GŁOWA

Na głowie odróżniamy trzy okolice położone pośrodkowo:

- czołowa

- ciemieniowa

- potyliczną

oraz położone bocznie cztery symetryczne okolice:

- skroniową

- podskroniową

- uszną

- sutkowa .

Twarz dzieli się na nieparzyste okolice:

- nosowa

- ustna

- bródkowa

oraz parzyste:

- oczodołową

- podoczodołową

- jarzmową

- policzkową

- przyuszniczo-żwaczową.

Struktura sklepienia czaszki. Sklepienie, jak również ściany boczne i potylica czaszki są zbudowane z kości płaskich. Składają się one z zewnętrznej i z wewnętrznej blaszki istoty zbitej. Tę wewnętrzną blaszkę nazywano dawniej blaszką szklistą, ponieważ przypuszczano, że jest ona bardziej krucha niż blaszka zewnętrzna.

Między tymi podwójnymi warstwami istoty zbitej znajduje się rożnej grubości warstwa gąbczastą, czyli śródkoście, wypełnione szpikiem i silnie unaczynione. Podobnie do istoty gąbczastej kręgów śródkoście jest skanalizowane szerokimi i silnie rozgałęzionymi kanałami śródkościa , zawierającymi żyły śródkościa o cienkich ścianach pozbawionych zastawek.

Końce tych żył łączą się przez żyły wypustowe z żyłami biegnącymi na zewnątrz czaszki, jak również z zatokami żylnymi opony twardej mózgowia: w ten sposób żyły wypustowe łączą krwiobieg wewnątrzczaszkowy Z krwiobiegiem zewnątrzczaszkowym, wyrównując ciśnienie krwi. Jakie znaczenie ma to bogactwo krwi sklepienia czaszki, nie jest wyjaśnione; może stanowi ono ochronę mózgowia przed zimnem.

Sklepienia czaszki, tak jak każda kość, ma okostną zewnętrzną stanowiącą mocną i cienką błonę, bogato unerwioną czuciowo i okostną wewnętrzną, stanowiącą równocześnie mocną osłonę mózgowia, którą nazywamy oponą twardą.

Okostną zewnętrzną u dzieci łatwo oddzielić od kości, tak że podczas porodu może nastąpić pod nią krwawy wylew; opona twarda natomiast jest u dzieci silnie zrośnięta z kością i z trudem tylko można ją oddzielić.

Grubość ściany czaszki jest najmniejsza w miejscach, w których mięśnie przylegają do kości. Dotyczy to przede wszystkim okolicy skroniowej i dolnej części okolicy potylicznej. Grubość sklepiemia może podlegać bardzo znacznym wahaniom osobniczym (2-8 mm).

Powierzchniowe

• m. szeroki szyi

• m. skórny

• m. mostkowo-obojczykowo-sutkowy

Nadgnykowe

• m. dwubrzuścowy

• m. rylcowo-gnykowy

• m. żuchwowo-gnykowy

• m. bródkowo-gnykowy

Podgnykowe

• m. moskowo-gnykowy

• m. moskowo-tarczowy

• m. tarczowo-gnykowy

• m. łopatkowo-gnykowy

Głębokie

Mięśnie pochyłe

• m. pochyły przedni, środkowy i tylny

Mięśnie przedkręgowe

• m. długi szyi

• m. długi głowy

• m. prosty głowy przedni

• mm. międzypoprzeczne szyi przednie

SZYJA

Szyję dzielimy na okolicę przednią, czyli szyję właściwą, i tylną czyli okolicę karkową. Skośnie przez całą szyję przebiegająca okolica mostkowo-obojczykowo-sutkowa , prawa i lewa, dzieli okolicę szyi właściwą na: okolicę przednią szyi , nieparzystą, i okolicę boczną szyi , parzysta,; granice pierwszej tworzą obustronne mięśnie mostkowe­-obojczykowo-sutkowe i dolny brzeg żuchwy, granice drugiej m. mostkowo-obojczykowo-sutkowy, przedni brzeg m. czworobocznego i brzeg górny obojczyka. Okolice te nazywamy również trójkątami szyi, przednim i bocznym.

Okolica pośrodkowa szyi, nieparzysta; ograniczona jest z obu stron brzegami bocznymi mięśni mostkowo-gnykowych; stanowi ona część okolicy przedniej szyi i składa się z kilku mniejszych okolic.

Oprócz powyższych pośrodkowo położonych okolic odróżniamy: trójkąt podżuchwowy , trójkąt tętnicy szyjnej i trójkąt łopatkowo-obojczykowy , zwany też dołem nadobojczykowym większym.

Położenie mięśni na szyi pozwala na podzielenie jej na szereg trójkątów pomocniczych w okręceniu topografii.

Trójkąty szyi oznaczamy na jej powierzchni. Całość przedniej powierzchni szyi (w szerokim znaczeniu) dzielimy na trójkąt szyi przedni i boczny. Oddziela je mięsień mostkowo-obojczykowo-sutkowy, którego zarys stanowi jednoimienną okolicę.

Trójkąt szyi przedni rozpada się na trójkąt nadgnykowy i podgnykowy. Rozdziela je poziom kości gnykowej. Ku tyłowi od gałęzi żuchwy, między nią a przednią krawędzią m. mostkowo-obojczykowo-sutkowego, widoczne jest zagłębienie stanowiące okolicę, a jednocześnie dół zażuchwowy

Trójkąt podżuchwowy stanowi górną część trójkąta przedniego szyi, ograniczoną przez dolny brzeg trzonu żuchwy i obydwa brzuśce m. dwubrzuścowego. Dno trójkąta stanowi m. żuchwowo-gnykowy (z przodu) i m. gnykowo-językowy (z tyłu). W trójkącie tym leży ślinianka podżuchwowy, węzły chłonne podżuchwowe, t. twarzowa, końcowy odcinek n. podjęzykowego, w górnym odcinku n. językowego i n. żuchwowo-gnykowy.

W trójkącie pożuchwowym i nieco do tyłu od niego praktycznie znaczenie mają 2 trójkąty. Przez które przebiega t. językowa:

a) Trójkąt t. językowej (Pirogowa) jest ograniczony od góry przez łuk nerwu podjęzykowego, od przodu przez tylny brzeg m. żuchwowo-gnykowego, zaś od dołu przez ścięgno pośrednie m. dwubrzuścowego. Dno trójkąta stanowi m. gnykowo-językowy, którego włókna należy rozsunąć, aby dotrzeć do tętnicy. Tętnica językowa ma tutaj przebieg bardzo stały i towarzyszy jaj żyła językowa.

b) Trójkąt Bedarda, w którym również przebiega t. językowa. Leży ku tyłowi od trójkąta t. językowej, a więc już w trójkącie t. szyjnej; trójkąt ten ograniczony jest od tyłu przez tylny brzeg m. gnykowo-językowego, od przodu przez tylną krawędź tylnego brzuśca m. dwubrzuścowego, od dołu zaś przez kość gnykową. Tętnica przebiega tu pokryta przez m. gnykowo-językowy i wnika do języka, biegnąc po wewnętrznej powierzchni tego mięśnia.

Trójkąt tętnicy szyjnej ograniczony jest przez przednią krawędź m. mostkowo­-obojczykowo-sutkowego, m. łopatkowo-gnykowy i tylny brzusiec m. dwubrzuścowego. W

trójkącie tym t. szyjna wspólna dzieli się na t. szyjną zewnętrzną i t. szyjną wewnętrzną. Bocznie od t, szyjnej biegnie tu żyła szyjna wewnętrzna, częściowo pokryta przez m. mostkowo­-obojczykowo-sutkowy.

Znajdujemy tu też nerwy: podjęzykowy i błędny z ich gałęziami: gałąź zstępującą n. podjęzykowego i n. krtaniowy górny

Trójkąt tarczowy znajduje się między m. mostkowo-obojczykowo-sutkowym, m.

łopatkowo-gnykowym i m. mostkowo-gnykowym. W trójkącie tym mieści się głównie boczna cześć gruczołu tarczowego, a bocznic od niego pęczek naczyniowo-nerwowy.

Trójkąt szui boczny podzielony jest przez m. łopatkowo-gnykowy na część górna, trójkąt łopatkowo-czworoboczny, i dolną zwaną trójkątem łopatkowo-obojczykowym. Trójkąt łopatkowo-czworoboczny wyznaczają: m. mostkowo­

obojczykowo-sutkowy, przedni brzeg m. czworobocznego i dolny brzusiec m. łopatkowo­ gnykowego; przebiegają w nim nerwy skórne splotu szyjnego oraz gałąź zewnętrzna nerwu dodatkowego.

Trójkąt łopatkowo-obojczykowy stanowi dno dołu nadobojczykowego większego. Ogranicza go dolny brzusiec m. łopatkowo-gnykowego, brzeg boczny dolnego odcinka m. mostkowo-obojczykowo-sutkowego oraz obojczyk. W głębi naczynia a podobojczykowe przechodzą przez przednią i tylną szczelinę mięśni pochyłych z szyi do jamy pachowej

ŻYŁY SZYI

Na szyi przebiegają 3 parzyste pnie żylne, które zbierają krew z głowy i szyi i doprowadzają ją do żył ramienno-głowowych.

Dwie z nich, ż. szyjna zewnętrzna i ż. przednia, są imiennej wielkości i leżą powierzchownie: trzeci pień, gruba, ż. szyjna wewnętrzna, leży głęboko w przednim trójkącie szyi, bocznie od t. szyjnej wspólnej, a w odcinku górnym t. szyjnej wewnętrznej.

Żyła szyjna zewnętrzna powstaje ze spływu ż. usznej tylnej i ż. zażuchwowej. Zstępuje ona pionowo ku dołowi po bocznej stronie szyi. tuż pod m. szerokim szyi, krzyżując m. mostkowo-obojczykowa-sutkowy. Ku tyłowi od teko mięśnia, w dole nadobojczykowym przebija powięź; wpada do niej ż. szyjna przednia , ż. nadłopatkowa i żż. poprzeczne szyi . Pień jej wpada do żyły podobojczykowej lub do kąta żylnego.

Żyła szyjna przednia zaczyna się pod bródką i pokryta przez powierzchowną blaszkę powięzi szyi biegnie po przedniej krawędzi m. mostkowo-obojczykowo-sutkowego do dołka nadmostkowego, gdzie w przestrzeni międzypowięziowej nadmostkowej jest połączona poprzecznie biegnącą gałęzią z jednoimienną żyłą drugiej strony. Powstaje w ten sposób łuk żylny nadmostkowy ; ż. szyjna przednia wpada do ż. szyjnej zewnętrznej.

Żyła szyjna wewnętrzna stanowi, ogólnie biorąc, drogę odpływu krwi z zakresu t. szyjnej wspólnej, a więc z głowy i znacznej części szyi.

Zaczyna się w otworze szyjnym, na podstawie czaszki, gdzie zbiera krew z zatok opony twardej. W przestrzeni przygardłowej ż. szyjną wewnętrzną krzyżują po stronie przyśrodkowej nerwy podjęzykowy i dodatkowy. Od opuszki górnej żyła biegnie ku dołowi obok t. szyjnej i n. błędnego, który leży między nimi. Na jej bocznej ścianie leżą węzły chłonne szyjne głębokie. Żyła grubości palca odznacza się szczególną cienkością ściany. Ku tyłowi od m. mostkowo­ obojczykowo-sutkowego, na przedniej ścianie żyły, leży pętla szyjna i ścięgno pośrednie m. łopatkowognykowego. Poniżej krtani żyła oddala się od t. szyjnej w kierunku kąta żylnego.

W trójkącie t. szyjnej wpadają do ż. szyjnej wewnętrznej żyły odpowiadające gałęziom t. twarzowej. Znajdujemy tu stałe zespolenie z żyłami podskórnymi szyi; w przypadku przeszkody w dolnym odcinku ż. szyjnej wewnętrznej prąd krwi kieruje się przez te połączenie do żył powierzchownych. Powyżej połączenia z ż. podobojczykową ż. szyjna wewnętrzna tworzy drugie rozszerzenie, opuszkę dolną ż. szyjnej. W opuszce znajdują się dwa wielkie, strzałkowe ustawione płatki zastawki, których wolne brzegi zwrócone są w stronę serca; zapobiegają one cofaniu się prądu krwi w kierunku głowy.

SPLOT RAMIENNY

Splot ramienny jest zespołem gałęzi brzusznych nerwów rdzeniowych C5-Th1. Stanowi on dolną część jednolitego początkowo tworu ze splotem szyjnym. Ukazuje się w szczelinie tylnej mięśni pochyłych. Jego górna granica przypada na miejsce odejścia n. przeponowego, dolną stanowi t. podobojczykowa, przebiegająca w dolnym odcinku szczeliny tylnej mm. Pochyłych. Wymienione gałęzie brzuszne tworzą 3 pnie splotu: górny, środkowy i dolny. Pień górny powstaje z połączenia gałęzi brzusznych C5-C6, pień środkowy jest utworzony przez C7. na pień dolny składają się gałęzie brzuszne C8-Th1. Każdy z pni dzieli się na 2 części: przednią i tylną. Z części przednich pnia górnego i środkowego powstaje pęczek boczny. Część przednia pnia dolnego tworzy pęczek przyśrodkowy , natomiast części tylne wszystkich pni łączą się w pęczek tylny .

Na szyi splot ramienny leży w trójkącie bocznym, pokryty skórą, mięśniem szerokim szyi i powięzią szyjną (blaszka powierzchowna i przedtchawicza). Krzyżują go newy nadobojczykowe, brzusiec dolny mięśnia łopatkowo-gnykowego, żyła szyjna zewnętrzna i tętnica poprzeczna szyi. W dalszym ciągu splot przechodzi pod obojczykiem i mięśniem podobojczykowym do jamy pachowej i biegnie na pierwszym pęczku mięśnia zębatego przedniego i na mięśniu podłopatkowym. W jamie pachowej leży początkowo bocznie od tętnicy pachowej, następnie otacza tętnicę pęczkami z boku, od środka i od tyłu. W części dolnej jamy pachowej dzieli się na nerwy głębokie odchodzące do kończyny górnej.

Ze względu na położenie stosunek do obojczyka wyróżnia się w splocie ramiennym część nadobojczykowa i podobojczykową.

Nerw krtaniowy wsteczny, po odejściu od pnia n. błędnego na granicy jego części szyjnej i piersiowej biegnie ku dołowi, za t. szyjną wspólną.

Otacza od przodu ku tyłowi po stronie lewej łuk aorty, po prawej t. podobojczykową i zawraca ku górze. Prawy biegnie w rowku między przełykiem a tchawicą, lewy bocznie i bardziej do przodu od przełyku.

Oddaje po drodze gałęzie tchawicze, przełykowe i sercowe środkowe. Gałąź końcową stanowi n. krtaniowy dolny, główna gałąź ruchowa krtani. Nerw krtaniowy dolny krzyżuje od dołu (w 36%) t. tarczową dolną, przebiega między jej gałązkami (37%) lub, rzadziej, biegnie przed tą tętnicą. Stosunki te są praktycznie ważne ze względu na łatwość uszkodzenia nerwu podczas zabiegu wycięcia wola i podwiązywania w czasie operacji t. tarczowej dolnej.

Nerw trójdzielny (V)

CZĘŚĆ SZYJNA PNIA WSPÓŁCZULNEGO

Cześć szyjna pnia współczulnego ma 3 zwoje: górny, środkowy i dolny oraz często występujący zwój czwarty, zwany zwojem kręgowym. Pień współczulny, przebiegający na blaszce przedkręgowej powięzi szyi lub między jej warstwami w odcinku szyjnym jest tworem szerokości ok. 1mm. Górny odcinek jego części szyjnej leży na m. długim głowy w dole zażuchwowym, gdzie dotyka t. szyjnej wewn. i n. błędnego; w odcinku dolnym natomiast oddala się od nich, leżąc na m. długim szyi. Najwyższy ze zwojów, występujący stale zwój szyjny górny jest tworem obłym, wydłużonym, długości 2-3 cm, szerokości 1 cm. Leży on na wysokości wyrostków poprzecznych II-IV kręgu szyjnego, na m. długim głowy. Jego górny biegun sięga około 2 cm. Poniżej wejścia do kanału szyjno-tętniczego. Do przodu od niego przebiegają tętnica i żyła szyjna wewn. Do przodu i trochę bocznie n. błędny. Od zwoju szyjnego górnego rozpoczyna się część szyjna pnia współczulnego. Zwój szyjny środkowy leży na wysokości kręgu C6. poniżej zwoju środkowego jednolity pień dzieli się na 2-3 pasma, obejmujące t. podobojczykową jako pętla podobojczykowa. Zwój dolny najczęściej łączy się z pierwszym piersiowym w zwój szyjno-piersiowy lub gwiaździsty, położony jest między wyrostkiem poprzecznym VII kręgu szyjnego a szyjką I żebra. Przylega tu do os-klepka opłucnej

Nerw twarzowy VII

CZĘŚĆ SZYJA PRZEŁYKU

Przełyk stanowi cewkę długości około 25 cm, wychodzącą z dolnej, krtaniowej części gardła; kończy się we wpuście żołądka. Część szyjną przełyku, długości około 5 cm, zaczyna się na wysokości dolnego brzegu chrząstki pierścieniowatej „wpustem przełyku", który stanowi pierwsze z jego trzech zwężeń, tzw. zwężenie krtaniowe. Poniżej tego zwężenia, aż do „zwężenia aortowego" w części piersiowej, rozpoczyna się część szersza. Przełyk łączy się pasmami łącznotkankowymi do przodu ze ścianą tylną tchawicy, do tyłu zaś i bocznie z powięzią przedkręgową szyi i omięsna mięśni głębokich szyi.

Przełyk leży w luźnej tkance łącznej szyi, która bez wyraźnej granicy przechodzi w śródpiersie górne i tylne. Początek przełyku odpowiada wysokości VI kręgu szyjnego, przejście zaś w część piersiową - wysokości górnego otworu klatki piersiowej (wysokość trzonu III kręgu piersiowego); z przodu odpowiada to poziomowi wcięcia szyjnego rękojeści mostka.

Od przodu przełyk, zwężony w kierunku przednio-tylnym, styka się ze ścianą błoniastą tchawicy nieco przesunięty ku stronie lewej, tak, że wystaje na 1 cm bocznie od jej lewej krawędzi.

Od tyłu, spoczywa na przedniej powierzchni szyjnego odcinka kręgosłupa i na blaszce przedkręgowej powięzi szyi, pokrywającej tu mięśnie długie szyi i głowy.

Do brzegów bocznych przełyku przylegają obustronnie płaty tarczycy z leżącymi na ich tylnej powierzchni gruczołami przytartarczycznymi. Po bokach od przełyku w odległości 1-2 cm przebiega wielki pęczek naczyniowo-nenwowy szyi.

W bruździe między przełykiem a tchawicą leżą węzły chłonne tchawicze. Pomiędzy nimi przebiega ku górze n. krtaniowy wsteczny, który po oddaniu gałązek do przełyku i tchawicy zaopatruje krtań jako n. krtaniowy dolny. W górnej części tej bruzdy przebiega t. krtaniowa dolna, gałąź t. tarczowej dolnej. Krtań rozciąga się na przestrzeni między IV a VII kręgiem szyjnym, poniżej nasady języka i kości gnykowej. Z przodu w linii pośrodkowej w okolicy wyniosłości krtaniowej narząd przylega do blaszki przedtchawiczej i powierzchownej powięzi szyi. Powierzchnie boczne krtani przykryte są częściowo bocznymi płatami gruczołu tarczowego, mięśniami podgnykowymi i zwieraczem dolnym gardła.

NARZĄD WZROKU

Składa się on z oka i narządów dodatkowych: ochronnych pomocniczych. Oko obejmuje gałkę oczną i nerw wzrokowy, które wraz z częścią narządów dodatkowych znajdują się w oczodole. Ściany oczodołu utworzone są przez kości czaszki.

Ściana gałki ocznej składa się z 3 warstw: błon włóknistej i naczyniowej oraz siatkówki.

Przednią część błony włóknistej tworzy rogówka, tylną zaś twardówka.

W błonie naczyniowej wyróżnia się tęczówkę, ciało rzęskowe i naczyniówkę.

Siatkówka dzieli się na część wzrokową i ślepą (pozbawiona elementów światłoczułych). Granicę między nimi stanowi wyraźnie zaznaczony rąbek zębaty. W części wzrokowej znajdują się m.in. pręciki i czopki.

Są to elementy wrażliwe na światło - pręciki na światło białe (wszystkie długości fali), czopki występują w 3 odmianach, z których każda wrażliwa jest na inną długość fali, co umożliwia rozróżnianie kolorów. W siarkowce jednego oka jest około 6 mln. Czopków, pręcików zaś około 130 mln.

W tęczówce istnieje otwór o zmiennej średnicy nazywany źrenicą. Wewnątrz gałki ocznej znajduje się ciecz wodnista, wytwarzana przez ciało rzęskowe, która wypełnia komory przednią i tylną oka (pomiędzy tylną powierzchnią tęczówki a soczewką). Przestrzeń pomiędzy tylną powierzchnią soczewki a siatkówką zajmuje ciało szkliste. Ciecz wodnista i ciało szkliste charakteryzują się odpowiednimi współczynnikami załamania światła, co umożliwia prawidłowy przebieg promieni świetlnych. Zapewniają też właściwe ciśnienie wewnątrz gałki ocznej. Delikatne, lecz mocne włókienka tworzące obwódkę rzęskową łączą soczewkę z ciałem rzęskowym. Skurcze znajdującego się wewnątrz ciała rzęskowego gładkiego mięśnia rzęskowego, zbliżając do siebie brzegi obwódki rzęskowej, powodują rozluźnienie włókienek, soczewka przyjmuje bardziej zaokrąglony kształt (zmniejsza swoją średnicę), możliwe jest, więc ostre widzenie przedmiotów blisko położonych. Proces ten nazywa się akomodacją (nastawnością)

Promienie świetlne, padając na siatkówkę, pobudzają elementy wrażliwe na światło (pręciki i czopki), w których generowane są pod jego wpływem impuls elektryczne, przekazywane następnie do komórek dwubiegunowych w siatkówce, a stąd do komórek zwojowych nerwu wzrokowego.

Wypustki tych ostatnich zbliżają się do siebie w obrębie tarczy nerwu wzrokowego i jako nerw wzrokowy (II nerw czaszkowy) przechodzą przez wszystkie warstwy ściany gałki ocznej, biedną dalej przez oczodół, wnikając przez kanał nerwu wzrokowego do jamy czaszki. Tu część z nich (prowadząca impulsy z przyśrodkowej połowy siatkówki) przechodzi na stronę przeciwną (skrzyżowanie wzrokowe). W dalszym ciągu biegnie pasmo wzrokowe, zawierające włókna nieskrzyżowane pochodzące z oka położonego po tej samej stronie i włókna skrzyżowane z oka drugostronnego.

Włókna nerwowe kończą się, tworząc synapsy, w ciele kolankowatym bocznym (część wzgórzomózgowia). Część włókien dochodzi do komórek wzgórka górnego blaszki pokrywy (śródmózgowie), te z kolei wysyłają neuryty do jądra przywspółczulnego n. okoruchowego

Neuryty komórek ciała kolankowatego bocznego tworzą promienistość wzrokową i kończą się w korze wzrokowej (okolice bruzdy ostrogowej). Opisany wyżej odcinek od siatkówki do kory mózgu nosi nazwę drogi wzrokowej.

W oczodole znajdują się mięśnie poprzeczne prążkowane (cztery mięśnie proste i dwa skośne) unerwione przez nerwy czaszkowa III, IV i VI, dzięki którym możliwe są wielorakie ruchy gałek ocznych.

W przedniej części oczodołu, we wgłębieniu ściany górnej znajduje się gruczoł łzowy, którego wydzielina, łzy, obmywa przednią powierzchnię gałki ocznej pokrytą aż do brzegu rogówki błoną śluzową, zwaną spojówką. Przechodzi ona na wewnętrzną powierzchnię powiek.

Łzy zbierają się w pobliżu przyśrodkowego kąta oka, przez kanaliki łzowe dostają się do woreczka łzowego, stąd przewodem nosowo-łzowym do jamy nosowej (do przewodu nosowego dolnego).

Ruchy powiek (mruganie) umożliwiają przepływ łez przez worek spojówkowy. Powieki chronią tez gałkę oczną przed urazami i wnikaniem ciał obcych. Na ich brzegach znajdują się gruczoły łojowe oraz rzęsy, również chroniące narząd wzroku. Pewną barierę stanowią też brwi, utrudniając spływanie

potu do

worka spojówkowe-

go.

NARZĄD PRZEDSIONKOWO-ŚLIMAKOWY

Inaczej nazywany jest uchem, dzieli się na ucho zewnętrzne, środkowe i wewnętrzne.

W skład ucha zewnętrznego wchodzi małżowina uszna i przewód słuchowy zewnętrzny.

Ucho środkowe obejmuje jamę bębenkową kosteczki słuchowe (młoteczek, kowadełko i strzemiączko) oraz trąbkę słuchową łączącą jamę bębenkową z nosową częścią gardła.

Większą część graniczącej z przewodem słuchowym zewnętrznym bocznej ściany jamy bębenkowej tworzy błona bębenkowa.

Ucho wewnętrzne składa się z błędnika kostnego, wewnątrz którego umiejscowiony jest błędnik błoniasty. Pomiędzy nimi znajduje się płyn zwany przychłonką.

Błędnik błoniasty prawego ucha

Błędnik kostny utworzony został z szeregu łączących się z sobą przestrzeni „wydrążonych" wewnątrz kości skroniowej.

Są to przedsionek, trzy wzajemnie prostopadłe kanały półkoliste (boczmy, przedni i tylny) oraz ślimak.

Wewnątrz błędnika kostnego znajdują się płyn zwany śródchłonką oraz elementy błędnika błoniastego:

- w przedsionku woreczek i łagiewka

- w kanałach półkolistych - przewody półkoliste

- w ślimaku - przewód ślimakowy.

Ucho zewnętrzne, środkowe i ślimak wraz z przewodem ślimakowym tworzą narząd słuchowy, czyli ślimakowy. Pozostałe elementy ucha wewnętrznego stanową narząd przedsionkowy (zwany dawniej, niezbyt słusznie, narządem równowagi).

Narząd przedsionkowo-ślimakowy (półschematycznie)

ANATOMIA

---