

• Nadzorowanie rozwoju ECU

EIW:

• Przygotowuje dokumenty i procedury konieczne do prowadzenia jednolitej polityki pieniężnej podczas 3 etapu

• Wspiera harmonizacje, gdzie jest to konieczne, zasad i praktyk rządzących gromadzeniem opracowywaniem rozpowszechnianiem danych statystycznych w dziedzinach należących do jego kompetencji

• Przygotowuje zasady operacji ...

Pryncypia polityki pieniężnej NBC UE określone w traktacie z Maastricht:

• Uznanie stabilności cen za podstawowy cel polityki pieniężnej

• Zakaz finansowania wydatków publicznych także deficytu budżetowego przez BC

• Zapewnienia niezależności BC

Rodzaje niezależności BC:

Instytucjonalna- decyzje, instrukcje, dyrektywy wydawane przez BC nie mogą być przedmiotem szczególnego nadzoru, nie można tych decyzji zawieszać, odraczać

Funkcjonalna- zdolność BC do samodzielnego kształtowania i realizowania polityki pieniężnej oraz wykonywania innych zadań narzuconych BC

Personalna- długi okres kadencji prezesa BC (co najmniej 5 lat)

Finansowa- ani parlament, ani rząd nie mowa wywierać wpływu na finanse BC. Bank musi mieć zdolność do samodzielnego zaopatrywania sie w środki pieniężnej niezbędne do realizacji jego zadań

Unia bankowa -filary

1) Jednolity mechanizm nadzorczy (EBC)

2) Restrukturyzacja i uporządkowana likwidacja banków

3) Wspólnotowy system gwarancyjny

Zasięg nadzoru EBC:

1. Banki ważne systemowo, czyli

• Grupy bankowe funkcjonujące w co najmniej w trzech krajach UE

• Banki posiadające aktywa ogółem w wysokości przekraczającej 30mld euro

• Banki, które suma aktywów przekracza 20% PKB kraju macierzystego ( z wyjątkiem banków o aktywach niższych niż 5 mld euro)

2. Oprócz banków ważnych systemowo EBC będzie nadzorował 3 największe banki danego kraju, a także banki, które dostały pomoc publiczna. Będzie nadzorował również niektóre banki córki państw spoza strefy euro, ze względu na ich matki, niezależnie od tego czy kraj przystąpi do supernadzoru

3. 3) Każdy bank transgraniczny jeżeli uzna, ze są ku temu przesłanki

Główny cel nadzorcy:

• Zapewnienie bezpieczeństwa, stabilności ESB i spójności nadzoru

• Licencjonowanie banków, kontrola wzajemnego finansowania sie banków, inwestycji banków, decydowanie o podwyższeniu rezerwy na wypadek turbulencji gospodarczych, sankcjonowanie banków

Rada ds. Nadzoru EBC:

• Skład:

• Przewodniczący - kadencja 5 lat, nieodnawialna

• Wiceprzewodniczący

• Czterej przedstawiciele EBC

• Po jednym przedstawicielu właściwego organu krajowego z każdego państwa członkowskiego uczestniczącego w jednolitym mechanizmie nadzorczym

• władza nadzorcza wyłoniła komitet sterujący.

Polska a unia bankowa

• Z definicji objęcie nadzorem EBC w Polsce będzie ograniczone do 3 największych banków (nadzór fragmentaryczny)

• Patrząc na strukturę własnościowa polskiego sektora bankowego, zakres objęcia unią bankową będzie znacznie szerszy (70% banków jest w rekach inwestorów zagranicznych)

4

---